Усяслаў Брачыславіч Чарадзей (1029—1101 рр.) — князь полацкі (1044—1101 рр.), вялікі князь кіеўскі (1068—1069 рр.). Сын Брачыслава, унука Рагнеды, і невядомай (імя маці гісторыя не захавала). Паводле легендаў, паходжаньне князя прыпісвалася чарадзейным сілам (імаверна, таму яго і празвалі "Чарадзеем").
Пры Ўсяславе адзначаецца найвышэйшы ўздым і тэрытарыяльнае пашырэньне Полацкага княства. За ўвесь час ад сьмерці Яраслава Ўладзімеравіча ў 1054 року да Мангольскай навалы ў 30—40-я рокі XIII ст. ён быў адзіным князем, які заняў кіеўскі вялікакняскі пасад, ня будучы Яраславічам.