Предыдущая публикация
Янка Раманоўскі (24 жніўня 1928, Мінск — 25 чэрвеня 1974, Мінск) — беларускі мастак;
пляменнік Янкі Купалы. Названы маці, Леакадзіяй Дамінікаўнай, у гонар яе старэйшага брата — Янкі Купалы
Нарадзіўся 24 жніўня 1928 у Мінску. Правёў сваё дзяцінства побач з Янкам Купалам: з нараджэння і па 1941 год жыў у доме Янкі Купалы ў Мінску і на дачы ў Ляўках.[2] Гэта прычынілася да таго, што большая частка мастацкай спадчыны Я. Раманоўскага была звязаная з адлюстраваннем жыццёвага і творчага шляху Я. Купалы. З натуры маляваў партрэты паэта, яго сваякоў і знаёмых, купалаўскія мясціны ў Менску і Ляўках.
Мастацкую адукацыю пачаў перад вайной у 11-гадовым узросце ў Мінскай студыі юных дараванняў, дзе яго настаўнікамі былі В. Волкаў і М. Керзін. У 1947 годзе паступіў у мастацкае вучылішча, якое тады адкрылася ў Мінску. З 1953 па 1959 год вучыўся ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце, дзе набыў спэцыяльнасць мастака-графіка. Сябра Саюзу мастакоў Беларусі, Я. Раманоўскі неаднойчы выбіраўся ў яго кіруючыя органы. З 1969 году і да канца жыцця працаваў мастацкім рэдактарам часопіса «Маладосьць». Узнагароджаны граматай Вярхоўнага Савету БССР.[3]
Першым найбольш сталым творам Я. Раманоўскага стала яго дыпломная праца ў інстытуце — створаная паводле матываў аднайменнага верша Я. Купалы сэрыя каляровых літаграфій «А хто там ідзе?» (1959, Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь). Творчы шлях мастака распачаўся са складаных тэматычных кампазіцый, але пазней у сваім развіцьці талент Я. Раманоўскага набыў яскравую акрэсленасьць ў напрамку партрэту.[3] Працаваў у разнастайнай тэхніцы: жывапіс, літаграфія, лінагравюра, акварэль, гуаш, аловак, вугаль).[2] Быў сярод першых беларускіх мастакоў, хто асвоіў новую па тым часе тэхніку — афорт[4], і першым, хто звярнуўся да партрэтаў бацькоў і блізкіх сваякоў Янкі Купалы.[5]
« Янка Раманоўскі вытанчанасцю аблічча нагадваў вялікага Купалу. Майстар псыхалагічнага партрэта, мастак Янка Раманоўскі стварыў асабліва адухоўлены, асабліва беларускі вобраз Янкі Купалы »
—Рыгор Барадулін. «Аратай, які пасвіць аблокі»[6]
« Прастата і шчырасць – вось што такое, у двух словах, быў наш Янка. Аднак гэта была не тая прастата, што мяжуе з праставатасцю, і не тая шчырасць, якая пры бліжэйшым знаёмстве аказваецца недалёкасцю. Гэта была высокая прастата чалавека інтэлігентнага, далікатнага, за якою адчувалася парода, разумная шчырасць натуры багатай, што заўсёды тоіць у сабе неспадзяванку »
—Вера Палтаран. «Талент чалавечай дабраты»[7]
Выбраныя творы
партрэт Я. Купалы (1958, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
«Янка Купала на бровары», «Янка Купала ў Пецярбургу», «Янка Купала на абарончых рубяжах пад Масквой. 1941 г.» (1959, каляровая літаграфія, кампазыцыйныя партрэты)
«Янка Купала і Якуб Колас у Менску», «Янка Купала на Волзе. 1942 г. » (1960, афорт, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
партрэты А. Міцкевіча (1954), Я. Коласа (1960), бацькі Я. Купалы Д. Луцэвіча (1960) (жывапіс, музэі Я. Купалы)
«Янка Купала з моладзьдзю» (1962, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
партрэты В. Дуніна-Марцінкевіча, Цёткі, Я. Коласа, З. Бядулі, К. Крапівы, М. Лынькова, К. Чорнага, П. Броўкі, Я.Маўра (графіка)
графічныя лісты (папера, вугаль) на тэмы твораў Я. Купалы: паэмаў «Бандароўна» (1952, 1959), «Зімою» (1955, 1957), «Магіла льва» (1956, 1959), «Тарасова доля» (1958) і інш.
мэдаль і значкі, прысьвечаныя 90-годзьдзю Я. Купалы і Якуба Коласа
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
^ Палтаран Вера. Талент чалавечай дабраты / Часопіс «Маладосьць». — 1975. — № 9. — С. 170.
^ а б Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І.П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с., 26 л. іл.; Артыкул «Раманоўскія» / Аўтары — Ж. Дапкюнас, Л. Кучынская. — С. 521—522.
^ а б Выстаўка твораў мастака Івана Юльянавіча Раманоўскага, прысвечаная 50-годдзю з дня нараджэння: Каталог. — Саюз мастакоў БССР. — Мн., 1978. — С.3.
^ Васілёўскі Пётра. Галоўная тэма творчасці (Выстаўка мастака Янкі Раманоўскага да 75-годдзя з дня нараджэньня) / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 14 лістапада 2003 году. — С. 12.
^ А. Сабуць Янка Раманоўскі і Купаліяна // Творчая спадчына Я. Купалы і Я.Коласа ў сыстэме дзяржаўна-культурных і духоўна-эстэтычных прыярытэтаў ХХІ стагодзьдзя. — Матэрыялы міжнароднай навукова-практычнай канфэрэнцыі. — Мн: Права і эканоміка, 2012. — С. 178-181.
^ Барадулін Рыгор. Аратай, які пасвіць аблокі: Сяброўскае слова, эсэ і некананізаваныя ўспаміны.— Мн.: Маст. літ., 1995.
^ Палтаран Вера. Талент чалавечай дабраты / Часопіс «Маладосьць». — 1975. — № 9. — С. 169.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І.П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с., 26 л. іл.; Артыкул «Раманоўскія» / Аўтары — Ж. Дапкюнас, Л. Кучынская. — С. 521—522.
Выстаўка твораў мастака Івана Юльянавіча Раманоўскага, прысвечаная 50-годдзю з дня нараджэння: Каталог / Склад. і прадмова Р. Віткоўскі. — Саюз мастакоў БССР. — Мн., 1978. — 12 с.
Барадулін Рыгор. Аратай, які пасвіць аблокі: Сяброўскае слова, эсэ і некананізаваныя ўспаміны.— Мн.: Маст. літ., 1995.—350 с. ISBN 5-340-0139-1.
Янка Купала ў выяўленчым мастацтве, 1882-2002: Кат. твораў выяўл. мастацтва Дзярж. літ. музея Я.Купалы / Дзярж. літ. музей Я.Купалы, Міжнар. фонд Я.Купалы; Уклад. Ваданосава Ф. і інш.; Рэдкал.: Дапкюнас Ж. (гал. рэд.), Бурбоўская А. — Мн., 2003.
Палтаран Вера. Талент чалавечай дабраты / Часопіс «Маладосьць». — 1975. — № 9. — С. 167—174.
Баравікова Раіса. Раманоўскія / Часопіс «Работніца і сялянка». — 1993. — № 7. — С. 4-5.
Васілёўскі Пётра. Галоўная тэма творчасьці (Выстаўка мастака Янкі Раманоўскага да 75-годзьдзя зь дня нараджэньня) / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 14 лістапада 2003 году. — С. 1, 12.
Раманоўская Ядвіга. Мастак з роду Купалы / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 21 траўня 2004 году. — С. 14.
Следующая публикация
Нет комментариев