"Demədi Demə" kanalı Bahadur Seyidova məxsusdur.
Facebook - profili -
https://www.facebook.com/BahadurSeyidov2
İnstagram -
https://www.instagram.com/demedideme_official/
Video içi reklamları üçün əlaqə - 0553624969
(Diqqət! bu nömrəyə yalnız reklam üçün müraciət edə bilərsiniz.)
Azərbaycanın cənub qonşusu İran soydaşlarımızın ən sıx məskunlaşdığı ölkədir. Qeyri-rəsmi mənbələr burada 30 milyon azərbaycanlının yaşadığını göstərir. Bu ölkədə əhalinin təxminən 25-30%-ni təşkil edən azərbaycanlılar farslardan sonra ikinci ən böyük etnik-milli azlıq olmalarına rəğmən, əksər hüquqlardan, o cümlədən ana dilində təhsil hüququndan məhrumdurlar. Eyni məhdudiyyətlər çoxmilyonlu kürd, bəluc və lur icmalarına da tətbiq edilir. Lakin İran hakimiyyətinin milli-dini azlıqlarla bağlı sərt siyasəti erməni icmasına şamil edilmir.
Ümumilikdə sayları 100 min nəfər təşkil edən erməni icması İslam Respublikasında geniş imtiyazlara və üstünlüklərə malikdir. İslam Republikasının xristian sakinləri kimi onlar üzərilərində heç bir təzyiq hiss etmirlər.
Öncə qeyd etmək lazımdır ki, paytaxt Tehran, İsfahan və Təbriz şəhərlərində kompakt şəkildə yaşayan ermənilərin ana dillərində təhsil almaq, milli və dini bayramlarını qeyd etmək hüququ rəsmi şəkildə tanınır.
Məsələn, Erməni Qriqoryan kilsəsinin İran üzrə Atropaten, Tehran və İsfahan yeparxiyaları fəaliyyət göstərir. Ümumilikdə, bu yeparxiyaların tərkibinə 40 kilsə daxildir. Sərbəst fəaliyyət göstərən kilsələrin fəaliyyətinə heç bir məhdudiyyət qoyulmur, əksinə dövlət tərəfindən onlar üçün hər bir şərait yaradılır.
Atropataten Yeparxiyasının mərkəzi olan və əsasən azərbaycanlıların məskunlaşdığı Təbriz şəhərində də cəmi bir neçə min erməni yaşayır. 2013-cü ilin mayında burada Atropatena yeparxiyası rəhbəri Qriqor Çiftçyan və İranın Tarixi abidələrin mühafizəsi agentliyi birlikdə Təbriz şəhərində “Məlik-Tankeyan” muzeyinin yaradılması barədə razılığa gəliblər. Muzeydə tarixi eksponatlar – xaçlar, qədim əlyazmalar və əşyalar saxlanılacaq. Bundan əlavə İran dövləti Cənubi Azərbaycandakı kilsələrin təmirini də öz üzərinə götürüb.
Ümumilikdə, erməni icmasının İrandakı ən əsas dini mərkəzi Tehranda yerləşən Müqəddəs Sarkis kilsəsidir. Məhəmməd Rza Pəhləvinin hakimiyyəti dövründə tikilən kompleks hər il aprelin 24-də “erməni soyqırımı” ilə bağlı izdihamlı aksiyalara şahid olur. Digər önəmli erməni kilsəsi isə İsfahanda yerləşir. 1664-cü ildə tikilən və “Xilaskar İsa Məsih” adını daşıyan kilsə Şah Abbasın fərmanı ilə tikilməyə başlanıb. İsfahanın Yeni Culfa adlı erməni məhəlləsində yerləşən dini abidə həm də qədim əlyazmaların saxlanıldığı məkandır. İran dövlətinin erməni dini abidələrinə xüsusi qayğısı nəticəsində demək olar ki, burada təmirsiz kilsə qalmayıb. Bu özünəməxsus qayğı müəyyən məqamlarda yerli iranlıların diskriminasiyasına gətirib çıxardır.
Məsələn, bütün ölkə ərazisində şəriətə uyğun olaraq spirtli içkilərin satışı qadağa altındadır. Lakin əgər bütün ölkə ərazisində alkoqollu içkilərin istifadəsi qadağan olunubsa, erməni icması üçün bu qadağa istisna təşkil edir. Tehranda alkoqollu içkilərin açıq satışda olduğu yeganə yer 2Erməni klubu” adlı kiçik restorandır. Birinci Dünya Müharibəsi sonrası fəaliyyətə başlayan restoran 10 milyonluq şəhərdə spirtli içki içmək üçün tək ünvandır. Restorana müsəlmanların girişi qadağandır. Bunun qarşılığında İrandakı xarici diplomatlar tez-tez restoranın qonağı olurlar.
İran əsasən xristianların üz tutduğu “Erməni klubu” restoranında qadınların başıaçıq oturmasına da göz yumur.
İranın idman həyatında da erməni icması ayrıca təmsil olunur. Çoxfunksionallı “Ararat” idman klubu müxtəlif idman sahələrində erməni icmasını təmsil edir. Məsələn, “Ararat” basketbol klubu 2009 və 2010-cu illərdə İran çempionatının qalibi olub.
Eyniadlı futbol klubu isə İranın Futbol çempionatının ikinci divizionunda stabil şəkildə iştirak edir. “Ararat” futbol klubunun yetirməsi Andranik Teymuryan Təbrizin “Traktor” klubunda çıxış edib. İran yığma komandasında da t...
