Сынак жарыяланып катышуучулар каттоодон отушту. Ал жерге ысымдары гана жазылып жатты. Акыркы болуп университеттин эн мыкты студенти болгон жигит катталды да ,озуно пара кылып бир кыздын атын жазды. Коргондор танкалып :
- ал кыз ким?
- биздин университетте окуйбу?
- суйлошкон кызынбы?
-ал кайсы бактылуу кыз болду экен?
-эмнеге озу келген жок деп суроолорду ношордой жадырышты. Жигит болсо:
- сынакка аз калды ,демек жакында коросунор. Ал менин кызым эмес бирок…, бала башын ийкеп, илебин жумгулап созун улантпай ошол жерде кулак тошоп, карап тургандарды жоопсуз калтырып кетеберди. Ал жигит кыргызстанга танылган, торт тарабы топ келишкен жигит эле. Анын озгочо сулуу жузу,нурдуу коздору ,орундуу суйлоп,таамай айткандары канчалаган кыздардын журогун жаралап койчу. Ал быйылкы бутуруучулордун катарында. Ал жигитти мугалимдерда жакшы корот. Анткени сабакты да мыкты окуп,коомдук иштерди да «эн мыкты»денгээлде алып барат. Ар бир мугалимди сыйлап-урматтап ,бир созун эки кылбайт. Ал университетке келгенден тартып бир да жолу эчкимден женилген эмес. Жакында эле эл аралык денгээлде Америкада откон «дуйно таланты» сынагынын женуучусу болуп келди. Ал жерде туркун-туркун таланттар чогулган. Ал жигит болсо ырчылык талантын корсотуп ,билеги жоонду да,коз боёмочунуда жана да коптогон таланттарды артта калтырды. Ал озунун университети же мекени кыргызстанга гана эмес буткул дуйно жузуно таанымал болду. Ал жениши учун баары кубанып ,президентта оз сыйлыгын тапшырды. Ал жигит ырдап гана тим болбостон ,спорт жаатынан да мыкты болчу. Университтетин фудбол командасынын капитаны. Ошентип «Мырза-Айым» сынагы да башталды. Чогулган эл ким жэнишке жетишин алдын ала билгендей суйлоп отурушту. Баарынын созу ошол дуйно таланты болгон жигит жонундо болчу. Калыстар тобу шайланып,кол чабуулар астында катышуучулар чыгышты. Эн акыркы болуп жигит жана анын кызы бети жабылган ,апапак кийинген кыз чыкты. Аларды коргон эл дуркурото кол чаап,кээбири ордунан туруп жиберди. Кыздын жузу корунбосо да сынактардан жогоркуу упайды топтоп жатты. Андан калышпай жигит талантын корсотуп алдынкы орунда баратышты. Жигит мыкты ырдаганы учун анын достору да кыргызстанга белгилуу ырчы жигиттер болчу. Биринчи тур саламдашуудин ийгиликтуу отушту. Экинчи тур оз талантын тартуулоодо ,кыз даамдуу тамактарды жасап келсе,жигит ырчы достор менен кошо ырдап ,арасында катыра бийлеп экинчи турдуда ээлеп кетишти. Ал болуп,бул болуп акыры сынакта аяктады. Баардык катышуучулар турат. Жигиттин колдоочулары залга жык толгон,ал жерде барктуу-нарктуу атактуу инсандарда бар. Канча тур болсода кыз жузун корсоткон жок. Элдин баары анын жузун корууго ашыгышты. Ал гана эмес калыстар тобуда акыркы чечимди чыгара алышпай ,кыздын жузун корсотууну буйрушту. Кыз аргасыздан жузун ачты. Кыздын жузун коргон эл дуу этип жабыла каткырышты. Баары аны шылдындашты. Анткени ал кыз университтетеги эн эле сулуу эмес кыз болчу. Аны баары шылдындашчуу. Туруу суук деп ,кээбирки кызы да,баласыда тилдеп салышат эле. Отурган эл кулгонунон токтоно албай коздорунон жашы агып кетти. Кыз алардын кулгонун коруп чыдай албай бетин жаап ыйлап кирди. Жигит эчнерсе кыла албады. Маанайы чогорункуу,ачуусу келген ,муштумун бир-бир жумуп ,илебин тиштегилеп коёт. Калыстар тобу кулуп отуруп, жогоркуу койгон упайларын алмаштырып,эн томон упай койгонгода жетишишти. Жиги кызды соорото албай айласы куруп,чачын артка тарткылап ,ун таякчаны кармап каткырган, алып баруучуларды коздой жоноду. Эрке баланын колунан ун таякчаны жулуп алып,кыздын жанына келип,колунан кармап,аны дагы да алдырак чыгышын суранды. Кыз такыр болбой кеткенкенге шайланды. Жигит кыздын колун бекем кармап, коё бербестен ,сахананын алдыраак жагына чыгып суйлоп кирди:
- Ооба бул кыз ,биздин университеттеги эн туру суук кыз туурабы!?
