ՄԻ ԲՈՒՌ ՉԱՄԻՉ՝ ՄԻ ԲՈՒՌ ԿԱՐՈՏ
Կարոտն ամուր գրկել էր տան պատերը. պատերը ճաք էին տվել՝ մեծ-մեծ ճաքեր... Կմտածեք՝ պատերն ինչպե՞ս կարող են կարոտել: Իսկ ո՞վ է ասել, որ չեն կարող: Այդ դեպքում ինչո՞ւ են մեր գյուղի բոլոր լքված տները շուտ փլվում: Տներն էլ մարդուպես են. տունը մարդուն է հարմարվում, մարդը՝ տան պատերին: Պատն առանց մարդու ճաք է տալիս, իսկ մարդու սիրտը՝ առանց հայրենի օջախի...
Կարոտի ամենամեծ ճաքը դեպի փողոց նայող պատին էր: Համարյա հնարավոր էր այդ անցքով մտիկ տալ տան անցուդարձին, չնայած տանն առանձնահատուկ անցուդարձ չկար. ո՛չ երեխաներ կային, ո՛չ հարսներ, ո՛չ էլ հանդից տուն եկած ամուսին: Արուս տատն էր տան միակ բնակիչն ու պահապանը, ում գյուղացիք, «փոստատար Արուս» էին ասում: Ջահել տարիներին փոստատար էր աշխատել, լավ ու վատ լուրերը, ինչպես գյուղացիք էին ասում, «հափուռի*մեջ էր»: Սիրահարների նամակներն էլ էին նրան վստահում, քանի որ գիտեին՝ բերանից բառ անգամ չես պոկի:
Ահա փայտե դուռը ճռռաց, և Արուս տատին դուրս եկավ տնից, նստեց տանձենու տակ ու հավաքեց փեշերը: Փեշերի մեջ չիր ու չամիչ չկար, բայց նա առնում էր դրանց բույրը: Բույրը գալիս էր հեռուներից, հեռու-հեռավոր փեշերից, երբ հինգ երեխաները դեռ փոքր էին ու աշխույժ վազվզում էին նույն տանձենու տակ: Մեկը հանկարծ կանչում էր՝ մա՜մ, չամիչ կտա՞ս: Վերցնում էր, փախչում, մյուսն էր գալիս, էլի վերցնում, միանում խաղին...
Արուսը կարոտից բարակել, չամիչ էր դարձել. ախր ո՞ւր կորան չամիչ ուտողները:
Երկու կաթիլ արցունք ընկավ փեշին և մնաց այնտեղ, կորավ փեշի մեջ: Արցունքի հետ փեշերի մեջ մնացին նաև չամչահոտ հուշերը... Հետո կարոտից ծնված սպասումը կախվեց գոգնոցից, կախվեց ու մնաց…Կարոտը չամիչ էր ուզում...
– Արո՛ւս, բարև,– ցանկապատի հետևից ձայն տվեց հարևան Սեդան,–աչքդ լույս, լսել եմ՝ տղադ գալիս է…
Արուսը քարացավ։ Ուրեմն տղայի գալու լուրն արդեն
տարածվել է: Ախր, ինքն էլ չգիտի՝ ուրախանա՞, թե՞ լացի... Ի՞նչ սրտով ուրախանար, եթե երեսուն տարվա բաժանումից հետո տղան որպես որդի չէր տուն գալիս, այլ...
Ամեն ինչ դողաց՝ այգին, ծառերը, տունը, տան ճաքերը, կարոտը... Նրան թվաց՝ տունը փուլ կգա: Իր հոգու տունը արդեն փուլ էր գալիս:
– Ի՞նչ եղավ, ա՛յ կնիկ, մոտ արի, ասա մի տեսնեմ՝ էդ խի՞ ես էդքան կոտրված:
Արուսը լաց եղավ.
– Կարոտը չէ նրան տուն բերողը: Նրան տուն բերողն ավելի ուժեղ բան է: Ուժեղ բանը բերում է նրան, որ հետո տանի: Նա գալիս է, որ ավելի հեռու տեղ գնա...
Սեդան բառերը մեկ–մեկ կուլ տվեց, հետո մնաց բաց բերանով:
Արուսը խեղդեց լացը, սպանեց իր մեջ, մի կողմ նետեց անպետք իրի պես, բայց փոխարենը ոչինչ չգտավ: Դատարկությունը կերել էր ամեն բան...
Մի քանի օրից տղային բերեցին: Մորն անգամ ճանաչելու ընդունակ չեղավ, միայն կրկնում էր.
– Մի բուռ չամիչ տվեք, մորս կանչեք, թող չամիչ բերի:
Հետո շարունակում էր՝ աղբյուրից ջուր բերելու ժամանակն է թողեք գնամ:
Ո՛չ չամիչը, ո՛չ աղբյուրի ջուրը կարող չեղան նրան ետ պահելու երկար ճանապարհից, որով պիտի գնար:
Մայրը որդու սևերիզ լուսանկարը կախեց պատին, իսկ լուսանկարի տակ պատը ճաք էր տվել: Պատը նկար չէր ուզում, որովհետև նկարը չէր շնչում, պատին շնչավոր էր պետք, թթվածի՛ն...
Արուսը մինչև ամառ տնից դուրս չեկավ: Նա ուզում էր, որ բոլորն իրեն մոռանան, բայց պարզվեց՝ միայն ինքն էր իրեն մոռացել. գյուղացիք գալիս-գնում էին, ոմանք փայտ էին բերում, ոմանք՝ տան եղած-չեղածից...
Արևի շողերը խաղ էին բռնել ամենամեծ ճաքի հետ. մերթ ներս էին մտնում, թաքնվում, մերթ դուրս վազում չարաճճի երեխայի պես: Արուսը որսաց արևի խաղը, ուզեց ժպտալ, բայց ժպիտը փախավ, հասավ արևի հետևից, գնաց, կորավ...
Դուռը ծեծեցին: Մարդ չէր ծեծողը: Ամառը եկել, հավաքվել էր դռան դիմաց, ծեծում, հա՜ ծեծում էր: Նա բացեց դուռը:
Արևը հանգուցյալ մոր ժպիտն ուներ, որով դուրս էր կանչում:
Երկար նայեց մոր ժպիտին: Արևը մտավ ներս՝ հոգու ավերակները փաղաքշելու:
– Արո՜ւս, Արո՜ւս, լավ է վերջապես տեսա քեզ,– լսեց գյուղի
կապի աշխատողի ձայնը,– ա՛յ կնիկ, Արշակն ո՞վ է:
Շվարեց:
– Ես ի՞նչ իմանամ՝ Արշակն ով է,– ասաց ու հանկարծ
հիշեց հանգուցյալ ամուսնուն, ում անունն Արշակ էր:
– Ա՛յ կնիկ, էդ տղան արդեն քանի օր է՝ զանգում է. ասում է՝ Արուսյակ Քոչարյանի թոռն եմ, իմաց տվեք, որ գալիս եմ...
Ոտքերը թուլացան, բայց սրտի մեջ հաճելի խլիրտ զգաց.
արևը ներս էր մտել, խուտուտ էր տալիս:
Ուրեմն տղան ամուսնացած է եղել, բայց ի՞նչ իմանար, որտեղի՞ց իմանար... Ուրախությունն արցունքներ պոկեց աչքերից՝ մե՛կ, երկո՛ւ, երե՛ք... Հետո նորից՝ մե՜կ, երկո՜ւ, երե՜ք... Աչքերը զարմացած էին, աչքերը մի ամբողջ կյանք չէին լացել ուրախությունից:
Հաջորդ օրը Արուսը մաքրեց տունը, փոխեց շորերը, նստեց տանձենու տակ՝ ականջը գյուղի ավտոբուսի ձայնին:
Հանկարծ ինչ-որ բան հիշեց, վազեց դեպի տուն և հետ եկավ: Գրպաններում նորից չամիչ էր...
Արդեն մայրամուտ էր, բայց արևը խորամանկի պես կաղում էր. երևի ուզում էր մի բան ավել տեսնել: Գյուղի ավտոբուսը դռդռալով կանգ առավ գյուղամիջում, հենց այնտեղ, որտեղ արևն իր ոտքերն էր կախ գցել: Ավտոբուսը փայլին տվեց: Արուսը սպասում էր այդ փայլին:
Դարպասը ճռռոցով բացվեց: Արուսը վեր թռավ ուրախությունից, ու չամիչի բույրը տարածվեց չորսբոլորը:
Կարոտը նոր չամիչ ուտող էր գտել..
ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՎԱԳԵԱՆ
Մեքենագրեց՝
ԿԱՆԹԵՂ
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев