Предыдущая публикация
Видео
Похожие видео
Рекомендации для вас
20:45
Վայոց ձորի մարզ Գնդեվազ համայնք գյուղ VAYOC DZORI MARZ GNDEVAZ HAMAYNQ Gyux gyugh
3.4K просмотров
21 дек 2016Մեր նաիրյան չքնաղ երկրի հարավ-արեվելքում, բարձրաբերձ լեռների միջակայքում է հանգրվանում Վայոց ձորը:
Ձորերի ու կիրճերի, առուների ու գետերի, բարձր լեռների և խորհրդավոր քարանձավների այս հոյակերտ վայրում՝ Արփա գետի ձախակողմյան բարձր սարավանդի վրա վեր է խոյանում Վայոց ձորի գեղեցիկ բնակավայրերից մեկը՝ Գնդեվազը: Աշխարհագրական յուրօրինակ դիրքի՝ շրջապատող ոչ բարձր լեռների շնորհիվ, Գնդեվազն ասես մի գեղեցիկ ամֆիթատրոն լինի, որը գերում է ոչ միայն իր հրաշալի բնությամբ, բնակերտ ու ճարտարապետական մնայուն հուշակոթողներով, այլև իսկական հային բնորոշ հյուրընկալությամբ, արարող և ստեղծող բնակչության տեսակով ու էությամբ:
Պատմական Հայաստանի Սյունիք աշխարհի Վայոց Ձոր գավառի հնագույն բնակավայրի վերաբերյալ մեզ հասած առաջին գրավոր հիշատակությունը Սիսական տան մեծ պամիչ Ստեփանոս Օրբելյանինն է, ըստ որի՝ 10-ներորդ դարում Սյունաց Սոփի իշխանուհին Վայոց Ձորի Գնդեվանք եկեղեցին կառուցելու հետ մեկտեղ հիմնել է նաև համանուն գյուղը և նվիրել վանքին։ Այդուհանդերձ, տարածքի պատմամշակութային որոշ հուշարձաններ վկայում են այն մասին, որ բնակավայրը շատ ավելի հին է։
Գնդեվազում պահպանվել են նաև պատմական այլ հնություններ, որոնցից են միջնադարյան Սբ. Աստվածածին քարաշեն եկեղեցին, 11-րդ դարի ջրանցքը՝ կառուցված Սյունիքի Վասակ թագավորի ժամանակ, գյուղի հյուսիսային մասում գտնվող 17-18 դարերի պարիսպը, 1 կմ հյուսիս՝ 19-րդ դարի Սբ. Խաչ մատուռը, 17-18 դարերի ավերակ եկեղեցին, ուշ միջնադարյան շրջանի բերդի ավերակներ, 10-19-րդ դարերի խաչքարեր:
Նորօրյա Գնդեվազը հայոց հեռանկարային գյուղական բնակավայրերից է. բարեփոխումների և կայուն զարգացման ճանապարհը որդեգրած գյուղական համայնքում վերջին տարիներին իրականացված աշխատանքները բնակչության կենսապայմանների ապահովման, ինչպես նաև տուրիզմի զարգացման կարևոր նախադրյալներ են ստեղծել:
Հայոց անկրկնելի բնության գողտրիկ այս բնակավայրը երեք կողմից շրջապատված է գեղեցիկ անտառներով, բարձր սարերով, իսկ մյուս կողմից դեպի Արփա գետը տանող խորը ձորով։
Գյուղի ներկայիս բնակիչների նախնիները 19-րդ դարի առաջին կեսին Պարսկաստանի Խոյ և Սալմաստ գավառներից Վայոց Ձորի Խաչիկ, Գնիշիկ, Արենի գյուղերում վերաբնակված, ապա մասամբ Գնդեվազ տեղափոխված բնակիչների սերունդներն են։ Մի քանի տոհմերի նախնիներ այստեղ են ներգաղթել են 20-րդ դարի սկզբներին այլ վայրերից։
Ծովի մակարդակից 1850 մետր բարձրության վրա գտնվող Գնդեվազի բնակլիմայական պայմանները անասնապահությամբ և հողագործությամբ զբաղվելու հրաշալի նախապայմաններ են ստեղծում: Գնդեվազը հայտնի է իր անկրկնելի մեղրով և անուշահամ ծիրանով, որն ի դեպ հասնում է այն ժամանակ, երբ Հայաստանում ծիրանի բերքահավաքն արդեն ավարտված է:
Գնդեվազցիներն իրենց բնակավայրին են ներհյուսված անբաժանելի մի կապով. Պատմական բնակավայրն անասելի ձգողականություն ունի. Բնությունն ասես միավորում ու ներդաշնակում է իր հողին ապրող յուրաքանչյուր հայի՝ շարունակելով կերտել իր կենսապատումը՝ դարերից եկող, դարեր գնացող…
Յուրաքանչյուր բնակավայր բնորոշվում է առաջին հերթին կրթամշակութային ու հոգևոր արժեքներով, որով էլ դիմագիծ ու նկարագիր է ստանում տվյալ տարածքի բնակչությունը, ընդգծվում նրա բնավորությունն ու զարգացվածությունը. Այս առումով Գնդեվազը ոչ միայն հոգևոր ժառանգությամբ հարուստ, այլև նոր սերնդի կյանքում արժեհամակարգ ձևավորող, հայոց կրթամշակութային ավանդույթների կրող ու զարգացնող համայնք է: Գյուղում կարևոր առաքելություն ունեն Գնդեվազի դպրոցը, մանկապարտեզն ու մշակույթի տունը, որտեղ կրթվում ու դաստիարակվում է նոր սրունդը, ձևավորվում Հայաստանի արժանավոր քաղաքացին:
Գնդեվազում գործում է նաև բուժկետ, կենցաղային ծառայության 1 և առևտրի 5 կետեր: Ուրախություն է ներշնչում այն փաստը, որ բնակչության թիվը աճ է գրանցում, եթե 1873 թ. գյուղն ուներ 303 բնակիչ, ապա այսօր նրանց թիվ հատում է 1000-ի սահմանը, այսինքն գյուղը զարգանում է, հզոր հենարան դառնալով մեր երկրի կյանքում:
Համայնքի ղեկավար Հայրապետ Մկրտչյանի համոզմունքն ու աշխատանքային անդավաճան սկզբունքը՝ աշխատանքում հավատի ու սիրո առկայությունն է, որով հաջողությամբ է պսակվում ցանկացած նախաձեռնություն՝ հիմք դառնալով նոր ու կարևոր ծրագրերի կենսագործման համար:
Հայկական գյուղաշխարհում ձևավորած յուրօրինակ դիմապատկերով Գնդեվազը շարունակում է համալրել իր պատմության էջերը, որի արշալույսներում ու վերջալույսներում հավերժ թևածում է սերը առ հայրենիք, հ...
Свернуть
