29-бөлүм.
ДИАНАНЫН КӨЗ ЖАШЫ
Диана эки жумадан кийин гана
араң эсине келди. Жарым-
жартылай көзүн ача өзүнүн каякта
экенин түшүнбөй жатты. Эбакта
жантаслим болуп тигил дүйнөдө
жүргөндөй сезип кетти. "Мен
тирүүмүнбү же өлдүмбү?" , эсине
келип келбей оюна ушундай суроо
пайда болду. Көзүн акырын ачып,
жаап кайра жумуп атып бир кезде
чоң ачып жиберди. Айланасынын
баары жапжарык, өзүнүн жогору
жагындагы илинип турган айнек
идиште кандайдыр бир суюктуктун
турганын көрдү. Башын көтөрөйүн
деди эле эмнегедир ичтери ооруп,
кубаты жетпей койду. "Мен
кайдамын, ооруканадамынбы. Эгер
ооруканада болсом мени кантип
табышты. Же тигилер дале сынап,
кыйнап Мындан көрө ушунчалык
кыйналып азаптангандан көрө
өлүп калганым эле жакшы. Тигилер
баары бир мени соо коюшпайт,
өлтүрүп өлүгүмдү кислотага
ээритип салышат. Ушул кислота
дегенди ким ойлоп чыгарды экен?"
Диана өзүнчө ойлонуп жатып шырп
деген добушка кайра көзүн ачты.
Бет маңдайында ак халат кийген
врач туруптур.
- Слава Богу наконецта эсине
келди. Ал Диананын чекесине
колун тийгизди.
- Айтыңызчы сиздин атыңыз ким,
Дианабы?
- Мен кайдамын? - Диана жооп
бергендин ордуна кайра өзүнө
суроо салды.
- Камсанабай эле коюңуз,
ооруканадасыз. Өтө эле оор
ахывалда келдиңиз эле, киши
болот, болбойт деп чочулап
жатканбыз, акыры акырындап
оңолуп кеттиңиз.
- А сиз кимсиз?
- Мен сиздин врачыңыз болом,
айтыңызчы сиздин атыңыз ким
Дианабы?
- Аны кайдан билдиңиз?
- Эки-үч жумадан бери эне-атаң
келип, күндө бизге тынчтык
бербей, сенин ахывалыңды сурап
жатышат…
- Ким, ким дедиңер эне-атам
дедиңерби? Диана башын
көтөрөйүн деди эле врач кайра
жаткырды.
- Сизге кыймылдаганга да, көп
сүйлөгөнгө да болбойт.
- Түшүнсөм буюрбасын, мен
кайдамын, Бишкектин
ооруканасындамынбы. Эне-атам
менин бул жакта экенимди кайдан
билишет. Чын эле угуп жатамбы же
түшүмбү?
"Эне-атаң келип" деген сөздү
укканда эмнегедир жүрөгү
мыжылып, көзүнөн өзүнөн өзү эле
жаш шорголоп куюла баштады.
Өзүнүн туура эмес сүйлөп алганын
түшүнгөн врач оңтойсуз сезип
атты.
- Сизге кейигенге да, сүйлөгөнгө
да болбойт, эс алыңыз, - ал
күнөөлүү кишидей акырын сыртка
чыгып кетти. Диана эмнегедир
өзүн кармана албай ыйлай берди,
ыйлай берди.
КУБАНЫЧТУУ КАБАР
Бул кабарды укканда Ибрагим да
Абдувахаб менен ооруканага жетип
келишкен болчу. Диананын да эне-
атасы ошол жакта экен. Көп өтпөй
эле ал жакка Альбина, Гүлбахрам
анан Манзура апа болуп баары
чогуу келишти. Диана эсине
келгенче бир да бирөө
ооруканадан карыш жылышпай эч
жакка кетишкен жок. "Сокурдун
тилегени эки көз" дегендей
бардыгы Диананын сакайып
кетишин, эсине келишине күндө
Кудайдан миң мертебе жардам
сурашып күнү-түнү күзөтүп
калышты. Атүгүл бул жакка
милиция кызматкерлери да бат-
бат, байма-бай каттап кыздын
ден-соолугун сурап жатышты.
Арадан эки апта өтүп, үчүнчү апта
башталганда гаа врач аларга
Диананын көзүн ачкандыгы
тууралуу кубанычтуу кабар айтып
келди. Ушунчалык
кубанышкандыктан бардыгы
көздөрүнөн жаш агыза ыйлап
жатышты. Өзгөчө Ибрагим
Мэхрасы кайрадан тирилип
келгендей асманды карап алып
Кудайга миң мертебе
ыраазычылыгын билдирип, көзүн
жаштап турду. Чындыгында
Ибрагим Диананын артынан чуркап
канчалык азаптанганы менен
Диана аны жакшы билчү эмес.
Тескерисиче андан чочулап, оолак
болууга аракет кылып качып
жүрдү.
Дарыга көп акча
чыгымдалгандыктан Диананын
эне-атасынын өздөрү менен кошо
ала келишкен акчалары жетпей
калды. Кыргызстанга телефон
чалмакчы болушту эле Гүлбахрам,
Манзура апалар токтотуп коюшту.
- Убара болуп, кыйналбай эле
койгула, биз силерге карагада
жакыныраак турат эмеспизби.
Айылга барып бат эле таап келе
коёбуз.
Алар ошол замат эле Альбинаны
айылына жөнөтүштү. Акча бир топ
керек болгондуктан
кошуналарынан акча карызга
сураштырып таппай коюшту. Анан
айла кеткеде жалгыз саа уюн
сатыша ошонун акчасын алып
келип берди. Альбина ал жөнүндө
эч кимге эч нерсе айткан жок.
Көптөгөн кымбат дарылар менен
дарылангандыктан акырындап
Диананын ден-соолугу жакшырып,
оңоло баштады. Врачтар ага
жашылчанын ширелерин бери, үч-
төрт күндөй кармашты дагы
акырындап жеңил тамактарды
бергенге өтүштү. Ал кадимкидей
кыймылдаганга жарап калганда,
реанимациядан башка бөлүмгө
которушту.
Адатыча Ибрагим ага кайрадан гүл
көтөрүп келип, врачтарга
тапшырып кетип жатты. Албай
моюн толгошсо да ой-боюна
койбой алардын колдоруна,
шоколад кармата коюп берип
жиберет да, бир-эки сааттай
оорукананы айланчыктап жүрүп
анан кетет.
СУРАК
"Мен кандайча бул жакка келип
калдым?" деп Диана башын
катырып таңгалып жүргөн.
Жергиликтүү милиция
кызматкерлери келип аны менен
маек кура башташканда гана
иштин чоо-жайын түшүндү.
- Сизди өлүм алдында жатканда
биз таап алып, "скорый" менен
ооруканага жеткирдиргенбиз.
Сенин ким экениңди эне-атаңдан
сураштырып билип алдык. Бирок
кандайча жер алдындагы орого,
түрмөгө салып таштаганы
табышмак болуп отурат. Алар
кимдер сени орго салып
кыйнашкан? Сени Альбина менен
Ибрагимдин көзүнчө автобекеттин
жанынан кандайдыр бир ак
мерседеске салып алып кетишкен
турбайбы. Алар кимдер эле?
- Мен өзүм да жакшы түшүнө
албай койдум, кимдир бирөөлөр
менен мени чаташтырып алышты
дагы кыйнай беришти.
- Кыйнашкандарынын себеби эмне
болду?
- Өзүмдүн да буга башым жетпейт,
эмне себептен мынчалыкка
барышканына. Сыягы мен алар
менен чогуу иштешип анан качып
кеткен имишмин…
- Бобул сүрөттөгүлөрдү
тааныйсыңбы? - алиги милиция
кызматкери беш-алты сүрөт алып
чыкты да Дианага көрсөттү.
Баардыгы тааныш, алиги жашыруун
акча чыгарган цехтин
адамдарынын сүрөтү болчу.
Аларды бир аз карап турган соң
"жок" дегендей башын чайкады.
- Буларды биричи көрүшүм.
- Булардычы?
Бири-бирине куюп койгондой
окшош эки сүрөттү көрсөттү. Алар
банданы жетектеген Альберт менен
Роберт экөөнүн сүрөттөрү болчу.
Диананын көзүнө эмнегедир түрмө
элестеп кетти. Алиги Марат
Исабековдун түрмөсү эмес чыныгы
ьтүрмө элестеди. Кайрадан
түрмөгө түшүп калаарын
ойлогондо жүрөгү "болк" дей
түштү. Эгер мамлекеттик мыйзамга
каршы кылмыш жасасаң милиция
кызматкерлери эне-атаңдын
көзүнчө эле ачыктан-ачык түрмөгө
алып кетээри бышык. "Эч нерсе
билбейм, тааныбайм" деп калп
айтып тана баштады.
Биздин сиздин тиги Бишкектеги
Марат Исабековдун менчик
түрмөсүндөгү туткун кыз
экениңизди билебиз, бирок
кандайча таптакыр эле башка
экинчи бандага кабылып калдың,
бизге табышмак болуп атат.
Экинчи банда ким билесиңби?
Жок.
Жашыруун акча чыгарган банда…
балким сиз алардын мүчөсү болуп
жүрбөңүз?
"Жашыруун акча чыгарган банда"
дегенди укканда Диананын жүрөгү
оозуна кептелди. Эми даана,
кайрадан түрмөгө отурам деп
чочулады.
- Менин ким экенимди өзүңөр деле
менден жакшы билесиңер?
- Марат Исабековдун адамдары
өзүнүн туткун кыздарын барымтага
алып, бизде курчоодо калганда
эмне үчүн алардын арасында сиз
жок болгонсуз. Бул мезгилде кайла
элеңиз?
- Силер келе электе ал үйдүн
ичинде кандайдыр бир адамдар
менен өздөрүнчө мушташышып,
атышуу башталып кеткен болчу.
Мени катуу сабап
ташташкандыктан үстүңкү кабатта
эсим ооп жаткам…
- А эмне себептен катуу сабашкан?
- Бизде менчик түрмөдө андайлар
көп болот, кичине эле туура эмес
иш жасасак же каяша айтышсак
ошентип сабап ташташат.
- Именно сизди кайсы күнөөңүз
үчүн сабашты эле?
- Качууга аракет жасагам, ошон
үчүн…
- Та-ак айта бериңиз андан ары?
- Кыскасы ошондой, мен үстүнкү
кабатта эсим ооп жаткам, мени
кандайча сабашканын алиги туткун
болуп жүргөн жердеш кыздарым
деле айтып бере алышат. Анан
эсиме келгенде төмөнкү жакта эки
жаат болуша өздөрүнчө мушташып,
атышып жатышыптыр. Ошондой
кырдаалдан пайдаландым…
- Биричи кабаттан качып чыкканга
албетте мүмкүн эмес, ал эми
экинчи кабаттан кантип түшүп
кеттиңиз, терезелери бүт тордолуу
болсо?
- Буга мен өзүм да жакшы түшүнө
бербейм, экинчи кабаттын эң четки
бөлмөсүндө башында илмеги бар
аркан жип бар экен узун. Сыягы
төмөн жактагы мушташып, атышып
жатышкандар таштап салышса
керек. Ошону алдым да үчүнчү
кабатка көтөрүлүп чыктым. Үчүнчү
кабаттан терезелеринин темир
решёткалары жок болчу.
Айнектерин алып жип учундагы
темир илмектерди алып, терезе
аркылуу төмөн карай таштап
жиберип, аркан менен сыйгаланып
түштүм.
- Убакыт чак түш болсо, терезеден
жылмышып түшүп келатканыңды
эч ким көргөн жокбу?
- Мен деген үйдүн аркы бети
менен түштүм, ал жактан эч ким
көрүнбөйт.
- Бийиктиктен кулап кетем деп
корккон жоксуңбу?
- Жан керек болсо баарына кайыл
болот экенсиң. Жакшы
мүмкүнчүлүк болуп турганда
пайдалана албай калсам, анда кача
албайт болчумун. Мен жашырынып
короодон жаңы гана чыгып ары
көздөй узай бергенде, кандайдыр
бир чүмкөмө машинеде солдаттар
менен милициялардын келип жерге
секирип түшүшүп, үйдү, короону
курчоого алып жатышканын
көргөм.
- Дарбазадан кантип чыктыңыз,
сизди баары бир көрүп калышмак
да?
- Мен дарбазадан чыккан жокмун,
дубалдан алиги үчүнкү кабатта
түшкөндөгүдөй башында илмеги
бар жип илинип туруптур ошо
менен дубалга тартынып чыгып,
ары жагына өтүп кеттим.
- Күчүңүз кантип жетти, дубалдын
башыа чейин тартынып чыкканга?
- Дубал анча деле бийик эмес
болчу, болгону эки жарым же үч
метрдей. Көтөрүлө албай
убараланып жатып араң дегенде
тартынып чыккам. Эркиндикке
чыккан соң эптеп эле Ташкенден
алыс узап кетким келди. Каякка
барарымды билбей эле айылга
бараткан автобустардын бирөөсүнө
түшүп алдым. Андан кийинки
окуяларын тигил оорукананын
сыртында жүрүшкөн Альбина
Гүлбахрамдар жакшы билишет.
- Аны биз деле билебиз, бирок
башка бандалар сени кандайча
туткундап алышты?
- Мен аларды биричи көрүшүм,
алардын мүчөсү да эмесмин.
Кыргызстандан эриксиз келген
туткун кыз экенимди бардыгы
билишет. Алар менен эч кандай
байланышым да болгон эмес. Алар
мени кимдир бирөөлөр менен
чаташтырып алышты…
Диана менен милиция
кызматкерлеринин маеги, сурагы
дээрлик бир жумадан ашык болуп,
андан соң аы жайына коюшту.
Ошондон кийин гана эне-атасы,
тааныштары менен жолукканга
мүмкүнчүлүк ала алды.
КЕЗДЕШҮҮ
Диана менен эне-аталары биринчи
жолу жүз көрүшүшүп, маңдай-
тескей отуруша беттешишти.
Башынан көптөгөн кордуктарды
көргөндүктөнбү Диана өзүнүн
жашынан үч-төрт жылга жогорулап,
жыйырма бештердеги кыздардай
болуп картая түшкөн болчу. Атүгүл
өңү да кичине өзгөрүп кеткен.
Кызын сыга кучактаган энеси
көпкө чейин коё бербей ыйлап
жатты.
- Биз сенин дайынсыз жоголуп
кеткениңден кимдир бирөөлөр
өлтүрүп туруп, БЧКга сөөгүңдү
ыргытып же алыс жерге алып
барып көмүп таштаган го деп
ойлогонбуз. Эгер таптакыр эле
дайының табылбай кетсе бир
жылдан кийин куран окутуп,
ашыңды берели деп даярданып
жатканбыз. Издеттирип, өзүбүз да
издеп эч жерден таппай чарчап-
чаалыга таптакыр эле сенден
үмүтүбүз үзүлө түңүлүп калган
болчубуз.
- Көп өтпөй ары жактан Заира апа
Гүлбахрам менен Альбиналар
келишип кучакташып калышты.
Заира апа да көзүн жаштап ыйлап
алып басылды.
- Сенин айыгып, жакшы болуп
кетишиңе ушул Заира апаңдын
көмөгү көп. Дарыга жалаң ушул
апаңдын акчасын чыгымдадык.
- Рахмат сизге апа, аман болсом
менин да жардамым тиет силерге,
- Диана Заира апаны кыса
кучактап бетинен өпкүлөп жиберди.
