2027-жыл.
Канат деген досум катуу ооруп калгандыктан бейтапканага аны коргону бардым. Алда мени чакырткан болчу. Сыртта сахналаш ,чыгармачыл достор туруптур. Мен алар менен саламдашып коюп Канат жаткан палатага кирдим.
Канат жузунон нур кетип ,коздорунун асты когоруп башкача абалда эле. Менин киргенимди байкаганда жок. Бир кыз анын жанында отуруптур. Ал кыз мени коруп Канатка:
-ал келди деп айтты.
Канат дароо ордунан турганга аракетте баштады. Мен жетип бардымда:
-ээ жат,жатабер досум. Деги жанын аманбы? Кече тапкан досумду бугун жоготкум келбейт акыры.
Канат колумдан бекем кармап козун кайра-кайра жумуп:
-Совет дос… ык… Кудайга шугур дос. Алия чыгаберсен болот.
Ал кыздын аты Алия экен. Канатка тигиле караап-карап чыгып кеттида эшикти бекитип койду.
Мен тушунбой :
-Канат эмне болуп жатат? эмнеге эшикти жаап салды?
Канат мандайында турган саатка карап:
-Совет досум бир саат убакыт бар,мен сага оз тагдырымды айтып берейин дегем.
-эмнеге бир саат калды?
-Совет балким… ал жотолуп кеттида кайра созун улап, балким бугун акыркы жолу кун корушум.
-эмне? Кайдагыны айта бербечи! Эшикти эмнеге бекитип койду.
Канат кулдуда:
-сени менен суйлошкум келди ошого эчким кирбесин деп жаптырып салдым.
-кызык эле баласын, Кайдан таптым сени озу? Неге дос кылдым?
-эй Ак Булут дагы баштадынбы хахаха.
-ии муну кара дагы акыркы жолу кун корушум деп кулуп жатканын.Акыркы жашоосун жашаган адамда сендей болот бекен?
-кечирчи дос. Кел убакытты кетирбей максатка отолу.
-макул.
-Совет сен коп тармактуу талантсында.
-сен деле.
-ошого мен сага оз омурумду жаздырайын дегем.
-муну кара келип-келип сенин тагдырынды жазамбы мен.
-ээй досум антпечи ,суранам сенден. Мен сага айтып берем, сен аны кийин ак барака тушуроорсун.
-Канат …
-жок дебечи сураныч.
-мм аракет кылып кором.
-ушундай дешинди билээр элем. Кел бул жаздыкды бийиктетип койчу,анан мени жолоп кой.
-эмне болуп оорудун озу?
-азыр ,азыр баарын айтып берем. Мен Канат досумдун жаздыгын артына жолоп отургузуп койдум. Ал бир убакта Кыргыз сахнасында жаркырап жанган жылдыз эле. 2016 –жылы реп дуйносуно аралашып ,чыгармалар жаратып атагы чыккан. Мен анда корунбос жан элем. Бирок бул жигит экообуз сайт аркылуу баарлашып, достошуп, мен ага ыр жактан жардам берчуумун. 18жашынан баштап сахнага чыга баштаган. Он тогуз жашында Супер инфонун тандоосунда Кыргызстандагы эн мыкты репер наамын утуп алды. Биринчи эле ыраазычылыгын ата-энесине досторуна айтты. Дароо мага сайттан жазып «женишин менен» деп куттуктайт.Бул жигитке номеримдида бербей койгон болчумун. Башкаларга да берген эмесмин. Ошентип кундордун бир кунундо досубуз кылмыш ишине шектелип ,абака отуруп калды. Мен да, башкасыда андан кол жуудук. Эртеси эле кайра чыгарылып ошол бойдон ал дайынсыз болгон эле.Кийин гезит беттерине ,сыналгы,радиолорго Канаттын никесиз кызы бар деп жарыялана баштады. Гулум деген кыз мен зордуктап кеткен,эми баласын озу баксын деп чуу жараткан. Канат озу жок болсода аны коргондор таанып калса жаман айтып,тилдеп ,уруп-тепкенге чейин барышкан. Бирок мен Канатты такыр корбодум.
Ошол бойдон арадан сегиз жыл отту. Бизда чыгармачылык жаатында туркун таланттарыбыз менен таанылдык. Жашообуз Кудайга шугур жакшы. Бир куну Канат туурасында гезиттен окуп калдым:
«Бир убакта жылдызы жанган Канат,эми мынтип элдин ишин кылып журот. Кара жумушчу болуп,никесиз торолгон кызын багууда. Чынында уятдагы болуш керекда»
Бул макаланы чыгарган кабарчыны издеп таап Канаттын кайжерде экенин сурадым. Ошентип Канаттын дареги боюнча таап алдым. Ал мени тааныган жок,менда аны арандан гана таанып турам. Баштагыдай саркеч кийинген Канат жок. Эми окуянын баарын Канаттан угалы…
-Совет чынында сен мага коп жардам кылгансын,дос деген сендей болот.
-ээ Канат досум эмнесин айтасын,кара дароо эле уч мунот убактын кетип калды. Кана баштачы баянында. Мен ордумдан туруп четтеги термуздан чай куюп ичкенче аны уга баштадык. Канат бир эки жотолуп созун баштады.
