Предыдущая публикация
#ОЖИЗАМ_ёхуд_ЙИЛЛАР_ҚАЪРИДАГИ_СИР
МАФТУНА АБДУЛЛАЕВА
1~2-қисм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим....
ОЖИЗА
Кумуш.
Коллежни тамомлаганлик дипломини қўлимга олиб, ҳафа ҳолда уйга қайтдим. Мана ўқишим ҳам тугади. Энди шу билан кўчага ҳам чиқмасам керак. Дадам ўзи зўрға ўқишга рухсат берарди. Унда ҳам ойим (ўгай онам) ўртага тушгани учун.
- Келдингми, Кумуш,- деди дарвозадан киришим билан ойимга уй ишларида қарашадиган хизматкоримиз Рая опа.
- Ҳа, тинчликми?
- Сенга совчи келган,- деди улар сирли кулиб,- тез кийимларингни алмаштир. Чой олиб кирасан.
Қизларни бундай гапга юзи қизарса меники оқариб кетди. Бу нимаси?! Наҳотки турмушга чиқиш ёшига етдим.
Кўнглим ҳижил бўлиб хонамга чиқдим. Изимдан Рая хола. Ўзи кийим танлаб берди.
- Беш дақиқада қайтаман. Унгача кийиниб бўл.
Индамадим. Очиғи бу уйда мен у қадар аҳамиятли шахс эмасман. Ҳатто Рая опа ҳам баъзан иш буюриб туради.
- Жуда чиройли қизсанда,- деди Рая опа юзларимдан чимдиб. Зўрма-зўраки жилмайдим. Айтишларича жуда ҳам ўз онамга ўхшар эканман. Ҳатто икки томчи сувдек. Ўзим ҳам менда яширинча сақланиб қолган суратини кўриб бунга амин бўлганман. Балки дадам шунинг учун ҳам мени ёқтирмас...
Айнан ўзимга аталган нигоҳлардан оёғим қалтираб зўрға салом бердим. Кейин улар нима қилди, нима деди билмайман. Ҳаяжондан эслай ҳам олмадим.
🌹🌹🌹
✍
- Совчилар кейинги гал келганида рози эканимизни айт. Чўзиб нима қиламиз. Тезлаштириб тўй қилишлари ҳаммасидан маъқул,- Абдураҳим ака хотини билан совчилар ҳақида гаплашиб бўлиб қарорини айтди. Зилола опа бош силкиди. У Абдураҳим акани иккинчи аёли. Биринчи аёлини жуда гўзал бўлган дейишади. Кумуш туғилгач, қирқи чиқиб~чиқмай ғойиб бўлиб қолиб, ҳеч қаердан топилмаган экан. Албатта ғойиб бўлган аёл ҳақида нима ҳам дейишарди....
Абдураҳим ака у ҳақида ҳеч кимга гапиртиргани қўймайди. Уларни икки нафар фарзанди ҳозир Абдураҳим ака билан бирга. Кумушдан беш ёш катта Атҳам деган акаси ҳам бор. Отасини ёнида ишлайди. Абдураҳим ака ўғлига қаттиқ ишонади. Кўриниш жиҳатдан кўпроқ отасига тортган Атҳам, оилани биринчи меросхўри. Зилола опани бир қиз, бир ўғли бор. Абдураҳим ака асли жиддий ва салобатли одам. Ҳа деганда болаларини эркалатавермайди.
Аммо қолганлардан кўра Кумушга қаттиққўлроқ. Онасига тортиб кетмасин деб қўрқса керак.
Мана ҳозир ҳам, ҳеч иккиланмай, анчадан бери чет элда юрган болага бермоқчи қизини. Ким билсин нияти нима уни? Балки шунчаки онаси учун уйланаётгандир. Хотини бордир чет элда... Умуман Зилола опа қизини бунақа йигитга бермаган бўларди.
Кумушга ачинди. Отасини қарарини эса эртаси куни айтди. Қизгина жим эшитди.
- Нега жимсан?
- Менга фарқи йўқ, ойижон. Дадам нима деса шу.
Оғир ютинган қизни Зилола опа бағрига босди. "Онанг сени қандай кунларга ташлаб кетганини ҳеч ўйладимикин..."
🌹🌹🌹
КУМУШ
Дадам мендан бунчалар тез қутилишни истайди деб ўйламагандим. Бирдан розилик бериб юбордилар.
- Бугун куёв билан учрашасан?- деди ойим хонамга кириб,- чиройли кўйлакларингдан кийиб ол.
- Ҳўп.
- Суратини кўрдик~ку келишган йигит экан. Ёши ҳам жуда катта эмас. Ҳали сени бахтли қилади.
Жилмайиб қўйдим. Ичимда бир нарса ундай эмас деяпти... Қўрқяпман. Нега шундай омади чопган йигит, мендек онасини ўтмиши қора қизни оляпти! Аммаси ўз оғзи билан айтди, ҳатто. Ўғлимизни куёв қиламан деган нечта, энди бизга сизни қизингиз ёқти~да.
Аммани эслар эканман, бир сескандим. Қандайдир совуқ аёл экан. Ёши олтмишларга борган деди ойим, лекин ёш кўринар экан.
- Бир оз пордоз қилсангчи,- Рая хола чиқмоқчи эдим ортимга қайтарди.
- Нима керак?- Рая хола қўймай пардоз қила бошлагач жаҳлим чиқди.
- Илк таассурот жуда гўзал бўлиши керак.
- Мени боримча қабул қилсин.
- Сен нимани ҳам билардинг?! Ана бўлди. Қани тур энди.
Ростдан Рая хола кўп нарса қилмаса ҳам, жуда яраштириб бўянтирганди.
- Асли ҳам гўзалсан. Мен озгина ишлов берди. Энди бор.
Ойимни ҳайдовчиси мени айтилган жойга олиб борди. Қайтишда куёв келтириб қўяди деб кетди. Ресторанга кириб кута бошладим. Айтилган вақтдан ўтиб келдим, аммо яна ўн дақиқа ўтиб ҳам йигит кўринмади. Менда номери ҳам йўқ.
Ғалати бўла бошладим. Ярим соат ўтиб ҳам келмади. Билмадим бу камситишни бир тури бўлса керак. Биринчи кундан яхшилик кутма демоқчими?! Телефоним жиринглади. Ойим.
- Кумуш.
- Лаббай.
- Қизим, ҳайдовчи боряпти қайта қол. Фарходжонни иши чиқиб қолибди. Зудлик билан Москвага учишига тўғри келибди.
- Майли,- дедим сабабни билиб енгил тортиш ўрнига ўзимни қадрсизланган ҳис этиб.
Жуда ёмон аҳволга тушар экан инсон. Ҳатто ҳайдовчимизни ҳам юзига қарай олмадим. Бунақасини улар ҳам эшитмаган бўлса керак. Ахир Москвага шунчалик тез учмагандир, мени огоҳлантириб қўйса бўларди. Номеримни топиш унчалик қийин эмас~ку...
Аммо ҳеч кимга, ҳеч нарса демадим. Зеро мени гапим бирон нарсани ҳал этмасди.
Шу билан қайта учрашув ҳақида гап бўлмади. Тўй тезлашди. Мени ойим судраб у ёқдан, бу ёққа олиб чопа бошлади.
- Расмий никоҳни тўйдан кейин қилишар экан,- деди ойим бир оз норози,- қандай шаръий никоҳни ҳал қилишади билмадим.
- Тўйга ҳам бир ҳафта қолди. Куёв нега ҳалиям ишда?- Рая хола ойимга кофе дамлаб келиб қаршисига ўтирди.
- Билмадим. Иши кўп эмиш. Ўша ерда битта қўшмакорхонаси бор экан, ўшани иши билан юрган эмиш.
- Ҳа... Сенга нега қўнғироқ қилмаяпти,- Рая холани ўткир нигоҳидан ўнғайсизландим.
- Билмасам,- дедим елка қисиб. Ростдан ҳам билмас эдим.
Тўй ва куёв ҳақидаги гаплар менда минглаб саволлар пайдо қилар, аммо ҳеч бири ҳақида овоз чиқариб айтишга кучим йўқ эди.
🌹🌹🌹
- Шу қизни жувонмарг қилмасангиз бўлди?- Зилола опа опасини гапидан сергак тортди.
- Нега ундай деяпсиз?
- Ўзим айтаманда. Бўлмаса шу пайтгача нега қизни кўришга ҳаракат қилмади. Яна де чет элга тўй олди кетиб юборган. Сенингча тасодифми?! Менимча хотини бор. Отаси у ёқда қолиб кетмасин деб уйлантирмоқчи. У ёқдагиси эса қўйиб юбормоқчи эмас.
- Тавба денгей. Дадаси ҳам суриштирли. Жуда ишга ўзини бағишлаган йигит экан. Отасидан ажратиб ўз ишини бошлабди. Опасига кийим~кечак магазини очиб берибди.
- Билмадим. Мен... Мени кўнглим чопмасди. Шунча йил қараганинг камдек бошингга келиб ўтирмасин дейман,- опа бош чайқади.
Зилола опа эса ўйланиб қолди. Уни ўгай қизига ҳеч бир ҳусумати йўқ эди. Бахтли бўлишини истарди...
Аммо эри мен суриштириб бўлдим деб гапни чўрт кесиб ўтирарди.
Шу сабаб бир гап бўлар дея ҳамон келмаган куёв билан бўладиган тўйга тайёргарлик кўришни тўхтатишни ҳаёлига келтира олмасди.
