Վերջերս տիկին Սոֆի Դևոյանի արտահայտած միտքը գերազանց էր, սովորաբար կարելի է վստահաբար ասել, որ դա ոչ միայն իր անձնական կարծիքն է, այլև Հայաստանի ու այդ թվում սփյուռքահայ մշակութային գործիչների կարծիքն է, տարիներ շարունակ գրել ու այդ թվում Մոնթե ստուդիայի անձնակազմի հետ ցուցադրել ենք այդ անառակաբարո հայ մշակութային գործիչներին, այդպես ասած մտավորականներին։ Սովորաբար երբ մարդիկ հարց են տալիս իրենք իրենց ինչու է հայ ժողովրդի մեջ այսքան շատ դավաճանները, փնթիները, անբարոյականներն ու պոռնկորդիները, նախ պետք է ասել խնդրեմ ահա ձեր մտավորականներն ու մշակույթի գործիչները ու գուցե հասկանաք թե ինչու է այսպես։ Խնդրեմ գուցե նայեք ձեր այսօրվա Հայաստանի Հանրապետության ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանին, որը մարմնավորում է հայ ժողովրդի Կրթությունը, Գիտությունը Մշակույթը այդ թվում նաև Սպորտը, երբ հայաստանի շախմատի տիտանը Սերժ Ազատիչն է, օլիմպիադայի արքան Դոդի գագոն ու նման բաներ։ Գինոսյան Գագիկի մասին ժամանակին գրել եմ, բայց պետք է հիշեմ կրկին, որ ՀԱՅՈՒ գեն արտահայտությունը իրենն էր, նա էլ Սոֆի Դևոյանից ոչնչով չէր տարբերվում, նա էլ ժամանակի ղեկավարի առջև տրնգի պարում։ Սակայն հարցը նրանումն է, որ մշակութային գործիչ կոչված երևույթների ստեղծած մշակույթն էլ իրենց պես անորակ է, սկսած արվեստագետներից վերջացրած հեռուստասերյալների ու տիկտոկի մտավորականներով։ Այն ինչ երեք տասնամյակից ավելի ստեղծվել է, եղել է միայն աղբ բառիս բուն իմաստով։ Երբ այդ նույն երգիչ ու երգչուհիները անգամ աղետի ու դժբախտության պահին Կայֆերի ու խրախճանքների մեջ են եղել, սկսած ռաբիզի փնթիներից վերջացրած Սոֆի Դեվոյան ու մնացածը։ Երբ երկիրը աղքատության, կեղտի ու անգրագիտության մեջ է, չհաշված պատերազմներն ու գաղթն, հայ մշակութային երևույթները ոսկե ծիրանի ու գինու փառատոններ են անցկացվում, կայֆեր ու գունագեղ խրախճանքներ։ Սփյուռքահայերն էլ կայֆավատ են լինում թքած ունենալով ոչ միայն իրենց հայրենիքի վրա, այլև ազգային արժանապատվության։ Այստեղ կարելի է խոշոր տառերով ընդգծել Ազգային Արժանապատվություն բառը, որը իհարկե զուրկ ենք մենք հայերս, այլապես մեր մայրենի լեզուն այսպես չէինք բռնաբարի բառիս բուն իմաստով, այդ անում են ոչ թե տիկտոկի փնթիները այլև մշակույթ ու ճաշակ թելադրող մտավորականները, հեռուստասերյալներից սկսած վերջացրած հումորային ու զվարճալի գովազդները։ Հայի համար գովազդատուն շատ կարևոր է, դա եղել է բոլոր դարերում, որովհետև պատվիրատուն վճարելով ստանում է այն ինչը իրեն հարկավոր է, անգամ հոգին, մարմինը, բարոյականությունը ու արժանապատվությունը։ Այնպես, որ Սոֆի Դևոյանները հայոց պատմության մեջ եղել են ու կլինեն, մի փոր հացի ու լափի համար շատերն են պատրաստ ծախվել ու ծախել իրենց հայրենիքը, իրենց կանանց ու անգամ իրենց երեխաների ապագան։ Այնպես որ հենց դրա համար է պատվիրատուն, տալիս են ու շինում են Կամասուտրայի տարբեր դիրքերով։ Անառակ մարմնավաճառների ու հայ մտավորականների աշխատանքը նույնն է, նույնիսկ անառակները ավելի լավ են, որովհետև նրանք գոնե իրենց մարմինն են վաճառում, իսկ սրանք համ մարմինն ու հոգին միասին։ Երբ համացանցի հայկական տիրույթուն վխտում են քրեական ախպերությանը վերաբերող երգերն ու ձոները՝ Ավետ Բարսեղյաններ ու Սիրուշոններ, Դիաննա Գրիգորյաններ ու Գոռ Վարդանյաններ, Լիլի Մորտոններ, Տիկտոկի Վալոդներ ու հակահիգիենիկ աստղեր։ Ի՞նչ եք կարծում այսպիսի մշակութային աստղերի հետ կարելի՞ է արդյոք նորմալ հասարակություն ունենալ, կարելի՞ է նորմալ ու առողջ երեխա դաստիարակել․․․ Երբ բոլոր հայկական տեսահոլովակներում հաստագավակ անտաշ կիսամերկ անառակներն են, կալյանի ծխի ու շքեղ արդ ու զարդի մեջ, չհաշված իրենց շքեղ թանկարժեք մեքենաներն ու առանձնատները, երբ ամեն քայլին գիշերային ակումբներ են մերսողուհիների ու մարմնավաճառների աորախմբեր, այդքանից հետո սահմանին սովահար եղած զինվոր ու Եռաբլուրում անարգված նահատակ։ Մի՞թե այս ամենը չի ազդում հենց այդ ասված Ազգային Արժանապատվության համար, որտեղ դանակահարված ու խոշտանգված դեռահասներն են ու թմրադեղերի տակ կայֆավատ լինող երիտասարդությունը։ Արժե՞ այդքանից հետո խոսել տարածքային կորուստներից, երբ բարոյական ու մարդկային արժեքների կորուստը չենք զգում, չենք զգացել ու անգամ չենք գիտակցում։
Գեհենի Առաքել 14․07․2024 թ