Николай Крупинов. Сӑввисем

Хуплу тени - чӑваш Хӗвелӗ

Хуплу тени - чӑваш Хӗвелӗ. Ҫутаттӑр - и, вӑл кил - ҫурта?! Кил - ҫурт пуян, пулсан, тӗпелӗ. Анни пулсан, тав, хӗрт - сурта. Хӗрт - сурт вилет, пилеш вуттийӗ. Хутсассӑн, тет, кӑмакана. Кил - ҫурт упрать, анне аллийӗ. Куҫ пек сыхлать ӑна кӑна. Пире, ялан вӑл - ӑс панийӗ. Тек кирлӗ, утнӑ май ҫулна. Тек вӗрентсе, шав каланийӗ. Кӗрсе ларнах иккен, чунна. Асран яма, ҫитмест мехелӗм. Паян эп хам та мӑнӑ ҫын. - Кил, кил, теет, пулсан - тӑр, килӗм. Кайсан та таврӑн, тет пӗр ҫын. Хака хума ҫитмест, сӑмахӑм. Аннен, иккен, ун хакӗ ҫук. Вӑл - хаклӑ чул, мерчен - ахахӑм. Анне пекки никам та ҫук. Куҫран пӑхса, сана, ӑнланӗ. Вӑл - калӗ хӑйӗн сӑмахне. Тӑван килте чун

Такӑр ҫул, эп, сунатӑп

Ҫул ҫине тухиччен, кӑштах лар. Усала - Ҫӳлти Тур, - тетӗп чар. Хӗрес хывӑп, хыҫран, ҫурӑмран. Ҫухалсах, эс, пыран, ман куҫран... Такӑр ҫул, эп, сунатӑп, сана. Куҫ пекех упрасам ҫеҫ, хӑвна. Ҫу ҫулпе ҫеҫ кайсам. Чиперех. Пыл ҫулпе таврӑнма ҫеҫ, пӳрех... Ҫул ҫинче тем пулма пултарать. Аннӳ пилӗ ӑна та чарать. Инкеке те сирет, сан, умран. Аннесем, ҫавӑнпа. Турӑран!!! Хӑй ҫине, йывӑра, вӑл - илет. Ырӑ - сывӑ курас ун килет... Ачисем - алӑри пӳрне пек. Пур те хаклӑ, ҫавна, пӗлӗр тек!!!

Ыр ҫын унтан та ят ямасть

Ҫумрах тӑратнӑ пек паян. Эс чӗрӗ, сывӑ та таса. Мӗн - ма этем ирех каян?! Мӗн ма, шӑпа, ҫапла тухса?! Паян та чунӑм ыратать. Йӑслать, туртать, питех сурать. Чӑн - чӑн этем сӑмах тытать. Турри ҫӳлтен ҫеҫ йӑлт курать! Тен, вӑхӑт, сиплӗ сурана. Иртни ҫаплах асран каймасть. Пӗр эп, юлташ, калам ҫакна. Ыр ҫын унтан та ят ямасть...

Ыр ят юлинччӗ, ял ҫине...

Чӑн - чӑн юлташ вӑл - пӗр пулать. Шывра, вутра тӗрӗсленни. Кайсан та хӑй асрах юлать. Тавах турра тен, тӗл пулни. Йӑлтах кураҫ, иккен, лерен. Пӗлеҫ тӗр, пирӗн шухӑша. Ырри пӑхать ҫӳл тӳперен. Упра, тет, ҫакӑ чӑваша. Ыр ҫын вилет те ят юлать Асрах вӑл тунӑ, ыр ӗҫсем. Чӗррисене сыхлас пулать. Куҫ пек упрасшӑн ҫав чунсем. Пӗлсем, этем, ҫак кун ҫути. Пуриншӗн те хӑналӑха. Йӑлтах иртет, ытти - хытти. Кайса выртсан, яланлӑха... Эпир, теп, асӑнар, сана. Ыр ят хӑвартӑн мир ҫине. Ан асӑнах, тӑрук, мана. Ыр ят юлинччӗ, ял ҫине...