Отурган эл аны колдоп,жигиттер ышкырып,кыздар кыйкырып жиберишти. Жигиттин ырчы достору ,кыздыда жигитти да шылдындап кол чабышты. Жигит баарын бир айланта карады да созун улады:
-Жок! Бул туруу суук кыз эмес! Ким айтты туруу сук деп!? А! ким айтты?
Отурган эл жым эте тушту,баары тынчып калды. Чымындын уну угулгандай.
Жигиттин суроосуна эчким жооп берген жок.
- Эмнеге жооп бербейсинер?
Анткени бул кыз эн сулуу кыз. Же калпбы?
Эчким ун катпады.
- калп эмес, бул чындык! Жигит кыздын колун койберип ,катышуучу кыздардын жанына барды.
- айткылачы сулуулар, силер сулуусунарбы? Сулуусунар. А бул кызчы? Сулуу эмесби? Силер катышкан сынакка бул катыша албайбы? Эмне укугу жокбу? Кана кимин жок деп айта аласын? Эчким! Эчкимин айта албайсын! Жигит кайра кыздын жанына жоноп кетти да созун улады:
-жигиттер ! мына бул кызды туруу суук деп шылдындайсынар,турткулойсунор,кээбирде тилдейсинер . Эмне силер эле кыйраткан сулуусунарбы? Бул кыз бирине эже,бирине карындаш,бирине тууган эмесби? Э! ошондойбу?
А кыздарчы ?силер эчтеке кылбайсынарбы? Бул кыздын астында озунорду жогоруу сезесинер да ээ. Эмненер жогоруу ? Бул кыздын силердин кайсыл жери кем? Кыз ун чыгарбай аздан жаштанып турду. Ээй баарын козунорду ачып койгула. Бул кыз мейли сыртынан сулуу эместир бирок ! ички дуйносунон ,жан дуйносунон,ыйманынан силерден мин эсе сулуу. Сулуу. Кана кайсы кыз бул кыздан откон ыймандуумун деп чыга аласынар? Чыккылачы короюн. Мына мен университетке келгенден тартып ,мына ушул карындашымдай сулуу кыз коргон эмесмин. Жакында эле «дуйно таланты» сынагына барып келдим. Кетээримде ошол жанымда жургон достор эмес,кыздар эмес ,ушул силер туру суук деген кыз келди. Мага ийгилик каалады. Бул ойлоптур мени карабайт деп. Жок! Андай эмес,мен деген баарына бирдеймин,баарынды бирдей кором. А бирок силерчи? Кыздар? Балдар? Жана калыстар тобу? Жигиттин бул созу баарын думчуктуруп салды. Эчким ун ката албайт. Кээбиркилери сыртка чыгып кетсе,кээбиркилери жерге карап отуруп калышты. Жигит кайрадан созун улантты:
- Мен силерге канча суроо бердим? Бироон жооп бере алган жоксун. Чындык чыркыраганда,жалган быркырайт деген бар чынбы? Чын… Мен чындыкты айттым. Урматту калыстар тобу! Бул кыздын жузун короорунор менен калеминерди алып ,алдынардагы кагазды чиймелеп кирдинер. Балким бул кыздын упайын томондотуп койгондурсунар? Эмне кептин баары жуздо болуш керекби? А тиги тамактарчы,ар тур сайын алмашылган кийимдерчи? Булар эмне эсепке кирбейби? Ооба силер менин устатым ,мугалимимсинер. Мен жеткен жеништерге силердин салым чон,ото чоон. Бирок бул кыздын женишке жетишине салым кошо албайсынарбы? Бул кыздын менден эмнеси кем? Мына ырчы досторго кайрыла кетейин. Сынак башаталганча жанымды койбой ,бул кыз жонундо сурадынар эле. Силер гана эмес баары ,мообул жерде отургандын баары сурашкан. Эми сурабайсынарбы? Сурагыла ! бул ким дегиле? Эмнегедир жым-жырттысанар. Оозунарга талкан салып алдынарбы? Ырчы достор! эмне мени женгенге шылтоо тапбай жаттынар беле? Мына шылтоо. Инстаграмга,фейсбук же башкасына же газета-журналга,сыналгы,радиого чыгып мен жонундо,бул кыз жонундо айткыла. Айткыла мен уят болоюн. Кадырым кетсин. Ушуну каалап жаттынар беле? Эмне силер шылдындасанар болот,биз шылдындасак болбойт бекен? Эмне биздин акыбыз,укугубуз жокбу? Бар албетте. Эсинерде болсун , бул соз баарына тиешелуу. Дагы бир соз:
Баарыбыз сулуубуз,баарыбыз бирдейбиз. Аллахымдын астында баарыбыз тенбиз. Сулуу болсок ыйман жактан,тазалык жактан ,адамгерчилик жактан сулуу бололу. А жуздогу сулуулукту Аллахым озу берет. Кыздар, мен баарынарды бирдей жакшы кором,баарынар сулуусунар. Жигиттер силерда келбеттусунор ,ар бир мунозунор озунорго жарашып турат. Калытсар тобу антпегиле. Болуп жарбагыла. Бул кыз женишке татыктуу. Жок десенер ,ал мынданда жогоркуу женишке татыктуу. Кайсы жениш десенер? Мен аызр айтып ,кааласанар корсотуп берем.
Америкага кетээримде ушул кыз келип ,жакшы созун айтып колдогоо алганда,мен ушул кыз жонундо кобуроок билгенге аракеттендим. Ооба менден эки жаш кичуу. Сабактардан сынакка катышат экен,утат же утулат экен. Бул кыздын жанын да досу жок,ишенгени байкеси,иниси,ата-энеси жана дагы билбейм. Ыйман жолунда журот,бешу бак болбосо да багымдат намазын окуйт. Бир да жолу сабак калтырбайт,акыркы партада отуруп,эн биринчи жооп берет. Мунун жузунон кыздар ,балдар жадакалса мугалимдер жиркенет экен. Менчи? Мен жиркенбейм. Кээбирин ойлошун мумкун ,кадыр-баркы тушпошу учун атайын жузун жаптырды деп. Жок, бул кыз озу жапты. Жузумду корушсо шылдындашат дейт. Сынакка катыштырбайт дейт. Ошон учун мына мен келип,сынакка тизмеке жаздырып кеттим. Мен бул кызга ушунчалык жакын болуп калыптырмын дейсинер, Америка да ырдап ,эл астына чыкканда ушул кыз оюма келди. Оюмдан такыр кетпей койду. Анын сулуу жузу,жылуу создору,кызыктуу кылыктары бут оюмду ээлеп алды . Финалда «Love story» деген ырды ырдадым. Албетте, ал ырым ушул кыз жонундо . Ал ырды мен журогум менен жаздым. Ошон учун женишке жеттим. Менде женишке жетуу учун, уч умтулуу кучу болду. Биринчиси апам учун,мекен учун жана да дал ушул кыз учун. Мен ырымды ырдаганда калыстар тобу,катышуучулар ,америка эли баары ыйлашты. Бул кыздын деми менен,бул кыздын колдоосу менен мен женишке жеттим. Намысты коёбербедим. Женишти алып келдим…
Америкада озгочо бир белек бар экенда. Ал ханышанын таажысы экен. Аны, ал таажыга татыктуу айымдар гана кийишет экен. Албетте ал таажыга баардык кыздар татыктуусунар.Бирок бул таажы менде бироо эле,ал таажыны мен ушул кызга кийгизем. Жигитдин досу таажыны жигитке алып келип берди. Таажынын кооздугун коруп баарынын оозу ачылып калды. Жигит таажыны которуп баарына корсотту.
- Бул таажы «менин жарым бол» дегенди билдирет.
Жигит таажыны алып ,кыздын астына чоголоду:
-мейли сени сулуу эмес дешсин,бирок сен мен учун дайым сулуусун. Сен менин периштемсин.
Кыздын козунон молт-молт жаштары тамчылап турду.
-мейли сени шылдындашсын,сени гана эмес мени да шылдандашсын. Озу атактуу болсода ушундай кыздын астында чоголоду дешсин. Мен андан коркпойм. Мен корком:
сени жоготуп алуудан,сенден айрылуудан. Сенин макулдугунду ала албадагандан.
Ооба бойго жеттик, бизда турмуш курчуу кез келди. Бирок биз дароо той жасабайбыз. Окуунду бут ,аякта. Мен дагы да бутка турайын. Эмне учун эрте колумду сурады десен. Сени менден башкасы алып кете электе,меники кылып алайын дедим. Башкага алдырып койбоюн дедим. Суранам ,астында чоголоп суранам, менин жубайым болууга макулдугун берчи. Кыз токтоно албай ,жигиттен козун албай ыйлап турду. Отурган эл да, бут баары ордунан туруп ,дуркурото кол чаап,кээбири коздон аккан жашын аарчып турушту. Кыз суйлой албай, козунун жаштары уламдан-улам сызып ,акыры жон гана башын ийкеди. Кол чаап жаткан эл ,кол гана чапбастан кыйкырып жиберишти. Жигиттин кубанычы койнуна батпай ордунан туруп,кызга таажыны кийгизди. Жигит кыздын жузунон суйуп бекем кучактады.
Арадан жылдар отту. Мына ушинтип той башталды. Жигиттин апасы жолук салаарда ,жигит эл астында дагы бир жолу суйлоду:
-арадан жылдар отту. Мен жубайымдын колун сурап макулдугун алганда , башына америкалыктардын таажысын кийгизген элем. Бирок кантседа озубуздукуно не жетсин? Мынакей ак жоолукту апам келинине салганы жатат. Бул жоолук ошол таажыдан мин эсе жогоруу . Жигит мына ушинтип созун аяктады. Апасы кулуп жайнап ,келинине ак жоолугун салып ,жузунон суйуп баарысы ак батасын беришти.
Эки жаш кол кармашып,бактылуулуктун туболуктуу жолуна тушушту…
Комментарии 152