Бир кезде баардыгы ары жакта бир
кучак гүл кармап турган жигитти
карап калышты. Анын ары
жагында дагы бир жигит турган
болчу. Гүл кармап турганы
Ибрагим, анын артындагысы болсо
Абдувахаб эле. Экөөнүн тең өңү-
баштары жылуу учурап буларды
кайдан көрдүм эле дегендей
жалдырай карап калды. Көздөрү
көздөрүнө чагылыша экөө бири-
бирин бир топко тигилише туруп
калышты. Альбина тигиге
барбайсыңбы дегендей акырын
Диананын артынан түртүп койду
эле ал арт жагын бир карап алып,
кайра экөөнү карады. Бул
мезгилде Ибрагим Дианага жакын
басып келди.
- Кандай Диана, ден-соолуктарың
жакшыбы?
- Рахмат өзүмдү жакшы сезип
калдым… Баса, сиз ким болосуз…
- Мен… ме Ибрагиммин, сени жер
төлөдө жатканда мен таап алып
чыккам.
- Кайсыл жертөлө?
- Бул жолкудагы эмес, тээ мындан
бир топ мурунку, жер алдындагы
люктан. Эсиңдеби сен ооруканада
жатканда мен сага гүл алып келип
бери ошол жактан таанышпадык
белек. Сен анда көзүң көрбөй,
төшөктөн турбай жаткансың.
Экөөбүз тааныша жакшы эле
сүйлөшчү элек го, адан кийин эле
сен жоголуп кеттиң, кимдир
бирөөлөр уурдап кетишти… Сени
жоготуп жиберип таппай калдым.
Калаа боюнча издебеген жерим
калган жок. Сеи издеп Заира
апанын үйүнө чейин изиңди кууп
барып келдим. Сени издеп жүрүп
Марат Исабековдун бандасын
кармап, тыптыйпылын чыгардык.
Сени издеп жүрүп Альберт, Роберт
дегендердин жашыруун
мафиясына кабылдык.
- Сиз кимсиз, уголовный розыскта
иштейсизби?
Анын сөзүнө Ибрагим да Абдувахаб
да күлүп жиберишти.
- Жок Диана, мен сени люктан
алып чыкканда эле
таңгалганымдан эсим эңги-деңги
болгон, - ал чөнтөгүнөн кандайдыр
бир кыздын сүрөтүн алып чыкты.
Ал Мэхранын сүрөтү болчу.
- Бобул кыздын сүрөтүн карачы,
ким бул?
Диана сүрөттү колго ала таңгала
карап турду.
- Бул менин сүрөтүм го…?
- Жок Диана бул менин эң кымбат,
эң жакын адамым болчу. Кырсыкка
учурап кайтыш болуп калган. Ме
ошондо эң эле оор жоготууга
учурап, эң кымбат адамымдан
айрылгам. Аты Мэхра болчу, аны
сен эң жакшы тааныйсың, тигил
Заира апанын кызы эле.Жалгыз
гана мен эмес Заира апалар, анын
бир туугандары болуп
баардыгыбыз оор жоготууга
учураганбыз. Кудай Таалам сени
өзү алып келип жолуктурбадыбы
бизге. Сен кандай кыйналсаң сени
жоготуп жиберип биз да ошончолук
кыйналдык. Сени издеп атүгүл
Кыргызстанга Токмок шаарына,
сенин жергеңе барып эне-атаң
менен таанышып келбедимби. Анан
үч кабаттуу үйдөгү Марат
Исабековдун адамдары менен
согушкан да биз болчубуз. Сени
куткарабыз деп барып туткунга
түшүп калганбыз. Эсиңдеби,
"булардын ичинен кимисин
тааныйсың" деп сени бизге алып
келгенин?…
- Ооба эсимде, силерди эми
эстедим, ошондо экөөңөрдү
көрбөдүм беле…
- Бир-эки жолу көчөдөн көрүп сага
жеткенге үлгүрө албай
калгам."Жардамга! " деп
кыйкырганыңда сүйрөп машинеге
отургузушуп заматта көздөн
кайым болуп кетишкен. Баса,
айтмакчы, сени люктун астынан
өзүм көтөрүп чыккан болчумун,
ошондо көйнөгүңдүн ичинен эки-үч
пачка акча жүргөнүн көрүп,
кийинчерээк эсиңе келгенде кайра
өзүңө берем деп акырын алып
койгом. Мынакей ошол акчалар.
Сен эки көзүң көрбөй ооруканада
жатканда врачтарга, анан
дарыларга анча-мынча
чыгымдагам. Калганы мынакей
өзүм бир кагазын дагы
чыгымдаган жокмун.
- Сиз өзүңүз кимсиз?
- Мен Мэхранын жигити болчумун,
экөөбүз мына-ана үйлөнөбүз деп
турганда кырсыктап жатпайбы.
Сени көргөндө Мэхра кайра
тирилип келгендей болгон, жоготуп
жибергенде кандай болсо да издеп
таап, экинчи жоготпоско ант
бергем… Чындыгында сеи
жоготкондон бери бир түн да тынч
уктай элекмин…
Диана тигинин сунуп турган
акчаларын алып бир азга ойлонуп
турду да санабай тепетең экиге
бөлүп жарымысын Заира апага
жарымысын өзүнүн эне-атасына
берди. Бул жерде жок эле дегенде
долларларды сомго айлантып
эсептей келгенде жүз миң сомдун
тегерегинде болмок. Акчаны
алышкан эки тарап тең оңтойсуз
боло түшүштү.
- Алгыла, силердин эмгегиңер бар,
силер үчүн мен акча эмес
жанымды да берүүгө даярмын.
Дарыга акча жеткире албай
кыйналып жатышкан эки тарап
кадимкидей жеңилдей түшүштү.
Ошол акчанын күчү менен эң
жакшы врачтарды жалдашып, эң
күчтүү дарыларды бери, Диананы
тез эле сакайтышып ооруканадан
чыгарып алышты.
Ибрагим да өзүбектердин
сымбаттуу жигиттеринин бири
болчу. Эне-атасынын көзү өтүп
кетип, үйдөгүлөрдүн эң улуусу
болгондуктан айылда калышкан
кичүү инилерине каралашып турчу.
Диана экөөнүн мамилелери бара-
бара жакшы болуп кадимкидей
бири-бирин жакшы көрүп
калышты.
Көп өтпөй Диана ооруканадан
чыкканда Заира апа баш болгон
бардыгы Кыргызстанга конокко
барып сый көрүп келишти. Жарым
жылдай Диана менен Ибрагим кат
алыша, телефон менен сүйлөшүшө
убакыттары болгондо же Ташкенде
же Бишкекте болушуп жолугуша
калып жүрүштү. Аябагандай узак
убакытта болбосо да өзүнүн
кордук көргөн мезгили бир
кылымга тете болгондой болду.
Бирок ошончо азап тартып кордук
көргөнү заматта эле унутулуп
бардыгы артта калды. Ибрагим
көптөн берки айта албай жүргөн
үйлөнүү жөнүндө Дианага өз
сунушун айтты. Эки апта өткөн соң
ал жообун берди, анын сунушуна
макул экендигин билдирди.
ЭСТӨӨ
Жай мезгили болчу. Диана менен
Ибрагим Ысыккөлдөгү
пансионаттардын ичинде эс алып
жүрүшкөн. Кечке жуук көлдү
жээктей ак чардактардын ары-
бери учуп жүрүшкөнүн кызыга
караша, пирстин үстүнө чыгып
келишти.
- Эх ушундайда эң чоң суммадагы
акчаң болсо ээ, үйлөнүү тоюбузду
чет өлкөлүктөрдөй болуп
"свадебный путешествие" жасап
кыдырып кетет элек…
- Айтпа…
Экөө кыялданыша кызарып тоо
бооруна батып келаткан күндүн
нурун карап, бир топко отурушту.
Диананын эсине бир нерсе
түшкөндөй Ибрагимди жалт
карады.
- Ибрагим… сенин эсиңдеби, мени
кайсыл люктан алып чыкканың?
- Кайсыл, баягыл эң алгачкы сага
жолуккандагыбы? Албетте эсимде…
Диана анын сөзүн аягына
чыгарбай сыга кучактап өпкүлөп
жиберди.
- Кудай буюрса экөөбүз миллионер
болобуз, чет өлкөлүктөрчө
"свадебный путешествие"
жасайбыз, ура-аа-а!
Ибрагим аны жоругуна түшүнбөй
таңгала карап калды.
- Сага эмне болду Диана,
ушунчалык кубангандай?
- Эч нерсе, - ал эки колун өйдө
көтөрө асманды карай жыргап
каткырып күлүп атты. Ибрагим
унчукпастан аны карап тура берди.
Бир кезде Диана күлкүсүн дароо
токтото асманды карай өзүнчө
сүйлөнүп кирди.
- Оо жараткан күчтүү Кудайым,
ушунча кыйынчылыктарды,
кордуктарды баштан өткөрүп,
бирок өлтүрбөй, аман-эсен сактап
келдиң ушунуңа рахмат. Эми дагы
бир жолу жардамыңды аябай, көз
кырыңды сала көр мага. Мына
канчалаган сыноолордон,
кыйноолордон өткөрдүң, эл
көрбөгөн азап-тозокторду
тарттырдың. Тиги дүйнөгө канча
жолу барып кайра келдим. Жер
алдында, ордо кандай гана
азаптарды тартпадым. Эмнелерди
гана көрбөдүм. Канча жолу ажал
так эле маңдайыма келип, мени
аяп кайра кетпеди. Эми акыркы
жардамыңды бере көр Кудайым.
Ошончо азап-тозоктордун, көз
жаштарымдын, камчынын уусун,
чыбыктан акка кандардын эми
убайын, үзүрүн көрсөтө көр. Оо
Кудайым…
Ал өзүнчө сүйлөнүп жатты, анын
бул жоругуна түшүнбөй Ибрагим да
андан көзүн албай талып карап
тура берди. Анын бет маңдайында
Диана эмес эле Мэхра сүйлөп
жаткандай туюлду. Анткени Мэхра
өзүнчө сүйлөнүп, кубанып,
кыялдана, өз кыялына өзү
маашырлана, жыргай бермей
адаты бар болчу. Анда да Ибрагим
эч сөз сүйлөбөстөн анын ушундай
кыял-жоругуна кызыгып, карап
тура берчү. Бир кезде Диана эсине
келе анын жанына басып келди.
- Менин жоругума таңгалып жатсаң
керек ие? Таңгалбай эле гой, бул
таңгала турган жорук эмес. Андан
көрө айтчы Ибрагим, аябай бай
болуп жашагың келеби, тим эле
акчаларды ойдогудай каалаган
жагыңа чачып?
- Дика (аны ал ушинтип эркелетип
сүйлөчү) ойго келбеген нерселерди
сурабачы?…
- Чыныңды айтчы болгуң келеби?
- Эмне түш көрдүңбү?
- Айтчы болгуң келеби?
- Эми кандай десем… "Генерал
болууну каалабаган солдат солдат
эмес" дегендей, ким эле оокаттуу
бай болуп жашаганды каалабасын.
- Анда бай болуп, оокаттуу болуп
жашайсың…
- Кантип?
- Ошентип эле, андан көрө мени
кайсыл люктан алып, сууруп
чыкканыңды тапатак айтып бере
аласыңбы?
- Албетте…
- Жаңылбайсыңбы?
- Мен ал складда канча иштедим.
Ал люктун үстүнөн далай жолу
өтпөдүмбү, көзүмдү жумуп
көрсөтүп бере алам.
- Эң жакшы, мен сага бир нерсе
айтайынбы, кубанычтуу нерсе…?
- Айта бер…
- Айта турган болсом, ошол люктун
ичиндеги жер алдындагы темир
түтүктөр өтчү жерде эң көп
суммадагы акча бар…
- Койчу тамашалабай, кайдагы
акчалар?
- Өтө эле узак, долгая история,
айтып отурса. Ал акчалар бизге
өмүр бою, атүгүл небере-
чөбөрөлөрүбүзгө чейин жетет.
- Түшүнсөм буюрбасын, анча
акчаларды кайдан алып жүрөсүң
же…
- Мени алар бекерден бекер
куугунтукташка жок да…
- Кимдер?
- Кимдер болушмак эле, алиги орго
салып, камап таштагандар.
- Түшүнүктүү…
- Жок сен али эч нерсени түшүнө
элексиң. Мен четин чыгарып гана
айтып жатпаймынбы. Алар эмне
себептен менин артымдан куушуп,
аңдып калышкан айтып берейинби
баштан аяк…, анда эмесе угуп тур…
Ал кандай Ташкенге келгенин,
тигилердин туткунунан качып
чыкканын, ак чет элдик машиненин
артына жашынып калып,
бейтааныш короого, андан соң
гаражга кирип кеткенин, ал жакта
камалып калганын. Түн ортосунда
сыртка кантип чыгам деп адашып
жүрүп отуруп, жашыруун акча
чыгарып жаткандарга туш
болгонун. Тутам акчаларды
баштыкка толтура салып, артына
асынып алып, жер алдындагы
темир түтүктүн үстү менен
чыкканча жөргөлөп качып жүрүп
отурганын, акыры адашып кетип
жер үстүнө, сыртка чыга албай
калып акчаларды бир жерге
катканын, анан аябай
чарчагандыктан, ачкалыктан
дарманы калбай эси ооп калганын,
кыскасы эч нерсени коротпой
бардыгын төкпөй-чачпай айтып
берди.
- Эми ишендиңби?
- Бирок баары бир ишене албай
турам…
- Кантип ишенбей турасың
Ибрагим, жашыруун акча чыгарган
цехти иштетишкен Альберт, Роберт
дегендердин бандасы бүт
кармалышты беле, эми ишендиңби.
Ал бандаларды дагы мени издеп
жүрүп кокусунан кармап
албадыңарбы. Мен болбосом
балким алар алегиче карматпай
сайрандап жүрө беришмек да.
- Жок, баары бир…
- Болуптур, ага ишенбей эле кой, ал
эми мени люктан сууруп
чыкканыңарда эки пачка акчаны
кайдан алдың, менин
коюнумданбы?
- Албетте, бирок…
- Бул жерде бирок, сироктун кереги
жок, Ибрагим. Ошол эки пачка дал
эле ошол сумкадан алган акчалар
болчу. Сумканы тоесть баштыкты
кумга көмүп жатканда, кокусунан
тирүү калып калсам, кереги тийип
калбасын деп атайын бөлүп алып
койгом. Эми буга эмне дейсиң?
Ибрагим ага эч жооп таба албай
унчукпай туруп калды.
- Андан көрө ал жердеги люкту
тапатак эстеп айтып берсең, Кудай
буюрса көп акчалуу болобуз.
Ибрагимде акырындап ага ишенүү
сезими пайда боло баштады.
- Ушуну тамашалабай чын айтып
жатасыңбы ыя?
- Бул тамашалай турган нерсе
эмес, мен сага өз киши катары
болгон сырымды айтып жатам.
Муну мен керек болсо өз эне-
атама да айткан эмесмин.
Кыйынчылык, азап-тозоктор, эстөө
сезимиди да начарлатып жиберсе
керек, ал акчалар таптакыр эле
эсимден чыгып кетиптир. Сен акча
тууралуу кеп кылганда гана эсиме
келип атпайбы.
- Демек чын экен да…
- Албетте чын…
Күтүлбөгөн жерден Ибрагим
Диананы катуу кучактап калды.
Көл жээгиндеги пирстин үстүндө
эки адам бир ордуларында былк
этишпей көпкө кучакташып
турушту. Күн эбакта уясына батып,
айлана акырындап караңгылап
келаткан болчу.
ЭСКИ ИЗ МЕНЕН
Бишкектен чыккан кызыл чет
элдик "Хонда" машинеси чоң
шоссе жолго түшүп алып, чыгышты
карай катуу ылдамдыкта шуулдап
кетип баратты. Ошол ылдамдыгы
менен жолдон эч жерге токтогон
жок. Адаттан тышкары катуу айдап
бараткандыктан эки жерден МАИ
кызматкерлери токтотуп, эскертүү
беришип, айып төлөттүрдү. Анын
ичинде Диана мене Ибрагим бар
болчу. Алар эч жерге токтобостон,
эч жерге кайрылбастан кечке жуук
гана Ташкент шаарына кирип
барышты. Калаага кирээри менен
эле эмнегедир мурунку
кыйынчылыктары, көргөн азап-
тозоктору эсине түшүп кеткенби
Диананын жүрөгү бир мыжылып
алды. Бул жакка ал киргиси да
келбей турду, эгер акчалар
болбогондо бул жакка келейин
деген ниети да жок болчу. Экөө
түз эле Ибрагим жашаган батирге
барышты. Ташкенде айына эки
миң өзбек сумун төлөп ушул
батирде үч жылдан бери жашап
турчу. Ал күнү душка түшүшүп, эс
алып жатышканы менен таң
атканча кирпик көзүн кагышкан
жок, аркы-беркилерди сүйлөшүп
жатышып, таңга жуук гана уктап
кетишиптир. Бир кезде Ибрагим
чоочуп ойгоно саатты караса
ондон өтүп калыптыр, күн эбакта
эле төбөгө көтөрүлүптүр. Диана
болсо жанындагы диванга эч
нерсени сезбей катуу уктап жаткан
болчу. Аны ойготкусу келген жок,
көпкө тиктеп турду да Мэхра эстей
катуу, оор үшкүрүнүп алды. Мейли
уктай берсин деп балконго чыгып,
бир аз тамеки тартып кайра келсе
Диана эбакта эле ойгонуп, газга
чай коюп жүрүптүр.
- Кудай буюруп жолубуз болсо
экен…
- Айтпа…
- Демейде андай-мындайга анча
маани бербеген Ибрагим атасы
менен апасына багыштап шашпай
кырааты менен куран окуду. Эртең
мененки тамакты ичип бүтүшкөн
соң бата берише Диана жаткан
люкту көздөй машинеге түшүп
алып жөнөп кетишти.
- Тээтигил чоң ак складды
көрдүңбү, люк ошонун ичинде, -
Ибрагим Дианага алыстан эле
складды көрсөтүп келатты. Чорт
возми, анын эшигинин алдында
жаш балдардын ойноп
жатышкандарын карачы, - Ибрагим
өзүнчө кейип койду, - сени ал
жактан алып чыгып баратканда да
ушул балдар так эле ушул жерде
ойноп жатышкан болчу. Бардыгы
тең жарданып карап турушкан.
Экөөбүздүн тең өңдөрүбүз буларга
таанымал болуш керек. Аларга
жакын барганда болбойт. Ушул
жерден күтө туралы.
Машине алиги складка элүү кадам
жетпей токтоп, балдардын
кыймылын карап турушту.
Алардын кетишин күтүп отурушуп
бир сыйрадан уктап да алышты.
Оюнга чарчашкан балдар тарап
кетишкени менен анын алдынан
элдер өтүп жатышты.
- Бул жерге баары бир күндүз
киргенге болбойт экен, кулпуну
сындырып жатсак көргөндөр
дароо эле милицияга кабарлап
коюшу мүмкүн, андан көрө бул
жакка элдин баары кызуу уйкуда
жатканда түн ортосунда келели. Эч
кимден коркпой эркин иштейбиз.
Анын үстүнө кол фонарик да керек
экен экөөбүзгө. Люктун алды
капкараңгы да, туурабы?
Машине ордунан козголо кайрадан
көчөгө чыгып кетти. Экөө үйгө
кайтып барышып түн ортосун
күтүшө дагы бир сыйрадан уктап,
эс алып алышты. Экинчи жолу ал
жакка барышканда камдуу
барышты. Атайын жеңил кийинише
лом, мык сууругуч, темир араа,
экиден кол фонарь айтор өздөрүнө
керектүү нерселердин бардыгын
унутушкан жок. Ташкент шаарынын
көчөлөрүндөгү электр жарыгы эле
күйүп турганы болбосо кыймыл
дээрлик жокко эсе. Кез-кез гана
чочугансып ары-бери өткөн
машинелердин үндөрү угулуп
турду. Машине күндүзү келген
эски ордуна келип токтоду. Экөө
бир азга отурушту.
- Кана баштадыкбы?
- Баштадык, биссимилда, Кудайым
колдосун!
Эки жактарын аяр акмалашкан
экөө складды жанына акырын
жылып барышты. Эшиги чоң темир
кулпу менен кулпулануу болчу.
Ибрагим ломду салды дагы
акырын күч менен добшасын
омкоруп таштады. "Тарс" деген
үндү бирөөлөр угуп калган жокбу
дегендей айланасына бир сыйра
көз жүгүртүп койду. Складдын
ичине киришип эшигин акырын
жаап алышты да, кол
фонариктерин күйгүзүштү. Люкту
кыйналбай эле табышты.
- Мына ушул люктан сени алып
чыккам. Азыр оозун ачам, -
Ибрагим ломду салып люктун
капкагын жеңил гана ачып койду.
Капкакты ары жакка коюп, ичине
биринчи өзү түштү, артынан Диана
кошо түшүп келди. Келемиштер
"чыйк-чуйк" этише ары-бери
чуркап өтүп кетип жатышты.
- Бобул түтүктү үстүндө жаткан
болчусуң сен.
- Помню. Эгер силер болбогондо
бобул келемиштерге эбакта
таланып жем болуп, сөөгүм сөпөт
болмок экен да…
- Кана эми Дика, жакшылап эсте,
кайсыл жерге каттың эле?
- Азыр, азыр… ориентир алайынчы
жерге кулап жатканда алдым кум
болчу. Ошол кумдарды колум
менен шилеп көмүп үстүн таптап
таштагам. Азыр эстейин…
Анын божомолдоп келаткан жери
туура эмес болуп чыкты, ал жер
кум эмес эле топурак экен. Диана
таңгала туруп калды.
- Ушул жер эле болуш керек эле да,
кандайча?
Дагы жакшылап эстөөгө аракет
кыла көзүн жума ойлонуп көрдү.
Көзү ача, кол фонаригин жандыра
төмөн жакты карады. "Мындай
болушу мүмкүн эмес, эмне мен
жаңылып жатамбы?" Туш-туш
жакка чачыраган чоң темир
түтүктөрү бар жер алды бири-
бирине аябай окшош болчу. Диана
дегеле кумдуу жер таппай койду,
экөө эки жакка бөлүнүшө кумдуу
жерди издеп жүрүп отурушуп,
арадан бир саат өткөндөн кийин
кайрадан кезигишти.
- Эмне болду?
- Жок эч жерден таппай койдум…
- Жакшылап эстечи?
- Эстейин деп эле атам, бирок
өлүм менен өмүрдүн ортосунда
жашоо менен күрөшүп жатып,
эстеп калганга да мүмкүнчүлүк
болбой калды.
- Минтип отурсак таң аткача
издейбиз. Көчө кыймылы
башталып кетсе элдин баары
ойгонушса биздин бул жакта
экенибизди билип калышы мүмкүн.
Кана "урушта туруш жок", "аракет
кылса берекет" баштайлы
кайрадан. Экөө эки саатка жакын
убара болуп издешти. Акырында эч
нерсе таппаган Ибрагим жерге
отура кетти.
- Точно каттың беле же…?
- Мени калп айтып атат деп
атасыңбы ушунча убара болуп тээ
алыс жактан келбейт элем да…
Кызык, кандайча эстей албай
жатам"
, - ал дагы кичине эс алганы
Ибрагимдин жанына отура кетти.
Анан жер таяна калып, колун ары-
бери сыйпалап жиберди.
- Ушул жер болуп жүрбөсүн ыя,
алды кум экен? Айлаасына көз
жүгүртө бир нерсени эстегендей
болду. - Эми эстедим… точно ушул
жер, бобул жерге жөлөнүп
отурбадым беле, тээтигил жерден
таш алдыма өтүп кеткенинен
тигиндейрээк алып жылдырып
койгом. Ташты эми эстедим. Бобул
жерде болуш керек, - Диана
жердеги кумдарды шилеп жатып
көп өтпөй эле кум алдынан
баштыкты сууруп чыкты.
- Мына, айтпадым беле.
Анан жанталаша ичин ачып
жиберип, толтура таңгакталган
акчаны Ибрагимге көрсөттү.
ЭПИЛОГ ОРДУНА
Кыргызстан менен Өзбекстанда
"Ибрагдиан" деген эң чоң фирма
иштейт. Бишкекте эле ушул наамда
бир нече кафе, дүкөн, казинолор
бар. Ысыккөлдө да "Ибрагдиан"
деген чоң пансионат ачылган.
Ташкендин борборунда да дал эле
ушундай жазуулар менен кафелер,
дүкөндөр, ресторандар бар, атүгүл
так эле ушул наам менен жазылган
чоң мейманкана курулган. Жакында
эле Самарканд жакта эң чоң соода
бирикмеси курулуп бүттү. Бул эмне
болгон фирма, көпчүлүгү анча деле
маани беришпейт. "Ибрагдиан"
деген жазуу Ибрагим жана Диана
деген маанини билдирет. Экөө
азыр Кыргызстан менен
Өзбекстандагы эң бай адамдардын
бири. Өздөрү кыялданышкандай
үйлөнүү тоюнда "үйлөнүү
саякатын" жасашып, чет өлкөлөрдү
кыдырып келишти.
Күтүлбөгөн туткунга кабылып,
өмүрү көрбөгөн кордуктарды,
азап-тозокторду башынан
өткөргөн кыз акыры анын эки эсе
үзүрүн көрдү. Ылайым эле
бактылуу болсун, мен дагы бакыт-
таалай, келечегине даңгыраган
кенен жол каалайм.
(Соңу)
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 34
Аягы да сонун бүттү .
Ийгилик каалайм авторго жана админге
Чыгармачылык ийгилик дсоолук
Калаймын