- Ҳамма нарса тахт деди,- Зилола опа эрига, эртага тўй деган куни,- фақат куёв йўқ.
- Келинни олиб кетар пайтигача етиб келади,- деди Абдураҳим ака қовоқ уйиб.
- Ишқилиб шундай бўлсин.
🌹🌹🌹
КУМУШ.
Эртага тўйим бўляпти. Қизиқ бошқа қизлар бундай пайтда нималарни ҳис қилар экан... Оналарини бағрига бош қўйиб, оталарини қучиб йиғлашармикин... Балки ундай қилишмас. Эртанги кунни ўйлаб ҳаяжонга тушишар. Бўлажак турмуш ўртоғи билан сирли суҳбат қуришар... Ҳар ҳолда менга ўхшаб "куёв келмай қолса~я" деган ҳадик билан ўтиришмаса керак...
Сезяпман, отам ҳам асабий. Бирон нарса бўлдими? Ҳозир ҳаммасидан ҳам, мен туфайли отамни юзи шувут бўлиб, кўзига яна ҳам ёмон кўринишдан қўрқяпман.
- Нега ухламаяпсан?- хонамга ойим кириб келди,- ҳамма нарсанг тахт шекилли.
- Ҳиммм.
- Нега ҳомушсан?
- Ойи... Эрта бирор кўнгилсизлик бўлса~я...
- Сен буни ўйлама. Икки оила ҳам жуда обрўли. Бир йўли топишади. Сен бош қотиришинг шарт эмас.
Ойимни ҳам кайфияти яхши эмас. Юрагим баттар ғашланди. Қанча уринмай кўзимдан ёш оқиб келаверди. "Нега бунақа экан а? Нега айбсиз айбдор бўлиб қолавераман... Онам кетиб қолгани учун дадам мени ёқтирмайди. Акамни эмас, айнан мени. Кичкиналик пайтимиз ҳам, укам билан синглим бирон айб қилишса менга тўнкаб қўйишарди. Чунки мен отамни қаҳрли нигоҳини кўришим билан йиғлаб юборардим. Ўзимни оқлолмасдим. Улар эса иккита эди. Бир-бирини гапини тасдиқлаб тураверишарди... Катта бўлиб ҳам синглим Айдани йигити туфайли мен телефонимдан айрилдим. Фақат унаштирувдан кейин қайтариб берди дадам. Айда ўзини телефони қолиб, меникидан ёзган куни телефоним дадамни қўлига тушди. Дадам илк бор она ҳақида гапирганди ўшанда.
- Сен онангдан ортиб ким бўлардинг?
Ўшанда юрагимни шамолда қолган дарахт япроғига ўхшатгандим... Чорасиз, умидсиз, кераксиз... Аммо барибир ўзимни оқламади. Зеро мен отам наздида ким эканимни ўз оғзидан эшитган эдим.
Ҳозир ҳам ҳаётимни бошламоқчи бўлган йигит билан яна шу ҳолат такрорланяпти. У келмаяпти. Мен эса айбдорман.
Ҳаёлларим ҳаёлот чархпалагида айлана~айлана қачондир ухлаб қолибман.
🌹🌹🌹
Зилола опа юзида табассум зоҳир бўлсада, ичида қаттиқ асабийлашарди. Куёвни аммаси гапни айлантиряпти. Ҳали шарманда бўлишмаса эди. Салонга кетаётган Кумушни илтижоли кўзлари ҳам ёмон кўриниб кетди. "Лаллаймай кет! Битта йигит билан бир ой деганда ҳам гаплашмаган. Аниқ опам айтгандек номига уйланяпти бу қизга. Шунақа бўш~баёвлигини билишган. Индамай чидаб яшайди деган... Уффф ишқилиб шарманда бўлмайлик. Расмий никоҳдан ўтишмади... Аниқ бир гап бор бу ерда... Дадаси шошди. Бир оз катта бўлиб пишгандан кейин берса ҳам бўларди. Энди коллежни тамомлади.
- Нима бўляпти?- опаси келди шивирлаб. У вазият ҳақида биларди.
- Билмасам, аммаси боради. Йўлда дейди... Аммо дадасини қовоғи очилмаяпти. Мени жеркиб берди сўрасам. Бир нохушлик бор шекилли.
- Вой тавба келишмаса~я! Ҳудди киноларники сингари а. Ўч олиб шарманда қилишмоқчи бўлишсачи!
- Опа қўрқитманг мени.
- Эринг шартта биронта камбағал йигитни топиб бериб юборишни режа қилиб ўтирибдими? А? Орада расмий никоҳ ҳам йўқ~ку.
- Опа киноларни гапини гапирманг.
- Ҳаётда, тўйи бўлиши керак йигитни ҳали Россияда юрганини ҳам кўрганим йўқ.
Зилола опа лабини тишлади. Ҳаммага томоша бўлишмаса эди ҳали.
🌹🌹🌹
КУМУШ.
Ҳеч нарса кўнглимга сиғмаяпти. На қиз жувонларни очилиб кетганим ҳақидаги гапи, на бугун тўйим экани. Фикри ёдим дарвозада. Куёв келиши керак бўлган пайт ўтиб боряпти. Ҳеч нарсадан ҳабари йўқ меҳмонлар ҳам безовта бўла бошлашди.
"Шарманда қилма, Аллоҳим,-дейман ўзимга ўзим. Дадамни юзи мен туфайли ерга қарамасин.
- Қани куёв болага қўнғироқ қил, ишқилиб айниб қолмабдими? Нега келмаяпти?- аёллар тўпидаги аммамни гапидан бир қалқиб кетдим.
- Билмадим... Телефоним қаерда бўлса...
Қулоғим шанғиллай бошлади. Ҳеч нарса еганим ҳам йўқ... Аммам яна нимадир деди. Совуқ тер босиб яхши англамадим.
- Бирон нарса едингми ўзи?- аммам оқариб кетганимдан ҳавотир бўлди шекилли.
Бош чайқадим. Аммам шанғиллаб ярим коса шўрва топтириб келди. Мажбурлаб ичирди.
- Суви бўлса ҳам қувват. Одамни шарманда қилиб ҳушингдан кетиб қолма.
Шарманда қилиб... Бошқа нарсадан шарманда бўлмасак бўлди...
- Куёв келди!
Орадан яна ярим соат ўтиб, эшитган ҳабаримдан пардек бўлиб қолдим. Ташвишимга қўшилиб, қувватим ҳам чиқиб кетди шекилли оёғимда жон қолмади....
🌹🌹🌹
Абдураҳим ака қовоғини очиб қудаларни олдига чиқди. Ҳар қалай куёв сўзини устидан чиқди."Мен албатта етиб бораман, дада" деганди. Етиб келди. Хотин~ҳалаж қий~чуви тугаб ёшлар чиқиб кетадиган пайт ёнига келишди. Абдураҳим ака қизини юзини очиб, юраги шиғиллаб кетди. "Бунча онасига ўхшамаса бу қиз"
Қаҳри ўзига мўлтираб қараб турган Кумушга қараб бўшаш ўрнига қаттиқлашди. Қизни пешонасидан номига ўпиб, шундай деди:
- Номимиз ва номусимиз эканингни унутма. Бу уй энди сенга бегона. Келсанг меҳмон бўлиб кел.
Кумуш бош силкиди. Лабларини чети аламли кулгуга бурилди. "Бу уй аслида ҳам менга бегона эди, дадажон. Ҳудди сиз каби... Мени қизи ўрнида кўра олмади... "
🌹🌹🌹
Зилола опани куёв келиб ҳам ичи ёришмади. Камига шаръий никоҳни ҳам эртасига ўқийдиган бўлишди. Ҳеч нарсани ҳис этмай, жонли қўғирчоққа ўхшаб ўтирган қизга ҳўрсиниб қараб қўярди. Тўй ҳам кўнглига сиғмади. Куёвни оиласи ҳам ёқмади. Оилада қайнона бўлмишни ўрни йўқлиги шундоқ кўриниб турарди. Ҳамма нарсани аммажон бошқаряпти. Ҳамма Ҳаёт ҳоним деб чақираркан уни. Ўзиям жуда виқор билан юрар экан. Уни асраб олган қизи анча ёш афтидан шу Кумуш тенги. Ўзини тутишини олдида қироличалар ҳижолат. "Ўз отасига бир оғиз гапира олмаган қиз, қандай бу оилада ўрин топар экан..." ўйлади у.
Тўй тугаб келинни келинянгалар билан қолдириб уйига қайтди. Никоҳ ўқилмагани учун бу кеча келин билан келинянгалар билан қолиши керак эди.
- Ғаройиб тўйни ҳам якунладик,- деди Зилола опа ўзига~ўзи кийимларини алмаштирар экан.
Эри нималарнидир ҳаёл суриб ўтирарди. Эҳтимол ўз қизига қилган ёмон муносабатини ўйлаб ётгандир. Зилола опани ҳаёлини телефони бузди.
- Шу пайтда ким?- деди Абдураҳим ака қовоқ уйиб.
- Ҳа... Аёлларни ишимиз тўй куни тугамайди,- қўнғироқ қилаётган келинянга номерини кўриб, Зилола опани юраги шиғ этди.
- Алё.
- Зилола опа... Куёв келинни олдига кириб кетди... Анави аммаси "жияним шуни ҳоҳлади. Қўрқманглар никоҳдан олдин тегинмайди... деди. Бирам ёмон бўлиб кетдим. Опа нима қилишни билмай қолдик...
- Майли қўяверинг...
Зилола опани кайфияти батамом тушиб кетди.
- Ҳа, нима бўлди?
- Ҳеч гап... Эртага қилиниши керак бўлган бир нарса ёдимдан чиқибди,- деди Зилола опа бор гапни яшириб.
- Эрта туриб қиласан. Ухла!
Аммо шу кеча аёлни кўзига уйқу келмади. Ичида бир ғаламис кемирувчи кириб олиб ҳаловатини кемириб чиқди.
🌹🌹🌹
КУМУШ
Ойим бугун келинянгалар билан қолишимни айтди. Бош силкиб қўйдим. Оддийроқ кийим кийим сочларимни тараб турганди, бир аёл келиб келинянгаларни чақириб чиқиб кетди. Анча кутдим келишмади. Чарчаганим учун аста ётоққа чўзилдим. Аммо ухлашга қўрқдим. Хонани томоша қила бошладим. Деворлари, мебеллари, пардалари ҳеч нарса қолмади. Навбат шифтга етганда эшик очилди.
Янгалар деб аста ўгирилдим. Аммо Фарход ака келганини кўриб дирк этиб туриб кетдим.
- Ухлаб қолдингми деб ўйлабман.
Бош чайқадим. Кўзим ерда. Ичимда бир нарсалар ғимирларди. Асли ўзимни чалғитишга уринганим билан, ичимда кўп нарсаларлан ҳавотирда эдим. Аммо куёвни никоҳдан олдин кириши...
- Гаплашиб олайлик,- Фарход ака костюмини ечиб ётоққа ташлади. Овозидан чўчидим. Ёнимга келиб қўлимни тутганди беихтиёр тортиб олиб орқага чекиндим.
- Ахир... никоҳ...-кўзларига жавдираб қарадим.
- Ҳа...- у бошини қашиди.
-умуман олганда мени унақа ниятим ҳам йўқ. Бугунги ишдан кейин... Узр сўрашим керак деб ўйладим. Яхши иш бўлмади. Шу кунгача гаплашиб ҳам олмадик. Мени қандайлигимни билмайсан ҳатто. Очиғи мен ҳам аммамни дидига ишондим... Умид қиламанки, пучга чиқмайди.
Танамдан иссиқ ҳарорат чиқиб, исиб кета бошладим.
- Бу сенга.
Аввал қўлига, кейин юзига қарадим. Аста қутичани олдим. Бўйинга тақиладиган тақинчоқ экан.
- Кел тақиб қўяман,- Фарход ака яқин келиб, қутини олди. Кейин орқамга ўтиб, тақмоқчи бўлди. Қўлларини бўйнимда ҳис қилиб, этим жимирлаб юриб кетиб қолганимни билмай қолдим. Тақинчоқ ерга тушиб кетди.
- Кечиринг,- дедим титраб.
- Ҳеч қиси йўқ,- Фарход ака ҳиёл қовоқ уйиб тақинчоқни ердан олди,- ма ўзинг тақ унда.
Тақинчоққа қўл узатиш учун яқинлашгандим, эрталабдан бери оч қорним ғулдираб кетди.
- Қорнинг очми?- Фарход ака ҳайрон бўлиб қаради.
- Озроқ.
- Озга ўхшамаяпти. Сенга ҳеч нарса олиб келишмадими?
- Ўзим емайман деб айтдим.
- Бизни уйдаги биринчи кунингни оч қолиб бошлашингни истамас эдим.
Фарход ака телефонини чиқариб кимгадир қўнғироқ қилиб овқат айтди. Зум ўтмай эшик тақиллади.
- Энди буларни еб олишинг керак,- деди Фарход ака чўрва ва бир неча хил ширинлик бор патносга ишора қилар экан.
Бир нималар тотинган бўлдим. Иштаҳам йўқ эди.
- Озроқ гаплашсак нима дейсан?- деди Фарҳод ака кейин. Қизиқ нима ҳақида экан.
- Мени яхши билмайсан, шунга озроқ бир~биримизни билсак дегандим.
Мени билиш... Қизиқ мени билишга ҳеч ким қизиқмаган.
- Хўш ўзинг ҳақингда менга айтиб бермайсанми?
- Нима ҳам дердим... Сизга айтишган бўлса керак...
- Қачон Қаерда туғилгансан, қаерда қандай ўқигансан буларни биламан... Ўзинг ҳақингда гапириб бер. Нега кўзларинг бунча маъюс... ҳозир нимадан қўрқяпсан?
Юзига бир қараб, дув қизариб кетдим. Мен унга сира мос келмасам керак. У ўқимишли, чет элларда юрган йигит. Менчи?! Коллежга зўрға қўйишган.
- Майли, унда дам ол. Сен ётоқда, мен диванда.
Бош силкиб қўйдим. Уни меҳрибончилигига мос нимадир дегим келар лекин муносиб сўз топа олмасдим.
- Яхши дам ол.
- Сиз ҳам,- дедим зўрға овозим чиқиб.
🌹🌹🌹
- Кеча...-Зилола опа никоҳ ўқитгани келганларида ичига сиғмай сўради,- куёв билан ёлғиз қолдингми?
- Ҳаа,- деди Кумуш бир қизариб. Ҳеч нарса бўлмаса ҳам.
- Нега никоҳ ўқилмаси... Ишқилиб...
- Ойи... Мен ётоқда... улар диванда ухлади.
- Ҳиммм унда майли. Барибир никоҳсиз киритиб юборганлари ёқмади менга. Бизни оёқ ости қилишгандек туюлди. Айниқса анави аммаси сира ёқмаяпти менга.
Кумуш елка қисди. Зилола опа эса ўзига ~ўзи тасалли берган бўлди.
- Майли, асосийси куёв яхши бўлса, бўлди.
Ҳамма удум~маросимлар ўтиб, меҳмонлар кетар вақти бўлганда, Зилола опа яна Кумушни четга олди.
- Қизим, янги келинсан, бошида ҳамма нарса қийин туюлади. Тилингга эҳтиёт бўлиб, чаққон~чаққон хизматларини қил... Лекин ўз ўрнингни ҳам бил. Биринчи навбатда эрингни кўнглини ол. Оилада ҳамма яхши кўриб, битта эринг ёмон кўрса зиндонинг ўша. Ҳамма ёмон кўриб, битта эринг яхши кўрса бўстонинг ўша. Ҳамма ҳатто фарзанд ҳам бир умрлик ҳамроҳ эмас. Шунинг учун эрингни яхши кўр. Унга яхши кўрин.
Зилола опа қизга насиҳат қилар экан, уни бу оилага нима мақсадда келин қилиб танлангани етти ухлаб тушига кирмаганди.
🌹🌹🌹
- Чарчамадингми?- салом солган қизни ёпинчиғини олиб, жилмайди Фарҳод.
- Йўқ.
- Яна кеч келдим.
- Ҳеч қиси йўқ.
- Кел ўтир,- Фарҳод қизни ётоқ четига ўтқизтирди,- кеча тортиндинг. Нотўғри тушунма деб гапга солмадим.
Танишганимизга ҳам тўйимизга ҳам икки кун бўлди. Шундай экан, бир-биримизни яхши билиб олишимиз керак,- Фарҳод бош эгиб турган қизга қараб бир оз жим турди,- сени билгандек бўлдим. Нима десам ҳўп дейдиган қизга ўхшайсан. Очиғи мени таниш қизларим орасида бунақаси йўқ... Мен дилидаги тилида одамман. Шунинг учун ҳаммадан шуни талаб қиламан. Алдаганларини, гап яширганларини ёқтирмайман. Қарорларимни муҳокама қилишларини ҳам. Чунки бу қарорларни яхшилаб ўйлаб чиқарган бўламан.
Агар бирон нарсани сўрамоқчи бўлсанг очиқ сўрашингни истайман. Рашк борасида ҳам, бошқа нарсада ҳам... Тушундингми?
- Ҳаа.
- Сени бирон нарса дейиш ниятинг йўқми?
- Йўқ,- Кумуш ҳамон ер чизиб ўтирарди.
- Кумуш...- яқинига келган овоздан титраб кетди.
- Ҳммм.
Фарҳод жавоб бермай қизни бағрига босди....
- Кумуш... Кўзларингни оч.
Бутун танаси тиришиб кўзларини юмиб олган қиз аста кўзини очди. Тепасида турган Фарҳодни кўзлари билан тўқнашиб бир ютиниб қўйди.
- Эр ~хотинлик,- деди Фарҳод қизни қулоқларига шивирлаб,- бу хотин эрнинг мулки, у эрига тегишли, истаклари учун восита дегани эмас... Эр-хотинлик бу бир бутунлик... Истаклар бирлиги... Мени ярмим бўлишни истайсанми?
Кумуш эрини гапларидан жуда таъсирланиб кетди. Бунча ёқимли гаплар... Наҳотки шундай бўлса... У кимнидир ярми бўла олса! Кейинги гал бўйнига урилган нафасдан сесканмади...
КУМУШ
Ҳар куни эрта тонгда туриб ҳаммага нонушта тайёрлайман. Ким нимани яхши кўришини хизматкор, Аъло опадан билиб олдим. Оиламиз... Энди мен бу оила аъзосиман. Шундай атасам бўлади. Қайнотам Ғиёс амаки, қайнонам Моҳира опа, аммажон Ҳаёт хоним, унинг қизи Шаҳина, қайнсинглим Нурбегим ва қайнукам Нурбеклар тўйдан бир ҳафта ўтиб чет элга кетишган.
- Нонушта тайёрми?- Фарҳод ака кириб келди биринчи. Улар жуда режали юради. Эрта туриб спорт билан шуғулланади.
Нонушта ўз вақтида. Ишга кеч қолмайди. Иши қанча тиғиз бўлмасин вақтида овқатланар экан.
- Одам ўзини яхши кўриши ва парвариш қилиши керак,- дерди менга ҳам,- сен эса бутун дунёдан қарздор одамдек ҳаммани кўнглини олиш учун чопасан.
Мен уни гапларига маҳлиё бўлиб ўтиравераман. Жуда чиройли гапиради.
Баъзан наҳотки шундай йигит менга насиб этди дея бахтимга ишонмай қоламан. У... У жуда олийжаноб йигит. Эрталаб ишга кузатиб келишини интизор кутиб ўтираман... Ишимдан камчилик аҳтариб, нафсониятимга тегишга уринадиган Ҳаёт хонимни нишларига ҳам парво қилмайман.
Бу аёлни менда нима қасди борлигини тушунмайман. Дадажон бир ойлик хизмат сафарига кетган. Ҳамма иш Фарҳод акани бўйнида қолган. Рўзғор аммажонни қўлида. Яхши ҳам, зиёфатларни севади. Кўп вақти зиёфатлар ва унга кийим йиғиш билан ўтади. Шаҳинани эса интернет тармоқларида саҳифалари кўп экан. Таҳаллуси Шаҳика. Қизиқиб бир икки кузатдим. Умуман олганда жуда чиройли қиз. Баъзилардек очиқ~сочиқ кийиниб, бемаъни қилиқлар қилмас экан~у... барибир ҳар бир ҳаракатини интернетга жойлаб турар экан. Суратларга шунақа чиройли тушади... Доим ўзи билан ўзи оввора, мен билан иши ҳам йўқ. Онасини эса бундай деб бўлмайди
Уйда пайти тинмай тергайди. Яхши ҳам чақирдига қилинган ҳаммаси асл нарсалар. Айб тополмади.
- Уйдагиларингни туғилган кунига шундай нарсалар совға қилки, чақирдига қўйилган нарсаларни нархига тенг бўлсин,- деди Фарҳод ака ёлғиз қолганимизда.
- Нега?
- Менга бунақа нарсалар ёқмайди. Аммам сенга гапирмасин деб индамадим. Лекин ўша хонадонга бориши шарт ҳаммаси.
- Ҳўп,-дедим гапни кўпайтирмай. Лекин ойим ҳеч қийналмай қилди барини.
Фарҳод акани ўзи ҳам аммасини қилиқларини яхши билиб турар, ҳурмати учингина жим турарди. Аммажон эса...
Ўша куни дадажон ҳам қайтиб келганди. Тўйимизга уч ойча бўлиб қолганди. Кечки дастурхон устида суҳбат бўлаётган пайти Ҳаёт хоним гап бошлаб қолди.
- Кеча дугонам Маҳфуза йиғлаб телефон қилиб қолди. Келинини тутиб олибди.
Фарҳод акани юзини ҳиёл буришди. У бунақа гапларни ёқтирмасди.
- Ўзинг айбдор дедим. Онасини кўриб қизини ол дейишган. Онаси ким эди. Қизи ким бўларди.
Юрагимга биров тиғ санчиб олгандек бўлди. Қўлларим қалтиради. Фарҳод ака кўз қирини ташлаб қўйганини сездим.
ОЖИЗА:
Аммажон эса ҳеч нарсага шаъма қилмаётгандек гапида давом этарди:
- Бекорга бурунгилар етти пуштини суриштирмаган. Онаси...
- Амма, неччи пуштини суриштирса ҳам, она бу она,- деди Фарҳод ака ҳар доимгидек босиқ оҳангда.
-уни ўрнини ҳеч ким босолмайди. Хизматини адо этиб бўлмайди.
Ўзига қараб айтилган гапдан ойижон жилмайди. Аммажонни эса кўзлари қисилди. Очиғи уларни ўрнида бўлсам мени ҳам кўнглим оғрирди. Чунки Фарҳод акани гапидан исталганча маъно топиш мумкин эди. Ўзи бола кўрмаган аёлга қаттиқ тегди менимча.
Аммо биринчи ўзи бошлади. Эрим мени ҳимоя қилдими ёки онасиними тушунмаган бўлсамда бу менга ёқди.
Ҳаёт ҳоним хонасида у ёқдан бу ёққа бориб келар экан, жаҳлидан туша олмасди.
- Бўлди, ойи бунча асабийлашасиз?- онаси дарди ҳол қилса ҳам телефон титиб ўтирган қиз тилга кирди оҳири.
- Сен у нима деганини эшитдингми? Тўрт кунда хотинқули бўлиб олди.
- Ўзингиз ўшани олиб бердингиз-ку. Қайси тупкани тагидан топдингиз билмадим.
- Сен мен нега уни олиб берганимни билмайсан... Вақти келиб буни нафақат сен, балки бошқалар ҳам билиб олади,- деди Ҳаёт хоним ўзига ўзи гапиргандек.
- Майли мен кетдим. Яхши дам олинг,- Шаҳина онасини юзидан ўпиб туриб, чиройли ракурсда суратга олиб чиқиб кетди.
Ҳаёт ҳоним телефонига қўл узатди.
- Ало Музаффар. Мен айтган иш нима бўлди тезлаштир.
- Ҳўп бўлади,- у томондан итоаткор овоз келди.
- Кўрамиз шундан кейин ҳам хотинчангни тарафини олар экмнсанми? Мен сенга уни бошингга кўтариб юришинг учун олиб бермадим,- Ҳаёт хоним телефонни ўчириб отиб юбориб кўзлари ғазабдан қисилиб ҳитоб қилди.
КУМУШ
Фарҳод ака мени овқатланишга олиб чиқди.
- Нима муносабат билан,- дедим роса қувониб.
- Ростини айтайми?- деди у кўзини ўйнатиб.
- Ҳа!
- Ойим айтди... Келин сиқилиб кетди. Уйдан кўчага чиқмайди. Бир айлантириб кел дедилар.
Қайнонам жуда яхши аёл. Қайнотамни қўрс феълига ҳам, аммажонни тергашига ҳам жим чидаган. Эрим ҳам шу хонадонга тушган келин қийналмасин деб аммаси танлаган қизга уйланган бўлса керак.
- Нимани ўйлаяпсан?
- Ўзим... Сиз ўзи нега менга уйланишга рози бўлгансиз?- дедим биринчи марта бу ҳақида гап очиб.
- Тўғрисини айтсам ҳафа бўлмайсанми?
Йўқ деб бош чайқадим.
- Мени уйланиш ниятим йўқ эди. Аммо отам қўймади. Қиз топишни аммам ўз зиммасига олди. Ҳеч ким у топган қизга эътироз билдирмади.
- Сиз уларга шунчалик ишондингизми?
- Мана ишончим ўзини оқлади,- Фарҳод ака қўлимдан тутди.
- Барибир индамай уйланиб кетганингиз ғалати.
- Сен ҳам тегиб кетдинг~ку.
- Мендан сўраб ҳам ўтиришмаган. Умуман... менда ҳеч қачон танлаш имкони бўлмаган.
Фарҳод ака бир мунча ҳафа бўлгандек кўринди.
- Эндичи?
- Аллоҳга қилган таваккалим учун Ўзи менга мукофот берди,- дедим озроқ қизариб. Фарҳод ака кулиб қўйди. Ростдан у мен учун тақдиримдаги мукофот эди.
Фарҳод телефонда эшитган хабаридан шокка тушди. Оғир бир ютиниб компьютерига ёпишди. Ҳақиқат. У ҳозиргина эшитган гаплари ҳақиқат экан. Россиядаги қўшмакорхонага ўтказилиши керак бўлган пуллар йўқ эди.
- Малика!
- Лаббай,- бошлиғини ўзига хос бўлмаган овозидан ҳайрон бўлган котиба югуриб келди.
- Менга Санжарни чақиринг.
- Ҳўп бўлади.
Котиба салкам ҳаккер бўлиб кетган Санжарни чақиргани кетганида, Фарҳод йўқолган пулни ўйлаб жойига ўтиролмай хона бўйлаб айланишни бошлади.
КУМУШ
Фарҳод ака жуда ғалати бўлиб ишдан қайтди. Дадажон билан суҳбатини эшитиб қолдим. Кимнидир излашяпти. Ишларида муаммо бор шекилли. Шу сабаб ярим тунда хонамизга кириб келганида, ухламай кутиб турган бўлсам ҳам индамадим. Ўзи ҳам бир сўз демади.
Роппа~роса беш кун шундай ўтди. Кейин Фарҳод ака Москвадаги ишига ўзи кетишга мажбур бўлди. Нарсаларини тайёр бўлиб, ҳомуш юзига қарадим. Кетишини шунчалар истамасдим... Тўрт ой ичида бир одамга бунчалар ўрганиб қоламан деб ўйламаган эканман.
- Кумуш,- деди Фарҳод ака кўзларимга тикилиб,- мендан ҳеч нарсани яширмайсан тўғрими?
- Йўқ,- дедим ҳайрон бўлиб,- сиздан нимани яширишим мумкин... Мен...
- Тишшш,- лабимга қўлини қўйди,- ишондим.... Бўлди жоним ишондим...
Фарҳод ака гарчи жилмайиб бағрига босган бўлса ҳам, мени юрагим ғашланди. Ниманидир бўлган.
Ҳаёт хоним қўлидаги қоғозларни ғазаб билан келиб укасини олдига отди. Ғиёс ака қош чимириб вароқларни олди.
- Бу нимаси?!
- Бу суюкли келинжонимизни акаси Россиядаги корхонага ўтказиладиган пулларни ўзлаштириб кетгани ҳақида ҳужжат!
- Нега бундан мени ҳабарим йўқ!
- Менга бундан ҳам қизиғи у бола қандай буни уддасидан чиққани! Кимдир Фарҳодни орқасидан иш қилган. Фақат унгагина маълум маълумотлар қандай қилиб келинни акасини қўлига тушиб қолган.
Ғиёс ака чуқур ~чуқур нафас олиб, қўлига телефонини олди. Бир ой аввал ҳамкорига айланган қудасига сим қоқди.
Кечки овқатдан кейин идишларни ўзим ювишимни айтиб хизматкорга жавоб бердим. Ҳарна вақт ўтади. Фарҳод акасиз ўзимни жуда ғариб сезаман. Дунё кўзимга қоронғу кўриниб кетяпти. Бунинг устига кўп гаплаша ҳам олмаймиз. Кечқурун жуда чарчагани билиниб туради. Шунга инжиқлик қилгим келмайди.
Ишимни якунлаб хонамга чиқмоқчи эдим. Ёнимда аммажон пайдо бўлди. У ва дадажон йўқ эди овқат пайти.
- Ярамас, сувилон,- кутилмаганда аммажон менга тарсаки туширди,- сени содда ҳокисор десам, ичингдан пишган экансан. Аканг билан ҳаммасини олдиндан режа қилгансанлар! Мен аҳмоқ бўлиб сени жиянимга раво кўрганимдан бошлаб икковинг режа қилгансан! Ярамас! Шунинг учун ҳалиям расмий никоҳ ҳаёлингга келмаяпти сени! Ниятинг бу хонадонда яшаш бўлмаган.
- Аммажон нималар деяпсиз? Тушунмаяпман,- дедим силтаб солаётган Ҳаёт ҳонимга ёшли кўзлан
римни тикиб.
- Тушунтириши керак бўлган одам сенсан!
Бир зумда ҳамма нарса чаппасига айланиб кетди. Мен бу ур~сурлар ичида тушунган нарсам, акам Фарҳод акани катта пулини ўзлаштириб, қочиб кетибди. Бунга эса кимдир ёрдам берган экан. Ўша одам мен деб ўйлашяпти!
Қанча тушунтиришга уринмай аммажон кўтарган тўфон ичида қолиб кетдим. Мени ҳимоя қилмоқчи бўлган қайнонамни қўлидан ҳеч нарса келмади. Қайнотам эса... У катта зарар кўриб, кўзи қонга тўлганча ўтирарди. Мен билан дарди ҳам йўқ.
- Ўғлимни ўзи ҳал қилади,- деди қовоқ уйиб,- уйига кеткизиб юборинг, опа.
Бу овоз момоқалдироқ сингари гумбурлаб эшитилди гўё. Мен бундай қилманг деб оёқларига йиқилмоқчи эдим. Ундан ҳам кучли янграган овоз тўхтатиб қолди.
- Ҳеч қаёққа кетмайди.
Ҳамма, мен ҳам ҳайрат ва нажот ичида аммажонга қарадим.
- Шунча иш бўлди. Бу ялмоғизни ўзим олиб келдимми? Ўзим ҳал қиламан нима қилишни. Биз катта зарар кўрар эканмиз~у, бу уйида мазза қилиб кетар эканми? Токи акаси топилмагунча шу ерда қолади. Хизматкор сифатида!
Мен айни дамда буни яхши ёки ёмон эканини тасаввур эта олмасдим. Фақат қолаётганимга хурсанд эдим. Фарҳод ака келса ўзимни оқлай оламан. Улар менга ишонади.
Ҳаёт хоним ўз хонасида деразадан ташқарига қараб ўтирибди. Октабрь ҳаво совуб қолган. Ҳовлида Кумуш хизматкорлар билан ҳовли тозалаяпти.
Қиз келинлик мақомига тушиб, хизматкорлар яшайдиган уйга кўчганига ҳам бир ҳафта бўлди. Уйда доим ётиб ишлайдиган хизматкор Аъло опа билан бирга яшаяпти. Эрта тонгдан кечгача юмуш билан банд қилинади. Кеч тушган, Ҳаёт хонимни чизган чизиғидан бир қадам чиқмайдиган Аъло опа Кумушга гапирмайди ҳам.
Қиз бечора бошида ялиниб кўрди. Фарҳод билан ҳеч бўлмаса, онаси билан гаплашишга телефон сўраб, аммо бир юмалаб, мулойим аёлдан жодугарга айланган аёл йўқ деб ўтираверарди.
- Сени азобларинг, энди бошланди,- деди Ҳаёт хоним мамнун жилмайиб,- ҳамма мени ҳақиқатимни билади. Сен азобланасан гўзалим. Асл ҳақиқат очилганда эса, сенга азоб берганлар азобланади. Ҳар иккала ҳолатда ҳам мен ютиб чиқаман.
КУМУШ.
Бугундан Аъло опа уйига кетадиган бўлди. Айтишича эри Россиядан қайтибди. Мен хонада ёлғиз қолдим. Ҳаёт хоним хонадаги иситиш тизимини ўчиртирди. Кечалари яхшигина совуқ бўляпти. Ўзи иссиқни яхши кўрадиган одам бўлганим учун, қоронғулик, ёлғизликка бу ҳам қўшилиб кечаларим азобга айланди. Совуқдан бир амаллаб ухлаб оламан. Эрталаб эса эртачи туришим керак. Чунки Аъло опа етиб келгунгача бўлган ишлар ҳам мени зиммамда. Мен ишдан қочмайман. Аммо... Ҳаёт хоним мендан нима исташини тушунмайман. Наҳотки шунчалик нафратга лойиқ бўлсам. Кеча атай мени олдимда Фарҳод ака билан гаплашди. Чангларни артиб чиқаётгандим. Телефон громкада. Фарҳод акани овозини эшитиб бутун танам титраб кетди. Уларни жуда соғиндим...
- Ишларингни ҳал қилиб, тезроқ қайт. Бу гал қиз танлашда адашмайман. Ўзим онаси ўпмаганига уйлантириб қўяман.
- Аммажоним нималарни ўйлаб юрасиза...
Ё, Аллоҳим Фарҳод ака жуда ҳотиржам. Йўқ демади! Нега бошқага уйланаман демади.
- Сенга бола туғиб беришни истамай дори ичиб юрган тавияни сенга кераги йўқ. Ҳаётингга бир дунё муаммо қилиб бу қизни олиб кирганим учун кечир.
- Ҳеч қиси йўқ, амма, сизда айб йўқ.
Қулоғим шанғиллаб кетди. Ҳаёт хонимни шаънимга айтган гаплари қулоғимга кирмасди. Кўз очиб кўрган жуфтимни шу бир оғиз гапи дунёларимни қулатиб юборди.
Наҳотки Фарҳод ака аммасини гапларига ишонди. Ҳаёт хоним ўша куни хонамни ағдар~тўнтар қилиб топган дориларини менга улоқтириб,
- Сен туғмаслик учун дори ичиб юрибсан!-дея юзимга қандайдир дориларни отганди. Мен уларни умримда кўрмаган эдим. Аммо ўзимни оқлолмадим. Ҳеч ким менга ишонмади... Фарҳод акадан умид қилгандим....
- Кумуш,- кийимимни дазмоллаб бер,- Шаҳина чақирмаганда жойимдан жилолмасдим ҳам.
Ўша гапларни таъсиридан ҳамон чиқолганим йўқ. Йиғлаганимданми ёки совуқданми томоғим оғриб турибди. Дастурхон тузаганимдан кейин, бирин~кетин ҳамма йиғилди. Бошида жуда ғалати бўлардим. Аввал ўзим ҳам ўтирадиган стол атрофида хизмат қилишга. Аммо бир ойда ўрганим кетдим. Кечаги гапдан кейин бу уйда туриш ҳам ғанимат туйиляпти.
Зилола опа бир ойдан бери ҳаловат нималигини билмасди. Ғиёс ака Атҳамни қилмиши ҳақида айтганда, ҳеч ким бунга ишонмади. Чунки у жуда тартибли ақлли йигит эди. Икки қуда тортишиб қолди. Абдураҳим ака ўғлига қўнғироқ қилиб тушолмай ҳуноб бўлар экан, бу гапга ишонмаслигини бот~бот такрорларди. Аммо отани ишончи поймол бўлди. Суриштирувлар шуни кўрсатдики, у аллақандай қизга илакишиб қолган экан. Қизни эса катта қарзи бор экан... Атҳам ўшани тўлабди. Кейин иккиси қочиб кетибди.
Бироқ бу ҳаммаси эмаслигини Зилола опани кўнгли сезиб турарди. Чунки бунақа катта пулни ўзлаштириб қочиб кетиш учун, одамни каттароқ муаммолари бўлиши керак. Аёл эрини икки ҳафта ичида чўкиб, кичрайиб қолганидан билдики, вазият оғир. Бу ёқда бошқа гап борлигини сезди. Шубҳаси ҳам кўп ўтмай бўй кўрсатди. Атҳам қандайдир жиноятчиларга қўшилиб қолган экан. Улар туфайли катта пулга тушиб кетибди. Ишонган боғимдан илон чиқди деганими бу?! Доим камгап ақлли йигит қачон бунақа йўлларга кириб қолган.
Бир томонда бу, бошқа томондан Кумуш... Зилола опа Кумушни ҳайдаб юборишса керак деб ўйлаганди. Аммо улар бошқача иш қилишди. Қизни гаровда ушлаб туришармиш. Қачон акаси пулни қайтарса беришармиш. Агар бу шартга кўнишмаса Атҳам устидан жиноий иш очишаркан.
Зилола опа қизгинага ачинди. Чунки отани қандай қарорга келиши маълум эди...
Зилола опа минг уринмасин Кумуш билан гаплашолмади.
- Булар намунча қаҳри қаттиқ одамлар экан. Акаси учун Кумушни жазолашяпти,- Зилола опа уфф тортди.
- Ўз отаси шундай қилиб тургач...- Рая опа бош чайқади.
-Ҳатто аҳволи қандай эканини ҳам билолмаяпмиз.
- Анави Ҳаёт деганингиз азоб бермаса бўлди.
- Мен ҳам шуни ўйлаяпман. Куёв кетган... Кумушни ҳам олиб кетганда эди.
Шу пайт ташқаридан гурсиллаб овоз эшитилди. Рая опа билан Зилола опа ошхонадан югуриб чиқишди.
- Дадаси!- ўн қадамча нарида йиқилиб қолган эрини кўриб Зилола опа бақириб юборди.
КУМУШ.
- Сенга ҳам қийин,- деди Аъло опа менга овқат қилдириб, ўзи ёрдамчи сифатида олиб келган жияни билан ширинлик ва чой ичиб ўтирар экан,- бир ойдан бери меҳрибон эринг йўқ. Жааа бир~бирларингга меҳрли эдинглар... Бека бўлган уйингда хизматкор бўлиб ўтирибсан. Камига оиланг билан боғланишинг мумкин эмас. Ҳатто дадангни ҳам бориб кўролмайсан...
- Дадам...- гапини эшитмаганга олиб ўтиргандим. Аммо отам ҳақида гапиргач ялт этиб ўгирилдим.
-Дадамга нима қилганди?
-Хабаринг йўқми?- атай ҳиринглади Аъло опа,- икки ҳафтадан бери касалхонада эди. Бугун чиқибди. Севикли акажонингни қилиқларига юраги дош бера олмай қолибди.
Юрагимни бир нарса қаттиқ сиқди. Оёқларимдан мадор қочиб, қалтирашни бошлади. Танамдан муздек тер чиқди. Ҳолатимга мазах билан қараб турганларни кўрмаслик учун орқа ўгирдим. Ҳаёлимга менга бирон марта яхши гапирмаган бўлса ҳам, мен учун қадрли бўлган дадамни сиймоси жонланди. Нега бундан қилди а акам? Дадамни қаддини букди..
- Бу нима?- Ҳаёт хоним овқатни татиб кўриб, нари сурди,-бунча шўр.
Кумуш индамай бош эгиб ўтирарди. Аммани охирги пайтлар қутирган пашша чаққандек ташланиши кўпайганди. Айниқса қайнона қайнотаси ҳам Россияга кетишгандан бери. Кумуш гап эшитавериб безиллаб қолган. Борган сари бўғзидаги тош катталашиб нафас бермай қийнарди.
- Афтинг қурсин фаросатсиз,- Ҳаёт хоним индамай бош эгиб турган қизга қараб жаҳлини жиловлаб ололмай қолди. Кумушни туруши гап эшитиб қийналаётган одамга ўхшамагандек кўриниб, қўлида илашган косани ғазаб билан унга улоқтирди. Буни кутмаган қиз қўл оёқларига сачраган иссиқ овқатни ҳис этмади бошида. Бир неча сония ҳайрат билан қараб қолди. Кейин ташқарига отилди. Жон-жонидан ўтиб кетган ҳўрликдан айни дамда ўлимига ҳам рози эди. Хонасига бориб кийимларини алмаштираётган пайти ҳис этди оғриқни.
- Онажон,- деди пичирлаб йиғлар экан,- оғрияпти...
Оддий тиш пастасидан бошқа куйган жойига қўйишга нарса топа олмади.
Суртилган жой бир оз совугандек бўлиб, яна ачишиб келаверарди. Аммо кўпроқ қалби оғриди.
КУМУШ
Ҳар куни эрта тонгда туриб ҳаммага нонушта тайёрлайман. Ким нимани яхши кўришини хизматкор, Аъло опадан билиб олдим. Оиламиз... Энди мен бу оила аъзосиман. Шундай атасам бўлади. Қайнотам Ғиёс амаки, қайнонам Моҳира опа, аммажон Ҳаёт хоним, унинг қизи Шаҳина, қайнсинглим Нурбегим ва қайнукам Нурбеклар тўйдан бир ҳафта ўтиб чет элга кетишган.
- Нонушта тайёрми?- Фарҳод ака кириб келди биринчи. Улар жуда режали юради. Эрта туриб спорт билан шуғулланади.
Нонушта ўз вақтида. Ишга кеч қолмайди. Иши қанча тиғиз бўлмасин вақтида овқатланар экан.
- Одам ўзини яхши кўриши ва парвариш қилиши керак,- дерди менга ҳам,- сен эса бутун дунёдан қарздор одамдек ҳаммани кўнглини олиш учун чопасан.
Мен уни гапларига маҳлиё бўлиб ўтиравераман. Жуда чиройли гапиради.
Баъзан наҳотки шундай йигит менга насиб этди дея бахтимга ишонмай қоламан. У... У жуда олийжаноб йигит. Эрталаб ишга кузатиб келишини интизор кутиб ўтираман... Ишимдан камчилик аҳтариб, нафсониятимга тегишга уринадиган Ҳаёт хонимни нишларига ҳам парво қилмайман.
Бу аёлни менда нима қасди борлигини тушунмайман. Дадажон бир ойлик хизмат сафарига кетган. Ҳамма иш Фарҳод акани бўйнида қолган. Рўзғор аммажонни қўлида. Яхши ҳам, зиёфатларни севади. Кўп вақти зиёфатлар ва унга кийим йиғиш билан ўтади. Шаҳинани эса интернет тармоқларида саҳифалари кўп экан. Таҳаллуси Шаҳика. Қизиқиб бир икки кузатдим. Умуман олганда жуда чиройли қиз. Баъзилардек очиқ~сочиқ кийиниб, бемаъни қилиқлар қилмас экан~у... барибир ҳар бир ҳаракатини интернетга жойлаб турар экан. Суратларга шунақа чиройли тушади... Доим ўзи билан ўзи оввора, мен билан иши ҳам йўқ. Онасини эса бундай деб бўлмайди
Уйда пайти тинмай тергайди. Яхши ҳам чақирдига қилинган ҳаммаси асл нарсалар. Айб тополмади.
- Уйдагиларингни туғилган кунига шундай нарсалар совға қилки, чақирдига қўйилган нарсаларни нархига тенг бўлсин,- деди Фарҳод ака ёлғиз қолганимизда.
- Нега?
- Менга бунақа нарсалар ёқмайди. Аммам сенга гапирмасин деб индамадим. Лекин ўша хонадонга бориши шарт ҳаммаси.
- Ҳўп,-дедим гапни кўпайтирмай. Лекин ойим ҳеч қийналмай қилди барини.
Фарҳод акани ўзи ҳам аммасини қилиқларини яхши билиб турар, ҳурмати учингина жим турарди. Аммажон эса...
Ўша куни дадажон ҳам қайтиб келганди. Тўйимизга уч ойча бўлиб қолганди. Кечки дастурхон устида суҳбат бўлаётган пайти Ҳаёт хоним гап бошлаб қолди.
- Кеча дугонам Маҳфуза йиғлаб телефон қилиб қолди. Келинини тутиб олибди.
Фарҳод акани юзини ҳиёл буришди. У бунақа гапларни ёқтирмасди.
- Ўзинг айбдор дедим. Онасини кўриб қизини ол дейишган. Онаси ким эди. Қизи ким бўларди.
Юрагимга биров тиғ санчиб олгандек бўлди. Қўлларим қалтиради. Фарҳод ака кўз қирини ташлаб қўйганини сездим.
ОЖИЗА:
Аммажон эса ҳеч нарсага шаъма қилмаётгандек гапида давом этарди:
- Бекорга бурунгилар етти пуштини суриштирмаган. Онаси...
- Амма, неччи пуштини суриштирса ҳам, она бу она,- деди Фарҳод ака ҳар доимгидек босиқ оҳангда.
-уни ўрнини ҳеч ким босолмайди. Хизматини адо этиб бўлмайди.
Ўзига қараб айтилган гапдан ойижон жилмайди. Аммажонни эса кўзлари қисилди. Очиғи уларни ўрнида бўлсам мени ҳам кўнглим оғрирди. Чунки Фарҳод акани гапидан исталганча маъно топиш мумкин эди. Ўзи бола кўрмаган аёлга қаттиқ тегди менимча.
Аммо биринчи ўзи бошлади. Эрим мени ҳимоя қилдими ёки онасиними тушунмаган бўлсамда бу менга ёқди.
Ҳаёт ҳоним хонасида у ёқдан бу ёққа бориб келар экан, жаҳлидан туша олмасди.
- Бўлди, ойи бунча асабийлашасиз?- онаси дарди ҳол қилса ҳам телефон титиб ўтирган қиз тилга кирди оҳири.
- Сен у нима деганини эшитдингми? Тўрт кунда хотинқули бўлиб олди.
- Ўзингиз ўшани олиб бердингиз-ку. Қайси тупкани тагидан топдингиз билмадим.
- Сен мен нега уни олиб берганимни билмайсан... Вақти келиб буни нафақат сен, балки бошқалар ҳам билиб олади,- деди Ҳаёт хоним ўзига ўзи гапиргандек.
- Майли мен кетдим. Яхши дам олинг,- Шаҳина онасини юзидан ўпиб туриб, чиройли ракурсда суратга олиб чиқиб кетди.
Ҳаёт ҳоним телефонига қўл узатди.
- Ало Музаффар. Мен айтган иш нима бўлди тезлаштир.
- Ҳўп бўлади,- у томондан итоаткор овоз келди.
- Кўрамиз шундан кейин ҳам хотинчангни тарафини олар экмнсанми? Мен сенга уни бошингга кўтариб юришинг учун олиб бермадим,- Ҳаёт хоним телефонни ўчириб отиб юбориб кўзлари ғазабдан қисилиб ҳитоб қилди.
КУМУШ
Фарҳод ака мени овқатланишга олиб чиқди.
- Нима муносабат билан,- дедим роса қувониб.
- Ростини айтайми?- деди у кўзини ўйнатиб.
- Ҳа!
- Ойим айтди... Келин сиқилиб кетди. Уйдан кўчага чиқмайди. Бир айлантириб кел дедилар.
Қайнонам жуда яхши аёл. Қайнотамни қўрс феълига ҳам, аммажонни тергашига ҳам жим чидаган. Эрим ҳам шу хонадонга тушган келин қийналмасин деб аммаси танлаган қизга уйланган бўлса керак.
- Нимани ўйлаяпсан?
- Ўзим... Сиз ўзи нега менга уйланишга рози бўлгансиз?- дедим биринчи марта бу ҳақида гап очиб.
- Тўғрисини айтсам ҳафа бўлмайсанми?
Йўқ деб бош чайқадим.
- Мени уйланиш ниятим йўқ эди. Аммо отам қўймади. Қиз топишни аммам ўз зиммасига олди. Ҳеч ким у топган қизга эътироз билдирмади.
- Сиз уларга шунчалик ишондингизми?
- Мана ишончим ўзини оқлади,- Фарҳод ака қўлимдан тутди.
- Барибир индамай уйланиб кетганингиз ғалати.
- Сен ҳам тегиб кетдинг~ку.
- Мендан сўраб ҳам ўтиришмаган. Умуман... менда ҳеч қачон танлаш имкони бўлмаган.
Фарҳод ака бир мунча ҳафа бўлгандек кўринди.
- Эндичи?
- Аллоҳга қилган таваккалим учун Ўзи менга мукофот берди,- дедим озроқ қизариб. Фарҳод ака кулиб қўйди. Ростдан у мен учун тақдиримдаги мукофот эди.
Фарҳод телефонда эшитган хабаридан шокка тушди. Оғир бир ютиниб компьютерига ёпишди. Ҳақиқат. У ҳозиргина эшитган гаплари ҳақиқат экан. Россиядаги қўшмакорхонага ўтказилиши керак бўлган пуллар йўқ эди.
- Малика!
- Лаббай,- бошлиғини ўзига хос бўлмаган овозидан ҳайрон бўлган котиба югуриб келди.
- Менга Санжарни чақиринг.
- Ҳўп бўлади.
Котиба салкам ҳаккер бўлиб кетган Санжарни чақиргани кетганида, Фарҳод йўқолган пулни ўйлаб жойига ўтиролмай хона бўйлаб айланишни бошлади.
КУМУШ
Фарҳод ака жуда ғалати бўлиб ишдан қайтди. Дадажон билан суҳбатини эшитиб қолдим. Кимнидир излашяпти. Ишларида муаммо бор шекилли. Шу сабаб ярим тунда хонамизга кириб келганида, ухламай кутиб турган бўлсам ҳам индамадим. Ўзи ҳам бир сўз демади.
Роппа~роса беш кун шундай ўтди. Кейин Фарҳод ака Москвадаги ишига ўзи кетишга мажбур бўлди. Нарсаларини тайёр бўлиб, ҳомуш юзига қарадим. Кетишини шунчалар истамасдим... Тўрт ой ичида бир одамга бунчалар ўрганиб қоламан деб ўйламаган эканман.
- Кумуш,- деди Фарҳод ака кўзларимга тикилиб,- мендан ҳеч нарсани яширмайсан тўғрими?
- Йўқ,- дедим ҳайрон бўлиб,- сиздан нимани яширишим мумкин... Мен...
- Тишшш,- лабимга қўлини қўйди,- ишондим.... Бўлди жоним ишондим...
Фарҳод ака гарчи жилмайиб бағрига босган бўлса ҳам, мени юрагим ғашланди. Ниманидир бўлган.
Ҳаёт хоним қўлидаги қоғозларни ғазаб билан келиб укасини олдига отди. Ғиёс ака қош чимириб вароқларни олди.
- Бу нимаси?!
- Бу суюкли келинжонимизни акаси Россиядаги корхонага ўтказиладиган пулларни ўзлаштириб кетгани ҳақида ҳужжат!
- Нега бундан мени ҳабарим йўқ!
- Менга бундан ҳам қизиғи у бола қандай буни уддасидан чиққани! Кимдир Фарҳодни орқасидан иш қилган. Фақат унгагина маълум маълумотлар қандай қилиб келинни акасини қўлига тушиб қолган.
Ғиёс ака чуқур ~чуқур нафас олиб, қўлига телефонини олди. Бир ой аввал ҳамкорига айланган қудасига сим қоқди.
Кечки овқатдан кейин идишларни ўзим ювишимни айтиб хизматкорга жавоб бердим. Ҳарна вақт ўтади. Фарҳод акасиз ўзимни жуда ғариб сезаман. Дунё кўзимга қоронғу кўриниб кетяпти. Бунинг устига кўп гаплаша ҳам олмаймиз. Кечқурун жуда чарчагани билиниб туради. Шунга инжиқлик қилгим келмайди.
Ишимни якунлаб хонамга чиқмоқчи эдим. Ёнимда аммажон пайдо бўлди. У ва дадажон йўқ эди овқат пайти.
- Ярамас, сувилон,- кутилмаганда аммажон менга тарсаки туширди,- сени содда ҳокисор десам, ичингдан пишган экансан. Аканг билан ҳаммасини олдиндан режа қилгансанлар! Мен аҳмоқ бўлиб сени жиянимга раво кўрганимдан бошлаб икковинг режа қилгансан! Ярамас! Шунинг учун ҳалиям расмий никоҳ ҳаёлингга келмаяпти сени! Ниятинг бу хонадонда яшаш бўлмаган.
- Аммажон нималар деяпсиз? Тушунмаяпман,- дедим силтаб солаётган Ҳаёт ҳонимга ёшли кўзлан
римни тикиб.
- Тушунтириши керак бўлган одам сенсан!
Бир зумда ҳамма нарса чаппасига айланиб кетди. Мен бу ур~сурлар ичида тушунган нарсам, акам Фарҳод акани катта пулини ўзлаштириб, қочиб кетибди. Бунга эса кимдир ёрдам берган экан. Ўша одам мен деб ўйлашяпти!
Қанча тушунтиришга уринмай аммажон кўтарган тўфон ичида қолиб кетдим. Мени ҳимоя қилмоқчи бўлган қайнонамни қўлидан ҳеч нарса келмади. Қайнотам эса... У катта зарар кўриб, кўзи қонга тўлганча ўтирарди. Мен билан дарди ҳам йўқ.
- Ўғлимни ўзи ҳал қилади,- деди қовоқ уйиб,- уйига кеткизиб юборинг, опа.
Бу овоз момоқалдироқ сингари гумбурлаб эшитилди гўё. Мен бундай қилманг деб оёқларига йиқилмоқчи эдим. Ундан ҳам кучли янграган овоз тўхтатиб қолди.
- Ҳеч қаёққа кетмайди.
Ҳамма, мен ҳам ҳайрат ва нажот ичида аммажонга қарадим.
- Шунча иш бўлди. Бу ялмоғизни ўзим олиб келдимми? Ўзим ҳал қиламан нима қилишни. Биз катта зарар кўрар эканмиз~у, бу уйида мазза қилиб кетар эканми? Токи акаси топилмагунча шу ерда қолади. Хизматкор сифатида!
Мен айни дамда буни яхши ёки ёмон эканини тасаввур эта олмасдим. Фақат қолаётганимга хурсанд эдим. Фарҳод ака келса ўзимни оқлай оламан. Улар менга ишонади.
Ҳаёт хоним ўз хонасида деразадан ташқарига қараб ўтирибди. Октабрь ҳаво совуб қолган. Ҳовлида Кумуш хизматкорлар билан ҳовли тозалаяпти.
Қиз келинлик мақомига тушиб, хизматкорлар яшайдиган уйга кўчганига ҳам бир ҳафта бўлди. Уйда доим ётиб ишлайдиган хизматкор Аъло опа билан бирга яшаяпти. Эрта тонгдан кечгача юмуш билан банд қилинади. Кеч тушган, Ҳаёт хонимни чизган чизиғидан бир қадам чиқмайдиган Аъло опа Кумушга гапирмайди ҳам.
Қиз бечора бошида ялиниб кўрди. Фарҳод билан ҳеч бўлмаса, онаси билан гаплашишга телефон сўраб, аммо бир юмалаб, мулойим аёлдан жодугарга айланган аёл йўқ деб ўтираверарди.
- Сени азобларинг, энди бошланди,- деди Ҳаёт хоним мамнун жилмайиб,- ҳамма мени ҳақиқатимни билади. Сен азобланасан гўзалим. Асл ҳақиқат очилганда эса, сенга азоб берганлар азобланади. Ҳар иккала ҳолатда ҳам мен ютиб чиқаман.
КУМУШ.
Бугундан Аъло опа уйига кетадиган бўлди. Айтишича эри Россиядан қайтибди. Мен хонада ёлғиз қолдим. Ҳаёт хоним хонадаги иситиш тизимини ўчиртирди. Кечалари яхшигина совуқ бўляпти. Ўзи иссиқни яхши кўрадиган одам бўлганим учун, қоронғулик, ёлғизликка бу ҳам қўшилиб кечаларим азобга айланди. Совуқдан бир амаллаб ухлаб оламан. Эрталаб эса эртачи туришим керак. Чунки Аъло опа етиб келгунгача бўлган ишлар ҳам мени зиммамда. Мен ишдан қочмайман. Аммо... Ҳаёт хоним мендан нима исташини тушунмайман. Наҳотки шунчалик нафратга лойиқ бўлсам. Кеча атай мени олдимда Фарҳод ака билан гаплашди. Чангларни артиб чиқаётгандим. Телефон громкада. Фарҳод акани овозини эшитиб бутун танам титраб кетди. Уларни жуда соғиндим...
- Ишларингни ҳал қилиб, тезроқ қайт. Бу гал қиз танлашда адашмайман. Ўзим онаси ўпмаганига уйлантириб қўяман.
- Аммажоним нималарни ўйлаб юрасиза...
Ё, Аллоҳим Фарҳод ака жуда ҳотиржам. Йўқ демади! Нега бошқага уйланаман демади.
- Сенга бола туғиб беришни истамай дори ичиб юрган тавияни сенга кераги йўқ. Ҳаётингга бир дунё муаммо қилиб бу қизни олиб кирганим учун кечир.
- Ҳеч қиси йўқ, амма, сизда айб йўқ.
Қулоғим шанғиллаб кетди. Ҳаёт хонимни шаънимга айтган гаплари қулоғимга кирмасди. Кўз очиб кўрган жуфтимни шу бир оғиз гапи дунёларимни қулатиб юборди.
Наҳотки Фарҳод ака аммасини гапларига ишонди. Ҳаёт хоним ўша куни хонамни ағдар~тўнтар қилиб топган дориларини менга улоқтириб,
- Сен туғмаслик учун дори ичиб юрибсан!-дея юзимга қандайдир дориларни отганди. Мен уларни умримда кўрмаган эдим. Аммо ўзимни оқлолмадим. Ҳеч ким менга ишонмади... Фарҳод акадан умид қилгандим....
- Кумуш,- кийимимни дазмоллаб бер,- Шаҳина чақирмаганда жойимдан жилолмасдим ҳам.
Ўша гапларни таъсиридан ҳамон чиқолганим йўқ. Йиғлаганимданми ёки совуқданми томоғим оғриб турибди. Дастурхон тузаганимдан кейин, бирин~кетин ҳамма йиғилди. Бошида жуда ғалати бўлардим. Аввал ўзим ҳам ўтирадиган стол атрофида хизмат қилишга. Аммо бир ойда ўрганим кетдим. Кечаги гапдан кейин бу уйда туриш ҳам ғанимат туйиляпти.
Зилола опа бир ойдан бери ҳаловат нималигини билмасди. Ғиёс ака Атҳамни қилмиши ҳақида айтганда, ҳеч ким бунга ишонмади. Чунки у жуда тартибли ақлли йигит эди. Икки қуда тортишиб қолди. Абдураҳим ака ўғлига қўнғироқ қилиб тушолмай ҳуноб бўлар экан, бу гапга ишонмаслигини бот~бот такрорларди. Аммо отани ишончи поймол бўлди. Суриштирувлар шуни кўрсатдики, у аллақандай қизга илакишиб қолган экан. Қизни эса катта қарзи бор экан... Атҳам ўшани тўлабди. Кейин иккиси қочиб кетибди.
Бироқ бу ҳаммаси эмаслигини Зилола опани кўнгли сезиб турарди. Чунки бунақа катта пулни ўзлаштириб қочиб кетиш учун, одамни каттароқ муаммолари бўлиши керак. Аёл эрини икки ҳафта ичида чўкиб, кичрайиб қолганидан билдики, вазият оғир. Бу ёқда бошқа гап борлигини сезди. Шубҳаси ҳам кўп ўтмай бўй кўрсатди. Атҳам қандайдир жиноятчиларга қўшилиб қолган экан. Улар туфайли катта пулга тушиб кетибди. Ишонган боғимдан илон чиқди деганими бу?! Доим камгап ақлли йигит қачон бунақа йўлларга кириб қолган.
Бир томонда бу, бошқа томондан Кумуш... Зилола опа Кумушни ҳайдаб юборишса керак деб ўйлаганди. Аммо улар бошқача иш қилишди. Қизни гаровда ушлаб туришармиш. Қачон акаси пулни қайтарса беришармиш. Агар бу шартга кўнишмаса Атҳам устидан жиноий иш очишаркан.
Зилола опа қизгинага ачинди. Чунки отани қандай қарорга келиши маълум эди...
Зилола опа минг уринмасин Кумуш билан гаплашолмади.
- Булар намунча қаҳри қаттиқ одамлар экан. Акаси учун Кумушни жазолашяпти,- Зилола опа уфф тортди.
- Ўз отаси шундай қилиб тургач...- Рая опа бош чайқади.
-Ҳатто аҳволи қандай эканини ҳам билолмаяпмиз.
- Анави Ҳаёт деганингиз азоб бермаса бўлди.
- Мен ҳам шуни ўйлаяпман. Куёв кетган... Кумушни ҳам олиб кетганда эди.
Шу пайт ташқаридан гурсиллаб овоз эшитилди. Рая опа билан Зилола опа ошхонадан югуриб чиқишди.
- Дадаси!- ўн қадамча нарида йиқилиб қолган эрини кўриб Зилола опа бақириб юборди.
КУМУШ.
- Сенга ҳам қийин,- деди Аъло опа менга овқат қилдириб, ўзи ёрдамчи сифатида олиб келган жияни билан ширинлик ва чой ичиб ўтирар экан,- бир ойдан бери меҳрибон эринг йўқ. Жааа бир~бирларингга меҳрли эдинглар... Бека бўлган уйингда хизматкор бўлиб ўтирибсан. Камига оиланг билан боғланишинг мумкин эмас. Ҳатто дадангни ҳам бориб кўролмайсан...
- Дадам...- гапини эшитмаганга олиб ўтиргандим. Аммо отам ҳақида гапиргач ялт этиб ўгирилдим.
-Дадамга нима қилганди?
-Хабаринг йўқми?- атай ҳиринглади Аъло опа,- икки ҳафтадан бери касалхонада эди. Бугун чиқибди. Севикли акажонингни қилиқларига юраги дош бера олмай қолибди.
Юрагимни бир нарса қаттиқ сиқди. Оёқларимдан мадор қочиб, қалтирашни бошлади. Танамдан муздек тер чиқди. Ҳолатимга мазах билан қараб турганларни кўрмаслик учун орқа ўгирдим. Ҳаёлимга менга бирон марта яхши гапирмаган бўлса ҳам, мен учун қадрли бўлган дадамни сиймоси жонланди. Нега бундан қилди а акам? Дадамни қаддини букди..
- Бу нима?- Ҳаёт хоним овқатни татиб кўриб, нари сурди,-бунча шўр.
Кумуш индамай бош эгиб ўтирарди. Аммани охирги пайтлар қутирган пашша чаққандек ташланиши кўпайганди. Айниқса қайнона қайнотаси ҳам Россияга кетишгандан бери. Кумуш гап эшитавериб безиллаб қолган. Борган сари бўғзидаги тош катталашиб нафас бермай қийнарди.
- Афтинг қурсин фаросатсиз,- Ҳаёт хоним индамай бош эгиб турган қизга қараб жаҳлини жиловлаб ололмай қолди. Кумушни туруши гап эшитиб қийналаётган одамга ўхшамагандек кўриниб, қўлида илашган косани ғазаб билан унга улоқтирди. Буни кутмаган қиз қўл оёқларига сачраган иссиқ овқатни ҳис этмади бошида. Бир неча сония ҳайрат билан қараб қолди. Кейин ташқарига отилди. Жон-жонидан ўтиб кетган ҳўрликдан айни дамда ўлимига ҳам рози эди. Хонасига бориб кийимларини алмаштираётган пайти ҳис этди оғриқни.
- Онажон,- деди пичирлаб йиғлар экан,- оғрияпти...
Оддий тиш пастасидан бошқа куйган жойига қўйишга нарса топа олмади.
Суртилган жой бир оз совугандек бўлиб, яна ачишиб келаверарди. Аммо кўпроқ қалби оғриди.
Следующая публикация
Комментарии 14