- озун билесин Совет ,биз ал убакта жакын достордон элек. Пайгамбар кошкон дос болот дечуу эле мына досум биз кайрадан кошулдук,достугуз бекемделди. Мен коп жылдарга дайынсыз жоголдум. Сенин чыгармаларынды гезиттерден ,китептерден окуп журдум. Сага жолуккум келчу бирок атагына зыяным тийбесин дедим.
Мен чайымды ууртап ,бир колум менен жаак таянып угуп отурдум. Канат болсо оз баянын айтып жатты.
Чынында сен жонундогу жанылыктарды гезиттен,радиодон угуп аябай суйунуп,кээде ыйлап бул менин досум деген кунумда болду.
Мен чайымды столго коюп :
-Канат сен баянынды айтасынбы же мени мактайсынбы?
-ээ досум угуп турчу сураныч.
-дагы эки мунотун кетти. Бир саат убакыт бар дедин эле карачы 55мунотун калды.
-Макул досум… Кыскасын айтканда 2017 - жылы мен Кыргызстандагы «эн мыкты»репер деген наамды женип алдым. Ошол жерде баарына ыраазычылыгымды айттым. Угармандарым баары суйунуп мага дагыда ийгилик каалашты. Продюсерим Акыл байкеда куттуктап озунун жакшы создорун айтты. Чынында бул женишке жетем деп такыр ойлогон эмесмин. Сенин ырларын мага озгочо атак,данк алып келди. Коптогон угармандарды таптым. Озумдун жеке концертимди берем деп суйунуп ,алдыдагы чон мерчемдерди тузуп журбодум беле. Бирок булардын баары ишке ашпай калды. Адаттагыдай бир байдын кызынын туулган кунундо ырдап чыгып келаткам. Продюсерим Акыл байке чалып калды:
-Ало Канат?
-оу байке эмне болду? продюсеримдин унун башкача чыгып жатты. Ал кайдадыр чуркап бараткандай.
-Канат! Канат,биз контрабандага аралашып калдык сен тезинен уйго бар.
-эмне дейс?
-Канат кызым Айша сага аманат!
Ошол барабар телефон очурулду. Мен такыр байланыша албай койдум. Адаттагыдай эле таксиге отуруп Акыл байкенин уйуно бардым. Кызы бешикте ыйлап жаткан экен. Ал бир жаштан жаны эле отту. Коп ыйлагандыктан когоруп калыптыр. Мен дароо аны чечим алдымда…
Канат окуясын айтып жатса эшик тыкылдап калды. Анын кызык окуясы тык токтоду. Мен эми эшике жетсем ары жактан Алиябы же ким эшикти тыкылдаткан адамды алып кетти. Мен кайра келип анын жанын отурдумда:
-ии анан эмне болду?
-Совет эшик тыкылдасада конул бурбай эле уга берчи.
-мм макул,макул. Мен чайымды толуктап алдымда анын баянын уга баштадым.
-Кайжерге жеттим эле?
-бешиктен чечип алдын анан?
-аа бешиктен чечип алып колума которуп соорото баштадым. Анын ыйы акырындан басыла баштады. Курсагы ачканбы мойнун созуп эмчек издейт.Мен аны которуп алып ашкана жака бардым. Текченин ар бир тартмасын ачып анын курсагын тойгузганы бирдекелерди издеп жаттым. Бир тартманы ачсам жасалма суттун кутучасы туруптур. Мен аны алып сыртындагы жазууга карап жасай баштадым. Даамын татып коруп, жылымык кылып аны сут ичуучу идишке куйдум. Кичинекей Айшага ичирсем такыр оозун ачпайт. Кантип ичириштин жолун тапбай айлам кетти. Отургучка барып отуруп сут ичуучу идишти кокурогумо коюп Айшанын оозуна такадым. Ал оозун ачып бир,эки жалап эме баштады. Мен суйунуп кеттим. Ал эмип жатканда телефонумду алып Акыл байкеге чалдым дагы эле очук экен. Аялына чалдым алдагы очук. Эмне кылаарымды билбей интернетке кирип озумдун клиптеримди,интервюларымды коруп отурдум. Андан сон инстаграмга кирип жанылыктар менен танышып отурсам Айша акырын гана :
- атьа деп тили буралып айтса болобу. Менин суйунгонумду айтпа. Канат кулуп жиберди. Аны угуп отурган менда кулдум. Канат кулуп жатып кайра жотолуп кеттида,созун улады:
- ошентип отурсак эле эшикте Акыл байкенин ити уруп калды. Мен Айшаны тошоко жаткызып терезеден сыртты карадым. Эшикте ит урбой эле жерде жатат. Мен танкалып терезени ачып:
-кучук,кучук аны чакыра баштадым. Жакшылап карасам иттин айланасы кан болуп кетиптир. Мен такыр эчнерсе тушунбой калдым. Терезени жаап артымды карасам кимдир бироо тумшука бир сокту. Мен оодарылып жыгылып тушуп жатып калдым. Козумо эчнерсе корунбосода мен ким урганын коруп калайын деп турганга аракеттендим. Эми эле кичине урон карангы болуп коруно баштаганда козум жана тушту. Башым артка кайрылып сынып кете жаздады. Беш алты адамдын уну угула баштады. Кимдир бироо чачымдан артка карай кайрып тарттыда:
-ээй донуз! Акыл кайда?
Мен аябай коркуп кеттим. Козум корбосода:
-байке мен билбейм ,билбейм деп коркуп айтып жаттым.
Корсо Акыл байке кимдир бироолорго алданып жургон экен. Алардын ким экенин билген сон алардын канчалаган товарларын сатып жибериптир. Ооба ал товарлар банги эле. Кылмышкерлер артынан тушуп товарын кайтарганга чейин жетишип,анысы аз келгенсип Акыл байке менен аялын олтуробуз дешиптир.
-анан?
-Кылмышкерлер колумдан байлап судуроп жоношту. Алдей ошол убакта ыйлап кирди. Аны алардын жанында жургон Гулум деген кыз которуп чыгып:
-Акылдын баласы да бар экен.
Алардын башчысы каткырып алдейди колуна алып:
-Акыл ,Акыл кайда качам дейсин балан учун келеттирсин ээ.
Мен бакырып :
-койбергиле ! койбергиле! Акыл байке кызын мага таштап кеткен ,сураныч ага тийбегиле.
-эй акмак!Акыл бизден канча акча карыз экенин билесинби?
-мен берем байке,канча болсо мен берем.
-эмне торт миллион долларды бере аласынбы?
Мен таптакыр озгоро туштум. Алар мага кадала карап турушту. Мен эмне кылышымды билбей:
-мага убакыт керек ал учун…
-мейли уч кун убакыт берем,эгер тапсан таптын тапбасан озунда могул балекет да бул дуйнодон кушка окшоп учуп кетесинер. Кеттик! Алар бири калбай чыгып кетишти. Гулум кайра келип :
-бул алдей кызбы же уулбу?
-Гулум мен сенден куткон эмесмин.
Ал ээгимден мыкчый кармап:
-Кызбы же уулбу дейм?
-кыз …
-аты ким?
-Айша…
-мм балким экообуздун кызыбыз хахаха. Ал каткырып менин чонтогумо бирнерсени салып койдуда чыгып кетти. Айша тынбай ыйлап жатты. Мен дароо ашканага барып эптеп бычакты алып ,колумдагы жипти кестим. Айшаны колума которуп алдей айтып сорото баштадым. Ал сооронуп уктай баштады. Мен аны уктатып ,уктоочу болмого жаткызып эшикти жаап,эми эле чыксам милициялар бастырып келди. Мен элендеп калдым. Алар «колунду котор!»деп айтып жатышты. Мен:
-чушш… акырын.
Алар такалып карап турушат. Бири жаныма келип акырын колумду кайрыды. Мен эч каршылыксыз туруп бердим. Колумду кайрып кишен салдыда ,беркилер тапанчасын тушуруп мени тинте башташты. Жанакы таанышым Гулум салып кеткен наша экен. Таптык дешип суротко тартып жатышты.
-ал меники эмес! Аны менин чонтогумо салып кетишти.
-кимдер салат ?
-байкелер аны…
-жаагынды жап. Актанганында токтот! Биз продюсерин экоон эмне жумуш кылып жургонунорду жакшы билебиз акмактар. Уйду тинткиле!
-байке бул болмого кирбениз.
-эмне учун?
-бул жакта Айша уктап жатат.
-Айша? Мм али кыз алып келдинби?
Эшикти тарс ачты. Айша мээмиреп уктап жатты. Аны коруп эшикти акырын жаап фотоапаратты алып тартылган суротторду очуруп салдыбы бейм. Кайрадан нашанын озун тартып алды да:
-Канат сен таланттуу жигитсин. Акылдыда биз абдан баалачуу элек эми тилеке каршы болуп калды. Мен сага жардам кылып суротторду очуруп жибердим бирок бул иштеринер созсуз турдо жарыяланат. Алып кеткиле муну.
-коётурунуз байке Айшаны кантип таштап кетем.
-эмне турасынар алып кеткиле!
Мен колумду артка кылып улам-улам Айша жаткан болмону карап бара жаттым. Ошентип абака камалдым. Жакындарым ,сахналаш досторум же угарман тааныштарым бирида келишкен жок. Сенда келбейт болчусун бирок сени тушуном. Ошол куну эле канчалаган адамдар мени чанып кетишти.
Мен аябай ыйлагым келди. Ата-энеме эмне деп айтам деп отурдум. Сурак башталып сурак бердим. Айт дешип уруштудагы. Мен такыр мойнума алган жокмун. Бирок мен жонундо жалган маалыматтар бут тарап буткон болчу.
Кайра мени темир торго таштап кетишти. Эртеси тушку убакта мени чыгарышты. Сыртка чыксам эшик жакта кабарчылар жайнап турушкан экен. Бирок мен эшик жактан чыккан жокмун. Мени башка жол аркылуу чыгарышты. Чыксам кечеги мени ургандар унаада кутуп отурушуптур. Мен алардын унаасына чыкпай коёюн десем да болбойт. Милицияларга мына ушулар дейин десем алар оздору мени тапшырып жатса. Мен айла жок унаага отурдум. Отураарым менен жоноп кеттик. Ээн талаага алып келип урук-токмоко алышты. Мен аябай кыйналып кеттим. Демим кысылып тап-такыр алсыздандым. Алардын бир жигити мени чоголотуп отургузуп койду. Башчысы:
-эй жигит! Кана биздин акчалар? Сен эмне абака тушуп жашынып калам дединби? Асманга чыксанда,жерге кирсенда биз учун сени кармаш опоной эле. Балакайсында,балакайсын.
-байке мен таап бермекмин бирок…
-эмне бирок! Ал мени жыгыта тепти. Баягы жигит кайра тургузду.
-дагы бир кунун бар Канат. Канат канатынды какчы гана. Мен акырын ордумдан туруп чуркап жонодум. Алардан он метр алыстаганда эле тапанчаны дан эткен дабышы чыкты. Дене боюм дирилдеп кетип артымды карадым. Алар болушунча каткырышты. Тапанчасын мага туштап олосун дегендей корсотушот. Мен кайра жолумду уладым. Биринчи эле уйумо бардым. Атамдар абака барып мени тапбай эми эле келишкен экен. Апам мени коруп ыйлап келе жатты эле ,атам урушуп токтотуп коюп жаныма келип,тишин кычырата суйлоду:
-эй энендурайын иттин баласы! Эл караган бетимди жер караттын! Сен мынтип жургонунду билгенимде ,мыноо ушул колдорум менен муунтуп олтурмокмун.
-ата мага акча керек!
-я! Акча!? Сайынып журсон акча керекда анан . Акча элеби? Сага мен же апан да керек эмес…
Канат дагы жотолуп кетти, мен дароо колумдагы чайымды сундум. Ал ичкенге болбойт деп кайра-кайра жотолот.
Мен ордумдан туруп терезеден сырт тарапты карадым. Эки уч мээрбан айымдар журот. Бир унаа келип токтоду да анын ичинен мага таныш адамдар тушуп Алия менен саламашып ,аны менен чогуу туруп калышты. Канат жотолуп бутуп :
-Ак Булут айта берейинби?
-ии айт,айт.
-кел сен отуруп эле алчы. Ал жак менен алаксып дагы унутуп калбагын.
-макул…
Мен орундука отуруп уга баштадым.
-атам болушунча урушуп ,апам жон гана ыйлап турду. Атам жинденип уйго кирип кетти. Апам мага копко тигилип карап «уулум» деп ыйлап келди. Менда апамды кучактадым . Кок ала болгон жузумо карап:
-Уулум сага эмне болду?
-эчтеке апа.
-байкуш балам сени бизда тушунбой калдыкго. Атанды туура тушун балам.
-апа рахмат ,рахмат бирок мага азыр акча керек.
-эмне болгонун айтчы балам.
-тиги продюсерим Акыл байке…
Ангыча атам бакырынып чыкты ак жоолукка оролгон акча менен мени бир соктуда:
-жогол! Жогол! Балам эмессин уктунбу! Жогол!
Апам байкуш жоолугу менен улам-улам жашын аарчып карап турат. Атама унчуга албайт,анткени атам башынан ушундай. Мен козумон аккан жашты аарчып «рахмат» дедимда акчаны алып кетебердим. Атам чындыкты уккусуда келген жок. Мен эчкимге корунбой кепкамды бастыра кийиип баражаттым. Кийимдерим ылай,чан,кээбир жери кан болуп калган. Мурдум оозум аябай атышып жатты.
Телефонумда жанымда жок. Айшага эмне болду экен. Акчаны которгон бойдон Акыл байкенин уйуно бардым. Эми эле дарбазага жетээримде «эй!» деген дабыш угулду. Артымды карасам жанакы жексурлар турушуптур. Ун катпай колу менен акчаны сурашат. Акчаны бердим. Гулум акчаны алып дароо унаасынын алдына коюп санай баштады.
-бул жерде 5000доллар эле экен.
Алардын башчысы жаныма бычагын ойнотуп келдида,мойнума такап:
-оой,сен эмне бизди акча санаганды билбейт дейсинби?
-байке али убакыт барго тапканга аракет кылам.
-бул жака неге келдин анда?
-тиги Айшага келгем.
-акмак экенсинго аны начальник алып кеткен.
-начальник?
-тур тез-тез акча таап кел.
Мен жоной баштадым. Гулум токтотуп:
-эй Канат карачы кандай сонун жанылык. Ал мага гезитти сунду. Алып карасам биринчи бетке :
-«кылмышкер Канат ,бир жыл мурун Гулум аттуу кызды зордуктап эми баласын бакпай качып журот. Ошого байланыштуу начальник Саткынбаев азыркы тапта Канаттын никесиз кызын багууда. Мен атам урушкандада,аталыктан кечкендеда мынчалык азап тартпадым эле. Чынында олгум келди,кана эми мунун баары туш болуп калса экен дедим. Бирок …
Гезитти алып басып кеттим. Жолдо баратып гезиттин мен жонундо жазган жерин ачтым. Начальникда бул маалыматты чындык деп айтыптыр. Анын дареги да бар болчу. Акыл байкенин туугандары да ,ата-энесида жардамга келишкен жок. Мен таптакыр жалгыз калдым. Гезиттин ошол бетин айрып чонтогумо салдымда,калганы бырыщтыра кармап тоголоктоп алды тарапка ыргытып жибердим. Бир жигиттин башына тийди «Ай» деп жиберди. Мени карап :
-акмак!
Ал сахналаш досум Асан экен.
-Асан сенби дос?
-ээ мага жолобо,жолобо ошол жерден туруп созунду айтда дароо кетип кал. Мен катып калдым.
-Асан?
-болдубу созун жокбу ,мен кеттим анда.
Жаным кашайып кеттида ушундай жулкуй туртуп жакаладым. Ал бакырып жиберди. Мен жулкуп жатып ый аралаш:
-силер акмаксынар! Досунарды таштап кеттинер! Уктунбу! Акмак экенсин. Мен силерди дос деп журупмун. Ангыча артымдан бироо жулкуй тартып бир сокту. Бетим жанып кеттида кулап туштум.Ал да сахналаш досум деп жургон Айдар эле.Мени копко карап:
-Канат ,биз сенин мындай экенинди билген эмесбиз. Сендей менен достошкончо ит менен достошкон жакшы. Жогол…
Мен ордумдан туруп колумду кагып андан ары кеттим. Жолдо баратып озумчо суйлоном.
Ооба мени менен ким достошмок эле. Бироону зордуктаган ,банги менен иштеген кылмышкер болсом. Кабарчылар оздору деле кичине ойлонбойбу? Мейли кылмышкер десин ,Акыл байкенин кызын билип туруп Канаттын никсиз кызы деп айтышты. Бут жерде мен жонундо дуу-дуукептер таркады. Кочолордо илинген суротторум айрылып,тытылып кетиптир. Кече эле тениме албай жургон Айдар менен Асан ушундай болуп жатса башкаларын жон эле койгонум жакшы. Менмин деген бай балдар менен дос элем. Тилеке каршы алардын баарын унутууга туура келди. эхх деп ушкурунгондон башка арга жок. Кеч киргенче акча издеп барбаган жерим калбады. Баары эле жаман корушот,туртуп чыгарып салышат. Ыр жазган студиялар эшиктерин жаап салышты. Ооба мен баарын жоготтум. Бирок бир гана нерсе менин омурумду кыяйышыма тоскоол эле. Ал Акыл байкенин кызы Айша…
Саат он бирлерге жакын эркиндик бульварында баратып бир кызды сузуп кеттим. Ал кулап тушойун деди,мен аны белинен кармап сактап калдым . Козун кичирейтип кайра чонойтуп:
-Канат?
Аны тургуздум бирок тааныбадым.
-Канат байке сизби?
-ооба мен сен ким?
-мен сиздин угарманызмын.
-мм… мен дароо бурулуп басып кеттим. Артымдан ээрчий басып:
-Канат мен сизге ишенем. Сиз аксыз,сиз кылмышкер эмессиз байке. Ага бурулуп карадымда:
-сен кайдан билмек элен?
-Канат байке мейли башкалар эмне десе ошол десин,мен баарибир сизге ишенем.
Жок мен бул созду ата-энемден угушум керек эле.
-ишенгенин менен баары каралап жатса дагы эмне дейсин?
-Байке сиз жакшы адамыз. Ал жаштанып мени бекем кучактап алды. Мен жон гана туруп акырын анын колдорун алдымда:
-рахмат ,бирок…
-байке кардыныз ачкандыр журунуз биздин уйго .
-жок мен шашып жаттым эле барайынчы.
-жок дегенде муну жеп алынызчы. Ал сумкасынан болучка алып чыкты. Мен болучканы алган жокмун. Ал копко колун сунуп туруп :
-байке анда муну чонтогунузго салып коёюн. Ал акча берип жаткан болчу. Колун мыкчый кармап бурадымда:
-акча,акча жек кором ушул акчаны. Анын колу ооруп кетип:
-байке колум ооруп жатат.
Колун койберип:
-сенин колун ооруп жатса менин журогум ооруп жатат тушундунбу? Баштада мынчалык ыйлабаган элем. Ыйлаган бойдон чуркап кеттим. Артыма бир да жолу караган жокмун. Жанымда бир тыйын жок, кайра жанакы зоокурлорго жолуктум. Акча тапбаганымды айтсам бир ,эки тепкилешип унаасына салып кимдир бирооунун уйунун астына алып келип тушурущту. Алар мага шарт койду.
- эки шартым бар жигит. Айылга кетип такыр дайынсыз жок болосун же тиги алдей экоон тен а хахах.
Мен биринчисин тандап алдым. Алар каткырган бойдон кетип калышты. Алар кеткен сон чонтогумдогу жанакы айрып алган гезитти алып начальниктин дарегин карадым. Мен так эле ошол уйдун астына келген экенмин. Копко турбай терезесинин жанына барып асылып чыгып уйду карадым. Начальник аялы экоо Айшаны ойнотуп отурушуптур. Алардын кубанычына чек жок болчу. Мен кайра тушуп баш оогон жака кетип бараттым. Би рубак Акыл байкенин «кызым сага аманат» деген созу эске тушту. Же алдыга баса албай же артка баса албай туруп калдым. Кайра артыма бурулуп ал уйго келдим. Айшанын ыйы сыртка угулуп турду. Мен эшикти такылдатттым. Саткынбаев эшикти ачтыда жузу кубара тушуп:
-сен ?
-баланы алыпчык.
-Канат мен сага канча десен берем сураныч баланы бизге калтыр.
-эч качан алып чык дейм!
-Канат айланайын муну ал. Ал менин чонтогумо акча салды. Мен ачуум келип анын ким экенин карабай жулкуй кармап жакалап дарбазага такап:
-олтуруп салам азыр,алып чык дейм.
-макул ,макул.
Ал уйго чуркап кирип кетти. Аялы ыйлап алган Айшада ыйлап Саткынбаев аны копко карап мага берди. Мен Айшаны колума алаарым менен анын ыйы тып басылды. Мен ун катпай кетип жаттым. Аялы токтой тур деп уйуно кирип кайра чыкты. Балага ороп ал деп ага ылайык тошок берди. Айшаны ородумда сапарымды уладым. Ал эже ыйлап-ыйлап калаберди. Мен Айшаны которуп келатып ага алей айтып бердим. Алдейим ага жактыбы мемиреп уктап жатты. Кызыгы мен алдейим реп турундо болуп кетпедиби.
Канат кайгылуу отуруп бир жылмайып алдыда :
-э не жакшы эле болтабы?
-алымча-кошумчасы жокбу озу?
-ээ таптакыр жок ,андайынан кам санаба.
-мага неге айтып жатасын озу?
-эми тиги…
-эмне тиги?
-макул анда кетеберсен болот. Канат мага таарынып калды окшойт,башын жерге салып отуруп калды. Мен ага тигиле карап:
-досум билесинго мени ушундаймын,айтчы эми кызыган жеткенде.
Канат кайра жылмайып:
-мм ушундай болсун…
-жолдо баратып алдей айтып берген сон , ал уктап калганына карабай аны менен суйлошуп бара жаттым.
Айша карачы сенден башка жакын адамым калбады такыр. Элестет экообуз эле бул дуйнодо калгандайбыз. Уктап жатпастан айлананы карачы жым жырт. Анча-мынча унаа коруп калбасак эле башка эчким жок. Сейил бактагы бак дарактар ,асманда сызган шамалдар кээбир куштар бизге шерик болгондой. Айша мен эми сенин байке болом. Жок .жок атан болом,апан болом. Менин сенден башка эчкимим жок. Сенинда менден башка эчкимин жок. Экообуз бири-бирибизге байланышып калган жанбыз. Соз берем мен сени таштап кетпейм. Эртен экообуз айылга таята –таэнемдердин уйуно барабыз. Бир кундук жол кантип жетебиз десен . Сен оорубай,кыйнабай курсагым ачты дебей баргын макулбу. Сураныч жаны атанды кыйнаба.
Ошентип Акыл байкенин уйуно бардым. Дарбазадан ашып отуп эшикти ачып Айшаны которуп кирдим. Кардым ач казанда турган тамакты жылытып тамактана бащтадым. Айша керебетте уктап жаткан болчу. Тамакты бузуп ыйлай баштады. Ыйлаганына карабай жей берейин десем такыр чынырып туруп алды. Жанакы жасалма суттун кутучасын алып сут жасап жанакынтип эмизе баштадым. Ал ыйлабай колун чыгарып менин соомойумду кармап алып эмип жатты. Мен ага башкача мээрим менен карап турдум.Ал сутту ичип бутуп коздору бакырайып карап турат. Мен аны тиштегилеп ойнодум. Ал аябай кыткылыктап кулуп апа,апа дейт . Ээ ата де деп кайра кытыгылайм. Ал кулуп колдору менен башымдан турткулоп коёт. Аны алдыма алып отуруп тамагымды жедим.
Кызым сен качан тамак жей баштасын. Бул тамак соонун болуптур,кана жеп корчу. Кашыгым менен оозуна такадым. Ал жалап коруп тукуруп жиберди. Кашыкты ала коём деп тамагыма тогуп алдым. Аябай жиркенип тамакты урнага тогуп салдым. Анан экообуз керебетке жатып уктап калдык. Эрте менен Айшанын ыйы мени ойготту. Ушундай турсам Айша чычып койгон экен,анын жыты тим эле буркуруп турду. Жиркенип жатып анын астын аран тазаладым. Жасалма сут даярдап ага бердим. Ал мунусунда идиши менен эле ичти. Жанакынтип кокурогумо такап турган жокмун. Акыл байкенин мага саз кийимдерин алып,Айшанын кийимдерин алып ,жасалма суттон беш алтоону салып ,уч идишке сут даярдап ,термузга кайнак суу даярдап сумкага салып,эшиктерди жаап ачкычты таштанды жага таштап кетип калдым. Кетпейин десем Айшанын омуру ойлондурат. Жолдо баратып жанымда акча жок экени эсиме тушту. Чонтогумду тинткилесем беш мин сомдуктан бешоо чыкты. Булар кайдан десем кече куну начальник чонтогумо салып жиберген экен. Айшанын омурун жыйырма беш минге баалаган тура. Ачуум келди чынында,бирок суйунуп рахмат деп таксиге отуруп кетебердим. Жонокой кийинип алгам. Шымымды алмаштырган жокмун,анткени ал озу жонокой болчуда. Ошентип дордой моторско бардык. Ал жерде Ошко жоноочу унаалар менен суйлошуп 1000сомго ошко сапар алдык. Кобунчо аялдар эле. Айдоочу мен жана бир байке эркек. Мен Айшаны алып артка отуруп алдым. Бир эже жанымда алда кичинекей баласы менен. Айшанын памперстерида сумкамда. Жолдо аябай кыйнады. Ыйлайт,сооротом такыр болбойт. Сутун берсем эмбейт же. Акыры тиги эже «мага бер» деп озунун баласын мага карматып Айшаны эмизе баштады. Жаман кыз десе дароо басылып кийинчерек куло баштады. Ичимден кайра ага боорум ачып байкуш Айша деп коём. Кийин мага жакшы пикир келип:
-эже сиз каякта жашайс?
-Араванда…
Мен аябай суйунуп кеттимда:
-Араванда? Оо жакшы болгон турбайбы.
-эмнег?
-тиги …эме тиги Айшанын ата-энеси жок жалгыз калды.
-сен атасы эмессинби?
-жок бирок атасынын ордундамын.
-иий сен жанакы баласын да ээ ,мэ баланды ал . Бир кылмышкердин баласын эмизип жаткан турбаймбы.
-эже мен…
-ал дейм!
Баары бизге карап калышты. Айшаны колума алып :
-ооба ошол кылмышкер менмин. Ким мага ишенет,адамдар жалган айтсан ишенип,чындыкты айтсан ишенишбейт.
Баары жым-жырт.
Болгону Айша копко ыйлап эмчек эмем деп калса сизге эмизип турайын дегем. Мен да Араванга таэнемдин уйуно баратам. Ангыча алдыдадагы байке:
-Э Канат сенби?
-ооба мен,мен…
-Укам сага жаман болду баарынан. Ошон учун кичине кысып журуш керекда.
-байке мен…
-сен озу каякта чонойгонсун?
-Бишкекте эле.
-тагаларынды тааныйсынбы?
-бир эле тагам бар Турат деген.
-баягы 88би?
-ооба …
-ал уйлонгонбу?
-уйлонгон бир баласы бар.
-укам ээ таятан жакшы киши эле … жаназасынада келбей эми ишин тушкондо баратасын.
Мен ун катпадым… уялдым.
-она менин аялым болот ,кызын ыйлаганда келип эмизип кетебер. Биз ошо силердин кочо тарапка бурулган жерде жашайбыз.
Жанымда отурган эже:
-ушул кантип болсун эми?
-жаагынды жап! Эмизесин дедимби эмизесин. Эркектерди эркектер гана тушунот. Эркектин башына нелер гана келбейт дейсин.
Мен алдыда отурган байкеге аябай ыраазы болуп кеттим. Тиги эже жаман коруп кийин макул болду окшойт. Жузундо ааз болсода жылмаю пайда болуп калды. Жалал-Абадка келип тамактандык. Тейлоочулор мени тааныгансып бири-бири менен шыбырашып туруп калышат. Мен болсо башымды ылдый кылып жузумду корсотпогонго аракет кылам. Мен айылдаш байке менен таанышып алдым. Женемдин аты Асыл тиги байкенин аты Жалил экен. Ошентип сапарыбыз карып Жалил байкелер уйдон тушуп калып саат тортторго жакын айдоочу мени таэнемдин эшигин алдына таштап коюп уйуно жоноп кетти. Мен эшикти такылдатайын десем булар илгээри ит багышчууда,такылдатпадым. Озумду ойлогон жокмун Айша коркуп калбасын дедим. Ангыча жолдон беш алты бала каткырып баратышты. Мен эшиктин алдындагы оруко жашындым. Алардын бир мени байкап калып:
- Турат ака сизби?
Мен акырын Айшаны которуп чыктым. Алар жаныма келип панарын жузумо жандырышып алардын бири:
-ээ бул баякы реперго.
Кана –кана баары кызыгып жузумду корушту. Алардын чонубу же ким билбейм мени желкемден мыкчый кармап:
-атым Адилет ,Адилет деп кайрылсан болот.
-а.а.а менин атым …
-Канат,билем сенин атынды. Сен жонундо кандай создор тараганын билесинби?
-ооба…
-ошондо бул сенин баланбы?
-жок мен…
-алдап каякаям барат элен. Олуп атсанда ачыгын айт майлиби?
-ооба… мен коркуп жаттым.
-биякта не кылып журосун?
-тиги таэнемдин уйуно келгем.
-Турат аканин уйунобу?
-ооба ,ооба Турат тайкем болот.
-Тайке эмес тага дегин.
-макул…
-коркпой эле кой бизден. Биз кочонун менттерибиз хаха. Баары каткырышты. Айша ойгонуп ыйлай баштады. Адик баланын жузун жаап:
-башын иштейби? Карангыда да баланы сыртка алып чыкчуу бекен. Бар ээ Турат акани чакырып бер,э брат жолугабыз анда. Алар кетээри менен Турат тайкем чыкты. Айшаны эптеп соороттум. Ал мени коруп :
-Канат сенби?
-кандайсыз? Ооба мен.
Ал эки жакты элендеп карап:
-жур уйго.
-итиниз жокбу?
-жок ит бакпай койгом жожолорду жей бергенинен.
Уйго кирип бир болмого кирдик.Турат тайкем алдыма отуруп:
-баланбы?
-жок ,жок дегенде сиз ишенинчи.
-билем Канат билем. Неге келдин?
-башка бара турган жерим жок.
-Канат сенин артындан кандай создор ээрчип жургонун билесинби?
-ооба бирок алар жалганда.
-азыр коётур. Тайкем сыртка чыгып беш алты гезит алып келип астыма таштады. Менин ун таякчамдын ордуна бычак карматышыптыр,Гулум деген кыз дагыда кооздоп жалган маалымат бериптир. Акыл байке аялы экоо издоодо экен. Эми менин ырымды эчким укпайт экен кыскасы туркун-туркун жалган жанылыктар.
-сенин абалын кандай болду?
-билбейм Совет. Чынында эстесем аябай ичим атышат.
-анан ,анаан эмне болду айтчы тезирээк. Анын тагдырына мен да кызыга баштадым. Канат ичин кармалап созун улады.
-Совет ошентип ал уйдо туноп калдым. Аябай чарчаган экенмин. Тушто ойгонуп карасам Айша жок жанымда. Коркуп кетип сыртка чыктым. Таэнем эшиктин алдында отуруптур.
Ангыча эшик жактан тайкем Турат келип башын онго-солго кылды. Мен аны тушундум. Озунду корсотпо дегендей кылды. Женем Жаркын Айшаны эшикте которуп жургон экен. Мен эчнерсе болбогондой таэнемдин алдына барып ооп учураштым. Менин жузумду коруп «неболду» деп сурайт. Жыгылып туштум дегенден башка эчтеке дей албадым. Таэнем сексенге чыгып калган. Ата-энемди тууган,уруктарды сурайт. Кары болсода мени унутпаптыр. Андан сон тайкем экообуз четке чыктык:
-Канат не болтасын?
-кандайча?
-ээ карыганда апамды кыйнабайлы деп сен жонундо айткан эмесбиз.
-Айшачы?
-Айшаны неберем деп эле ойлоп жатат.
-Тайке менин бара турган жерим калбады акыры.
-Канат атан чалып уйго киргизбегиле деди эле эми туугандык милдетти аткарып киргизип койдум. Эми кет Канат. Эл караган бетибизди…
-болду кетем… ошол бетинер эч качан жер карабайт,айтпаган сиз эле калдыныз эле. Тайкемди туртуп отуп женем менен учурашпастан Айшаны алып чыгып кеттим. Айылдын кайсы бир жагына бара жаттым. Алыстан тайкем Канат! Канат! Деп бакырып жатты. Мен карабай кетебердим. Алыстаган сайын анын уну угулбай калды. Бир бактын астына келип отурдум. Талаа тарап корунуп турду. Адамдар кундун ысыгына карабай талааларда иштеп журушот. Айшага сут даярдап берейин десем сумкам уйдо калып кетиптир . Атан кору деп кайра тайкемдин уйуно бардым. Ал мени сыртта кутуп отурганбы билбейм мени коруп:
-Канат сумкан…
-ооба ошого келдим коркпой эле коюнуз. Женем жаныма келип:
-кандайсыз?
Мен ага тигиле карап бирок ун катпадым.
-сизди тушунуп турам. Турат ака оо аялдын башындагы уйдо жашап турбайбы?
Турат тайкем суйунуп кетип:
-чын эле, ошондой кыл Канат . Ат арабам менен тошок-пошогунду апарып берем. Сагада ,магада жакшы болот. Свет киргизип берем болобу? за то тынч жашайсында.
-Турат ак бирок ал жака кочо балдары коп баратда.
-жене ,тайке мен макулмун. Кочо балдары барабы жокбу мени кызыктырбайт . Болгону мен Айша менен жашаганга баш-банек тапсам болду. Баарыбыздын оюбуз бир болуп таэнемдин эски тошокторун алып ,ат -арабага жуктоп менин болочоктогу уйумо бардык. Женемда баласын алып кошо барды. Айша менен баласы Али экоо тен. Жанакы унаада таанышкан Жалил байкенин баласы да Айша менен тен. Женем баласын мага карматып тайкем экоо уйду ачып,тазалап баарын жайгаштырып беришти. Уйдун артында отун уйулгон. Жаман жери бул уй айылдын этегинде жана бул жакта биздин башка эчким жок. Уч жуз метрден кийин уйлор башталат. Тагам ток тарттырып койгон экен. Счетчике улап свет жандырып плитасын белеке берди. Уй уч болмолу ,кичинекей болмосуно жайгаштык. Анткени ал жер бизге ынгайлуу жана бат жылыйт. Алар менен чогуу отуруп чай ичтик. Андан сон алар туштон кийин талаага чыгабыз деп коштошуп жоноп кетишти. Таэнем байкуш дуйно менен иши жок эле уйдо отурат экен. Карыганда эмне кылсын андан башка. Гезит окуюн десе козу жакшы корбойт. Таэнемди жакшы тушуном,Турат тайкемди менин бешенеме бул дуйного алып келип койгон экен ыраазы болдум. Ошентип Айша экообуз ал жерде жашап калдык. Эки уч кун уйдо тайкемдер берген продуктуну жеп жаттык. Айша мага аябай конуп калган. Кээбирде бешике жаткысы келет. Аны которуп алып тайкемдин уйуно барып бешиген сурасам Али жатат деп койду. Ооба бироонун баласына бешигин неге берсин.Уйго кайра барып анча-мынча такталарды мык менен кураштырып,бешик болбосодо бешике окшогон кылып бешик жасадым. Астына тошокторду салып соруго чыгып Айшаны жаткызып жиптен тартып болоп коём . Реп ырларымды ырдап берсем алда тушунгонсуп угуп жата берет. Ал экообуз суйлошкондой эле коп кыйнап ыйлай бербейт. Кечинде чарчап жатып алдык. Эшикте кимдир бироолор каткырып журот. Акырын сыртка чыксам отконку мага жолуккан балдар экен. Корсо булар кочо балдары окшойт. Тууру эле уй жака кирип келишти.
Комментарии 257