-------------
Бисмиллаҳир роҳманир және
Аллох Таоло деди:
بسم الله الرحمن الرحيم
وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
“Биринчи пешқадам муҳожирлар, ансорийлар ва уларга яхшилик билан эргашганлар. Аллоҳ улардан рози бўлди, улар ҳам Аллоҳдан рози бўлдилар. Уларга остидан анҳорлар оқиб турган жаннатларни тайёрлаб қўйди. Улар унда абадий қолурлар. Ана ўша улкан ютуқдир”. (Тавба. 100)
قال عليه الصلاة والسلام: ما من أحد من أصحابي يموت بأرض إلا بُعث قائدا ونورا لهم يوم القيامة
Пайғамбар алайҳис салоту вас салом дедилар: “Саҳобаларимдан қай бири бу дунёдан ўтадиган бўлса, охират ховлисида атрофидагилар учун бошлиқ ва йўлбошчи бўлиб тирилтириладилар”. Термизий ривояти.
Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳу
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг қироатини яхши кўрган саҳоба.
عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَهُ : يَا أَبَا مُوسَى لو رأيتني وأنا أستمع قراءتك البارحة لقد أوتيت مزمارًا من مزامير آل داود، فقلت يا رسول الله، لو علمت أنك تسمع قراءتي لحبرته لك تحبيرًا
Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳудан, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга (Абу Мусога) айтдилар: “Эй Абу Мусо, агар сени бундай чиройли қироатингни эшитаётганимни кўрганингда эди?! Довуд оиласига берилган мизмор каби жуда ширин овоз берилганда сенга”. Абу Мусо шундай деди: “Эй Росулаллоҳ, агар сиз эшитаётганингизни билганимда бундан-да яхшироқ қилиб ўқир эдим”. Бухорий ривояти.
Абу Мусо розияллоҳу анҳунинг яхши сифатларидан бири, у киши Аллоҳнинг Китобига ва Росулуллоҳнинг суннатларига билимдон бўлганлиги ва ўзи ҳам Аллоҳнинг омонати-шариатга хиёнат қилмай холис ижтиҳод қилувчи олим бўлганлиги учун, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Яман ерларига Муоз ибн Жабал билан бирга Абу Мусони ҳам жўнатдилар.
عن أبي بردة قال: بعث النبي صلى الله عليه وسلم أبا موسى، ومعاذ بن جبل إلى اليمن قال: وبعث كل واحد منهما على مخلاف قال: واليمن مخلافان ثم قال: يسرا ولا تعسرا، وبشرا ولا تنفرا
Абу Бурда айтади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам Абу Мусо ва Муоз ибн Жабални Яманга жўнатдилар. Яманда бошқарув жиҳатдан иккита ҳудудий минтақа бор эди. Муоз ва Абу Мусони ҳар бирини биттадан минтақага тайинлаб жўнатдилар. Уларни жўнатаётиб “Енгиллатинглар, қийинлатманглар. Яхшилик хабарини беринглар, ёмон гаплар билан нафратлантирманглар”. Бухорий ривояти.
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ашъарийларни шу билан бирга Абу Мусо розияллоҳу анҳуни ҳам Қуръон ўқишларини қанчалик чиройли эканини мақтаганлар.
حديث أَبِي مُوسى قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنِّي لأَعْرِفُ أَصْوَاتَ رُفْقَةِ الأَشْعَرِيِّينَ بِالْقُرْآنِ حِينَ يَدْخُلُونَ بِاللَّيْلِ، وَأَعْرِفُ مَنَازِلَهُمْ مِنْ أَصْوَاتِهِمْ بِالْقُرْآنِ بِاللَّيْلِ…
Абу Мусодан, Рослуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Мен кеч тушганда Ашъарийларни Қуръонни ўқишларидаги овозларининг майин ёқимлилигидан билиб оламан. Кечалари уларнинг уйларини ҳам Қуръон ўқиётганларидаги овозларидан билиб оламан…” Бухорий ривояти.
