Паррандачилик чорвачиликнинг сердаромад, серпушт ва тез етилувчан тармоти х,исобланади. У халкимизга куплаб сифатли парх,ез таом — тухум ва парранда гушти етказиб беришда катта ах,амиятга эга. Айникса, товук, урдак, тоз ва куркачилик билан шутулланувчи тармоклари кишлок хужалик паррандачилигининг асосий ва етук со^аси х,исобланади. Улардан киска вакт ичида куп микдорда мазали гушт олинади. Парранда гушти тез х,азм булиш хусусиятига кура барча турдаги чорва моллари гуштидан устун туради. Таркиби ^ар хил кимёвий элементларга бой. Жумладан, 2 ойлик жужа гуштида 20% га якин оксил, 10-12% ёт булади. Тухумида 13% оксил, 11% ёт, 1% минерал моддалар ва витаминлар комплекси кузатилади. Туйимлилиги жих,атидан 10 дона товук тухуми 0,8 кг мол гуштига тутри келади. Тухум таркибида 85% га якин сув булиб, колгани соф оксил, витамин ва ферментлардан иборат. Тухумнинг сарик моддасида 52% сув, 32% ёт ва 16% га якин оксил булади.
Паррандачилик жуда тез етиладиган, тез купаядиган ва семириши учун кам озука сарфланадиган чорвачилик тармоти х,исобланади. Масалан, товук жужалари 5-6 ойлигида тухумга киради ва биринчи йилда 150-200 та тухум беради.
Гушт учун бокиладиган товук жужалари 55-60 кун ичида 1,5-1,8 кг семиради ва 1 кг семириши учун уртача 2,6-2,8 кг озука сарфланади.
Урдаклар 50 кунлигида вазни 2 кг.га етади ва бир йилда х,ар бош урдакдан 100-150 донадан тухум олиш мумкин.
Бозлар 65-75 кунлигида вазни 4-4,5 кг.га етади ва х,ар 1 кг семириши учун 4-4,5 кг озука сарфланади. Х,ар бир бош тознинг йил давомида берган насли х,исобида 70-75 кг ва куркалардан эса 200 кг гушт етиштириш мумкин. Уларнинг жужалари 6 ойлигида 5-6 кг келади. Айримлари эса 8-9 кг ва ундан х,ам купрок булади.
Паррандаларнинг серпуштлиги уларнинг энг мух,им курсаткичларидан булиб, бир канча факторларга х,ам ботликдир. Масалан, паррандаларнинг тури, зоти, ёши, бокиш усуллари, йилнинг фасли ва индивидуал хусусиятлари шулар жумласидандир.
Паррандаларда серпуштлик (тухум бериши)нинг ёшга ^араб
узгариши:
Парранда турлари Ёши (йил хисобида)
1 2 3 4 5
товук тухум
йуналишида
уртача(%) 270
100
230
85,2
197
73,0
169
62,6
148
54,8
гушт-тухум
йуналишида
уртача(%) 180
100
140
77,8
110
61,1
90
50,0
65
36,1
урдак уртача(%) 110
100
120
109
90
81,8
80
72,7
60
54,5
роз уртача(%) 40
100
50
125
65
162,5
60
150
30
75
курка уртача(%) 90
100
96
106,7
85
94,4
68
75,6
34
37,8
Паррандаларнинг тухум килиши киш ойларида сусаяди ва бахорда эса жадаллашади. киш вактида олинган тухум микдорини аниклаш максадида 4 ой (ноябр-феврал ойлари) мобайнида етиштирилган тухумлар хисобга олинади. Паррандаларнинг биринчи тухум килган кунигача утган вакт физиологик етилувчанлик даври деб аталади. Бу давр турли хил паррандаларда турлича: масалан, тухум йуналишидаги товукдарда 120-150 кун, гушт-тухум йуналишидаги товукларда 150180 кун, куркаларда 220-320 кун, гушт-тухум йуналишидаги урдакларда 200-260 кун, гушт йуналишидаги урдакларда 280-330 кун ва гозларда 250-330 кун булади.
Паррандаларнинг туллаш вактига кадар берган тухум микдори тухум бериш цикли деб аталади. Тухум бериш циклини аниклаш учун хужаликларда хисоб ишлари олиб борилади.
Парранда тухумларининг вазни уларнинг турига кура х,ар хил булади. Масалан, товук тухумлари 55-62 г, урдак ва куркаларники 80-100 г, гозларники эса 110-180 г келади.
Паррандаларнинг вазни алохида ва гурух килиб тарозида тортиб аникланади. Лекин тухум йуналишидаги жужалар 150 кунлигида, гушт йуналишидагилари эса асосий гурухга утказиш ёки гушт учун суйиш вактида текширилади.
Паррандаларнинг гушт махсулдорлиги уларнинг куйидаги курсаткичлари асосида аникланади: танасини шакли — формаси, кукрак ва оёк (сон)ларининг гуштдорлик хусусияти, гуштининг сорти ва сифати, танасидаги гушт ва суяк микдори хамда уларнинг узаро нисбати, гушт учун суйилган вактидаги вазни ва ана шу даврга кадар булган усиш тезлиги ва бошкалар.
Куплаб сифатли парранда гушти етиштиришда ихтисослаштирилган паррандачилик фабрикалари ва комплекслари салмокди урин эгаллайдилар. Бу борада бройлер (гуштбоп) жужа гушти етиштириш мухим ахамиятга эга. Бройлер гушт йуналишидаги зот хисобланади. Бройлер узининг мазаси, лаззатли ва пархез булиш хусусиятига кура катта ахамиятга эга. Тухумдан чиккан жужа 55-65 кунлигига кадар жадал усулда бокилса, кифоя. Улардан 1 кг гушт махсулоти олиш учун 2-2,5 кг омихта ем сарфланади.
Товукларни гурухдарга булишда уларнинг асосий махсулоти хисобга олинади. Масалан, тухум йуналишидаги товукларнинг вазни
2,2 кг, хам тухум, хам гушт йуналишидагиларники 2,5-3,5 кг ва гушт йуналишидаги товукларники 3,9 кг ва ундан купрок келади.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 2