Сястры Ніне
Ты не ўспомніш, Ніна, вечар залаты,
На грудзях прывольля плакалі кусты.
Ты тады жадала гэтак вечна жыць,
А мне сьніўся выстрал, цёмныя крыжы.
Але нешта ў далях, нешта ў сьвеце ёсьць,
Часта сэрца труціць невясёлы лёс.
Ну, а ты, як песьня, як прыгожы сон, -
Зацьвіла і зьнікла пад хаўтурны звон,
Над табой схіліўся нізкі белы крыж,
Дзе кладуцца фарбы сонца і зары.
Знаю я сягоньня - буду хутка там,
Толькі радасьць песьні для жыцьця аддам.
Я аддам, каб зналі, што жыцьцё - вясна
Адшуміць, адзвоніць, змоўкне, бы струна.
І на гэтых далях, дзе цяпер жыву,
Будуць мяць другія кветкі і траву!
Вось затым не ўспомніш вечар залаты,
Не успомніш болей, як квітнела ты!
***
Я так доўга блукаў ў зачарованым садзе...
(скарочана)
Я так доўга блукаў ў зачарованым садзе.
Месяц ласкай сваёю лісты апаліў.
З русай доўгай касою, з агнём у паглядзе
Расказала ты мне нашу тайну зямлі.
...
Дарагая мая,
Паглядзі, як над лесам
Дагарэла крывавай тканіны зара.
Гэта сімвал глухіх і надломаных песень,
Гэта слова каханьня,
Пачуцьцяў пара.
Я аб гэтым і доўга і ўпарта так марыў,
Я заснуўшае шчасьце сваё абудзіў.
І ўжо шэпча мне нехта з усмешкай на твары:
- Не спыняцца нам тут,
А ісьці ды ісьці.
Мы так доўга блукалі ў квітнеючым садзе,
Месяц ласкай сваёю лісты апаліў.
З доўгай русай касою, з агнём у паглядзе
Расказала ты мне пра вясну на зямлі.
***
Не цьвілі дыяментамі вочы,
Дый за гэтым тады не сачыў.
Толькі шкода, што ў белыя ночы
Мала знаў я прыгожых жанчын.
Я не знаў. І навошта так рана
Свае грудзі журбой абуджаць?
Раз абудзіш - і чорная рана
Будзе каменем вечна ляжаць.
А так многа на сьвеце, так многа,
Што згубілі жыццё абы-як,
Бо была ім апошняй дарога,
Што вядзе у бяздоньне й кабак.
І хоць так не палалі тут вочы,
Я за гэтым тады не сачыў,
Толькі шкода, што ў белыя ночы
Мала знаў я прыгожых жанчын.
*******
Валерый Дзмітрыевіч Маракоў (27.03.1909, цяпер у межах Мінска - 29.10.1937, Мінск).
Бацька — Дзмітрый Маракоў, расеец. чыгуначнік, маці — Вольга Майсіевіч, беларуска.
Маці была вельмі адукаванай жанчынай, любіла спяваць, асабліва беларускія песні. Хросным бацькам Валерыя стаў Янка Купала.
У 1934 г. скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне Мінскага педінстытуту.
Са снежня 1925 г. працаваў у рэдакцыях газет і часопісаў Беларусі.
У 1925 г. у друку пачалі з'яўляцца першыя вершы.
Прыжыццёвыя зборнікі вершаў - у 1926, 1927, 1930, 1933 г.г.
Крытыкі абвінавачвалі паэта ў суб’ектывізме і песімізме.
Ужо пасля смерці паэта выйшлi яго кнігі «Лірыка» (1959 г.) і «Вяршыні жаданняў
21.03.1935 г. арыштаваны і пасля 3-х месяцаў знаходжаньня ва ўнутранай турме НКВД вызвалены.
Паўторна арыштаваны 6.11.1936 г.
Асуджаны пазасудовым органам НКВД 28.10.1937 г. як «чалец контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі» да найвышэйшай меры пакарання з канфіскацыяй маёмасці.
Расстраляны 29.11.1937 разам з 22 іншымі беларускімі літаратарамі.
Рэабілітаваны ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 23.04.1957 г.
*********************************
Маракоў Леанід Уладзіміравіч, пляменнік паэта Валерыя Маракова.
Леанід Маракоў - аўтар кніг на тэму рэпрэсій уладаў супраць беларускага народа.
Вось назвы некаторых з іх:
- "Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія i культурныя дзеячы Беларусі. 1794—1991", энцыклапедычны даведнік у 10-і тамах,
- "Ахвяры і карнікі" (біяграфіі 6-ці тысяч расстраляных у Мінску ў 1937-38 г.г. і тых, хто катаваў і расстрэльваў).
- "Толькі адна ноч" (расстраляныя ў ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 года больш за 100 літаратараў, дзеячаў навукі і культуры, іншых прадстаўнікоў беларускай эліты).
- "Рэпрэсаваныя праваслаўныя свяшчэнна- і царкоўнаслужыцелі Беларусі. 1917-1967" і іншыя.
А пачалося з таго, што Леанід Маракоў у сярэдзіне 1990-х гадоў зацікавіўся лёсам свайго дзядзькі - паэта Валерыя Дзмітрыевіча Маракова, расстралянага ў "чорную ноч" 29.10.1937 г. у мінскай турме НКВД.
Гэтае зацікаўленне перайшло ў даследаванне гісторыі ўсіх пацярпелых дзеячаў культуры і грамадскасці Беларусі, што стала магчымым дзякуючы атрыманню кароткачасовага доступу да сакрэтных архіваў КДБ Беларусі.
Комментарии 1