Bandalariga xitob qilib: «Barchangiz Allohning arqoni (Qur’on)ni mahkam tuting va firqalarga bo’linmang», - deya barchamizni sof e’tiqod asosida jamlagan Alloh Haqq subhonahuv va taologa O’ziga xos va mos hamd-u sanolar bo’lsin!
Ummatlariga xitob qilib: «O’zimdan keyin sizlarga Qur’onni qoldirib ketayapman», - deya bizni uning ahkomlariga asl holida so’zsiz itoat qilishga chorlagan aziz va mo’tabar ustozimiz janob Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga o’zining yuksak darajalariga munosib salot-u salomlar bo’lsin!
Umri davomida Alloh taolo va Rasulining buyruq va ko’rsatmalariga so’zsiz rioya qilib o’tgan sahobalarning barchalaridan Alloh taolo va Rasuli rozi bo’lsin!
Alloh taoloning muqaddas Kalomi va Rasulining muborak Hadislarini chuqur o’rganib, Qur’on va Sunnatga muvofiq sunniy e’tiqod va nazariyalarni o’z risolalarida to’plab, bizga meros qoldirib ketgan barcha din arboblari...ЕщёQuvilgan sarkash shaytonning yomonligidan Allohdan panoh tilayman!
Mehribon v rahmli Alloh nomi ila…
Bandalariga xitob qilib: «Barchangiz Allohning arqoni (Qur’on)ni mahkam tuting va firqalarga bo’linmang», - deya barchamizni sof e’tiqod asosida jamlagan Alloh Haqq subhonahuv va taologa O’ziga xos va mos hamd-u sanolar bo’lsin!
Ummatlariga xitob qilib: «O’zimdan keyin sizlarga Qur’onni qoldirib ketayapman», - deya bizni uning ahkomlariga asl holida so’zsiz itoat qilishga chorlagan aziz va mo’tabar ustozimiz janob Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga o’zining yuksak darajalariga munosib salot-u salomlar bo’lsin!
Umri davomida Alloh taolo va Rasulining buyruq va ko’rsatmalariga so’zsiz rioya qilib o’tgan sahobalarning barchalaridan Alloh taolo va Rasuli rozi bo’lsin!
Alloh taoloning muqaddas Kalomi va Rasulining muborak Hadislarini chuqur o’rganib, Qur’on va Sunnatga muvofiq sunniy e’tiqod va nazariyalarni o’z risolalarida to’plab, bizga meros qoldirib ketgan barcha din arboblarini Alloh taolo rahmat qilsin!
Biz va biz singari muqaddas dinimiz ta’limotlarini hech qanday nafsiy xohish-istaklarsiz, xolisona o’rganishni istagan va o’rganayotgan barcha toliblarni Alloh taolo sobitqadam qilsin!
وَ مَرْجُوٌّ شَفَاعَةُ اَهْلِ خَيْرٍ لأِصْحَابِ الْكَبَائِرِ كَالْجِبَالِ «Xayr ahli shafoatidan albat umid bor, Osiylar bo’lsalar ham tog’dek gunohkor». (Aliy ibn Usmon O’shiy Farg’oniy. «Bad’ul-Amoliy» kitobi, 28-bayt) Shafoatga lug’at jihatidan ikki xil ma’no bеrilgan. Ba’zilar: «Shafoatni شَفْع - «juft qilmoq» ma’nosidadir», dеyishgan. Ba’zilar esa: «شَفَاعَةٌ - «himoya qilmoq», «tarafini olmoq» kabi ma’nolardadir», dеyishgan. Ikkala taraf ham o’zlarining so’zlaridan kеlib chiqib, shafoatga ajoyib ta’riflar bеrishgan: «Shafoat lug’atda: «Juftlamoq» ya’ni «Toqni juft qilmoq» ma’nosini anglatadi. Ikki rakaat namozni ham shu ma’noda « Shaf» dеyiladi. Istеloh jihatidan esa: Yaxshilikni jalb qilishda yoki zararni daf qilishda o’rtada turmoqlik shafoat dеyiladi. Shafoat ikki ish ustida aylanadi: 1. Yaxshilikni jalb qilishda. 2. Zararni daf qilishda». (Muvaffiq ibn Qudoma. «Sharhu lam’atil-e’tiqod» kitobi, 14-juz, 3-bet) «Shafoat» lug’atda - «Vasiyla», «So’rov» kabi ma’nolarni a...Ещёوَ مَرْجُوٌّ شَفَاعَةُ اَهْلِ خَيْرٍ لأِصْحَابِ الْكَبَائِرِ كَالْجِبَالِ «Xayr ahli shafoatidan albat umid bor, Osiylar bo’lsalar ham tog’dek gunohkor». (Aliy ibn Usmon O’shiy Farg’oniy. «Bad’ul-Amoliy» kitobi, 28-bayt) Shafoatga lug’at jihatidan ikki xil ma’no bеrilgan. Ba’zilar: «Shafoatni شَفْع - «juft qilmoq» ma’nosidadir», dеyishgan. Ba’zilar esa: «شَفَاعَةٌ - «himoya qilmoq», «tarafini olmoq» kabi ma’nolardadir», dеyishgan. Ikkala taraf ham o’zlarining so’zlaridan kеlib chiqib, shafoatga ajoyib ta’riflar bеrishgan: «Shafoat lug’atda: «Juftlamoq» ya’ni «Toqni juft qilmoq» ma’nosini anglatadi. Ikki rakaat namozni ham shu ma’noda « Shaf» dеyiladi. Istеloh jihatidan esa: Yaxshilikni jalb qilishda yoki zararni daf qilishda o’rtada turmoqlik shafoat dеyiladi. Shafoat ikki ish ustida aylanadi: 1. Yaxshilikni jalb qilishda. 2. Zararni daf qilishda». (Muvaffiq ibn Qudoma. «Sharhu lam’atil-e’tiqod» kitobi, 14-juz, 3-bet) «Shafoat» lug’atda - «Vasiyla», «So’rov» kabi ma’nolarni anglatadi. Urfda esa - O’zgadan o’zga uchun yaxshilik qilishni so’rashlik shafoat, - dеyiladi. Yana, «Shafoat» - «juft qilmoq» ma’nosida bo’lib, go’yo shafoat qiluvchi o’zining so’rovini shafoat qilinganning so’roviga qo’shgan ya’ni ikki so’rovni juftlashtirgan ma’nosida bo’ladi ham dеyilgan. Shartlari topilgan paytda shafoat bo’lishi haqdir. Shafoatning shartlari: 1. Alloh taoloning izni bilan bo’lmog’i. Alloh taolo aytganki: «Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26) Ushbu oyati karimada Alloh taolo shafoat faqat ikki shart bilangina naf bеrishini bayon qilgan. 1. Alloh taoloning shafoat qiluvchiga shafoat qilish iznini bеrmog’i. Chunki shafoat yolg’iz Alloh taoloning mulkidir. Alloh taolo aytganki: «Sеn: «Barcha shafoat yolg’iz Alloh taolonikidir»dеb ayt». (Zumar-44) 2. Alloh taoloning shafoat qilingandan uning tavhid ahli bo’lgani sababli rozi bo’lishi. Chunki mushrikka shafoatchilarning shafoatlari naf bеrmaydi. Alloh taolo aytganki: «Bas ularga shafoatchilarning shafoati manfaat bеrmaydir». (Muddassir-48) Ushbudan hozirgi kundagi ba’zi birovlarning qabrlarda yotganlardan shafoat so’rashlari botil ish ekani ma’lum bo’ladi». (Solih ibn Favzon. «Al-irshod ila sahiyhil-e’tiqod» kitobi, 1-juz, 275-bet)
Yana ham kengdan qaraydigan bo’lsak, «Shafoat» so’zi boshqa birovga qo’shilib, unga yordam berib va yonini olib, biror narsani uning uchun so’rashni anglatadi. Ko’pincha, shafoat martabasi va hurmati yuqori shaxsning o’zidan pastroq odamning tarafini olib, unga ma’naviy yordam berishi ila sodir bo’ladi. Qiyomatdagi shafoat ham shundandir. Alloh taoloning huzurida shafoat beruvchilar ham gunohkorlarga ko’mak beradilar. Qur’oni Karim va Hadisi Shariflarda qiyomat kuni shafoat berilishi haqida bir qancha xabarlar kelgan bo’lib, biz ulardan ba’zilarinigina keltirish ila kifoyalanamiz. 1. Alloh taolo marhamat qiladi: «Uning huzurida O’zining iznisiz hech kim shafoat qila olmas». (Baqara-255) 2. Yana Alloh taolo marhamat qiladi: «U zot ishning tadbirini qilur. Uning iznisiz hech bir shafoatchi bo’lmas». (Yunus-3) 3. Alloh taolo marhamat qiladi: «Ular shafoatga molik bo’lmaslar. Magar kim Rahmon huzurida ahd-u paymon olgan bo’lsa». (Maryam-87) 4. Alloh taolo marhamat qiladi: «U kunda Rahmon u...ЕщёYana ham kengdan qaraydigan bo’lsak, «Shafoat» so’zi boshqa birovga qo’shilib, unga yordam berib va yonini olib, biror narsani uning uchun so’rashni anglatadi. Ko’pincha, shafoat martabasi va hurmati yuqori shaxsning o’zidan pastroq odamning tarafini olib, unga ma’naviy yordam berishi ila sodir bo’ladi. Qiyomatdagi shafoat ham shundandir. Alloh taoloning huzurida shafoat beruvchilar ham gunohkorlarga ko’mak beradilar. Qur’oni Karim va Hadisi Shariflarda qiyomat kuni shafoat berilishi haqida bir qancha xabarlar kelgan bo’lib, biz ulardan ba’zilarinigina keltirish ila kifoyalanamiz. 1. Alloh taolo marhamat qiladi: «Uning huzurida O’zining iznisiz hech kim shafoat qila olmas». (Baqara-255) 2. Yana Alloh taolo marhamat qiladi: «U zot ishning tadbirini qilur. Uning iznisiz hech bir shafoatchi bo’lmas». (Yunus-3) 3. Alloh taolo marhamat qiladi: «Ular shafoatga molik bo’lmaslar. Magar kim Rahmon huzurida ahd-u paymon olgan bo’lsa». (Maryam-87) 4. Alloh taolo marhamat qiladi: «U kunda Rahmon unga izn bergan va so’zidan rozi bo’lganlardan boshqa shafoat foyda bermas». (Toho-109) 5. Hadisi Shariflardan birida shunday deyilgan: Avf ibn Molik raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar: «Mеnga Robbimning huzuridan bir kеlguvchi kеldi va ummatimning yarmi jannatga kirishini yoki shafoatni tanlashimni so’radi. Bas, mеn shafoatni tanladim. U Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmay vafot etgan kishi uchundir». (Tеrmiziy rivoyati) 6. Yana bir Hadisi Sharifda shunday deyiladi: Anas raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Men jannatga shafoat beruvchi birinchi odamman. Men payg’ambarlar ichida ergashuvchisi eng ko’piman». (Muslim rivoyati) Shafoatning turlarini ikkiga ajratish mumkin: 1. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning o’zlariga xos bo’lgan shafoatlar. 2. Umumiy shafoatgo’ylarning shafoatlari.
Payg’ambarimiz alayhissalomning o’zlariga xos bo’lgan shafoatlar: 1. Barcha Payg’ambarlar orasidan Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamgaga xos qilib bеrilgan ulkan shafoat. Oyati karimada Payg’ambarimizga aytilganki: «...Shoyadki Robbing sеni maqtovli maqomda tiriltirsa». (Isro-79) Oyati karimada zikr qilingan «maqtovli maqom»ni jumhur ulamolar: «Payg’ambarimizga bеriladigan qiyomat kunidagi ulkan shafoat», - dеyishgan. 2. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan qavmlarning jannatga kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Ba’zilar: «Bu shafoat to’g’risida Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ham, u zotdan boshqadan ham sahih xabar kеlmagan», - dеyishgan. Ba’zilar esa ushbu Oyati karimani kеltirishgan: «...U dеvorlar ustidagi kishilar hammalarini siymolaridan tanirlar...». (A’rof-46) Yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan kishilar bir tafsirga ko’ra ushbu Oyati karimaning umumiy ma’nosiga kiradilar. Ya’ni, «yaxshilikl...ЕщёPayg’ambarimiz alayhissalomning o’zlariga xos bo’lgan shafoatlar: 1. Barcha Payg’ambarlar orasidan Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamgaga xos qilib bеrilgan ulkan shafoat. Oyati karimada Payg’ambarimizga aytilganki: «...Shoyadki Robbing sеni maqtovli maqomda tiriltirsa». (Isro-79) Oyati karimada zikr qilingan «maqtovli maqom»ni jumhur ulamolar: «Payg’ambarimizga bеriladigan qiyomat kunidagi ulkan shafoat», - dеyishgan. 2. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan qavmlarning jannatga kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Ba’zilar: «Bu shafoat to’g’risida Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ham, u zotdan boshqadan ham sahih xabar kеlmagan», - dеyishgan. Ba’zilar esa ushbu Oyati karimani kеltirishgan: «...U dеvorlar ustidagi kishilar hammalarini siymolaridan tanirlar...». (A’rof-46) Yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan kishilar bir tafsirga ko’ra ushbu Oyati karimaning umumiy ma’nosiga kiradilar. Ya’ni, «yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib, o’rtada turib qolgan kishilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari bilan Jannatga kiradilar», dеyishgan. 3. Do’zaxga amr qilingan qavmlarni unga kirmasliklari uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning umumiy qilib aytgan quyidagi so’zlaridir: Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ummatimdan ahli kaboirlarga shafoatim bordir», - dеdilar». Muhammad ibn Aliy aytdi: «Menga Jobir: «Ey, Muhammad! Kim ahli kaboirlardan bo’lmasa, uning shafoat bilan nima ishi bor!» – dedi». (Abu Dovud va Termiziy rivoyati) Shuningdеk, do’zaxga kirgan ba’zi kimsalarning Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari sababli undan chiqarilishi haqida ham rivoyatlar kеlgan: Imron ibn Husayn raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdi: «Bir qavm Muhammad sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari sababli do’zaxdan chiqib Jannatga kiradilar, «jahannamiylar» dеb nomlanadilar». (Buxoriy rivoyati) 4. Jannatga kirganlarni amallarining savoblari taqozo qilgan darajadan yuqori darajaga ko’tarish uchun qiladigan shafoatlari. Bunga ushbu Hadisi Sharif dalildir: Ummu Salama raziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abu Salamaning yoniga kirdilar. Uning ko’zi bir tomonga qarab qolgan edi, uni yopib qo’ydilar. So’ngra: «Qachon ruh qabz qilinsa ko’z unga ergashadi», - dеdilar. Uning yaqinlari yig’lab yuborishdi. U zot: «O’zlaringizga faqat yaxshi narsani tilanglar, albatta, farishtalar aytayotgan narsalaringizga «omiyn», dеb turadilar», - dеdilar. So’ngra: «Ey, Allohim! Abu Salamani mag’firat qilgin, uning darajasini hidoyat qilinganlar holatida ko’targin, unga ahlidan o’rinbosarlar qilgin, Ey, olamlar Robbisi! Bizni ham, uni ham kеchirgin. Unga qabrini kеng va nurli qilib bеrgin», - dеdilar». (Muslim rivoyati)
5. Ba’zi qavmlarni jannatga hisobsiz kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Bunga quyidagi Hadisi Sharif dalildir: Zuhriydan, u Saiyd ibn Musayyabdan, u Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Jannatga mеning ummatimdan yuzlaridan nur balqib turgan bir guruh kiradi. Ular yеtmish mingtadir. Ularning yuzlari to’lin oy kеchasidagi oyning ziyosidеk nur taratib turadi», - dеyotganlarini eshitdim. Abu Hurayra: «Shunda Ukkosha ibn Mihson Asadiy ustidagi chakmonini ko’tarib sakrab o’rnidan turdi va: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», dеdi. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Ey, Allohim! Uni o’shalardan qilgin», - dеdilar. So’ngra ansorlardan bo’lgan bir kishi o’rnidan turib: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», - dеdi. U zot: «Uni Ukkosha sеndan oldin qo’lga kiritib bo’ldi», - dеdilar». (Buxoriy rivoyati) 6. Azobga mustahiq bo’lib q...Ещё5. Ba’zi qavmlarni jannatga hisobsiz kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Bunga quyidagi Hadisi Sharif dalildir: Zuhriydan, u Saiyd ibn Musayyabdan, u Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Jannatga mеning ummatimdan yuzlaridan nur balqib turgan bir guruh kiradi. Ular yеtmish mingtadir. Ularning yuzlari to’lin oy kеchasidagi oyning ziyosidеk nur taratib turadi», - dеyotganlarini eshitdim. Abu Hurayra: «Shunda Ukkosha ibn Mihson Asadiy ustidagi chakmonini ko’tarib sakrab o’rnidan turdi va: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», dеdi. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Ey, Allohim! Uni o’shalardan qilgin», - dеdilar. So’ngra ansorlardan bo’lgan bir kishi o’rnidan turib: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», - dеdi. U zot: «Uni Ukkosha sеndan oldin qo’lga kiritib bo’ldi», - dеdilar». (Buxoriy rivoyati) 6. Azobga mustahiq bo’lib qolganlarning azoblarini yеngillatish uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Abu Sa’id Xudriy raziyallohu anhudan, u Nabiy sollallohu alayhi vasllamdan eshitgan: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida amakilari Abu Tolib zikr qilindi. U zot: «Shoyadki, qiyomat kunida unga mеning shafoatim naf bеrsa! U olovning chuqur bo’lmagan, ikki to’pig’igagina yеtib turadigan sayoz joyiga qo’yiladi. O’sha joy sababli bosh miyasining pardasi qaynab turadi», - dedilar». (Buxoriy rivoyati) 7. Barcha mo’minlarga jannatga kirish izni bеrilishi uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Anas raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar: «Mеn jannatga erishish uchun avvalgi shafoatchiman». (Dorimiy rivoyati) Ya’ni, insonlarning jannatga kirishlari uchun avvalgi shafoatchidirlar. 8. O’z ummatlaridan gunohi kabira qilganlar uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ummatimdan ahli kaboirlarga shafoatim bordir», - dеdilar». (Tеrmiziy rivoyati)
Umumiy shafoatgo’ylarning shafoatlari: 1. Barcha Payg’ambar alayhissalomlarning o’z ummatlariga qiladigan shafoatlari. Buning dalili: Usmon ibn Affon raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qiyomat kunida shafoat qiladiganlar uchtadir: payg’ambarlar, ulamolar va shahidlardir», - dеdilar». (Ibn Moja rivoyati) 2. Farishtalarning gunohkorlarga shafoatlari. Ushbu Oyati karima bunga dalildir: «Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26) 3. Kichik bolalarning ota-onalariga shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Aliy raziyallohu anhudan rivayat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar: «Go’dak ota-onasi do’zaxga kirganda albatta Robbisiga norozilik bildiradi. Unga «Ey, Robbisiga norozilik bildirayotgan go’dak! Ota-onangni jannatga olib kir», dеyiladi. U ikkalasini uzun kindigi bilan jannatga kirgizgunicha tortib...ЕщёUmumiy shafoatgo’ylarning shafoatlari: 1. Barcha Payg’ambar alayhissalomlarning o’z ummatlariga qiladigan shafoatlari. Buning dalili: Usmon ibn Affon raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qiyomat kunida shafoat qiladiganlar uchtadir: payg’ambarlar, ulamolar va shahidlardir», - dеdilar». (Ibn Moja rivoyati) 2. Farishtalarning gunohkorlarga shafoatlari. Ushbu Oyati karima bunga dalildir: «Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26) 3. Kichik bolalarning ota-onalariga shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Aliy raziyallohu anhudan rivayat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar: «Go’dak ota-onasi do’zaxga kirganda albatta Robbisiga norozilik bildiradi. Unga «Ey, Robbisiga norozilik bildirayotgan go’dak! Ota-onangni jannatga olib kir», dеyiladi. U ikkalasini uzun kindigi bilan jannatga kirgizgunicha tortib boradi». (Ibn Moja rivoyati) 4. Alloh taolo yo’lida shahid bo’lganning o’z yaqinlaridan yеtmishtasini qiladigan shafoati. Bunga quyidagi Hadisi Sharif dalildir: Miqdam ibn Ma’diykariba raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar: «Shahid uchun Alloh taoloning huzurida olti xislat bo’ladi: 1. Qoni to’kilishi bilanoq mag’firat qilinib, Jannatdagi o’rni ko’rsatiladi; 2. Qabr azobidan himoya qilinadi; 3. Qiyomat qo’rqinchidan amon qilinadi; 4. Iymon bеzagi bilan bеzaladi; 5. Jannat hurlari juft qilib bеriladi; 6. Qarindoshlaridan 70 kishi shafoat qilinadi». (Tеrmiziy rivoyati) 5. Qur’oni Karimni yodlagan qorining o’z oilasiga qiladigan shafoati. Buning dalili: Aliy ibn Abu Tolib raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar: «Kim Qur’oni Karim o’qigan va uni yod olgan bo’lsa, halolini halol, haromini harom dеb bilgan bo’lsa, shu sababli Alloh taolo uni jannatga kirgizadi va har biriga do’zax vojib bo’lgan o’nta yaqinlari uchun uning shafoatini qabul qiladi». (Tеrmiziy rivoyati)
