Праглядаючы у Аднакласніках фатаграфіі ў рубрыцы «Мая Сіняўка» прыйшла думка расказаць пра сваё жыццё, так як дзяцінства прайшло ў вёсках Панача, Нарашэвічы і мястэчцы Сіняўка.
Нарадзіўся я 10.03.1951 у в.Панача Клецкага раёна Баранавіцкай вобласці (цяпер Мінская) у сялянскай сям'і.
Хрысцілі мяне ў старой царкве, зараз яе няма, у 60-е гады разабралі калі змагаліся з рэлігіяй.
Жылі мае бацькі на 3-й лініі. 2-я, 3-я і 4-я лініі вёскі па сутнасці былі хутары.
У Заходняй Беларусі ўсплёск рассялення людзей на хутары прыпадае на 20-30-я гады XX стагоддзя. Жадаючым членам вясковай абшчыны вылучаліся землі ў адным надзеле з правам стварэння хутара, а таксама на льготных умовах прадаваліся праз банкі дзяржаўныя і памешчыцкія землі. Надзелы перадаваліся ў прыватную ўласнасць! Пазямельны банк выдаваў на прымальных умовах крэдыты тэрмінам да 50 гадоў.
Пры Польшы частка вёскі Панача была расселяна па хутарах. Бацька і маці, родныя бацькі жылі на трэцяй лініі, родныя маці – на чацвёртай лініі. Дарэчы, падчас вайны партызаны карміліся на хутарах, у вёску заходзіць было небяспечна.
Па словах маіх дзядоў, той час было самым паспяховым у іх жыцці. Сяляне адчулі сябе гаспадарамі, паўстала новая філасофія жыцця-хутарская.
З расказаў маці і бацькі з вясны да зімы працавалі хутаранцы на знос: ад відна да цямна. Жанчына пасля родаў ужо цераз 3-5 дзён выходзіла на працу. Кабета ў хаце была працаўніцай, а не каханай жанчынай.
Калгас быў арганізаваны толькі ў 1951 годзе. Бацька працаваў брыгадзірам, а мама звянявой. У калгасе працавалі за трудодні (палачкі), без выхадных.
Родапачынальнікі выйшлі з двух вёсак: Паначы і Забалатнікаў.
Устанавіць радавод было вельмі цяжка. Кепска, што пры жыцці дзядоў і бабуль я не запісаў блізкіх родных. Са слоў маці і бацькі, а таксама архіўных спраў, метрычнай кнігі ўдалося устанавіць трохі данных. Цяжкасць заключалася ў тым, што ў тыя часы запісы былі, напрыклад, Іван сын Міколы, а прозвішч Ільюкевіч на ўсю вёску мельмі шмат. Я дайшоў да моманту калі прозвішча Ільюкевіч падзялілася на 12 каленаў. К таму ж былі запісы Ільюкевіч, Ілюкевіч і інш.
Па мацярынскай лініі самага старэйшага адшукаў Сінькевіча Пятра (із “Дзесятнікаў”). Бабуля Есіс(Сінькевіч) Праскоўя Пятроўна(1888-13.8.1966) была замужам двойчы: за Есісам Сцяпанам Філіпавічам (перад Першай міравой вайной з’ехаў у Канаду) і Есісам Сямёнам Іванавічам(1886-15.2.1968), мая мама Ільюкевіч (Есіс) Праскоўя Сямёнаўна(1.4.1928-12.11.1998).
Па бацькоўскай лініі прапрадзедам быў Ільюкевіч Раман (із “Галубоўцаў”), прадзед Ільюкевіч Іван Раманавіч, мой дзед – Ільюкевіч Фёдар Іванавіч(1888-1.5.1981), яго жонка – Ільюкевіч (Войцік) Анастасія Кандрацьеўна (1898-18.04.1983), бацька мой – Ільюкевіч
Уладзімір Фёдаравіч (14.1.26-10.10.2001).
Бацька Маці
Баба Наста і дзе Федар
Фатакартак дзеда Сямёна и бабы Пашы на жаль у мяне не засталося.
Мае блізкія родныя: родны брат Ільюкевіч Іван Уладзіміравіч (12.09.1955-15.07.2007), родная сястра Траццяк (Ільюкевіч) Марыя Ўладзіміраўна (16.04.1965).
Хутар дзеда Сямёна быў пад гектар: дом, хлеў, гумно і ўчастак. Дзед быў мічурынец. Па закінутых хутарах збіраў дрэвы дзікіх груш, яблань і дома вырошчваў на адным дрэве яблыкі, грушы розных сартоў. Сад быў вялікі. Пад над плотам раслі бярозы, клён, рабіна, бэз і іншыя дрэвы і кусты, прарасталі грыбы. Сабіралі бярозавы і кляновы сок. Дзед на гарышчы захоўваў яблыкі “Антонаўка”, у дубовых бочках у сенях стаялі мочаныя яблыкі, агуркі, капуста, сок бярозавы і кляновы. Цяпер пра гэта можна толькі марыць.
Здымак на хутары, хлапец малы гэта я.
Хутар дзеда Федара быў меньшы. Побач з домам дзеда Федара стаяў дом яго сына Івана і наш дом. Участак маіх бацькоў тожа быў не малы – сотак 60. У нас быў вялікі дом: кухня з печчу і спальня з слупком, сені (дзяліліся на 2 часткі, у адной захоўваліся мука, соль, сахар, крупы, у другой частцы дубовые бочкі з засолянымі агуркамі, яблыкамі, капустай). Працягам дома (пад адной страхой) быў хлеў. Там на другім паверсе захоўваліся сена і салома, на першым паверсе інстумент хатні, вупраж для каня, ровар, дровы, торф. У двары быў пограб, дзе захоўваліся бульба, моркаў, буракі, саленне. Туалет быў у двары. Было яшчэ вялікае гумно для жывёліны: каровы, цяляці, жараб’я, каня, свіней, птушкі, а тасама захоўваліся запасы жыта, ячменю. На другім паверсе захоўваліся сена, салома. Такая архітэктура дамоў была для таго часу тыповая. Дамы адстаялі адзін ад аднаго не меней як метраў 100.
Вось прыкладна такія дамы былі тады, на жаль картак нашых хутароў не засталося.
Электрычнасці не было, гатовіў урокі пры керасінавай лампе. Грэліся і лячыліся на печцы, там жа чыталі і спалі часта. Лекаў было мала. Лячылі ад прастуды банкамі, націралі самагонкай, барсучым жырам. У бальніцу пападалі калі ўжо прыпякала моцна і буз дактарой абысціся было нельга. Мама пякла хлеб у печы на кляновых лістах (боханаў 5-6). Такі смачны хлеб быў. Хлеб ляжаў на лаўцы пад льнянымі ручнікамі і не чарствеў.
Бацька купіў радыёпрымач з прагравальнікам, пласцінкі і мы слухалі песні, музыку, навіны, Бацька часта слухаў зарубежжа. Радыёпрымач падключаўся к 6 сухім батарэям.
Прастор для гульні быў вялікі, з кожным годам пазнаваў усё больш наваколле, асабліва калі навучыўся ездіць на ровары. На ровары калясіў рознымі маршрутамі каб пазнаць наваколле.
Фабрычных цацак не было, майстравалі самі.
Прысмакамі былі хлеб з сахарам, сіроп рабілі самі з соку вішні. Яблак, вішні, груш, сліў было шмат. Цукеркі шакаладныя прабавалі рэдка, больш за ўсё па святам. На новы год цаплялі на ёлку шакаладныя цукеркі, а ў будні балаваліся падушачкамі, куплялі іх за яйцы (яйцо каштавала 5 капеяк).
2 чэрвяня 1958 года перад школай зламаў правую руку.
Здымкі з дзяцінства
1 верасня 1958 года я пайшоў вучыцца у Рудскую начальную школу. Звычайна хадзілі мы ў школу чатырох: я, Валя, Антон і Рая. Бывала хадзілі і па аднаму. Ніхто з дарослых не суправаджаў нас. У школе было 2 памяшканні, у адным вучыліся 1 і 3 клас, у другім 2 і 4 класы. Клас дзялілі на дзве палавіны: з аднаго боку сядзелі вучні 1 класу, з другога 3 класу. Пісалі мы пяром, макалі ў чарнільніцу. Бывала і кляксу паставіш. Сядзелі за партамі.
Першай настаўніцай была Юлія Паўлаўна.
Начальную школу ў 1962 годзе закончыў з пахвальнай граматай.
У фуражцы- будучы камандзір – гэта я.
З ранняга дзяцінстава мы дзеці дапамагалі бацькам у полі, у 4-5 классе я вазіў на кані лён, працаваў на капніцелі камбайна, дапамагаў на загатоўках торфу для паліва зімой. У першыя гады ў калгасным полі ўвесь цяжар работ выконвалі коні. У брыгадзе было дзве канюшні. Дзесьці ў 1953-1954 гадах у калгасе многа кароў парэзалі з-за нястачы кармоў. Жудасная карціна засталася ў маёй памяці. На першым этапе ў брыгадзе быў быў адзін трактар ХТЗ (гл. здымак).
Пазней у 60-я гады паявіліся машыны ГАЗ-51, трактары ДТ-54, ДТ-20, камбайны. А так жанчыны сярпамі жалі, вязалі снапы, было трохі жнеяк. Пасля жніў’я былі дажынкі, часцей за
ўсё ў нашай хаце
.
Недалёка ад дома ў полі быў ветрак, былога гаспадара-кулака. Яго як та хутка разабралі.
Зярно на муку вазілі ў Сіняўку, на рацэ Нача, на граніцы з Паначай быў млын. Для невялікай колькасці мукі ў дзеда быў ручны млын. Для падрыхтоўкі ежы для жывёлўіны была сячкарня.
