Сӱан вате-влак эн мотор тувырыштым чият, оҥешышт согам сакат. Кӧ палемдыме жаплан толын ок шу, савушым налаш колтат.
Чыланат погынымеке, ӱстел коклаш тыгай радам дене шинчыт: тӧрыштӧ – ача-ава, качымарий, кугу веҥе, савуш, ончылно шогышо. Ӱстелын ик могырныжо сӱан вате-влак верланат, а вес могырныжо – сӱан марий-влак, нуно шкеныштын пелашышт ваштареш шинчыт.
Ӱстел йыр шичмеке, мутым сурт оза – качын ачаже налеш:
- Пагалыме родем, шочшем, пошкудем-влак, эргына кугемын, вуэш шуын, тудлан ешым погаш жап шуын, садлан ме тышке погынен улына. Поро Кугу Юмо - Ош Кече, мыланна сӱаным эртараш полшо, локтызо дечат, янлык дечат арален шого. Ешым погышо эргым-шешкымлан пиалан илышым, пеҥгыде тазалыкым, кужу ӱмырым тый дечет йодына.
Ынде сӱаным тарватена. Сӱаным мыйын кугу изам тарвата. Мӱй корно дене кайыза, ӱй корно дене толза. Пиал дене коштын толза. Корныштыда вес сӱаным вашлийыда гын, киндыдам вашталтыза.
Тылеч вара карт кугыза але шоҥгыеҥ кумалтыш мутым пелешта:
- Ош Поро Кугу Юмо, Кугу Пӱрышӧ, Шочын Ава, Вуйўмбал Кугу Юмо, Вуйӱмбал Кугу серлагыш, Кудыводыж! Таче теве О... шольына сӱаным эргыжлан тарвата. Э... эргыже вуеш шуын. Юмын пӱрымыж почеш мужыраҥаш шонен, мужырым кычал муын. Поро пошкудыжым ӱжын, шӱвырым (гармоньым), тӱмырым ямдылен, ямле чесым поген. Коштмо корныжат пиалан лийже, налшаш мужыржат кумылан, таза лийже. Поро шӱлыш дене, еш пиал дене коштын толжо.
А теве Э… уныкам. Ачат-ават пукшен-йӱктен, ончен ашнен. Мужыран лияш Юмо пӱрен. Мужырымат кычал муынат. Шулыкан лий, кум тӱрлӧ вольык перке гыч Юмо тыйым ынже кӱрылтыктӧ. Кугу Юмо тыланет сай илышым, вольык гычын кинде перкем, шийвундо перкем пуэн шогыжо. Шонымашет ваштареш лийже. Кугу юмо тыйым осал тушман деч аралыже, поро таҥ-влак дек мелын ыштыже. Ӱжарала печкалтын, кечыла нӧлталтын, тылзе гай тичмаш лийын, пылла оварен, волгенчыла волгалтын, шӱдыр гай чӱчкен иле, ото гай оралтан лий!
А те, шӱвырзӧ (гармоньчо), тӱмырзӧ, кертме семын шоктыза, уло калык чоным йывыртыктыза. Кушташ моштышыжо - куштыза, мураш моштышыжо – мурыза! Кӧ нимат ок мошто гын, пулвуй валнак шинчен кодшо. Нылле ик тушманым тошкал кынелза!
Карт кугызан але шоҥгыеҥын сугынь мутшо деч вара сӱан тарватышын кидешыже оҥгыран солам чокан ялук дене кылдат, ватыже умшаш ший оксам пурлеш, кидешыже мелна кышалым куча. Тыге нуно ӱстел йыр кум гана савырнат. Ший оксам сӱан сайын эртыже, йӱк-йӱан ынже лек манын пурлыт. Тылеч вара сӱан тарватыше оҥгыран солам савушлан кучыкта. Тидын деч ончыч тупшым куп гана пералта да каласа:
- Сӱан ватет-влакым чот мурыкто, йомдарен ит пытаре.
Тылеч вара сӱан тарватыше чокан ялукшым карт куван шӱешыже-вачышкыже шоҥалта да «Тӱҥалза»,- манеш.
Карт кува мураш тӱҥалеш:
Айста гына пазарыш каена,
Тияк пазар мыланна огеш лий.
Айста гына сӱаным тарватена,
Тияк сӱан мыланна огеш лий.
Спас шуын, шӱшпык толын,
Шудо солаш лекташ жап шуын.
Шудо солаш лекташ, ай, жап шуын,
Шешке налаш каяшат жап шуын.
Мария Гареева
Присоединяйтесь к ОК, чтобы посмотреть больше фото, видео и найти новых друзей.
Комментарии 3