Предыдущая публикация
СИЙРАТ...
Иккинчи фасл
Учинчи қисм
Тоғасининг мажбурлаши остида касалхонага ётган Давроннинг кўзига уйқу келмай қийналиб кетди. У бир нарсани тушуна олмай ҳайрон эди. Ким Шаҳноза ва ўзи ҳақидаги миш мишларни қишлоққа етказиб борган ва бу тахлит жирканч миш миш тарқатган? Шаҳнозага бўлган муносабатини бир Моҳим ва Нигорадан булак биронта одам билмас эди. Дўстларини бир бир хаёлидан ўтказиб чиқди. Йўқ. Бу улар эмас. Ким бўлиши мумкин? Шаҳнозани яхши кўриши рост. Унга уйланиш нияти борлиги ҳам чин. Аммо буни ўзи ва Моҳимдан булак биронта инсонга айтмаган. Моҳимми? Йўқ. Қандай қилиб у Давронни қишлоғига бориб бу каби гапларни гапириши мумкин? Ёки у бир ярим дугонасига айтган бўлса? Йўўўқ ўйланиб туриб ўз гумонидан воз кечди. Бу ерда Моҳимнинг қўли йўқ. Хаёлига ахмоқона ўй келди. Ё Шаҳнозанинг ўзи...
Қизиқман бош чайқаб ўрнидан туриб кетди. Шаҳнозага бу нарса нега керак? Ёки менга рад жавобини берганидан пушоймон бўлиб онасига айтган бўлса...Дилидаги гумон ўчгиси келмай баттар аланга олди. Ҳа. Бу бўлиш эҳтимоли юқори гап. Даврон унда бунда йигитлар билан номи чиққан қизларни онаси билан тилни бир қилиб сал бушашганроқ йигитларга келишилган тузоқни қўйиб уйланишга мажбур қилганларини эшитган жойи бор эди. Шундай йигитлардан бирини Даврон жуда яхши танийди. Бу маҳалларида яшайдиган Илёс. Илёс инситутни тугатиб мактабда бип бинойи ишлаб юрганди. Аммо баъзи баъзида тенгдошларидан Илёснинг енгилтабиатроқ қизлар билан чекка пеккада дон олишишлари ҳақидаги гаплар ҳам оралаб турарди. Икки қишлоқ нарида яшовчи Сарвиноз сатангни номи чиққан қизи билан Илёснинг гапи қишлоққа чиқиб кетди. Нима эмиш Илёс унга уйланаётган эмиш. Ҳақиқатдан ҳам орадан кўп ўтмай Илёс билан ҳалиги қизнинг тўйи бўлиб ўтди. Йигитлар даврасидаги узунқулоқ гапларга қараганда, кўчада Илёс билан бир икки кўз уруштириб ноз карашма қилган қизни хилватга чорлаган Илёсга қиз уйлари ортидаги молхона орқасида тунда кутишини айтади. Тун ярмидан оққанда қиз билан учрашувга келган йигит, олдига чиққан қизни ҳали тузукроқ қучоқламай туриб иккисининг устига келиб қолган она дод вой қилиб шовқин солади. Эл ўртасида шарманда бўлишдан қурққан Илёс бўлса, қизига уйланиш ваъдасини беради. Сатанг ҳам анойи эмас.
Шу ердан кетиб олиш учун оғзига келган ваъдаларни ўйламай берган Илёсни уйига судраб киргизади ва иккита қўшнинг ҳолис гувоҳлигида йигитдан тилхат олади. Қарабсизки, бўйни бўш Илёс она боланинг пухта режалаб тузган тузоғига илинади қолади. Бу каби воқеалар катта шахарларда арзимас воқеа бўлиши мумкин, аммо қишлоқ жойларда бу каби гап сўзлар бир йилда бир учраса учрайди учрамаса учрамайди. Шу сабабли ҳам янгиликкка ўч маҳалланинг "жонбоз" келинлари бу каби гапларни ҳар кунги ўзора суҳбатларида топган гапларига ўзларидан ҳам бир иккита қўшиб бир бирига сўзлаб беради. Қарабсизки, бир гапга йўниб кийдирилган иккинчи гап устига учинчиси қўшилиб бу ойлар давомида тўртта одам тўпланган жойдаги суҳбатнинг асосий мавзусига айланади. Қишлоқ одамлари шаҳар одамларидан нимаси билан фарқ қилади? Шаҳарда ён қўшнинг кимлигини билмаслигинг мумкин, қишлоқда эса бутунлай тескариси. Сени кимнинг боласисан? Аждодларинг ким? Уруғ аймоғингда ўғри борми, тўғри борми? Ҳамма ҳаммаси маълум бўлади. Қишлоқ жойлардаги одамлар бегона одамни дарҳол ажратиб оладилар. Катта шаҳарга кўчиб келишинг ва осонлик билан шаҳар шароитига мослашиб кетишинг мумкин. Қишлоқда эса, буни акси. Биринчи ўринда сен бу қишлоққа бегонасан. Одамлар сени кимлигингни билмайди. То қишлоққа мослашиб одамлар назарига тушиб тўй ҳашамларга айтулгунингча шу қишлоққа анчагина хизмат қилишингга тўғри келади. У ерда одамлар назарига тушиш қийин, назардан қолиш эса...Даврон шу каби ўйларни ҳаёлидан ўтказиб алам билан жилмайди. Тоғамларнинг, дадамнинг аямнинг обруйи жуда баланд эди. Тоғамлар тўйларга борсалар одамлар қўл қовуштириб туришар эди. Аямнинг бу ишидан кейин юртда бош кўтариб юра олармиканлар? Аям нега бу мишмишни тарқатган одамни излаб топишга урунмай, Шаҳнозаларнинг уйига бориб тўполон қилди.
Лоп этиб ёдига ўтган йилги давлат имтиҳонларидан паст балл олган Афрузадан кунгил сўрашга кетган аясининг кайфияти бузилиб уйларига қайтгани, ҳол сураган дадасига аввалига бобиллаб бериб, сунг ҳасрат қилгандаги сўзлари тушди.
Нима эмиш? Жиянингизнрии ўзингиз келин қилиб ўзингиздек ўткир қилинг эмиш! Ургулдим сен тавиядан! Одам қуриб кетгандек келиб келиб сени қизингни келин қиламанми?
-Аяси, қуда бўлсанг Аъзамхондан ортиқ одам билан қуда бўла олмайсан. Афруза ҳам одоб ахлоқли қиз. Кўчада кўрган одам борки, шу қизни келин қилишни орзу қилади.
-Эй ўчиринг овозингизни! Сизники етмай турувди!- бақириб юборган аяси ўзига қараб тиржайиб турган ўғлига ёлворган сифат боқди. -Болам, мени юрак касал қиласан. Тўйларга борсам, қуда бўлардик деб шаъма қиладиганлар кўп. Танлай қол биронтани! Талаш бўлмай кетгур! Танла болам. Жон Давронжон, биронта қизни топиб уйлана қол а болам. Бордир биронтаси?
Индамай бош чайқаган ўғлига кўз олайтирди.
-Мен сени огоҳлантирдим. Келаси йил қандай бўлмасин уйлантираман! Тамом вассалом!
Ўғлига сўзлай туриб жаҳлидан тушган аяси ўзига индамай тикилиб турган эрига бир кўз ташлаб олиб ҳалигина бақиргани учун узр сўрагандек секин гап бошлади.
-Дадаси, акам билан қуда бўла олмаймиз. Даврон билан Афруза ака сингилдек гап.
-Шунча ака сингиллар қуда бўлиб ётибди-ку!
-Уларни йўриғи бошқа. Менга акамни хотини ёқмайди. Писмиқ. Индамай иш битиради. Онасини кўриб қизини ол деган...
-Лекин қизи сенга ўхшайди.
-Бўлди дадаси қўйинг. Шу мавзуни тўхтатайлик. Менга ёқмайди. Бетига айтдим сени қизингни келин қилмайман деб. Ўз қилмишидан мағрурланган аёл кукрак кериб олди.-Ер билан бир қилдим. Қизи бор деб ўтирмадим. Акам уйда ухлаб ётибди экан. Чиқиб келиб хотинини кўзини мошдек очиб қўйди. Ҳар алами ичида қизини етаклаб уйга кириб кетди.....
Балким, хаёлига келган ўйдан юраги хапқириб кетган Даврон ўрнидан туриб кетди. Балким, бу гапларни уша вақтларда аямда алами қолган янгам... Янгам азал азалдан мени ёқтирмас эди. Уйларига борганимда нечи марталаб кўчада қолдирган. Шошма, шошма бу ерда бир гап бор! Шошмааа! Олдин аниқлик киритиб олай! Бу ишни қилган одам аямни мен ҳақимдаги арзимас гапдан тутақиб кетишини, осмонни бошига телпакдек кийиб олиб жанжал кўтаришини билган одам қилган. Бу одам янгам бўлиш эҳтимоли кўпроқ.
Гумонларига аниқлик киритиб олиш мақсадида қўлига телефонини олиб рақам терди.
-Ассалому алайкум ая яхшимисиз? Аҳволингиз яхшими?
-Раҳмат болам, ўзинг яхшимисан? Жон болам мени кечир...
-Ая йиғламанг. Сизга бир саволим бориди
-Хўп болам
-Анави гапни қаердан кимдан эшитдингиз?
-Даданг топиб келди.
-Дадам кимдан эшитибди?
-Дадаси, ўғлизни сизда гапи бор экан.
-Ҳа Даврон
-Дада сиз бояги гапни кимдан эшитдингиз?
-Хмм. Уними. Анави, Абдираим мантрдан
-У ким қаерлик?
-Потрондан.Дилноз янгангни акаси билан қўшни
-Дилноз янгам бу Аъзамхон тоғамни аёлими?
Ўз шубҳаси тўғри чиқаётганидан нафаси ичига тушган Даврон ишонқирамай савол берди.
-Ҳа.
-Сиз ундан бу гапни қаердан эшитдинг деб сўрамадингизми?
-Сўрамоқчи эдим. Жўралар мени келиб қолганимни кўриб гапни чалғитиб уни қочириб юбордида, менам келиб аянгга айтибман. Аянг бўлса...
-Майли дада шуни билмочи эдим. Яхши ўтиринглар.
-Ўзингни аҳволинг яхшими?
-Ҳа яхшиман. Ишда эдим дада.
-Хўп болам хўп. Яхши ишла.
Телефонини каровоти устига улоқтирган Даврон увушиб келаётган бошини кафтлари билан қаттиқ уқалади.
Демак...Демак шунда янгам...Эри меҳрибонлик қилиб касалхонага ётқизади. Хотини эса касал қилади. Демак шунда...Янгам акасига гапирган бўладими? Хўп шундай десам, Шаҳнозани янгам қаердан билади? Янгамни бу гапни тарқатишдан нима мақсади бор? Шу тахлит гап чиқса, аямни ўзи мулжал қилган жойдан келин қила олмасин деганми? Ахир, мен йигит кишиман, мени гапирса гапираверсин лекин, у ҳеч бир айбсиз эдику! Наҳотки, янгам шу даражада пасткаш бўлса, қабиҳ бўлса? Ахир беш вақт номоз ўқийди. Туҳмат оғир гуноҳлигини билмас эканми? Шунчалик имони куйган аёлми янгам? Ўзини қизи бор-ку!
Кетма кет бир биридан кунгилсиз ўйлардан бошига кучли оғриқ турган Даврон кунгли айниб шу ерда чиқиндилар солиш учун мулжалланган елим пакет кийдирилган челакни олиб қайт қилиб юборди. Мен Шаҳнозадан кечирим сўрашим керак. Аламли ўйни хаёлидан ўтказди. Мен ундан бориб кечирим сўрашим керак! Ундан олдин эса бу гапни тарқатганларни бир бир аниқлаб, сунг уни олдига боришим керак. Хўп бордим ҳам дейлик у нима дейди? Тур йўқол кўзимга кўринма, олдинига қариндошларинг билан гап қиласан, сунг онанг уйимга жанжал кўтариб борсин, сен эса мени бутун юртга шарманда қилиб бўлганингдан кейин келиб кечирим сўраяпсанми демайдми?У куни четга қараб тупирганди. Бу сафар юзимга тупирмайдими? Уфф!
Телефони жаранг сочишидан чучиб тушган Даврон тоғаси қунғироқ қилаётгганига кўзи тушиб афт буриштирди. Шу топда тоғам билан ҳам гаплашгим келмай кетаяпти. Наҳотки, икки аёл: бири онам, бири...Нималар бўлиб кетди а?
Ноилож жавоб бериш тугмасини босди.
-Тоға
-Яхшимисан Даврон?
-Ҳа яхши.
-Мен синглинга сенга шурва қилиб боришини тайинлаган эдим. Икки соатларда ўзим ҳам бориб қоламан. Сен бошқа касалхонага кўчиришар экан. Хабаринг борми?
-Йўқ.
-Ишхонанг билан, бошлиғинг билан гаплашгандим. Бизни ходимларимиз учунг алоҳида касалхонамиз бор деди
-Тушунарли
-Тинч ўтиргин. Кўп юрма, кўп ўйлама. Ҳаммаси яхши бўлади жиян.
-Хўп тоға.
-Яхши ўтир.
Бечора тоғам синглиси ва хотинини ўртасидаги шавқатсиз кураш қурбони бўлганимни билмайди. Билса қай аҳволга тушса? Жахлдор ва жиззаки тоғаси янгасини тутиб олиб дуппослашини кўз олдига келтирган Даврон илжайди. Айтиб бериб бир калтаклатсамми? Йўқ мен сени бошқача йўл билан жазолайман. Ҳозирча нима қилишни билмаяпман. Лекин бу қилмишинг учун тавбанга таянтиришим аниқ!
Эшикнинг секингина журъатсиз тиққилашига жавоб бош бурган Даврон
-Киринг! – деди
Секингина очилган эшикдан бош суққан Афрузага кўзи тушган Давроннинг юзига табассум югурди.
-Кел, кир ичкарига.
-Ассалому алайкум ака.
-Валайкум яхшимисан? Ўқишларинг яхшими?
-Ҳа яхши. Уялинқираб аҳволини баён қилган қиз, қўлидагиларни стол устига қўйди.
-Дадам айтгандилар.
-Уйда ҳеч ким йўқмиди?
-Акамлар ишга кетишган.
-Яхши нарсаларингни қўйда кеч тушмай уйга қайт. Дарсларингдан қолиб кетасан.
-Хўп ака тузалиб кетинг.
-Айтмоқчи Афруз
-Лаббай ака
-Шаҳноза опанг дарс ўтаяптими?
-Йўқ. Шаҳноза опам дарсга келмаяпти. Ўрнига бошқа муаллим дарс ўтаяпти. Кўпчилик Шаҳноза опамни уйида дарс олаяпти экан. Мен марказда қолдим. Аччиқ ютиниб олган қиз Давронга умрида биринчи марта тик боқди.
-Ака сизга бир саволим бор эди.
-Қандай?
-Мени кечиринг. Кунглингизга тегсам
-Хўш?
-Сиз бу ишларни қилига худодан қўрқмадингизми? Ахир у кўриб турибдику! Бу гуноҳку!
-Тушунмадим?-Қизнинг паст овоздаги сўзларини тўлиқ англамаган Даврон ўрнидан туриб қиз томон бир қадам қўйди. -Нима дединг?
-Ҳеч нарса, узр!- Кўзларида қўрқув ифодаланган қиз эшик томон тисралди.
-Мен бора қолай.
Нима деди бу? Худодан қурқмайсизми дейдими? Жинними бу? Жинқарча! Кеча тухумдан чиқиб, бугун менга ақл ургатаяптими?
Хаёлга келган ўйдан юзига қўрқинчли табассум югурган Даврон ўта муҳим режа тузаётган кишидек кўзларини бир нуқтага ўйчан тикиб қолди....
Эшик урилишидан чучиб ўрнидан туриб кетган Даврон, ўзига ўзига сўзланди.
Шу даражада хаёлга чумибманми қўрқиб кетдим
-Киринг!
-Салом!
Эшикдан кириб келган таниш чеҳрани кўриб ўрнидан турган Даврон ташриф буюрувчи қаршисига юрди.
-Ассалому алайкум Афруза Алижоновна!
-Валайкум ассалом! Мен сизни ўрин кўрпа қилиб ётибди десам...Мулойим жилмайган аёл йигитга қўл чузди. -Ўз оёқларингизда тик туриб ўктам овозда берган саломингизни эшитганимдан хурсандман!
Аёлнинг мафтункор кўзларига боққан йигитнинг юрагини яна ўзи тушунмайдиган аллақандай ҳислар қуршаб олди.
-Мен ҳам! Бир оз ҳаяжон билан жавоб қайтарди.-Мен ҳам хурсандман!
-Мен сизни ўғирлаб кетгани келдим. Рози бўлсангиз сизни ўз ихтиёрингиз билан бу ердан олиб кетсам.
-Хўп бош ирғади.-Розиман.
-Унда кетдик. Бизни ташқарида машина кутаяпти.
-Мумкин бўлса қаерга? каридорда кетаётиб савол берди.
-Тошкент вилоятини биласизми? Давронни қўлтиғидан қўл ўтказган Афруза Алижоновна мулойим жилмайди.
-Ҳа.
-Уша ерда Товоқсой деган юрт бор
-Биламан.
-У ердаги клиниканичи?
-Йўқ
-У ерда бизни санитор курот зонамиз бор. Сизни у ерга кўчирамиз. Ўн икки кунлик дам олишдан сунг ишга қайтасиз. Ишонаверинг у ерда сизни бош оғриғи мутлоқ безовта қилмайди.
Қанийди шундай бўлса! Қанийди мени бу ўй ўйлаб шишиб кетаётган бошимни алиштириб қўйишса!
Кўнглидан ўтган ўйдан юзи маюс тортган Даврон хўрсниб олди.
-Даврон, менга қаранг. Ҳаётдаги дастлабки қоқилишдан бу тахлит ўзингизни йўқотиб қўйманг. Бундан-да катта айрилиқларга учрашингиз мумкин. Ҳар биридан шундай қоқилиб ўрнингизлан тура олмай қолсангиз сизни оёқлари остига олиб ҳузур билан тепкилашади. Ишонаверинг бу уларга ҳузур бағишлайди.
-Нима?
-Сизни арзимас нарса учун йиқилиб қолишингиз. Юринг мени сизга айтиб беришим керак бўлган жуда жуда кўп гапларим бор. Кетдикми?
-Ҳа.
Даврон ўтирган тез ёрдам машинаси, шаҳардан ташқарига йўл олди. Орадан ярим соат вақт ўтказиб тез ёрдам машинаси йўналишини тахмин қилиб йўлга чиққан Афруза Алижоновна олдинда ўғли билан ўтказажак ўн икки кун ҳақида хаёл суриб жилмайиб олди.................................
СИЙРАТ...
Иккинчи фасл
Тўртинчи қисм.
2016 –йил Тошкент. Ноябрь
Шаҳнозанинг ишда бўлиш вақтига қараб ўз ишларини режалаштирган Алишер, ишларини тартибга келтириб олиб бир мунча енгил нафас олгандек бўлди. Яхшиям унинг режалари билан танишибман. Мана энди ҳаммаси ўз ўрнида. Эрталаб ишга келган Алишер соат ўн иккигача цехда бўлади. У ердаги маҳсулотлар сифати ўзларини билан шартнома қилган магазинларга тарқатиш, эртанги кун учун берилган буюртмалар билан танишиб чиққунича соат ўн бирдан ошади. Ишларини якунлаган Алишер ўқув маркази жойлашган бино томон шошилади. У ерда биринчи қаватда таъмирлаш ишлари бажарилаётган ошхонадаги ишларни назорат қилиш баҳонасида Шаҳнозанинг ишга келиш вақтини пойлайди. Бу қиз нақд швецар соатку деб кулиб олади ҳар сафар қиз марказ эшигидан кириб келишига кўзи тушганда. Шаҳноза соат ўн иккидан эллик дақиқа ўтганда марказга кириб келади. Соат беш бўлганда ўқувчиларига жавоб бериб яна росса бир соату йигирма дақиқа хонасида ўтиради. Сунг юқори қаватга кутарилиб ётоқхонада яшовчи ўқувчиларидан хабар олади. Роппа роса соат еттида марказни тарк этади. Алишер Шаҳнозани ўзига сездирмай бир нечи марталаб ортидан кузатиб борди. У етти яримда уйга кириб кетганча шу билан эртаси куни эрталаб соат еттида кўчада пайдо бўлади. Баъзида ёлғиз ўзи, баъзида уйи олдига такси чақириб бир аёл билан машинага ўтириб жўнаб кетишига гувоҳ бўлган Алишер ўтган бир ой давомида, Шаҳнозанинг ҳаётида йигит киши йўқлигига амин бўлди. Алишер шу вақтгача кўп қизлар билан танишган ва кузатган инсон сифатида бир нарсага жуда ҳайрон қолади. Нега шунчалик гузаллиги билан бу қиз ёлғиз? Отаси жуда қаттиқўлмикан? Ёки унаштирилган йигити...
Йўқ!
Алишер ўтган вақт мобайнида яна шу нарсани сездики, Шаҳноза ўта сезгир экан. Бир икки марта ўзига сездирмай зимдан кузатиб турганди, дарров сезиб ортига бурилди. Қизнинг кўзи ўзига тушишини истамаган Алишер ўзини панага олиб қўя қолди. Алишер яна бир нарсани тушуна олмай хуноб бўлади. Бу қиз қандай қиз? Димоғдор деса, тасодиф туфайли рўпара келиб қолган вақтларида биринчи бўлиб салом бериб олдидан ўтиб кетади. Димоғдор демай деса, бирон марта Алишер билан яқиндан танишишга урунмади. Агар уни ўрнида бошқаси бўлганда, бино эгаси билан яқин бўлишга интилар эди. Бу эса... Хўрсиниб олган Алишер соатига кўз ташлади. Ҳали ўн минут бор. Ҳозир келиб қолади. Шу ҳаёлда кираверишдаги кенг холл томон йўл олди.
-Алишер ака
-Ҳа ортидан чақирган уста томон бурилди.
-Ака бугун электро монтажни якунлаймиз. Биз билан қачон ҳисоб китоб қиласиз?
-Ҳа, яхши эслатдингиз ортига қайтди. –Йигитлар,- қолган уста болаларга қўл силкитиб ёнига келишига ишора берди.- Мен сизлар билан эртага, мана шу пайтида тўлиқ ҳисоб китоб қиламан. Бу ошхона, мени бу ердаги илк ишим. Шунинг учун кичкинагина очилиш қиламиз деган...
Хаёлига келган ўйдан юраги ҳапқириб кетган Алишер сўзлашдан бир муддат тин олиб чуқур нафас олиб чиқарди. Нима деятувдим?
-Очилиш маросими дегандек бўлдингиз. Йигитнинг юзига югурган табассумга ҳайрон кўз ташлаган уста эшикдан кимдир киргандек бош бурди.
-Ҳа. Эртага гаплашамиз! Бошлаган гапини тугатмай якунлаган Алишер Шаҳноза томон бурилди.
-Яхшимисиз?
-Ассалому алайкум, майин жилмайган қиз бош ирғаб аҳволлашган киши бўлиб лифт томон юрди.-Ишларингиз яхшими?
-Раҳмат яхши. Сизда гапим бор эди.
Қизнинг лифт тугмачасига қўл узатганига кўзи тушган Алишер шоша пиша гапириб қиз томон яқинлашди.
-Яхшимисиз?
-Раҳмат. Жавоб бериш асносида кулиб олган Шаҳноза тугмачани босди.-Эшитаман!
Алишер томон ярим бурилиб ўзига суқланиб қараб турган уста йигитларга бир назар ташлаб олди-да, гавдасини тўлиқ лифт томон угирди.
-Шошилинч гаплашадиган гап эмасди-да, қизга шу топда таклифини билдирса йўқ жавобини эшитишини тушунган Алишер сўз бошлашга шошилмади.-Майлими бемалолроқ гаплашсак? Масалан мени хонамда.
-Майли, лекин ҳозир эмас. Мен дарсга кечикаман. Икки дарс оралиғида ярим соат дам оламан.
Уша вақти гаплашсак бўладими? Йигитлардан бирининг ҳали ҳам ўзи томонга тикилиб туришидан, тиржайган алфозда ёнидагиларга ниманидир шивирлаб гапиришидан тоқатсизланган қиз лифт тугмачасини асабийлашиб тез тез босди.
-Майли унда, дарсингиз тугагач, ўзим олдингизга чиқаман.
-Икки яримдан учгача дам олиш вақтим.
Лифт эшиги очилиб ичкарига қадам ташлаган Шаҳноза эшик томонга орқа угирган холда лифт тугмасини босди. Эшикнинг ёпилишигача зўрға сабр қилиб турган Алишер йигитлар томонга катта катта қадам ташлаб яқинлашди.
-Нима бу ерда кимдир маймун ўйнатаяптими? Дағал овозда савол берганди, ҳангомалашиб турган йигитларнинг барчаси бирдек ишлари томон йўл олди. Ораларидан биттаси ҳозиргина Шаҳнозани асабийлашишига сабаб бўлгани, ўзи ўтирган курсини, кираверишдаги ойнаванд эшикли кичкина хона ёнига судраб бориб уша ерда оёқларини кериб ўтириб олди.
-Сен кимсан?- йигит томон юрди
-Мен шу ерда ишлайман дурдоқ лабини осилтириб саволига жавоб қайтарган йигит Алишернинг олдида ўтиришга хижолат бўлдими малолланиб ўрнидан турди. Қаршисида тик бўлган баланд бўйли, бир оз қорин қўйган йигитни бошдан оёқ кузатиб чиққан Алишер жаҳлини жиловлаш учун чуқур нафас олиб чиқарди.
-Ким сизни ишга олган?
-Беҳзод окамла
-Неччи йилдан бери ишлайсиз?
-Икки йил бўлди.
-Ҳмм. Қош учириб олган Алишер ўйланиб қолди. Жаҳли бутунлай чекинганлигини сезгач секин сўз бошлади:- Одамларга бунақа қараш керак эмас.
-Ока қизумисиз? Бунақа чиройли нарсаларга қараш ҳам савобдее илжайди.
-Савоб денг? Онангиз борми?
-Ҳа бор . Синглингизчи?
-Бор.
-Уйланганмисиз?
-Ҳа
-Агар, кўча куйда сизнинг онангиз, синглингизга ёки аёлингизга кимдир сиз каби "савоб" учун тикилса сиз ҳозиргидек илжайиб тура оласизми?
-Узр ока!
Қўлини куксига босган йигит бир қадам ортга чекинди.-Сиззи птичкаиз эканликларини билмовдим...
-Эй! Нималар деяпсан сен? Ғазаби қайнаб кетган Алишер муштини қаттиқ тугди.-Ҳозироқ лаш лушингни кўтарасан-да, бу ердан даф бўласан! Йўқол кўзимга кўринма!
Шарт бурилиб хонасига кутарилди, Хонасига кириб ҳам ғазаби босилмагач котибасини чақирди.
-Марҳабо опа!
-Лаббай?
-Гапимни эшитинг!
Эшик ёнида тик турган аёлга ғазабнок кўз тикиб стол устига кўрсатгич бармоғи билан қаттиқ урди.
-Хўп.
Алишерни таниганидан буён бу қадар ғазабли ҳолатда кўрмаган котиба аёлнинг юзида қурқув ифодаланди.
-Рамзиддин келгандан сунг айтинг: пастдаги қоровулни бу ердан йўқотсин! Мен у ерда уни иккинчи марта қорасини кўрмай! Гапларимни эшитдингизми?- бақириб берди
-Хўп,хўп бўлади.Ҳа эшитдим. Алишержон илтимос салгина ўзингизни босиб олинг. Илтимос ўтириб олинг.
-Менга иссиқ чой дамлаб беринг! Ўрнига ўтирган Алишер ўзини босиб олиш учун пешонасига кафтини қаттиқ тиради.-Битта чой! Юзига анграйиб қараб қотиб қолган котибаси томон бош бурди.
-Хўп бўлади!
Ахмоқ савобмиш! Тарбиясиз махлуқ! Ифлос! Мана шунақанги давангирлар дастидан йигитлар номи қораланалади! Итдан тарқаган!
-Алишержон ширинлик ҳам кетадими?
-Йўқ рахмат чой етарли. Луқиллаб кетаётган чаккасини бармоқлари билан уқалаб бир оз ўзига келган Алишер хонадан чиқиб кетишини ҳам чиқиб кетмаслигини ҳам билмай тик турган аёлга қараб жилмайди.
-Қўрқиб кетдизми?
-Жаҳлингиз ёмон экан. Қурқиб кетганини ўзгача тарзда ифодалаган аёл жилмайди.-Сал қолса деразадан ўзимни ташлаб юборгим келди.
-Мен аёлларга хирсли назар ташлаганларни кўрсам, ўзимни боса олмайман!
-Тушундим сизни. Менга рухсатми?
-Ишларингиз билан шуғуллана қолинг. Айтмоқчи Марҳабо опа
-Лаббай
-Соат икки яримда тепага чиқишингиз керак деб эслатинг
-Хўп бўлади.
-Мен пастда бўламан.
-Хўп.
Пастга тушиб йигитларга тугатилаётган таъмир ишларининг камчиликларини кўрсатиб, топилган камчиликни тузаттириб вақт ўтганини сезмай қолди.
-Сиз тепага чиқишингиз керак эди.
Котибасининг қунғироғига жавоб берган Алишер йигитларга:
-Бўшашманглар бугун кечда тугатишларинг шарт!- деди-ю, ўзи лифт томон шошилди.
Лифт кутарилгунча нима деб гап бошлаш хақида шунча бош қотирса ҳам миясига тузукроқ фикр келмай кулиб олди. Чиқайчи бир гап топарман.
Стол устидаги қоғозларни саралаб олаётган Шаҳнозани кузатиб турди.
-Келинг Алишер ака, нима гап тинчликми? Бош буриб жилмайди.- Қоровул олдимга чиқибди.
-Гаплашдингизми?
-Йўқ,- бош чайқади.-Дарсимни бўлмайман. Кутиб турсин,- дедим. Тинчликми?
-Мен уни ишдан бўшатдим. Истамайгина изоҳ берди.
-Нега? Қош чимирганини юзига қарамай туриб илғаган Алишер хўрсиниб олди.
-Уни ахлоқи ёқмади. Истамай жавоб қайтарди.
-Нега мени олдимга чиқди унда?
-Сизга ҳали пастда ёмон қарагани учун гапиргандим...
-Демак, шу учун ишдан кетдими?
-Йўқ.-Бош чайқади.-У учун эмас. Тўғри бошланишига уша воқеа сабаб бўлди. Аммо фақатгина уша сабаб учун эмас.
-Сабабини билсам бўладими?
-Ўқувчиларингизни аксарияти қизлар.-Ноилож қолган Алишер секингина изоҳ беришга киришди.
-Ҳа.
-Аксари олисдан келишган. Ота оналари ишониб бу ерга юборган.
-Ҳа шундай.
-Биласизми, қиз боланинг ори номуси жуда ёмон нарса шу ерда юрса, анави биронтасига гап отса...Бу жуда ёмон нарса Шаҳноза,- бош чайқаган Алишер ўзига қараб қолган қизга қараб жилмайиб елка қисди.-Агар шундай бўлса, бу гапни бир учи сизга, менга ҳам тегади. Афсуски айрим тоифалар мана шунақа тарбиясиз. Шу туфайли...
-Тушундим. Менга нима демоқчи эдингиз?
Йигит томон журъатсиз кўз ташлаб олган Шаҳноза кунгли бузилиб кетган одамдек кафтини тескарисини нафислик блан оғзи аралаш бурнига босди.
-Сизгами?
-Ҳм
-Пастдаги ошхонамиз битди. Кичикроқ тарзда очилиш маросими ўтказмоқчимиз. Биласиз бизнинг асосий мижозларимиз сизнинг ўқувчиларингиз бўлади. Шунинг учун марказ директорини очилиш маросимига таклиф қилиш учун шахсан ўзим келувдим!
Овозига тантанавор руҳ бериб келишидан мақсадини баён қилди.
-Ҳаа. Овозсиз кулиб олган қиз ҳижолатли бош чайқади.-Мен қатнаша олмасам керак. Ҳалиги биласизми... Қачонга белгиламоқчисиз? Кунни қайси қисмига?
-Билмадим. Ўзимча жума куни тушлик вақтини мулжал қилиб турибман. Бир қозонда ош дамласак ва шу ердаги абутурентларга бепул тарқатсак деган режам бор. Бугун ишдан қайтсам аям билан маслаҳатлашаман. Агар у киши маъқул десалар, жума куни соат бир яримларга ўтказамиз. Қатнашасизми?
-Аянгиз билан? Бир қошини кўтариб ўзига ҳайрон боққан қизга қараб жилмайди.
-Ҳа аям билан бош силкиб гапларини тасдиқлади.
-Қизиқ. Ўзига ажабланиб боққан қизнинг кўзларига боқди.
-Қизиқми?
-Ҳа. Иштирок этишга ҳаракат қиламан. Дарсим бузилар экан кулиб олди.-Ҳаракат қиламан.
-Овқатланмай ишга келинг хўпми?
-Хўп. Шунда индин кунгига тўғри келадими?
-Ҳа.
-Хўп бош ирғади.
-Майли мен борай. Чарчаманг
-Сиз ҳам...
Эшик томон юрдида эсига муҳим нарса тушгандек ортига қайтди.
-Шаҳноза
-Лаббай!
Келган вақтида саралаётган қоғозлари устига эгилган қиз ялт боқди.
-Биз илгари кўришмаганмизми?
-Менимча йўқ. Ажабланиб кўз ташлаган Шаҳноза жилмайди.-Бу саволни иккинчи маротоба бераяпсиз. Йўқ биз кўришмаганмиз.
-Ҳмм. Майли чарчаманг.
Мен бу қизни қаердадир кўрганман. Кўз олдида қизнинг ҳатти ҳаракатларини жонлантирди. Кафт орқасини оғиз аралаш бурнига тираши ўйчан туриши. Ёдга ҳеч нарса тушмай қийналиб кетган Алишер кафтлари билан юзини қаттиқ ишқалади. Чарчадим шекилли. Ҳа чарчадим.
Кечқурун аясига мақсадини баён қилганди, жилмайиб олган она дуога қўл очди.
-Илоҳим ишларингни омадини берсин болам. Илоҳим, сенга ҳам инсоф берсинда, уйгинамда чиройли бир келинчак сузилибгина юрсин!
Беғубор овозда кулиб юборган Ҳуснида опа ўғлини елкасига осилди.-Болажоним илоҳим бахтинг бутун бўлсин.
-Ая, мен сизга ўхшаган қизни излайман. Сизга ўхшаса. Сизга...
-Топилади. Илоҳим менга ўхшашидан топилсин-да қулоқ миянинг есин!
-Аяя
-Вооой болажонимеей!...
Жума кунги тантанага ўзгача тайёргарлик кўрган Алишер Шаҳнозани ҳар кунгидан эрта марказга келганига аввалига ҳайрон бўлди. Сунг уни бугунги дарс вақтини кўчирганини тушуниб бош чайқаб олди.
Қойил! Демак, бир яримдан учгача ўқувчилари бекорчи бўлади. Сунг яна дарс. Ҳа. Абутурент ўқитиш ҳам осон иш эмас. Соат бирларга яқинлашиб дарсини тугатган қиз пастга тушиб келди.
-Ҳорманг йигитга жилмайиб яқинлашди. Чарчамаяпсизми?
-Келинг Шаҳноз, киринг очилиши мўлжалланга ошхона ичкарисига йўл бошлади.
-Оҳҳоо роса кенгку. Ёруғ ва кенг ошхонага кўз югуртирди
-Ҳали кўрасиз бу атрофдаги ҳамма идоралар биздан овқатланишади. Бу томонимизда иккита банк бор. Сал нарида касалхона. Қанча супермаркет магазинлар бор. Бизда ўз ўзига хизмат кўрсатиш бўлади. Юринг сизга таништираман. Мана бу ердан овқатлар идишларга солиб тайёрлаб тахлаб чиқилади. Овқатланиш учун келган мижоз, дастлаб мана бу ердан патнос олади сунг ўзига керакли нарсаларни- қошиқ санчқи, салфетка каби нарсаларни олиб, бу ердаги линияга патносини жойлайди овқат танлаб патносига жойлайдида, бу ердан тўғри кассага келади. Тўлов қилиб бўлгач ўзи эгаллаган столга бориб ўтиради. Мен ўзимиздаги ошхоналарни урганиб чиқдим. Бизда аксарият холатларда хизмат кўрсатишга мослашган. Бу ерда мижоз ўзига ўзи хизмат кўрсатади. ЎЗ ўзига хизмат кўрсатиш вақтни тежайди.
-ГАпларингиз тўғри лекин, менимча кейинчалик бир камчилик юзага келади.
-Қандай?
-Касса битта. Мижозлар кўпайиб кетганда кассада навбат кўпайиб кетади
-Ҳмм
-Менимча шу линяни бир оз узатириб кассани иккита ё учта қилган маъқул. Мижозлар кам вақтида битта, кўпайиб кетганда..
-Ўйлаб кўриш керак...Аям келди. Эшик томон бурилган Алишернинг юзига табассум югурди. Юринг сизни аям билан таништираман.
-Алишер ака шарт эмас. Илтимос сиздан мени ҳижолат қилманг. Шу ерда қола қолай. Илтимоос.
-Майли унда мен аямни кутиб олай.
Аясини авайла бағрига босган Алишерни эҳтиром билан ичкарига бошлашини қизиқиб кузатиб турган Шаҳноза беихтиёр жилмайди. Энг гузал манзара шивирлади. Дунёдаги энг гузал манзара бу ўғилнинг онасига эҳтироми бўлса керак.
Тантана давомида Алишернинг ёнида тик турган ўрта бўйли, элликлардан ошган, мулойим чеҳрали аёлни қош кўзини Алишерга ўхшатган Шаҳноза она бола муносабатини ўқувчилари орасида ҳавас билан кузатиб турди. Очилиш маросимининг асосий воқеаси -қизил лента кесилгач, озгина фурсат ўғли билан алланималарни гаплашиб турган аёл машинага ўтириб жунаб кетди. Онасини машинагача кузатиб қўйган Алишерни ўзининг тепасига қачон келганидан бехабар қолди. Тўсатдан тепасида янграган овоздан чучиб тушди
-Мен сизни эсладим. Мен сизга биз олдин кўришганмиз десам йўқ дейсиз!
-Тушунмадим? Ёнида ўзи билан бирга овқатланаётган ўқитувчиларга хижолатли кўз ташлади. Узр сизларга ёқимли иштаҳа.
Ёнида тик турган Алишерга бир кўз ташлаб олдида столдан нари кетди. Столлар оралаб ташқарига чиққан Шаҳноза ортидан йигитнинг етиб келишини кутиб турди.
-Нималар деб ташлаяпсиз? Қачон кўришганмиз сиз билан?
-Икки йил олдин. Баҳорда. Мен сизни уйингизга олиб бориб қўйгандим. Машинамда. Эсладингизми?
Икки юзи алвон тусга кирган ШАҳноза қаршисида жилмайиб турган йигитга ҳайрон тикилиб қолди.
-Йўғее кўзларига ишонқирамай бошдан оёқ кўз ташлади. У йигитнинг бўйи пастроқ эди адашмасам...Ранги ҳам сариқ эди шекилли
Шарақлаб кулиб юборган Алишер кулгу зўридан энтикиб қолди.
-Шаҳноза яна бир қайтарингда шу гапингизни. Қанақа эди. Бўйи паст ранги сариқ эди дейсизми?
-Билмасам... Мени кўзимга шунақа кўрингандир...
-Оббооо сизеее! Мен сизни бир ойдан бери бу қизни қаерда кўрганман? Қаерда кўрганман деб ўйлаб эслай олмай юргандим. Ер юмолоқ. Мана кўришдик. Сиз уша куни ростдан ҳам мени эслай олмайдиган аҳволда эдингиз. Нима бўлганди ушанда?
Ялт боққан Шаҳнозанинг негадир ранги қув учиб кетди.
-Ҳеч нарса терс жавоб қайтарди. Ҳеч нарса бўлмаган эди! Рахмат тушлик ажойиб ўтди. Табриклайман. Ишларингизга омад. Мен дарсга чиқишим керак.
Қизнинг тўсатдан бу тахлит ўзгариши терс жавоб қайтариб суҳбатга чек қўйишидан ҳайратга тушган Алишер турган жойида қотиб қолди.
Мен ниманидир хато гапирдимми? Ўзига ўзи савол берди. Хато савол бердимми? Нега бунақа қилди? Нега бу тарзда кайфияти бузилди? Уфф хўрсинди. Ҳозиргина яхши кайфиятда эдигаа! Нима бўлганини тушуна олмаган Алишер қизнинг ортидан ичкарига кирди. Лифт ёнида бетоқат тугмани қайта қайт босаётган Шаҳнозани кафтлари билан кўз ёшларини артиб олаётганини кўргач эса ҳанг манг бўлиб келган жойида тўхтаб қолди..............
#РУСТАМХОН
Следующая публикация
Комментарии 5