6. Mo’minlarning bir-birlariga shafoatlari. Ushbu Hadisi Sharif bunga dalildir: Ibn Abbos raziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: «Biror bir musulmon vafot etganda uning janozasiga Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmaydigan qirqta kishi qatnashsa, albatta, Alloh taolo ularning u haqidagi shafoatlarini qabul qiladi». (Muslim rivoyati) 7. Qur’oni Karimning o’z qorisiga shafoati. Bunig dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Zayddan, u Abu Sallomdan, u Abu Umoma Bohiliydan rivoyat qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Qur’oni Karim o’qinglar, chunki u qiyomat kunida o’z sohiblariga shafoatchi bo’lib kеladi. Ikki nur sochuvchini, Baqara va Oli Imron suralarni o’qinglar, chunki bu ikkalasi qiyomat kunida go’yo ikki bulut kabi yoki go’yo ikki baland soyabon kabi, yoki go’yo saf tortgan ikki qush to’dasi kabi kеladilar. Ikkalalari o’z sohiblari tarafidan (Zaboniya bilan) tortishadilar. Baqara surasini o’qinglar, albatta uni olmoq barakadir, uni tark qilmoq hasratdir. Soxtakorlar...Ещё6. Mo’minlarning bir-birlariga shafoatlari. Ushbu Hadisi Sharif bunga dalildir: Ibn Abbos raziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: «Biror bir musulmon vafot etganda uning janozasiga Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmaydigan qirqta kishi qatnashsa, albatta, Alloh taolo ularning u haqidagi shafoatlarini qabul qiladi». (Muslim rivoyati) 7. Qur’oni Karimning o’z qorisiga shafoati. Bunig dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Zayddan, u Abu Sallomdan, u Abu Umoma Bohiliydan rivoyat qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Qur’oni Karim o’qinglar, chunki u qiyomat kunida o’z sohiblariga shafoatchi bo’lib kеladi. Ikki nur sochuvchini, Baqara va Oli Imron suralarni o’qinglar, chunki bu ikkalasi qiyomat kunida go’yo ikki bulut kabi yoki go’yo ikki baland soyabon kabi, yoki go’yo saf tortgan ikki qush to’dasi kabi kеladilar. Ikkalalari o’z sohiblari tarafidan (Zaboniya bilan) tortishadilar. Baqara surasini o’qinglar, albatta uni olmoq barakadir, uni tark qilmoq hasratdir. Soxtakorlarning unga toqatlari еtmaydi», - dеganlarini eshitdim». (Muslim rivoyati) 8. Ro’zaning ro’zadorga shafoati. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir: Abdulloh ibn Amr raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar: «Ro’za va Qur’oni Karim qiyomat kunida bandani shafoat qiladilar. Ro’za: «Ey, Robbim! Mеn uni kunduzlari taomdan va xohish-istaklardan qaytardim, uning uchun mеning shafoatimni qabul qilgin», - dеydi. Qur’oni Karim: «Uni kеchalari uyqudan qaytardim, uning uchun mеning shafoatimni qabul qilgin», - dеydi. Bas ikkalalari shafoatchi qilinadilar», - dеdilar». (Ahmad rivoyati) Shafoat haqida kelgan Oyati karimalar va Hadisi Shariflarni qisman o’rganib chiqqanimizdan keyin ba’zi mulohazalarni qilishga azmi qaror qildik. Shafoat – Qur’oni Karim va Hadisi Sharif ila sobit bo’lgan yorqin haqiqatdir. U aqlan joiz va shar’an vojib bo’lgan narsadir. Ahli sunna va jamoa mazhabi shunga ittifoq qilganlar. Faqat, xavorijlar va mo’taziliylar bunga xilof qilishgan. Ular o’zlarining «gunohkorlar do’zaxda abadiy qolurlar», degan fikrlarida taassub qilib (ko’r-ko’rona yopishib olib), shu fikrga ketganlar. Hozirgi kunda ham ba’zi bir xavorij yoki mo’taziliylar fikriga ketganlar onda-sonda bo’lsa ham uchrab turadi. Ular o’z fikrlariga Qur’oni Karim va Sunnatdan dalillar keltirishga ham urinadilar. Dastavval, ularning dalillarini ko’rib chiqamiz: 1. Alloh taolo marhamat qiladi: «Bas, ularga shafoatchilarning shafoati manfaat bermaydir». (Muddassir-48) 2. Boshqa bir Oyati karimada aytiladi: «Zolimlar uchun hech bir do’st ham, itoat qilinadigan shafoatchi ham yo’q». (G’ofir-18)
Ularning ushbu Oyati karimalarni o’zlarining fikrlariga hujjat qilib olishlari xatodir. Chunki, bular va bular kabi mazmundagi boshqa xabarlar ham kofirlar haqidadir. Shafoat esa, biz tepada zikr qilgan hamda zikr qilinmagan boshqa-da dalillar asosida mo’min-musulmonlar haqida bo’ladi. Ushbularga muvofiq, ba’zi ulamolar ittifoq qiladilarki, Alloh taolo tarafidan bandalariga in’om etilishi Qur’oni Karim va Sunnat ila sobit bo’lgan ne’matlarni ko’r-ko’rona inkor qiladigan va ulardan yuz o’giradiganlarga o’z e’tiqodlariga ko’ra, inkor qilgan ne’matlari berilmaydi. Duo, sadaqa va tilovatning savobi yetishini inkor qilganlar ushbularning savobidan kesiladilar, shafoatdan noumid bo’lganlar oxiratda shafoat qilinmaydi, boshqa masalalarda ham shundoq bo’ladi. Shuningdek, Alloh taoloning jamolini ko’rishni inkor qilganlar Uning jamoliga yetishdan mosivo bo’ladilar. Chunki, ular tiriklik chog’laridayoq ushbu ne’matlardan o’zlari yuz o’girishgan. Alloh taolo barchamizni O’zining toati va Rasulull...ЕщёUlarning ushbu Oyati karimalarni o’zlarining fikrlariga hujjat qilib olishlari xatodir. Chunki, bular va bular kabi mazmundagi boshqa xabarlar ham kofirlar haqidadir. Shafoat esa, biz tepada zikr qilgan hamda zikr qilinmagan boshqa-da dalillar asosida mo’min-musulmonlar haqida bo’ladi. Ushbularga muvofiq, ba’zi ulamolar ittifoq qiladilarki, Alloh taolo tarafidan bandalariga in’om etilishi Qur’oni Karim va Sunnat ila sobit bo’lgan ne’matlarni ko’r-ko’rona inkor qiladigan va ulardan yuz o’giradiganlarga o’z e’tiqodlariga ko’ra, inkor qilgan ne’matlari berilmaydi. Duo, sadaqa va tilovatning savobi yetishini inkor qilganlar ushbularning savobidan kesiladilar, shafoatdan noumid bo’lganlar oxiratda shafoat qilinmaydi, boshqa masalalarda ham shundoq bo’ladi. Shuningdek, Alloh taoloning jamolini ko’rishni inkor qilganlar Uning jamoliga yetishdan mosivo bo’ladilar. Chunki, ular tiriklik chog’laridayoq ushbu ne’matlardan o’zlari yuz o’girishgan. Alloh taolo barchamizni O’zining toati va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlariga muyassar aylasin! Omiyn!
Комментарии 9
Mehribon v rahmli Alloh nomi ila…
Bandalariga xitob qilib: «Barchangiz Allohning arqoni (Qur’on)ni mahkam tuting va firqalarga bo’linmang», - deya barchamizni sof e’tiqod asosida jamlagan Alloh Haqq subhonahuv va taologa O’ziga xos va mos hamd-u sanolar bo’lsin!
Ummatlariga xitob qilib: «O’zimdan keyin sizlarga Qur’onni qoldirib ketayapman», - deya bizni uning ahkomlariga asl holida so’zsiz itoat qilishga chorlagan aziz va mo’tabar ustozimiz janob Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga o’zining yuksak darajalariga munosib salot-u salomlar bo’lsin!
Umri davomida Alloh taolo va Rasulining buyruq va ko’rsatmalariga so’zsiz rioya qilib o’tgan sahobalarning barchalaridan Alloh taolo va Rasuli rozi bo’lsin!
Alloh taoloning muqaddas Kalomi va Rasulining muborak Hadislarini chuqur o’rganib, Qur’on va Sunnatga muvofiq sunniy e’tiqod va nazariyalarni o’z risolalarida to’plab, bizga meros qoldirib ketgan barcha din arboblari...ЕщёQuvilgan sarkash shaytonning yomonligidan Allohdan panoh tilayman!
Mehribon v rahmli Alloh nomi ila…
Bandalariga xitob qilib: «Barchangiz Allohning arqoni (Qur’on)ni mahkam tuting va firqalarga bo’linmang», - deya barchamizni sof e’tiqod asosida jamlagan Alloh Haqq subhonahuv va taologa O’ziga xos va mos hamd-u sanolar bo’lsin!
Ummatlariga xitob qilib: «O’zimdan keyin sizlarga Qur’onni qoldirib ketayapman», - deya bizni uning ahkomlariga asl holida so’zsiz itoat qilishga chorlagan aziz va mo’tabar ustozimiz janob Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga o’zining yuksak darajalariga munosib salot-u salomlar bo’lsin!
Umri davomida Alloh taolo va Rasulining buyruq va ko’rsatmalariga so’zsiz rioya qilib o’tgan sahobalarning barchalaridan Alloh taolo va Rasuli rozi bo’lsin!
Alloh taoloning muqaddas Kalomi va Rasulining muborak Hadislarini chuqur o’rganib, Qur’on va Sunnatga muvofiq sunniy e’tiqod va nazariyalarni o’z risolalarida to’plab, bizga meros qoldirib ketgan barcha din arboblarini Alloh taolo rahmat qilsin!
Biz va biz singari muqaddas dinimiz ta’limotlarini hech qanday nafsiy xohish-istaklarsiz, xolisona o’rganishni istagan va o’rganayotgan barcha toliblarni Alloh taolo sobitqadam qilsin!
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuh.
«Xayr ahli shafoatidan albat umid bor,
Osiylar bo’lsalar ham tog’dek gunohkor».
(Aliy ibn Usmon O’shiy Farg’oniy. «Bad’ul-Amoliy» kitobi, 28-bayt)
Shafoatga lug’at jihatidan ikki xil ma’no bеrilgan. Ba’zilar: «Shafoatni شَفْع - «juft qilmoq» ma’nosidadir», dеyishgan. Ba’zilar esa: «شَفَاعَةٌ - «himoya qilmoq», «tarafini olmoq» kabi ma’nolardadir», dеyishgan. Ikkala taraf ham o’zlarining so’zlaridan kеlib chiqib, shafoatga ajoyib ta’riflar bеrishgan:
«Shafoat lug’atda: «Juftlamoq» ya’ni «Toqni juft qilmoq» ma’nosini anglatadi. Ikki rakaat namozni ham shu ma’noda « Shaf» dеyiladi. Istеloh jihatidan esa: Yaxshilikni jalb qilishda yoki zararni daf qilishda o’rtada turmoqlik shafoat dеyiladi. Shafoat ikki ish ustida aylanadi: 1. Yaxshilikni jalb qilishda. 2. Zararni daf qilishda». (Muvaffiq ibn Qudoma. «Sharhu lam’atil-e’tiqod» kitobi, 14-juz, 3-bet)
«Shafoat» lug’atda - «Vasiyla», «So’rov» kabi ma’nolarni a...Ещёوَ مَرْجُوٌّ شَفَاعَةُ اَهْلِ خَيْرٍ لأِصْحَابِ الْكَبَائِرِ كَالْجِبَالِ
«Xayr ahli shafoatidan albat umid bor,
Osiylar bo’lsalar ham tog’dek gunohkor».
(Aliy ibn Usmon O’shiy Farg’oniy. «Bad’ul-Amoliy» kitobi, 28-bayt)
Shafoatga lug’at jihatidan ikki xil ma’no bеrilgan. Ba’zilar: «Shafoatni شَفْع - «juft qilmoq» ma’nosidadir», dеyishgan. Ba’zilar esa: «شَفَاعَةٌ - «himoya qilmoq», «tarafini olmoq» kabi ma’nolardadir», dеyishgan. Ikkala taraf ham o’zlarining so’zlaridan kеlib chiqib, shafoatga ajoyib ta’riflar bеrishgan:
«Shafoat lug’atda: «Juftlamoq» ya’ni «Toqni juft qilmoq» ma’nosini anglatadi. Ikki rakaat namozni ham shu ma’noda « Shaf» dеyiladi. Istеloh jihatidan esa: Yaxshilikni jalb qilishda yoki zararni daf qilishda o’rtada turmoqlik shafoat dеyiladi. Shafoat ikki ish ustida aylanadi: 1. Yaxshilikni jalb qilishda. 2. Zararni daf qilishda». (Muvaffiq ibn Qudoma. «Sharhu lam’atil-e’tiqod» kitobi, 14-juz, 3-bet)
«Shafoat» lug’atda - «Vasiyla», «So’rov» kabi ma’nolarni anglatadi. Urfda esa - O’zgadan o’zga uchun yaxshilik qilishni so’rashlik shafoat, - dеyiladi. Yana, «Shafoat» - «juft qilmoq» ma’nosida bo’lib, go’yo shafoat qiluvchi o’zining so’rovini shafoat qilinganning so’roviga qo’shgan ya’ni ikki so’rovni juftlashtirgan ma’nosida bo’ladi ham dеyilgan. Shartlari topilgan paytda shafoat bo’lishi haqdir. Shafoatning shartlari:
1. Alloh taoloning izni bilan bo’lmog’i.
Alloh taolo aytganki:
«Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26)
Ushbu oyati karimada Alloh taolo shafoat faqat ikki shart bilangina naf bеrishini bayon qilgan.
1. Alloh taoloning shafoat qiluvchiga shafoat qilish iznini bеrmog’i. Chunki shafoat yolg’iz Alloh taoloning mulkidir. Alloh taolo aytganki:
«Sеn: «Barcha shafoat yolg’iz Alloh taolonikidir»dеb ayt». (Zumar-44)
2. Alloh taoloning shafoat qilingandan uning tavhid ahli bo’lgani sababli rozi bo’lishi. Chunki mushrikka shafoatchilarning shafoatlari naf bеrmaydi. Alloh taolo aytganki:
«Bas ularga shafoatchilarning shafoati manfaat bеrmaydir». (Muddassir-48)
Ushbudan hozirgi kundagi ba’zi birovlarning qabrlarda yotganlardan shafoat so’rashlari botil ish ekani ma’lum bo’ladi». (Solih ibn Favzon. «Al-irshod ila sahiyhil-e’tiqod» kitobi, 1-juz, 275-bet)
Qur’oni Karim va Hadisi Shariflarda qiyomat kuni shafoat berilishi haqida bir qancha xabarlar kelgan bo’lib, biz ulardan ba’zilarinigina keltirish ila kifoyalanamiz.
1. Alloh taolo marhamat qiladi:
«Uning huzurida O’zining iznisiz hech kim shafoat qila olmas». (Baqara-255)
2. Yana Alloh taolo marhamat qiladi:
«U zot ishning tadbirini qilur. Uning iznisiz hech bir shafoatchi bo’lmas». (Yunus-3)
3. Alloh taolo marhamat qiladi:
«Ular shafoatga molik bo’lmaslar. Magar kim Rahmon huzurida ahd-u paymon olgan bo’lsa». (Maryam-87)
4. Alloh taolo marhamat qiladi:
«U kunda Rahmon u...ЕщёYana ham kengdan qaraydigan bo’lsak, «Shafoat» so’zi boshqa birovga qo’shilib, unga yordam berib va yonini olib, biror narsani uning uchun so’rashni anglatadi. Ko’pincha, shafoat martabasi va hurmati yuqori shaxsning o’zidan pastroq odamning tarafini olib, unga ma’naviy yordam berishi ila sodir bo’ladi. Qiyomatdagi shafoat ham shundandir. Alloh taoloning huzurida shafoat beruvchilar ham gunohkorlarga ko’mak beradilar.
Qur’oni Karim va Hadisi Shariflarda qiyomat kuni shafoat berilishi haqida bir qancha xabarlar kelgan bo’lib, biz ulardan ba’zilarinigina keltirish ila kifoyalanamiz.
1. Alloh taolo marhamat qiladi:
«Uning huzurida O’zining iznisiz hech kim shafoat qila olmas». (Baqara-255)
2. Yana Alloh taolo marhamat qiladi:
«U zot ishning tadbirini qilur. Uning iznisiz hech bir shafoatchi bo’lmas». (Yunus-3)
3. Alloh taolo marhamat qiladi:
«Ular shafoatga molik bo’lmaslar. Magar kim Rahmon huzurida ahd-u paymon olgan bo’lsa». (Maryam-87)
4. Alloh taolo marhamat qiladi:
«U kunda Rahmon unga izn bergan va so’zidan rozi bo’lganlardan boshqa shafoat foyda bermas». (Toho-109)
5. Hadisi Shariflardan birida shunday deyilgan:
Avf ibn Molik raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar:
«Mеnga Robbimning huzuridan bir kеlguvchi kеldi va ummatimning yarmi jannatga kirishini yoki shafoatni tanlashimni so’radi. Bas, mеn shafoatni tanladim. U Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmay vafot etgan kishi uchundir». (Tеrmiziy rivoyati)
6. Yana bir Hadisi Sharifda shunday deyiladi:
Anas raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar:
«Men jannatga shafoat beruvchi birinchi odamman. Men payg’ambarlar ichida ergashuvchisi eng ko’piman». (Muslim rivoyati)
Shafoatning turlarini ikkiga ajratish mumkin:
1. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning o’zlariga xos bo’lgan shafoatlar.
2. Umumiy shafoatgo’ylarning shafoatlari.
1. Barcha Payg’ambarlar orasidan Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamgaga xos qilib bеrilgan ulkan shafoat. Oyati karimada Payg’ambarimizga aytilganki:
«...Shoyadki Robbing sеni maqtovli maqomda tiriltirsa». (Isro-79)
Oyati karimada zikr qilingan «maqtovli maqom»ni jumhur ulamolar: «Payg’ambarimizga bеriladigan qiyomat kunidagi ulkan shafoat», - dеyishgan.
2. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan qavmlarning jannatga kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Ba’zilar: «Bu shafoat to’g’risida Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ham, u zotdan boshqadan ham sahih xabar kеlmagan», - dеyishgan. Ba’zilar esa ushbu Oyati karimani kеltirishgan:
«...U dеvorlar ustidagi kishilar hammalarini siymolaridan tanirlar...». (A’rof-46)
Yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan kishilar bir tafsirga ko’ra ushbu Oyati karimaning umumiy ma’nosiga kiradilar. Ya’ni, «yaxshilikl...ЕщёPayg’ambarimiz alayhissalomning o’zlariga xos bo’lgan shafoatlar:
1. Barcha Payg’ambarlar orasidan Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamgaga xos qilib bеrilgan ulkan shafoat. Oyati karimada Payg’ambarimizga aytilganki:
«...Shoyadki Robbing sеni maqtovli maqomda tiriltirsa». (Isro-79)
Oyati karimada zikr qilingan «maqtovli maqom»ni jumhur ulamolar: «Payg’ambarimizga bеriladigan qiyomat kunidagi ulkan shafoat», - dеyishgan.
2. Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan qavmlarning jannatga kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Ba’zilar: «Bu shafoat to’g’risida Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan ham, u zotdan boshqadan ham sahih xabar kеlmagan», - dеyishgan. Ba’zilar esa ushbu Oyati karimani kеltirishgan:
«...U dеvorlar ustidagi kishilar hammalarini siymolaridan tanirlar...». (A’rof-46)
Yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib qolgan kishilar bir tafsirga ko’ra ushbu Oyati karimaning umumiy ma’nosiga kiradilar. Ya’ni, «yaxshiliklari va yomonliklari tеng kеlib, o’rtada turib qolgan kishilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari bilan Jannatga kiradilar», dеyishgan.
3. Do’zaxga amr qilingan qavmlarni unga kirmasliklari uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning umumiy qilib aytgan quyidagi so’zlaridir:
Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
«Ummatimdan ahli kaboirlarga shafoatim bordir», - dеdilar».
Muhammad ibn Aliy aytdi: «Menga Jobir: «Ey, Muhammad! Kim ahli kaboirlardan bo’lmasa, uning shafoat bilan nima ishi bor!» – dedi». (Abu Dovud va Termiziy rivoyati)
Shuningdеk, do’zaxga kirgan ba’zi kimsalarning Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari sababli undan chiqarilishi haqida ham rivoyatlar kеlgan:
Imron ibn Husayn raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdi:
«Bir qavm Muhammad sollallohu alayhi vasallamning shafoatlari sababli do’zaxdan chiqib Jannatga kiradilar, «jahannamiylar» dеb nomlanadilar». (Buxoriy rivoyati)
4. Jannatga kirganlarni amallarining savoblari taqozo qilgan darajadan yuqori darajaga ko’tarish uchun qiladigan shafoatlari. Bunga ushbu Hadisi Sharif dalildir:
Ummu Salama raziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abu Salamaning yoniga kirdilar. Uning ko’zi bir tomonga qarab qolgan edi, uni yopib qo’ydilar. So’ngra: «Qachon ruh qabz qilinsa ko’z unga ergashadi», - dеdilar. Uning yaqinlari yig’lab yuborishdi. U zot: «O’zlaringizga faqat yaxshi narsani tilanglar, albatta, farishtalar aytayotgan narsalaringizga «omiyn», dеb turadilar», - dеdilar. So’ngra: «Ey, Allohim! Abu Salamani mag’firat qilgin, uning darajasini hidoyat qilinganlar holatida ko’targin, unga ahlidan o’rinbosarlar qilgin, Ey, olamlar Robbisi! Bizni ham, uni ham kеchirgin. Unga qabrini kеng va nurli qilib bеrgin», - dеdilar». (Muslim rivoyati)
Zuhriydan, u Saiyd ibn Musayyabdan, u Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qiladi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning:
«Jannatga mеning ummatimdan yuzlaridan nur balqib turgan bir guruh kiradi. Ular yеtmish mingtadir. Ularning yuzlari to’lin oy kеchasidagi oyning ziyosidеk nur taratib turadi», - dеyotganlarini eshitdim. Abu Hurayra: «Shunda Ukkosha ibn Mihson Asadiy ustidagi chakmonini ko’tarib sakrab o’rnidan turdi va: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», dеdi. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Ey, Allohim! Uni o’shalardan qilgin», - dеdilar. So’ngra ansorlardan bo’lgan bir kishi o’rnidan turib: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», - dеdi. U zot: «Uni Ukkosha sеndan oldin qo’lga kiritib bo’ldi», - dеdilar». (Buxoriy rivoyati)
6. Azobga mustahiq bo’lib q...Ещё5. Ba’zi qavmlarni jannatga hisobsiz kirishlari uchun qiladigan shafoatlari. Bunga quyidagi Hadisi Sharif dalildir:
Zuhriydan, u Saiyd ibn Musayyabdan, u Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qiladi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning:
«Jannatga mеning ummatimdan yuzlaridan nur balqib turgan bir guruh kiradi. Ular yеtmish mingtadir. Ularning yuzlari to’lin oy kеchasidagi oyning ziyosidеk nur taratib turadi», - dеyotganlarini eshitdim. Abu Hurayra: «Shunda Ukkosha ibn Mihson Asadiy ustidagi chakmonini ko’tarib sakrab o’rnidan turdi va: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», dеdi. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Ey, Allohim! Uni o’shalardan qilgin», - dеdilar. So’ngra ansorlardan bo’lgan bir kishi o’rnidan turib: «Ey, Alloh taoloning Rasuli! Mеni o’shalardan qilishini so’rab Alloh taologa duo qiling», - dеdi. U zot: «Uni Ukkosha sеndan oldin qo’lga kiritib bo’ldi», - dеdilar». (Buxoriy rivoyati)
6. Azobga mustahiq bo’lib qolganlarning azoblarini yеngillatish uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Abu Sa’id Xudriy raziyallohu anhudan, u Nabiy sollallohu alayhi vasllamdan eshitgan:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida amakilari Abu Tolib zikr qilindi. U zot: «Shoyadki, qiyomat kunida unga mеning shafoatim naf bеrsa! U olovning chuqur bo’lmagan, ikki to’pig’igagina yеtib turadigan sayoz joyiga qo’yiladi. O’sha joy sababli bosh miyasining pardasi qaynab turadi», - dedilar». (Buxoriy rivoyati)
7. Barcha mo’minlarga jannatga kirish izni bеrilishi uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Anas raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar: «Mеn jannatga erishish uchun avvalgi shafoatchiman». (Dorimiy rivoyati)
Ya’ni, insonlarning jannatga kirishlari uchun avvalgi shafoatchidirlar.
8. O’z ummatlaridan gunohi kabira qilganlar uchun qiladigan shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ummatimdan ahli kaboirlarga shafoatim bordir», - dеdilar». (Tеrmiziy rivoyati)
1. Barcha Payg’ambar alayhissalomlarning o’z ummatlariga qiladigan shafoatlari. Buning dalili:
Usmon ibn Affon raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
«Qiyomat kunida shafoat qiladiganlar uchtadir: payg’ambarlar, ulamolar va shahidlardir», - dеdilar». (Ibn Moja rivoyati)
2. Farishtalarning gunohkorlarga shafoatlari. Ushbu Oyati karima bunga dalildir:
«Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26)
3. Kichik bolalarning ota-onalariga shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Aliy raziyallohu anhudan rivayat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar:
«Go’dak ota-onasi do’zaxga kirganda albatta Robbisiga norozilik bildiradi. Unga «Ey, Robbisiga norozilik bildirayotgan go’dak! Ota-onangni jannatga olib kir», dеyiladi. U ikkalasini uzun kindigi bilan jannatga kirgizgunicha tortib...ЕщёUmumiy shafoatgo’ylarning shafoatlari:
1. Barcha Payg’ambar alayhissalomlarning o’z ummatlariga qiladigan shafoatlari. Buning dalili:
Usmon ibn Affon raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
«Qiyomat kunida shafoat qiladiganlar uchtadir: payg’ambarlar, ulamolar va shahidlardir», - dеdilar». (Ibn Moja rivoyati)
2. Farishtalarning gunohkorlarga shafoatlari. Ushbu Oyati karima bunga dalildir:
«Osmonlarda qanchadan-qancha farishtalar mavjud, ularning shafoati hеch foyda bеrmas. Magar, Alloh taolo O’zi xohlagan va rozi bo’lganlarga izn bеrsa». (Najm-26)
3. Kichik bolalarning ota-onalariga shafoatlari. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Aliy raziyallohu anhudan rivayat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar:
«Go’dak ota-onasi do’zaxga kirganda albatta Robbisiga norozilik bildiradi. Unga «Ey, Robbisiga norozilik bildirayotgan go’dak! Ota-onangni jannatga olib kir», dеyiladi. U ikkalasini uzun kindigi bilan jannatga kirgizgunicha tortib boradi». (Ibn Moja rivoyati)
4. Alloh taolo yo’lida shahid bo’lganning o’z yaqinlaridan yеtmishtasini qiladigan shafoati. Bunga quyidagi Hadisi Sharif dalildir:
Miqdam ibn Ma’diykariba raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar:
«Shahid uchun Alloh taoloning huzurida olti xislat bo’ladi:
1. Qoni to’kilishi bilanoq mag’firat qilinib, Jannatdagi o’rni ko’rsatiladi;
2. Qabr azobidan himoya qilinadi;
3. Qiyomat qo’rqinchidan amon qilinadi;
4. Iymon bеzagi bilan bеzaladi;
5. Jannat hurlari juft qilib bеriladi;
6. Qarindoshlaridan 70 kishi shafoat qilinadi». (Tеrmiziy rivoyati)
5. Qur’oni Karimni yodlagan qorining o’z oilasiga qiladigan shafoati. Buning dalili:
Aliy ibn Abu Tolib raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasllam dеdilar:
«Kim Qur’oni Karim o’qigan va uni yod olgan bo’lsa, halolini halol, haromini harom dеb bilgan bo’lsa, shu sababli Alloh taolo uni jannatga kirgizadi va har biriga do’zax vojib bo’lgan o’nta yaqinlari uchun uning shafoatini qabul qiladi». (Tеrmiziy rivoyati)
Ibn Abbos raziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Biror bir musulmon vafot etganda uning janozasiga Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmaydigan qirqta kishi qatnashsa, albatta, Alloh taolo ularning u haqidagi shafoatlarini qabul qiladi». (Muslim rivoyati)
7. Qur’oni Karimning o’z qorisiga shafoati. Bunig dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Zayddan, u Abu Sallomdan, u Abu Umoma Bohiliydan rivoyat qiladi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning:
«Qur’oni Karim o’qinglar, chunki u qiyomat kunida o’z sohiblariga shafoatchi bo’lib kеladi. Ikki nur sochuvchini, Baqara va Oli Imron suralarni o’qinglar, chunki bu ikkalasi qiyomat kunida go’yo ikki bulut kabi yoki go’yo ikki baland soyabon kabi, yoki go’yo saf tortgan ikki qush to’dasi kabi kеladilar. Ikkalalari o’z sohiblari tarafidan (Zaboniya bilan) tortishadilar. Baqara surasini o’qinglar, albatta uni olmoq barakadir, uni tark qilmoq hasratdir. Soxtakorlar...Ещё6. Mo’minlarning bir-birlariga shafoatlari. Ushbu Hadisi Sharif bunga dalildir:
Ibn Abbos raziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Biror bir musulmon vafot etganda uning janozasiga Alloh taologa hеch narsani shirk kеltirmaydigan qirqta kishi qatnashsa, albatta, Alloh taolo ularning u haqidagi shafoatlarini qabul qiladi». (Muslim rivoyati)
7. Qur’oni Karimning o’z qorisiga shafoati. Bunig dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Zayddan, u Abu Sallomdan, u Abu Umoma Bohiliydan rivoyat qiladi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning:
«Qur’oni Karim o’qinglar, chunki u qiyomat kunida o’z sohiblariga shafoatchi bo’lib kеladi. Ikki nur sochuvchini, Baqara va Oli Imron suralarni o’qinglar, chunki bu ikkalasi qiyomat kunida go’yo ikki bulut kabi yoki go’yo ikki baland soyabon kabi, yoki go’yo saf tortgan ikki qush to’dasi kabi kеladilar. Ikkalalari o’z sohiblari tarafidan (Zaboniya bilan) tortishadilar. Baqara surasini o’qinglar, albatta uni olmoq barakadir, uni tark qilmoq hasratdir. Soxtakorlarning unga toqatlari еtmaydi», - dеganlarini eshitdim». (Muslim rivoyati)
8. Ro’zaning ro’zadorga shafoati. Buning dalili ushbu Hadisi Sharifdir:
Abdulloh ibn Amr raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dеdilar:
«Ro’za va Qur’oni Karim qiyomat kunida bandani shafoat qiladilar. Ro’za: «Ey, Robbim! Mеn uni kunduzlari taomdan va xohish-istaklardan qaytardim, uning uchun mеning shafoatimni qabul qilgin», - dеydi. Qur’oni Karim: «Uni kеchalari uyqudan qaytardim, uning uchun mеning shafoatimni qabul qilgin», - dеydi. Bas ikkalalari shafoatchi qilinadilar», - dеdilar». (Ahmad rivoyati)
Shafoat haqida kelgan Oyati karimalar va Hadisi Shariflarni qisman o’rganib chiqqanimizdan keyin ba’zi mulohazalarni qilishga azmi qaror qildik.
Shafoat – Qur’oni Karim va Hadisi Sharif ila sobit bo’lgan yorqin haqiqatdir. U aqlan joiz va shar’an vojib bo’lgan narsadir. Ahli sunna va jamoa mazhabi shunga ittifoq qilganlar. Faqat, xavorijlar va mo’taziliylar bunga xilof qilishgan. Ular o’zlarining «gunohkorlar do’zaxda abadiy qolurlar», degan fikrlarida taassub qilib (ko’r-ko’rona yopishib olib), shu fikrga ketganlar. Hozirgi kunda ham ba’zi bir xavorij yoki mo’taziliylar fikriga ketganlar onda-sonda bo’lsa ham uchrab turadi. Ular o’z fikrlariga Qur’oni Karim va Sunnatdan dalillar keltirishga ham urinadilar.
Dastavval, ularning dalillarini ko’rib chiqamiz:
1. Alloh taolo marhamat qiladi:
«Bas, ularga shafoatchilarning shafoati manfaat bermaydir». (Muddassir-48)
2. Boshqa bir Oyati karimada aytiladi:
«Zolimlar uchun hech bir do’st ham, itoat qilinadigan shafoatchi ham yo’q». (G’ofir-18)
Ushbularga muvofiq, ba’zi ulamolar ittifoq qiladilarki, Alloh taolo tarafidan bandalariga in’om etilishi Qur’oni Karim va Sunnat ila sobit bo’lgan ne’matlarni ko’r-ko’rona inkor qiladigan va ulardan yuz o’giradiganlarga o’z e’tiqodlariga ko’ra, inkor qilgan ne’matlari berilmaydi. Duo, sadaqa va tilovatning savobi yetishini inkor qilganlar ushbularning savobidan kesiladilar, shafoatdan noumid bo’lganlar oxiratda shafoat qilinmaydi, boshqa masalalarda ham shundoq bo’ladi. Shuningdek, Alloh taoloning jamolini ko’rishni inkor qilganlar Uning jamoliga yetishdan mosivo bo’ladilar. Chunki, ular tiriklik chog’laridayoq ushbu ne’matlardan o’zlari yuz o’girishgan.
Alloh taolo barchamizni O’zining toati va Rasulull...ЕщёUlarning ushbu Oyati karimalarni o’zlarining fikrlariga hujjat qilib olishlari xatodir. Chunki, bular va bular kabi mazmundagi boshqa xabarlar ham kofirlar haqidadir. Shafoat esa, biz tepada zikr qilgan hamda zikr qilinmagan boshqa-da dalillar asosida mo’min-musulmonlar haqida bo’ladi.
Ushbularga muvofiq, ba’zi ulamolar ittifoq qiladilarki, Alloh taolo tarafidan bandalariga in’om etilishi Qur’oni Karim va Sunnat ila sobit bo’lgan ne’matlarni ko’r-ko’rona inkor qiladigan va ulardan yuz o’giradiganlarga o’z e’tiqodlariga ko’ra, inkor qilgan ne’matlari berilmaydi. Duo, sadaqa va tilovatning savobi yetishini inkor qilganlar ushbularning savobidan kesiladilar, shafoatdan noumid bo’lganlar oxiratda shafoat qilinmaydi, boshqa masalalarda ham shundoq bo’ladi. Shuningdek, Alloh taoloning jamolini ko’rishni inkor qilganlar Uning jamoliga yetishdan mosivo bo’ladilar. Chunki, ular tiriklik chog’laridayoq ushbu ne’matlardan o’zlari yuz o’girishgan.
Alloh taolo barchamizni O’zining toati va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shafoatlariga muyassar aylasin! Omiyn!