Вася і Марыя – дваюрадные брат і сястра з 6 гадоў бралі мяне ў клуб, глядзець кіно. Пасля кіно яны заставаліся на танцах, а мне прыходзілася аднаму ноччу ісьці 3 км дадому, было страшна. Таксама ў 6 гадоў узялі мяне на купалле. Пакуль жылі ў Паначы пераглядзуў усе фільмы, якія дэманстраваліся ў клубе. Цана білета для дзяцей была 5 капеяк. Гады праведзеныя на хутары былі для мяне самымі шчаслівымі.
З сярэдзіны 50-х гадоў XX стагоддзя пачынаецца стварэнне правобразу сучасных аграгарадкоў, прымусовае ссяленне з хутароў у вёскі. Галоўная прычына таму-ідэалагічная. Хутарская філасофія жыцця была чужая камуністычнай. Кіраваць хутаранінам складаней: ён ужо прывык будаваць сваё жыццё сам. Да таго ж яшчэ стойкай заставалася асацыяцыя хутара з кулацкім гаспадаркай. Лічылася, што калектыў выхавае, выправіць і накіруе ў светлую будучыню. Разнастайнымі спосабамі хутары «выціскалася» ў вёскі. У 1963 годзе і ў нас пачалі зганяць з хутароў. Мае бацькі пераехалі у в. Нарэшавічы.
Пачынаючы з 5 класу хадзіў у Сіняўскую сярэднюю школу.
Переезд для мяне азначаў новае асяроддзе, новых сяброў. Самымі блізкімі сябрамі сталі Пеця Клявец і Ваня Сінькевіч. Тут ужо была электрычнасць. У 60-я гады ў людзей пачаў паяўляцца тэлевізар. Замест палявых прастораў побач стаяў лес. Памяняўся характар гульняў: зімою лыжы, катанне на санках з Шымановой горкі, далей на лёд на сажалку, а летам футбол, лапта, валейбол. Ліпень-кастрычнік - збор ягад і грыбоў. Настаўнік фізкультуры Павел Емельянавіч на лета даваў мне валейбольную сетку і мячы футбольны і валейбольны. Валейбольную пляцоўку і футбольнае поле абсталёваўвалі самі.
У выхадныя дні і на канікулах памагалі ў першую чаргу маці на дзялках і ў агародзе, бацьку на загатоўцы сена. Прыцягвалі нас таксама і на адпрацоўку на школьнай сядзібе. Вучыцца мне падабалася. Да 8 класа вучыўся ў былой ЦПШ каля царквы, якую потым разбурылі. 9-10 класы вучыўся ў новай 4-х павярховай школе. Пазней царкву аднавілі па здымках на грошы людзей, калгаса і меблевай фабрыкі. Праўда, на месцы пахаваннеў святароў уладкавалі танцавальную пляцоўку.
На ваеннай падгатоўцы вучыліся страляць з вінтоўкі, збіралі, разбіралі аўтамат. Трэніраваліся сядзець у процівагазе. Па фізкультуры выконваў па многіх відах норматывы на разрад. У 1968 годзе выканаў нормы залатога значка ГЗР (“Готов к защите Родины”).
Прымаў удзел у розных раённых алімпіадах. Прынялі ў 1967 годзе ў камсамол, быў рэдактарам школьнай газеты. Хлопцы і дзяўчаты ў 10 “А” і 10 “Б” былі дружныя. Адзначалі сумесна святы.
У старэшых класах прыцягвалі ў верасні-кастрычніку на ўборку бульбы, буракоў, морквы ў калгасе.
Больш за ўсіх адлажыліся ў памяці з настаўнікаў: класная ў 5-8 класах Містэйка Марыя, Бабейка Іван Якаўлевіч (дырэктар школы, выкладваў матэматыку), класная ў 9-10 класах Разалія Іосіфаўна (выкладвала грамадазнаўства), Дубіна Павел Пятровіч (выкладваў беларускую мову і літаратуру), Павел Емельянавіч (фізрук). Школу закончыў з залатым медалём.
Гады вучобы ў Сіняўскай сярэдняй школе засталіся ў памяці як вельмі харошы перыяд жыцця. У 1968 годзе пасл школы паехаў вучыцца ў Ленінград.
Я перад ад’ездам у Ленінград
Цяпер, будучы на пенсіі, часта ўспамінаю мінулае. У канцы споведзі хачу паказаць фотакарткі з таго перыяду.
Вось так выглядала тады моладзь.
А гэта вяселле маіх бацькоў
Маладыя: родная цёця Люба і дзядзя Федзя Маладыя: стрыечны брат Вася і Марыя
Бацька, маці, дзязя Ваня і я Дзед Федар, баба Наста, цётка Воля, Вася і Марыя
Цясляр дзядзя Федзя Родныя браты: мой бацька і дзядзя Ваня
Цёця Воля і дзядзя Ваня Дзядзя Ваня ў ППЛ
І некалькі фотокартак чуць пазнейшага перыяду
Стрыечны брат Вася Пётр Клявец са сваякамі
Маладыя зямлякі
Суседкі
Присоединяйтесь к ОК, чтобы посмотреть больше фото, видео и найти новых друзей.
Нет комментариев