Предыдущая публикация
"САВОБИНГИЗ ЕТМАЙ ҚОЛСА МЕНДАН СЎРАНГ...
"
Муслимбек арзандамиз бизнинг. Унинг туғилишини ўн йил сабр билан кутганмиз. Ўн биринчи йили Аллох паҳлавондек ўғил берган. Исмини ҳам ўзим қўйганман. Лайло сути келмаётганини баҳона қилиб йигирма кундаёқ, болани менга ташлаб ишга чиқиб кетган. Уч ёшигача она деб чақирарди мени. Уч ёшидаёқ ўқишни, ёзишни ўргатганман. Етти ёшида Истанбулнинг энг яхши мактабига ўқишга бердик. Энг қиммат кастюм шимда ясантириб бордим.Синф рахбари хайрон бўлиб кутиб олди.
- Болани тўйга олиб келдингизми ёки мактабгами? Биринчидан мактабимизнинг махсус кийими бор. Ҳамма бир хил кийинади.Иккинчидан болага бу кийимлар ноқулайлик туғдиради.Дарс вақтида енгил,қулай кийим яхши. Болалар енгил ҳаракат қила олиши керак.
Кейин эътибор берсак,болалар бир хил кийимда. Спорт усулида тикилган кийимлар сифатли ва жуда қулай. Икки ой сўнгра мактаб директори чақиртирди. Дарҳол етиб бордик.
- Муслимни иккинчи синфга кўчирдик. Бола бешинчи синф программасига қадар ўзлаштириб бўлган.
У бизни ғурурлантиришда давом этди. Учинчи синфни бошлаши билан тўртинчи синфга кўчирмоқчи бўлишди. Рози бўлмадим. Тенгдошлари билан катта бўлсин дедим. Мактабда уни мақташади. Хар йили мақтов ёрлиқлари, тақдирномалар, мактаб биринчилиги, туман биринчилиги.
Ҳамма тенгдошлари қатори телефонга муккасидан кетганди. Бир психолог дугонам бошқа нарсаларга қизиқтир болани деди. Футболга қизиқди. У билан биргаликда, Мессини, Роналдуни, Погбани, Драгбани танидим. Бешиктош, Галатасарой футболини ўйингоҳларга бориб кўрадиган бўлдик. Каталониянинг Барселона клубининг бирорта ўйинини ўтказиб юбормасдик. Айниқса, эл классико бўладиган кунни байрам қилардик.
Бир куни Шириневлар майдонида кетаётган эдик. Инсонлар жума намози учун шошилишаётган эди.
- Буюк анне (буви) намоз шунчалик мухимми?
- Албатта ўғлим.
Ёшлигимизда бобом бизга сураларни, оятларни ёдлатарди. Ихлос сурасини ёдлаганимиз учун музқаймоқ олиб берган. Кавсарни ўрганганимизда лимонад олиб берган. Оятал курсини ёддан айтиб берган кунимиз паркка ўйнашга олиб борган. Бобом бизни хар битта оят ва суралар учун рағбатлантирарди. Муслимда буни синаб кўрмоқчи бўлдим. Уни рағбатлантиришимга хожат қолмади. Муслим Исломни ўрганишга қаттиқ киришиб кетди. Уни қуръон курсларига олиб бордим. Саккиз ёшидан бери намозини канда қилмайди. Пайғамбарлар тарихини ўрганиб чиққан. Меърож воқеаларини тўлқинланиб гапиради. У билан гаплашиб, мазза қилади одам.
Кеча ғалатироқ воқеа бўлди. Муслим эрталабданоқ кўчага отланиб қолди. Шундай чиқма, чиройли кийиниб ол деди онаси. Муслим бўлаверади деб қўлини силкиб чиқиб кетди. Икки соат сўнгра маркетга чиққан Лайло, жиғибийрон бўлиб қайтиб келди.
- Опа, сиз ёнини оласиз. Уятдан ўлиб қолай дедим. Оёғида шиппак, уй ичи кийимида совук сув сотиб юрибди. Суриялик бир болани топиб олган. Унга ўртоқ бўлишни ҳоҳлайдиганлар шунча. Мактабида энг обрўли оилалар фарзандларини Муслимни ёнида бўлишини ҳоҳлашади. Хали келсин, кунини кўрсатаман. Мени кўрмади. Болам дейишга ҳам уялиб кетдим.
- Унда ўтиш ёши бошланяпти. Бу вақтда болага дўст бўлиш керак. Унинг кўнглини синдириб қўймайлик. Аввал мен гаплашиб кўраман. Индамай тур. Бу ёшда сен ҳам мени куйдиргансан. Бирор марта кунингни кўрсатиб қўймаганман.
Кечки пайт терлаб пишиб Муслим кириб келди. Кийимига қараб бўлмайди. Лекин димоғи чоқ. Лайлога жим деб имо қилдим. Кечки овқатдан кейин Муслимни хонасиги кирдим. Саришта хона. Жойнамоз ёнида турк, инглиз тилидаги қуръон китоблар меҳр билан териб қўйилган. Бизнинг заиф нуқтамиз бор. Туркияда катта бўлаётган, баъзилари шу ерда туғилган кичкинтойларимиз ўзбек тилини билишмайди. Билса ҳам қийналишади. Ўтган йили келганимда Муслимга она тилимизни ўрганишни тайинлаган эдим. Натижа аъло. Бироз бузиб таллафуз қилса ҳам яхши гаплашяпти.
- Ҳўш, кунинг қандай ўтди? Нималар қилдинг ташқарида? Ўртоқларинг ким?
- Ойимга айтмайсизми?
- Йўқ, айтмайман.
- Ихласга сув сотишига ёрдам бердим.
- Ихлас ким?
- Ўртоғим, чин дўстим. Онаси билан Суриядан келган. Учта ёш укалари бор. Отаси уришда халок бўлган. Маркеттан икки лирадан сув оламиз. Совутиб тўрт лирадан сотамиз. Ўзи сотса, йигирмата, ўттизта сотади. Иккаламиз сотсак элликтадан ошади.
- Онангга айтсанг шундоқ ҳам ёрдам берадику. Қийналиб нима қиласизлар.
- Ихласни танимайсизда, у жудаям ғурурли. Хеч кимни ёрдамини қабул этмайди.
Эндигина ўн икки ёшга кирган Муслимни кўзидаги мунгни кўриб ичим ивишиб кетди.
- Тойчоғим, бу йил ўқув қуролларингни, мактаб кийимингни мен олиб бермоқчи эдим. Ихласга ҳам қўшиб олсак, нима дейсан.
- Буюк анне, у кўнмайди. Уни яхши танийман.
- Уриниб кўрайлик. Инсон хар ишни қилиб кўриши керак. Кошки демаслик учун синаб кўриши керак.
Эрталабда Ихласларникига қараб кетдик. Онаси Муслимни олдида мени кўриб хавотирга тушди.
- Хуш келибсиз. Муслимга айтдим. Уйингдагилар билиб қолса ҳафа бўлишади дедим. Қулоқ солишмади. Болада, айбга буюрманг.
- Хавотир олманг. Унинг учун келмадим. Сизга бироз ёрдам берсам майлими? Ихласга мактаби учун бозорлик қилсам.
- Ихласим бироз қайсар. Кўнмаса керак. Тўрт юз лира йиғиб қўйди. Яна уч, тўрт кун ишласа етиб қолади.
- Сиз у пулни рўзғорга ишлатинг. Ихласни менга қўйиб беринг.
Аёл бизни уйга таклиф қилди. Ғарибгина уй. Эски гилам, эски пардалар. Лекин ораста. Ёш болали уйга ўхшамайди.
- Муслим картошкали бўрак пиширдим. Яхши кўрасанку. Кел **** ол. Ихласни суви тугаб қолгандир, ҳозир келиб қолади.
Ажабланиб Муслимга қарадим. У картошкали бўракни ёмон кўради. Уйда оғзига ҳам олмайди. Ўтириб, иштаҳа билан бир бўлак бўракни **** олди.
- Муслим яхши кўргани учун, Ихлас кўп пиширтиради. Мактаб пайтида икки кунда бир пишираман. Бир кун Муслим олиб борганини ейишади. Бир кун Ихласникини.Ҳам арзон,ҳам баракали.
Ихлас келгунча онаси билан гаплашиб ўтирдик. Чевархонада ишлар экан. Музлатгичлари йўқ экан. Қўшни аёл ёрдам учун сувни совутиб бераётган экан.
- Биласизми, биз музлаткични алмаштирмоқчи эдик. Каттароғидан олмоқчимиз. Эски демасангиз уни сизга берайликми?
- Вой, қандай яхши. Сизни Аллох етказди.
Бу орада Ихлас келди. Қоши кўзи қопқора, ширингина болакай салом бериб яқинлашди.
- Ихлас, йиғиб қўйган пулингни ойингдан олдим. Бугун чегирма кетаётган экан. Бозорлик қилишга борайликми?
- Етармикан?
- Етади. Айтимку, чегирма бор экан.
- Майли.
Бу ерда мактаб бозорлари йўқ. Харидни магазиндан қиламиз. Ҳамма магазинда бир хил нарҳ ушлаб турилади. Болалар ҳамма нарсаларини бир хил қилиб олишди. Улардан олдинроқ кассага етиб бордим. Сотувчининг ёнига кўпроқ пул қўйдим.
- Қанча бўлса шу ердан олинг. Фақат болаларни ёнида икки киши учун саккиз юз лира бўлди деб қўйинг.
Сотувчи тушунди. Хўп деб кулиб қўйди. Ҳатто чиқаётганимизда болаларга биттадан ручка ҳадя қилди.
- Энди қоринчаларни ҳам ҳурсанд қилиб қўяйлик.
- Яшасин, искандар кабоб еймиз. Овқат маҳали ҳам Ихласга қараб қўяман. Узун киприклари соя солиб турган кўзлари жуда маюс. Ихлас хижолатлик билан менга қаради.
- Сизни буюк анне десам майлими?
- Албатта, мен сенинг ҳам бувингман. Ихлас қўлини ювишга кетди. Муслимга юзландим.
- Ээээ... Сен картошкали бўракни ёқтирмас эдинг. Муслим муғомбирона жилмайди.
- Ээээ... Бизни музлатгичимиз хали янгигина эди.
Ихлас келиши билан Муслим қўлини ювишга кетди.
- Буюк анне. Мен ҳаммасини билдим. Чегирма деган ёзув йўқ эди. Сотувчига пул берганингизни ҳам кўрдим. Ҳаммага кўрсатиб, мақтаниб эҳсон қиладиганларни ёрдамини қабул қилмайман. Сиз менга ҳам билдиргингиз келмади.
Нима деб жавоб беришни билмай тургандим, Муслим келиб қолиб қутилдим.
Ихласни уйигача кузатиб қўйдик, лекин ичкарига кирмадик. Беш, олти қадам юрганимиздан кейин, орқамиздан Ихлас югуриб келди.
- Буюк анне, мен катта бўлгунимча ҳам, ундан кейин ҳам кўп савоб иш қиламан. Савобларим ана бунча бўлиб кетади. Жаннатга кираётганингизда савобингиз етмай қолса, бемалол мендан сўрайверинг, хўпми?
Йиғлаб юбормаслик учун лабимни қаттиқ тишладимда, Ихласни маҳкам қучоқлаб олдим.
- Хўп ўғлим, борақол энди. Орқамга қайрилганимда, кўзёшларим менга бўйсунмай дув этиб тўкилиб кетди.
Ҳаёт жуда қисқа. Қалбларни парчалаш бизга ярашмайди. Сизларни яхши кўраман.
САБО
Следующая публикация
Нет комментариев