Хитреленсе пырать, тавралӑх...

Хитреленсе пырать, тавралӑх.
Часальнике туса лартсан.
Мухтавлӑ, тетӗп, хамӑр халӑх.
Пӗрле, сӑваплӑ, ӗҫ тытсан.
Таса, уйра - нимех те ҫукчӗ.
Ҫук марччӗ ҫав, теп, чул купи.
Ӑна ҫӗр ашшӗ те ҫӑтнахчӗ.
Вӑл пулнӑччӗ тек курӑнми.
Тек, сӑнарах пӑхсан, кураттӑн
Тирек, мӑн йывӑҫ, ӳснине.
Ах, ҫакӑнта, чиркӳ, калаттӑн.
Пулнах. Пит шель, тӗп тунине...
Шуйтанӗ, хытӑ мӗн, алхаснӑ.
Пӗр йӗрсӗр - мӗнсӗр, хӑварар.
Чанне те пӑрапа тек каснӑ.
Ҫӗре персе, ыткӑнтарар...
Ахлатнӑ вӑл - суран, туяннӑн.
Пӗр шелсӗр ӳкнӗ, ҫӗр ҫине.
Паян вара, шӑтса вӑл, ларнӑн.
Турхан салин, теп, ял пуҫне...
Унта кӗрсе ҫурта та ҫутӑн.
Инҫех те мар, ҫӑва - масар.
Эс, Турӑпа, мала тек утӑн,

Чӑваш енӗн, палли...

Чӑваш енӗн, палли.
Симӗс ылтӑн пурри.
Кӗмӗл ҫӗрӗн, алли.
Упрасам. Мӑн Турри.
Чи хитре, хӗрӗсем.
Чӑваша палӑртаҫ.
Чи малтан, ӗҫченсем
Ун сумне теп, йӑтаҫ...
Тӳпери ахахпи.
Ахах пек ҫунайсан.
Чи чипер чиперпи.
Раҫҫее тухайсан.
Чыс - хисеп, халӑха.
Ашшӗне - амӑшне.
Айтӑр, тав тӑвар - ха?!
Чӑваш ен, ҫӗр - шывне.
Ырӑран, ыр шӑтать.
Вӑрлӑххи ыр пулсан.
Халӑх ятне йӑтать.
Турӑпа ҫеҫ пулсан...

Мӑчкаш хӗрӗ, пит маттур

Мӑчкаш хӗрӗ, пит маттур.
Куҫ пекех упратӑр. Тур!
Патӑр ырлӑх - сывлӑхне.
Юратсан, хӑй халӑхне.
Халӑх авалтан ӗҫчен.
Ним тума та ҫук пӗччен.
Мирпеле ҫеҫ ӗҫ вӗрет.
Йӗппи хыҫҫӑн, ҫип кӗрет.
Ӑстине кура, ӗҫне.
Хисеплер, теп, ҫынсене...
Айтукан вӑрманӗ те.
Пирӗн, хӗршӗн, савнӗ те.
Ик аллинче, ӗҫ вӗрет.
Ҫилӗ, хамра май вӗрет.
Вӗренсе - вӗренерен.
Пил илсе - пилешӗмрен.
Паллан - тӑран, палан, пур.
Хамрӑн, тӗрӗҫӗ те пур.
Тӗрри чӑн та, пить паха...
Вӑл - упрать, хамӑрлӑха.
Хамӑр ял, теп, хыт савса .
Чӗреренех, тав туса.
Маттур пул та паттӑр пул.
Харсӑр халӑх пек, эс, пул.
Чикӗм хыҫҫӑн, чикӗм ту.
Чутая ҫеҫ сума су.
Тӗрӗллӗ картту та пур.
Хулҫи, ҫунатту та п

Эс. Тур мар

Чунлӑ юрӑ.
Унсӑр мар.
Мӑнӑ Турӑ.
Сансӑр мар.
Лайӑх ывӑл.
Япӑх мар.
Ӳкӗн, ывӑл.
Эс. Тур мар.