(lotin yozuvida pastda)
Турмушимизда жаноза, тўй ва бошқа маросим-тадбирларга оид ишларда бир қанча хатолар учраб туради, уларни шариат мезонларига тўғрилашимиз керак, бидьат-хурофотлар учраб қолади, уларга барҳам беришимиз керак.
Масалан маййитни ювиш масаласида биз гувоҳи бўлган бир неча ҳолатларни айтмоқчимиз. Юртимизнинг айрим жойларида майитни ювиш учун махсус кишилар (ғассоллар)ни чақирса, баъзи жойларда эса яқинлари ювади. Мана шу иккинчи ҳолатдаги учраб турган бир неча хатоларни айтиб ўтадиган бўлсак:
-Катта ўчоқдаги қозонга сув иситилиб маййит ювиладиган хонага қозони билан киритилади. Аввалги замонларда идишлар бўлмагани учун шундай қилишгандир. Бу ҳолатнинг зоҳирига кўр-кўрона ёпишиб олиш хато. Сувни газда иситадими, электрда иситадими фарқи йўқ ҳозирги қулай имкониятлардан фойдаланиш керак. Катта қозонни уйга киргизгунча сувни бошқа ҳар қандай қулай идишларга солиб киргизса бўлаверади.
-Ўша қозондаги сувнинг устига пахта ташлаш керакми йўқми, қанча пахта ташлаш керак деган гаплар ҳам ҳанузгача қолиб кетмаяпти. Идишлар етишмай қозонда сув иситиш зарур бўлган замонларда эҳтимол, бундай катта идишдаги сувнинг устига ҳар хил нарсалар тушиб кетишдан сақланиш учун шундай қилишгандир. Аммо бунинг ҳеч қандай шаръий маъноси йўқ.
-Маййитни неча киши ювиши масаласида ҳам, ювувчи кишилар сони тоқ бўлсинми, жуфт бўлсинми каби кераксиз саволлар бўлиб туради. Бу борада шариатимиз одам сонини тайин қилмаган. Бу амални адо қилишга неча киши кифоя қилса шунча киши кирсин.
- Аввалдан кафанни бичишда ўша матодан қўлқоп ҳам қилинади ва ювувчи шу қўлқопни кийиб маййитни ювади. Ювишда тажрибаси бўлмаган кишилар ҳўл бўлган мато қўлқопни ишлатишни машаққат билиб, ўзимнинг яқинимку деб, қўлқопсиз яланғоч қўл билан маййитнинг баданини юваётган ҳоллар ҳам учраб қоляпти. Шариат талабига кўра маййитни юваётган кишининг қўлида қўлқоп бўлиши шарт. Маййитнинг баданини қўлқопсиз, яланғоч қўл билан ювиш мумкин эмас. Бундай пайтларда ҳозирги замон қулайликларидан фойдаланиш керак. Бир марталик тиббиёт қўлқоплари ҳамма жойда топилиши осон. Сурп-мато қўлқопнинг ўрнига мана шундай резина қўлқоплардан ишлатилса яхши бўлади.
-Яна бу борадаги учраб турган хатолардан бири маййитни юваётганда бир киши тинимсиз бирор сурами ёки дуоними ўқиб туриш керак деб ҳисобловчилар ҳам бор экан. Натижада ювувчилар сонини биттага кўпайтириб яна бир киши кирадида билган калималарини тинимсиз қайтариб ўқиб туради. Аслида тўғриси шуки, тирик одам ғусл-ювинишидаги каби маййитни тахтага олиб ечинтиришидан олдин ювувчилар басмалани айтади. Кейин маййитни юваётган пайтда бирор зикр ёки дуолар ўқилмайди.
Сиз яшайдиган жойларда бу борада қандай мунозаралари ҳолатлар бор?
Аллоҳ таборак ва таоло амалларимизни шариатга мувофиқ қилишимизга тавфиқ ато этсин.
#маййитни_ювиш
Mayyitni yuvish borasida uchraydigan ba’zi xatolar, bidatlar, xurofotlar haqida.
Turmushimizda janoza, to‘y va boshqa marosim-tadbirlarga oid ishlarda bir qancha xatolar uchrab turadi, ularni shariat mezonlariga to‘g‘rilashimiz kerak, bidat-xurofotlar uchrab qoladi, ularga barham berishimiz kerak.
Masalan mayyitni yuvish masalasida biz guvohi bo‘lgan bir necha holatlarni aytmoqchimiz. Yurtimizning ayrim joylarida mayitni yuvish uchun maxsus kishilar (g‘assollar)ni chaqirsa, ba’zi joylarda esa yaqinlari yuvadi. Mana shu ikkinchi holatdagi uchrab turgan bir necha xatolarni aytib o‘tadigan bo‘lsak:
-Katta o‘choqdagi qozonga suv isitilib mayyit yuviladigan xonaga qozoni bilan kiritiladi. Avvalgi zamonlarda idishlar bo‘lmagani uchun shunday qilishgandir. Bu holatning zohiriga ko‘r-ko‘rona yopishib olish xato. Suvni gazda isitadimi, elektrda isitadimi farqi yo‘q hozirgi qulay imkoniyatlardan foydalanish kerak. Katta qozonni uyga kirgizguncha suvni boshqa har qanday qulay idishlarga solib kirgizsa bo‘laveradi.
-O‘sha qozondagi suvning ustiga paxta tashlash kerakmi yo‘qmi, qancha paxta tashlash kerak degan gaplar ham hanuzgacha qolib ketmayapti. Idishlar yetishmay qozonda suv isitish zarur bo‘lgan zamonlarda ehtimol, bunday katta idishdagi suvning ustiga har xil narsalar tushib ketishdan saqlanish uchun shunday qilishgandir. Ammo buning hech qanday shar’iy ma’nosi yo‘q.
-Mayyitni necha kishi yuvishi masalasida ham, yuvuvchi kishilar soni toq bo‘lsinmi, juft bo‘lsinmi kabi keraksiz savollar bo‘lib turadi. Bu borada shariatimiz odam sonini tayin qilmagan. Bu amalni ado qilishga necha kishi kifoya qilsa shuncha kishi kirsin.
- Avvaldan kafanni bichishda o‘sha matodan qo‘lqop ham qilinadi va yuvuvchi shu qo‘lqopni kiyib mayyitni yuvadi. Yuvishda tajribasi bo‘lmagan kishilar ho‘l bo‘lgan mato qo‘lqopni ishlatishni mashaqqat bilib, o‘zimning yaqinimku deb, qo‘lqopsiz yalang‘och qo‘l bilan mayyitning badanini yuvayotgan hollar ham uchrab qolyapti. Shariat talabiga ko‘ra mayyitni yuvayotgan kishining qo‘lida qo‘lqop bo‘lishi shart. Mayyitning badanini qo‘lqopsiz, yalang‘och qo‘l bilan yuvish mumkin emas. Bunday paytlarda hozirgi zamon qulayliklaridan foydalanish kerak. Bir martalik tibbiyot qo‘lqoplari hamma joyda topilishi oson. Surp-mato qo‘lqopning o‘rniga mana shunday rezina qo‘lqoplardan ishlatilsa yaxshi bo‘ladi.
-Yana bu boradagi uchrab turgan xatolardan biri mayyitni yuvayotganda bir kishi tinimsiz biror surami yoki duonimi o‘qib turish kerak deb hisoblovchilar ham bor ekan. Natijada yuvuvchilar sonini bittaga ko‘paytirib yana bir kishi kiradida bilgan kalimalarini tinimsiz qaytarib o‘qib turadi. Aslida to‘g‘risi shuki, tirik odam g‘usl-yuvinishidagi kabi mayyitni taxtaga olib yechintirishidan oldin yuvuvchilar basmalani aytadi. Keyin mayyitni yuvayotgan paytda biror zikr yoki duolar o‘qilmaydi.
Siz yashaydigan joylarda bu borada qanday munozaralari holatlar bor?
Alloh taborak va taolo amallarimizni shariatga muvofiq qilishimizga tavfiq ato etsin.
#mayyitni_yuvish
https://t.me/masjidvahayot
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев