Предыдущая публикация
#АЯЛ.
9-бөлүм.
– Кызык, мендей тагдырдын өгөй баласы болгон адамга, көчөдө калган адамга ал киши эмнеге кызыкты экен? Таң кала карадым. Мага аял катары кызыкпаса, башка эмнеме кызыгышы мүмкүн? Менден башка эмне көздөшү ыктымал? Менин ошол кезде өзүмө берген баам ушундай эле. Ал адам мени караңгылыктан эле чыгарган жок, мага адамдык эмне экенин, инсан кааласа колунан баары келе турганын, жашоодо эч кандай “болбойт” дей турган нерсе жок экенин үйрөттү. Мени таптакыр башка адам кылды.
– Ал өзү улуу адам эмес беле...- деди Илим.
– Ооба, улуу инсан болчу. Жакында Бишкектин чоң көчөлөрүнүн бирине анын аты коюлат деп уктум. Бирок, Илим, улуу адамдардын да кечиргис күнөөлөрү болот. Алардын да таң каларлык тагдырлары бар.
– Албетте, эч кимибиз периште эмеспиз да. Андан көрө ал сендеги талантты кантип байкаган экен, ошону айтчы,- деди Илим чыдамы кете.
– Мени агай консерваториянын жатаканасына жайгаштырды. Алгачкы күндөрү көчөгө качып чыгып, дале баламды издеп, башым оогон жакка кетип калып жүрдүм. Ал мени өтө кыйын психологго алып барды. Акырындап өзүмө келе баштадым. Жашоо мен үчүн бүтүп калбаганын байкадым. Анан да менде тагдырымдан өч алам дегендей бир кекенген сезим пайда болду. Агай менин талантымды кайдан байкап калыптыр дедиң, ээ? Мени көчөдөн тапты деп айтпадымбы, ошол жерден үнүмө таң калыптыр. Мен аны кайдан билем, балама түндө уктап бара жатканда дайыма бешик ырын ырдачумун. Баягы түндө калган скамейкада отуруп алып бешик ырын ырдаган экем. Аны өзүм байкаган эмесмин. Агай менин үнүмдү ошол жерден угуптур алгач. Ал минтип айтып берчү: “Балкондо отурсам ушундай муңканган бир үн угулду. Тээ көмөкөйдөн келген, ачык, кооз укмуш үн экенин байкадым. Канчалар колумдан өттү, мен үндү бир угуп эле байкайм. Табиятынан таза үн! Андан мурун сени көрбөдүм беле. Ички туюм менен сен экениңди сездим. Сыртка чыгып Эркиндик бульварына басып бардым. Сен экенсиң. Эки тизеңди кучактап алып, бешик ырын ырдап жатыпсың. Көзүңдөн жаштар агып жаткан экен. Мен бул үндөн, бул тагдырдан кете албадым. Сени кандай болсо да чуңкурдан алып чыгам деп өзүмө сөз бердим”. Агай ушинтип эскерчү.
– Албетте, оңой болбосо керек...
– Агай бир күнү мага келди. “Сенден таптакыр башка адам жасайбыз” деди. Айдай деген ысымды ал берди. Бардык документтеримди жасатты. Өзү мени менен алектенди. Мен даяр болгондо гана консерваторияга окууга өтүүмө себеп болду. Өх, Илим, ал күндөр башкача эле. Тер куюлганча иштечүмүн. Үнүм чыкпай калганча ырдачумун. Мен жашоомду башка нукка бурганга ант бердим. Мен өзүмдөгү Периден чыктым, чындап Айдай болдум. Күнү-түнү машыктым. Агай койгон пландан ашып түшүп аткарганга аракет кылчумун. Менин бул өжөрлүгүм ага аябай жакчу. “Баракелде, Айдай, сен мен ойлогондон да чоң инсан болосуң” дечү. Ошентип акырындап отуруп Перини экөөбүз тең көмдүк. Мени, менин өтмүшүмдү билген адамдар аз эле болчу. Алмаз бир аз издесе керек, бирок ал кийин түрмөгө түшүп калып, мени издеген башка адам деле болбоду. Таң калычтуу, ээ? Ааламда сени издеген бир да адам жок болгону... Азырчы? Бул жолу минтип качканымда мени министрге чейин издеди. Жашоонун кызыгын карачы. Бир кезде бир да адамга кереги жок жан элем...
Алгачкы жолу сахнага экинчи курсумда алып чыкты агай. Ага чейин аябай такшалтты, окутту. Болгондо да мамлекеттик бир иш-чарада жалаң чиновниктер катышкан, жалаң сахнанын дөө-шаалары катышкан концертке кошту. “Жаңы эле чыга калган немени бизге теңейт” дештиби, ары түртүп, бери түртүп өткөндөр толтура эле. “Азыр сенин кезегиң” деди агай. Карасам чекесинен бери тердеп менден өтүп толкунданып алган экен. Атымды айтканда сахнага чыктым. Илим, мен ошондо гана сахна үчүн жаралганымды билдим. Жүрөгүм менен ырдадым. Ыйлап да жаттым. Бул баягы бешик ыры эле... Сахна дымып туруп, бир кезде дуу көтөрүлдү. Колдор чабылып жатты. Алкоолор... Туруп да кол чаап жатышты. Жылдызым ошентип жанды. Көзгө ошентип илиндим. Ырдап чыгып бара жатсам агай кучактай берди. Кулагыма “азамат, эми сахна сеники” деди. Чын эле агай айткандай болду. Түндө жөнөкөй кыз болуп уктап, эртеси жылдыз болуп ойгонот эмеспи кээ бир кинолордо. Дал ошондой болду. Бирок бул мени өзгөрткөн жок. Дагы да болсо көп нерсе үйрөнүшүм керек эле... Мага агай койгон план мындан да бийик болчу.
Бир күнү агай менен чакырууга бардык. “Ырдап бер” дешти, ырдадым. Мен келгенден баштап менден көзүн албай жаткан чиновникти такыр байкамаксан болом, бирок тикчийип көзүн албайт. Бул көз караштан кутула албайм. Бир учурда чыгып бара жатсам агай көзү менен “отур” дегендей ишарат кылды. Отуруп калдым. Ичимден бир жаман нерсе болорун сезип жаттым. Улам турайын десем улам көзү менен отургузуп коёт. Акырында баягы чиновник менен калууга аргасыз болдум. Жашоомдогу дагы бир тозокту жашадым. Ооба, агайым мени ал адамдын төшөгүнө салып берди. Продюсерим, мени мен кылган, мен үчүн пайгамбардай болгон адам ушундай кылды. Ызам ичимди жеп бара жатты. Эртеси анын кабинетине жулунуп кирип бардым. Канчалык ыза болсом да, ал сүрдүү киши эле, жүзүн көргөндө эле кайра тайсалдай түштүм.
– Эмне болду?
– Агай, сизди мындай кылбайт деп ишенгем. Сизди мен атамдай көрчүмүн.
– Мен ансыз деле атаңмын. Сен атаңдын сөзүнө каршы чыга аласыңбы?- деди жумшак гана.
– Бирок кече... сиз...
– Айдай, баары пландалгандай болду. Эми көрөсүң, экөөбүзгө бардык эшиктер ачылат. Жакында чет өлкөгө барчу делегацияга сенин атың кошулду. Дагы канча эшиктер ачылат.
– Бирок мен мындай бийиктикке жетүүнү каалабайм. Мен өз талантым менен...
– Айдай, ушунча студенттин арасында сен гана таланттуумун деп ойлоп жатсаң жаңылышасың. Сенден да таланттуулар бар. Бирок алар жылдыз болуп жатышабы, бул сага келген бир чоң бакыт. Ал эми бакыт оңой келбейт. Бакытка бара турган жол да оңой эмес. Ал тикендүү, татаал. Ошондон өтө алсаң гана жылдыз болосуң. Дагы бийик учасың. Сен анча-мынчага анте берсең болбойт. Биз муну сени менен сүйлөштүк эле го.
– Бирок мен...
– Мындай жолдор менен бийиктикке барам деп ойлогон эмессиң, туурабы? Бирок кандай жол менен барган маанилүү эмес, бийиктик гана маанилүү. Ушуну эсиңе түйүп ал.
– Макул, экинчи жолкусунда мага ачык эле айтып алып барыңызчы,- дедим тиштене.
Ушундай болду. Мага жашоонун кооз тарабы менен кошо колго алгыс жийиркеничтүү жагы да ачылып бара жатты. Мен периште эмес элем, бирок кыйналдым. Карьерамда эң оору ушул болду. Мындан тышкары кандай гана тоскоолдуктар болгон жок. Эх, ойлосом мен аша албаган, өтө албаган ашуу деле калбаптыр. Бирок адам чарчайт экен. Кээде аркама кылчайып ушунун баары менин башымдан өттүбү деп таң калам.
[26.06, 13:19] Аруузат Арууш.
– Бирок сен адамдыгыңды сактап калдың, Айдай,- деди Илим. – Сени талантыңдан тышкары адамгерчилигиңден улам сыйлагандар көп. Адам катары сыйлагандар көп.
– Аркамдан кир суунун баарын төккөндөр да жок эмес,- деди Айдай жылмайып. – Кээде мен бул адамдарга эмне кылдым деп ойлоп кетем. Эч нерсе кылбасам деле ушунчалык оор жаза беришет. Оозго алгыс сөздөрдү айтышат. Менин байлыгымды, ойношторумду санашат. Мен чындап эркектен көңүлүм калса керек, сенден башка эч бир эркекти чын дилимден жакшы көрбөдүм.
Илим жылмайып койду.
– Эмне жылмаясың?
– Канча убактан бери мен сенден ушул сөздү күтүп жүргөм да.
– Сен акылдуу адамсың, канчалык сага сезимдерим таза экенин өзүң деле билип жүрсөң керек.
– Баары бир сенин оозуңдан уккан башкача сонун. Андан көрө экөөбүз жолуккан күндү айтып берсең...
– Мен башка бир адам менен жолукканы барган элем. Сенин концертиң болуп жатканын билгем, сыртыңдан таанычумун. Бир караганда эле мага бой көтөргөн адамдай сезилдиң. Атайлап интервьюга чакырдым.
– Автордук телеберүүм бар, ошого катышып берсеңиз кандай болот?
Сен чекеңди тырыштырып туруп жактырбай башыңды чулгуй бердиң.
– Менеджериме байланышкыла...
– Сиз жанымда турасыз го, эмнеге менеджер аркылуу сүйлөшөбүз? Азыр эле чечишип албайлыбы?
Жалт тиктеп алып бир нерсе дегиң келди да, кайра ушуга теңелемби дегенсип артка бурулдуң. Мен алдыңды торой бердим.
– Бет келише түштүк. Каректериң супсулуу экен. Өткүр да экен. Биринчи жолу аялдан жалтанганым ушул, чегине түштүм. Короздонгон бир журналист деп ойлодум алгач. Анан сен тууралуу интернеттен маалымат издесем, эл аралык сыйлыктарды жеңип жүргөн ар тараптуу журналист экенсиң. Ичимден сыйлап калдым. Интервьюга макул болдум.
– Ошол интервьюдан башталды баары...
– Сары көйнөк кийип келгенсиң. Чачыңдын жасалгасы, андагы сөздөрүң баары эсимде. Алгач аябай жакын дос болуп калдык. Кийин эмнегедир сени достон да жакын көрө баштадым. Жаныңда эле болгум келе берчү болду. Сезимдеримди сен да биле баштадың.
– А мен алгачкы күндөн баштап эле билгем. Аялдык туюм күчтүү болот деген чын эмеспи.
– Аның чын. Бирок продюсериң аябай каршы чыкты окшойт, ээ, сезимдериңе?
– Агай мени баарынан кызганчу. Кээде мага деген сезимдери бар болду бекен деп ойлоп кетчүмүн. Көрсө, мен болгону ал жасагысы келген оюндагы идеалы, образ гана экем. Болгондо да сүйгөн аялынын образы. Айдай Иман эсиңдеби? 90-жылдардагы жылдыз...
– Албетте, чырайы келишкен, мыкты ырчы эмес беле?
– Ошол кыз агайдын сүйгөнү болгон экен. Баңгинин курмандыгы болуп жапжаш кезинде жылдызы өчүптүр. Айрымдар тааныйт азыр деле... Бир жолу агай мени аябай эзди. “Ал жакка барба, муну менен сүйлөшпө, музыка менен гана алек бол” дей берди. Өзүм да кыйналып жүргөм, бир күнү ачык сурадым.
– Агай, мен сиз үчүн киммин?
– Шакиртимсиң. Эмне болду?
– Менчигиңиздей сезип кетем өзүмдү... Эмне мынчалык кыйнаганды жакшы көрөсүз? Туура, көп нерсе кылдыңыз мен үчүн, бирок ашыкча эле...
– Жашоомо мурдуңду тыкпа дечи,- деди ал мурчуюп.
– Жок, антип айтайын деген жокмун, бирок мен сизди жакшы түшүнө албай турам.
Акылдуу адам да, мен эмнени сурай албай жатканымды билди. Акырын далымдан таптап койду. Оор үшкүрдү да, телефонунан бир сүрөт көрсөттү.
– Бул ким, тааныйсыңбы?
– Ырчы болуш керек эле...
– Ооба, аябай таланттуу ырчы болчу. Кыргызда андай таланттын ээси аз. Айдай Иман! Мунун атын сага эмнеге бердим, билесиңби?
– Жок, бул адамдын атын бергениңизди да билбейт болчумун. Сиз Айдай болосуң дедиңиз, мен болдум.
– Айдай – мен ашык болгон алгачкы да, акыркы да аял. Жүрөгүмдү мындан башка эч бир аял ача албады.
– Жеңечи?
– Жеңеңби? Жеңең балдарымдын апасы, жан шеригим, досум, оң колум. Бирок чыныгы ашыктык деген башка. Менин ырларымда, обондорумда бир муң жатканын сезесиңби? Ошонун баары Айдайга арналган. Менин музам да ошол болчу. Экөөбүз чогуу окучубуз. Чыгармачылыкты чогуу баштадык. Бирок анын жылдызы бат жанып кетти, кээде ошондой болот. Тез элге алынып кетип, тең салмактуулукту жоготуп алды. Атактуулук, акча аны катуу азгырды. Туура эмес чөйрөгө аралашып алып, ошонун курмандыгы болду. Артынан чуркап жүрдүм, жалдырап, жалынып жүрдүм, болбоду. Сактай албадым. Жапжаш кезинде бул дүйнө менен кош айтышып кетип калды. Мен үчүн жашоо токтоп калгандай болду. Ызам менен чыгармачылыкты таштап кетким да келди. Бирок мен кеткенде бирөөнүн бир нерсеси коромок беле. Тескерисинче, мен аны ырларымда жашатайын деп чечтим. Болгон күчүм менен музыкага кириштим. Албетте, жаман болгон жок. Көп ийгиликтерге жетиштим. Эң кызыгы, мени бул ийгиликтерге Айдай жетеледи. Ал менин бүтпөгөн жарам. Ошону менен жашап өтүп кете турган болгонумда Жараткан мага сени жолуктурду. Сен да ошондой жалгыз болчусуң, караңгылыкта калгансың. Мен аны сактай албадым, бирок сени сактап калгым келди. Бар күчүм менен кириштим сени кайра жаратканга. Атыңды да Айдай деп атадым, болгону Иманова деп фамилияңды өзгөрттүм. Сени сактап калганым үчүн сыймыктандым. Сени Айдай кылдым! Азыр жинденип жатасың, эркин болгуң келип жатат. Бирок, бил, эркиндик – даамын татып алсаң кыйын нерсе. Эркиндикти алыш үчүн жоопкерчиликти да кошо алыш керек. Азыр жолуңдан түрдүү адамдар чыгат. Бал сөздүүлөр да, акчасы көптөр да, башкасы да. Кээде алар сени жөн гана ушалап туруп ыргытып жиберишет. Айдайды да ошентишти. Аны атайын жолдорунан алыш үчүн эле баңгиликти үйрөтүп, өлтүрүп тынышты. Эмнеге сенин ар бир адам менен сүйлөшкөнүңө чейин кийлигишем? Сенин талантыңа балта чаба тургандар, ошону каалап тургандар көп. Сени түз бара жаткан жолунан адашпасын деп тыйган учурларым көп болот.
Агай мага ушуларды айтты. Анын Айдайга болгон ашыктыгы чын эле башкача болчу. Бир маалда көздөрүнө тике карап сурадым.
– Айдайды да башкаларга салып бере алат белеңиз, агай? Мисалы, мени “сүйлөшүлгөн” деген адамдарыңызга жибергендей, аны да жиберет белеңиз?
Агай бир топко ойлонуп турду да, жылмайды. Оор улутунуп алды.
– Жаакка чапкандай сүйлөйсүң кээде, мага ошонуң жагат. Сен ачыксың, өжөрсүң, ушул сапатыңды баалайм. Ооба, Айдайды да ошондой адамдарга жибергенге аргасыз болдум. Мен аны ошончолук сүйсөм да, карьерасы үчүн мажбур болдум. Бирок Айдайды ошону менен өзүмдөн алыстатып алганымды кийин билдим. Ал мени кечирген жок. Балким, ошол жоругум аны башкаларга түртсө керек. Мен периште эмесмин, менин да кемчиликтерим бар. Мисалы, атак-даңкты жакшы көрөм. Эмнеси болсо да Айдай мени өмүрү кечирген жок. Менин эмне үчүн ал ишти кылганымды билген жок. Бирок сен акылдуу кызсың, мага анчалык таарынбайсың деп ойлойм.
– Айдайдын ордунда болсом мен да кечирмек эмесмин сизди? Эркектер, силер башкачасыңар. Билими барың, атактууң деле сындырып, кыйратып кете бересиңер.
– Туура айтасың, мен Айдайды ошентип жоготуп алгам. Сени коргош үчүн аракет кылып жатам, таарынба мага.
– Мен сизге таарынбайм, бирок мен жолумду билем. Күчтүүмүн, анча-мынчага алдыра койбойм.
Агай мени чын эле ар тараптан коргогусу келчү, балким, ошол сүйгөнүн коргой албай калгандан улам болсо керек. Каза болордо да көп жолу мени чакырып алып кийинки пландарыбыз тууралуу айтты...
Уландысы бар.
Следующая публикация
Комментарии 5