حديث أَبِي مُوسى، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ الأَشْعَرِيِّينَ إِذَا أَرْمَلُوا فِي الْغَزْوِ، أَوْ قَلَّ طَعَامُ عِيَالِهِمْ بِالْمَدِينَةِ، جَمَعُوا مَا كَانَ عِنْدَهُمْ فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ، ثُمَّ اقْتَسَمُوهُ بَيْنَهُمْ، فِي إِنَاءٍ وَاحِدٍ بِالسَّوِيَّةِ فَهُمْ مِنِّي وَأَنَا مِنْهُمْ
Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳудан Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Ашъарийлар агар бирор жиҳодда аёллари тул қоладиган бўлса ёки шаҳарларида аҳли аёлларининг уйдаги емиши оз қоладиган бўлса, ўзларида бор бўлган егуликларни бир катта матога тўплаб, кейин битта идишда ўрталарида ўзаро тенг бўлишишади. Улар мендан, мен улардандирман”. Бухорий ривояти.
Ривоятларга кўра, Абу Мусо розияллоҳу анҳу Қуръонни тўлиқ ёд олганлар. Қуръонни Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ўқиб олиб, Хаттон ибн Абдуллоҳ ар Руқоший, Абу Ражо Аторидий ва Абу Шайх ал Ҳаноийларга ўқиб берган (яъни шу кишилар Абу Мусодан Қуръонни ёдлаган).
Масруқ ва Шаъбийларнинг айтишига кўра, саҳобалар орасида энг буюк мужтаҳидлар олтита эди, улар Умар, Алий, Убай (ибн Каъб), Ибн Масъуд, Зайд (ибн Собит) ва Абу Мусо (Алашъарий) лардир.
Абу Мусо розияллоҳу анҳунинг яна бир яхши сифати, у киши қайси жангда иштирок бўлса, у жанг фақатгина кофирларга қарши жанг бўлган, ҳеч қачон мусулмон мусулмон билан урушган жангда иштирок этмаган. Алий ва Муовия розияллоҳу анҳумолар ўртасида фитна чиқиб, мусулмонлар ўрастида жанг бўлган, кўплаб мусулмонлар ўлиб кетган маҳалда Абу Мусо розияллоҳу анҳу ушбу фитнадан ўзини йироқ тутди. Мазкур фитна замонида одамларга шундай хутба қилди: “Эй инсонлар, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар: “Қоронғу туннинг бир бўлаги каби, ораларингиздан шундай фитналар чиқади. Унда киши кун бошида мусулмон ҳолида бўлиб, кечга бориб кофир бўлади. Мусулмон ҳолида кеч киргизиб, эрта тонгда кофир бўлади. У вақтда тик тургандан ўтирган яхшироқ, юргандан тик турган яхшироқ, юрган ҳаракат қилаётгандан яхшироқдир””. Ва яна одамларга шундай дер эди: Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар: “Агар мусулмонлар қиличларини ялағочлаб бир бирларига йўлиқсалар, ўлдирган ҳам ўлдирилган ҳам дўзахдадир”.
Мусулмонлар ўртасида чиққан ушбу катта фитнанинг бостирилиши ишларида Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳу ўртада воситачилик қилганлари маълум ва машҳурдир.
Абу Мусо розияллоҳу анҳу шариатни ҳаётда қоим қилиш юзасидан кучли сиёсатчи ҳам эди. Милодий 632-йилда Хадрамаутга, 644-650йй давомида Басрага, 657-йилда Куфага волий қилиб тайинланган.
Ва яна бошқа кўплаб ҳужжатларни ўрганиб чиқадиган бўлсак, Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳу оламга Аллоҳнинг каломини тарқатиш учун имкониятида бор ишларни қилганини, Қуръон қироати ва шаръий аҳкомлар илмларини зўр ўзлаштиргани, жиҳод майдонида мард жангчи бўлгани ва бошқа кўплаб олий сифатларни ўзида жамлаганини кўрамиз. Ана шунинг учун Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобалари, у кишига рисолатни етказишда ёрдамчи бўлган гуруҳлари тўғрисида Аллоҳ Таъоло шундай деган:
وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
“Биринчи пешқадам муҳожирлар, ансорийлар ва уларга яхшилик билан эргашганлар. Аллоҳ улардан рози бўлди, улар ҳам Аллоҳдан рози бўлдилар. Уларга остидан анҳорлар оқиб турган жаннатларни тайёрлаб қўйди. Улар унда абадий қолурлар. Ана ўша улкан ютуқдир”. (Тавба. 100)
Абу Мусо ал Ашъарий розияллоҳу анҳу милодий 666-йилда вафот этди.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев