Файдалы киңәшләр

Сарымсак чәчәк атмасын Июнь азагы-июль башында сарымсак чәчәк атарга әзерләнә, аны өзәргә кирәк. Юкса үсемлек бар көчен орлыгын өлгертүгә бирә, ә төбен үстерергә соңара. Сарымсакның чәчәк кыягын бөтерелә башлаганчы өзү дөрес. 10 см озынлыкта үскәч, кисеп чыгыгыз. Үсемлеккә зыян килмәсен өчен моны кояшлы иртәдә кайчы яки секатор белән эшләгез. Кояшта җәрәхәт тиз кибә, гөмбәле авырулар куркынычы тумый. Берничә төптә чәчәк кыягын өзми калдырырга була. Ул — сарымсакның өлгерү барометры. Аның вак орлыкларны җыйган элпәсе ачыла башласа, сарымсакны казырга вакыт. Ул орлыкларны көзен утыртып калдырыгыз, болай сортны яңарта алачаксыз. Сарымсакның орлыгын 3 ел саен яңартырга кирәк.

Төрле кинәшләр ✔ Зәйтүн маен ике елдан артык сакларга ярамый. ✔ Балыкны үсемлек мае һәм атланмай катнашмасында кыздырсагыз, тәмлерәк булачак. ✔ Кыздырганда суганга аз гына шикәр комы сипсәгез, ул үтә күренмәле алтынсу төскә керә. ✔ Чөгендер пешкәндә матур төсен сакласын, тәмлерәк булсын өчен, суына аз гына шикәр комы яки алма серкәсе өстәргә кирәк.

Консерв тамгасы Консервның нәрсәдән ясалуын белү өчен, маркировканы тикшерергә кирәк. М — сөт продукциясе; А — ит; К — җиләк-җимеш; Р — балык (1Р — балык яки диңгез ризыклары, 2Р — краб).

Перчатканы үзебез ясыйбыз Бер тапкыр кулланыла торган перчатканың гел кирәк чагы. Аны полиэтилен пакеттан үзегез ясый аласыз. Моның өчен полиэтилен пакет (чүп пакетын да кулланырга була), электр паяльнигы, фломастер яки маркер, кайчы кирәк. Пакетны өстәлгә тигезләп җәяргә, кулны куеп, маркер белән сызарга. Өлгене кулдан 5-7 мм га зуррак итеп ясарга. Сызык буенча кызган паяльникны йөртергә. Ул пленканы эретеп ябыштырачак. Перчатканы тигезләп кисәсе генә кала.

Озак сакламагыз Йодлаштырылган тозны күп итеп алмагыз. Ул бозылмый, әмма андагы йод акрынлап очып бетә. Тозны ачык савытка салып куйсагыз, андагы йод 4 айдан, пакетта 7-8 айдан бетә. Пешергәндә дә йод таркала. Шуңа мондый тозны әзер ризыкларга кушу өчен генә куллану дөресрәк.

Фунчоза ни ул? Фунчоза — Азия илләрендә кулланыла торган токмач, аны икенче төрле “пыяла токмач” дип йөртәләр. Коры чакта фунчоза дөге токмачына охшаган, пешкәч, пыяла сыман үтә күренмәлегә әйләнә. Аны мунг (маш) борчагы крахмалыннан ясыйлар. Кайчакта фунчозаны дөге токмачы дип ялгышалар. Алар охшаш, әмма дөге токмачы пешкәннән соң да ак булып кала. Фунчозага кайнар су коеп, 4-5 минут тоту җитә. Калынрагын кайнар суга салып, 3-4 минут кайнатып, суын саркыталар.

МДФ-панельләр зыянлы түгелме? Соңгы елларда төзелеш базарында тагын бер яңа материал — МДФ-панельләр барлыкка килде. Алар җиһазлар ясаганда, өй эчен тышлаганда кулланыла. Әмма аның экологик яктан зыянсызлыгы турында бәхәсләрнең кимегәне юк. МДФ — ДСП шикелле үк пычкы чүбеннән ясала. Әмма монда ваграк пычкы чүбе кулланыла, аңа меламин, үсемлек полимеры кушыла. Анда ДСПдагы кебек зарарлы формальдегид юк. МДФ 1966 елда АКШта уйлап табылган, “Medium Density Fibreboard” — “агач җепселле уртача тыгызлыктагы плитә” дигәнне аңлата. Безнең илгә ул 1997 елда гына керә башлады. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы бу материалны өй эчендә, җиһаз ясаганда куллануны тыймый, балалар бүлмәсе өчен дә бернинди чикләүләр юк. МДФ судан курыкмый, 80 %ка кадәр дымлылыкка түзә, шуңа аны ванна, аш-су бүлмәсенә дә кулланырга ярый. Чагыштыру өчен: чын агач 60 % дымлылыкка гына түзә. Кимчелекләре: тиз яна, шуңа кыза торган әйберләр янында кулланмаска кирәк. Авыр әйбер төшү, бәрелүгә түзми, бу материал белән эшләгәндә бик вак тузан оча, авыз-борынны капларга, респиратор кияргә кирәк. Бәясе кыйммәтрәк, чөнки безнең илдә бу материалны җитештерү тиешенчә җайга салынмаган, МДФ күпләп Кытайда ясала.

Жирегез нинди? Бакчадагы җирнең ниндилеген тикшерү өчен махсус приборлар бар. Алардан башка да якынча чамаларга мөмкин. Савытка туфрак салып, 9 %лы аш серкәсе өстәп карарга була. Күбекләнә икән, җирегез селтеле. Аз гына реакция бирсә — нейтраль, бернинди күбек булмаса, әче туфрак. Чүп үләннәре дә ярдәмгә килә. Әче туфракта күбрәк бака яфрагы, нарат үләне, казаяк, бөтнек үсә. Нейтраль туфракны ромашка, үги ана яфрагы, тукранбаш (клевер) ярата. Селтеле туфракта әрем, кычыткан, сөтлегән (молочай) яхшы үсә.

Төсе матурлык өченме? Савыт-саба юа торган губкаларның төрле төстә булуына игътибар иткәнегез бардыр. Бу — матурлык өчен генә түгел. Поролонга киезгә охшаган тыгыз материал ябыштырыла, ул “скотч-брайт” дип атала. Аны автосервиста машина кузовын буяр алдыннан шомарту өчен кулланалар. Ул савыт-саба юганда, эшне җиңеләйтә. Губка алганда скотч-брайтның төсен карагыз. Сыйфатлы губкалар җыелмасында төрле төстәгесен куялар. Һәркайсының үз бурычы. Яшел төстәге скотч-брайт иң тыгызы һәм тупас абразивлы материал. Аны чуен табалар, тырналу куркынычы булмаган савыт-сабаны юу өчен тотарга мөмкин. Көрән төстәгесе яшеленнән йомшаграк, шулай да шактый тыгыз. Аннан соң зәңгәр, кызыл, кызгылт сары һәм сары төстәгеләр бара, аларда савытны тырнарлык абразивлар юк. Болар көндәлек савыт-сабаны юу өчен яхшы. Сары — иң йомшак материал, ул бокал, пыяла, бәллүр савытларны юарга ярый.

Хуҗага киңәшләр • Кием элгеченең агачтан ясалганын алырга тырышыгыз. Эрбет (кедр) агачыннан эшләнгән элгеч киемне көя күбәләгеннән саклый. • Үсемлек маена манып алган кадак яхшырак кагыла. • Цементлы измә шикәр комы кушканда ныграк була. • Кафель плитка юеш килеш яхшырак киселә, ярылмый, сынмый.