Предыдущая публикация
Марҳум келинчакнинг хиёнати.
2-қисм.
Қассобнинг ўлимидан кейин гап
кўпайди. Марҳум ботқоқ махлуқини
кўрган, деб ишонч билан гапира
бошлашди. "Излар қанақа эди?" дея
тўй-маъракаларда мендан ҳам сўраб
қолишарди.
Амаким ўн йилдан буён
милтиғидан фойдаланмас эди.
Илтимос қилгандим, бериб турди. Бир
неча марта овга чиқдим, аммо қуруқ
қайтдим. Гоҳида Жунай ботқоқлигига
ғазаб билан тикилардим, махлуқ
чиқиб келса, қоқ миясидан отаман,
деб хаёлимдан ўтказардим.
Бироқ бошқа бировни отиб
қўйишимга сал қолди... Сунбул билан
учрашиб, тўй март ойига
режалаштирилганини айтдим. Уйга
келиб, негадир уйқум қочди. Кўзим
илиндими-йўқми, аллақандай
шовқиндан сапчиб турдим. Қасам
ичишим мумкинки, одамнинг овози
эмасди. Шкафдан милтиқни олиб,
ҳовлига чиқдим ва оғилхонанинг очиқ
эшигини кўриб, чопиб бордим. Неча
ойлардан бери тўйга атаб
семиртираётган бўрдоқилар ҳам,
соғин сигир ҳам йўқ эди. Излар сой
томонга кетганди. Қабристонга
етганимда ой бир лаҳза булутлар
ортидан мўралади ва мен олисда
моллар қорасини кўриб қолдим.
Ўпкам бўғзимга тиқилиб югурар
эканман, бизни қақшатиб кетаётган
ўғриларни қандай отишни ўйлардим.
Моллар Жунай ботқоқлиги томон
бурилди. Икки кимсанинг қораси
кўринди. Қўлидаги таёқни силкиган
четдагисини мўлжаллаб ўқ уздим. Сой
бўйи гумбурлаб кетди: бир зум
ўзимни йўқотдим. Қарасам, икковиям
сойга тушиб нариги қирғоққа
сузаяпти.
Яна бир ўқ уздим.
7
Молларни ўйламабман. Ҳуркиб
кетган бўрдоқилар ботқоққа қараб
чопди ва бирин-кетин ботиб қолишди.
Тобора ғарқ бўлаётган моллар
бўкирар эди. Нариги қирғоққа чиқиб
олишган ўғриларга қарата:
– Ёрдам беринглар!.. Молларим
ботиб қолди!.. – деб бақирдим,
ёлвордим қанийди кўмаклашса.
Сигирнинг шохидан тортиб, ёнига
ётқиздим. Икки бўрдоқи эса ғарқ
бўлди. Тунги аёзда шаллаббо
бўлганимга қарамасдан негадир
совуқни сезмасдим.
Шу пайт алаҳсирадимми,
ростданми, ботқоқлик ўртасида
қаққайиб турган шарпани пайқаб
қолдим. У афсонадагидек яшил
эмасди, оқиш эди. Милтиғимни қайта
ўқлаб, кетма-кет ўқ уздим. Шарпа
ботқоқликдан кўтарилаётган туман
ичра ғойиб бўлди.
* * *
Тўй келгуси йилга қолдирилди.
Сунбулнинг ёнига бормай қўйдим.
Кўзларига қандай қарайман?
Хўрлигим келиб йиғлаб
юбормайманми?
Кўкламда Худойназар
томорқасига қўшиб сой бўйидан анча
ерни симтўсиқ билан айлантириб
олди. Ундан қаерим кам деб
сайҳонлик атрофига устунлар
кўмаётган эдим, Нишон овчи келиб
қолди.
– Бу ер сенга нега керак? –
куйинди у. – Сув чиқмаса дарахат
унмаса! Табиатни ўз ҳолига қўй,
бошқалар ҳам яшасин.
– Эшагимни, сигиримни қўйиб
юбораман, юради ҳеч қаёққа кетмай,
– дедим мен.
Овчи бош чайқаб, ботқоқлик
томон жўнади. Худойназарнинг
картошкалари етилиб қолгач, дастлаб
у кўчиб борди. Кейин чайла қуриб,
сигир ва эшагимни мен ҳам
келтирдим.
Фожиа учинчи кеча юз берди.
Чайламда милтиғимни
тозалаётгандим, Худойнзарнинг
телбаларча бақир-чақириғи
эшитилди. У картошка жўяклари
оралаб қоқиниб-суриниб жон
талвасасида қочиб келарди.
Милтиғимга "чўчқа" ўқ жойлаб, унга
пешвоз чиқдим. Қўшним қонга
бўялган панжаларини ёйиб:
– Ботқоқ шарпаси!.. Махлуқ!.. –
деб тутила-тутила гапира бошлади. –
Ҳожатхонага бордим... Гугурт чақай
дедим... Бир вақт бурчакда бир нима
пишнайди! Устимга ташланиб қолса
бўладими! Яхшиям, ҳали ичкарироқ
кирмагандим, ташқарига қочиб
чиқишга улгурдим... Уст-боши қон
эди!..
Худойназарнинг ерига чопдим,
аммо сайҳонликдаги қорани кўриб
тўхтадим. Эшагим десам, у бунақа
ётмасди. Яқинлашиб, қул чироқни
тутдим. Ё алҳазар! Эшакнинг калласи
узиб олинган, қорни ёрилган, оёқлари
синиб, шалвираб қолганди.
Эҳтиёт бўлишим даркорлигини
тушуниб, атрофга алангладим. Шу
пайт шарпани кўрдим: у сой томон
эниб борарди. Отишга қулай вазият
ахтариб, дўнгликни айланиб ўтдим.
Шарпа ботқоқликка эмас, сойга қараб
8
юрди. Махлуқнинг гов калласи,
баҳайбат гавдаси энди аниқ-тиниқ
кўринди. У мен ғоза қўйган жойга
борди. Ондатра учун эмас, балиқ
тутилар деган умидда куздан бери
тузоқни олиб кетмагандим.
Махлуқнинг елкасини
мўлжалладим. У ғозага қўлидаги
қовундек нарсани тиқиштираётган
маҳал тепкини босдим. Махлуқ
додлаган кўйи сувга қулади. Қирғоққа
яқинлашиб, ондатра тузоғига
қарадим. Не кўз билан кўрайки, ёнида
эшагимнинг қонга бўялган калласи
ётарди.
Сал наридан:
– Отма... Бу мен... Нишонман... –
деган овоз эшитилди.
Нишон ака қирғоқдаги ўтларни
чангаллаб ҳансираб ётарди.
Махлуқона либоснинг бир енги
ечилиб кетган.
– Агар ростдан ҳам ботқоқ
махлуқи бўлганида,– деди у, – сенинг
кунинг битарди, ука, чунки жуда ёмон
отар экансан. Қара, елка суягимни
тирнаб ўтди, холос.
Мен овчини ўтлоққа тортиб
чиқардим.
– Ҳаммасини тушунтириб
бераман, – дея у лаънати либосни еча
бошлади. – Эшагингни ҳам одамларни
қўрқитиш учун ўлдирдим. Тўлайман,
ука, лекин сендан илтимос, мен
эканлигимни ҳеч кимга айтма. Балки
сенга тентак бўлиб
кўринаётгандирман, аммо табиатни
томорқага айлантираётганларни
кўргани кўзим йўқ. Ўтган йили эски
уйни бузаётиб, отам раҳматлининг
дафтарни топиб олдим. У киши ҳам
табиат учун курашган эканлар. Жунай
ботқоғи ҳақидаги афсонани
билганлари учун эгнига яшил кийим
кийиб, одамларни қўрқитганлар. Токи
улар ҳамма жойни ўзлаштириб
ташламасин... Бироқ бир бола
ногирон бўлиб қолгач, умрбод
виждон азобида яшаган...
– Нишон ака, Қосим қассоб
ўлганида, баҳайбат изларни
кўргандим.
– Унинг ўлимида менинг алоқам
йўқ. Қассоб аввалдан касал эди.
Соғлом бўлиш учун эрта-тонгдан дала-
дашт кезарди. Излар шунчаки
кўзларингга кўринган. Бўрдоқиларинг
ботқоққа ботган куни ҳам оқ шарпани
кўрган экансан. Аслида ботқоқлик
шарпаси менман. Қосим ўлганидаям,
сеникига ўғри келганидаям мен уйда
эдим. Хулоса чиқадики, сен кўрган
нарсалар тушга ўхшаш ҳодиса.
Нишон акани омборхонагача
кузатиб қўйдим. Афсоналар
таъсирида одам ўлдириб қўйишимга
сал қолди-я!
Эртасига милтиқни эгасига
қайтариб бердим. Сайҳонликдаги
чегарани бузиб ташладим. Одамлар
гапларимни эшитиб, сой қирғоқлари
ва тепаликларни эгаллашга чўчиб
қолишди.
Нишон овчининг сирини узоқ
йиллар сақлашга аҳд қилгандим.
Афсуски, у бизнинг тўйдан сал аввал
фожиали равишда ҳалок бўлди.
Қўйхона деворини бузаётган
йигитнинг айтишича, ботқоқликдан
чиққан қора шарпа овчига ҳамла
қилганмиш. Бир кун олдин кимдир
ўша ерда катта қора клёнкани кўрганини айтиб, йигитни жинниликда айблади.
Йигит ростдан ҳам руҳий
касаллар шифохонасида даволаниб
келди. Ботқоқлик шарпасини кўрган
охирги гувоҳ ўша бўлиб қолди.
Давоми бор...
#МарҳумКелиннингХиёнатитх
Следующая публикация
Комментарии 15