Ўша куни ҳаётимдаги энг бахтли куним бўлса керак деб
кутгандим. Интиқиб кутгандим... Малика билан
учрашганимизга бир ой бўлиши керак эди. Асосийси эса
ўша куни ёшларимиз ичида оммавийлашиб бораётган
севишганлар байрами ҳам эди. Ушбу байрам баҳонасида
Маликага янада яқинрок бўлиш, унга етишиш ниятим
бор эди. Хуллас, байрам қилишга сабаблар сероб, ҳоҳиш
бўлса бўлгани. Ҳоҳиш эса... Эҳ, ўша кунни мажнунларча
кутмаганимда эди, балки ҳозир ҳаётим бошқача
бўлармиди?... ...Севишганлар кунидан бир ой олдин
улфатларим билан доим тўпланадиган кафеда эркаклар
байрамини нишонлашга келишиб олгандик. Қизиқ,
орамиздан ҳеч биримиз армияга бормагану, ватан
ҳимоячилари кунини нишонлашимизни. Ўзимнинг
устимдан ўзим куламан. Ҳаа, нима бўлсаям ахир
эркакмиз-ку, нишонлаймизда! Нима фарқи бор? Қўлида
автомат кўтарганми, кўтармаганми?... Кафеда "ок чой"
таъсирида кулишиб ўтирганимизда Тоҳир синфдошим
алоҳида хонага кириб келди.
Иккинчиси эса.. Билмадим, шу кунгача бундай
қиз учратмагандим. Соддагина, лекин дид
Ширин ва армонли кунлар .
билан кийинган, пардози хам шундай. Коп-
кора сочларини ихчамгина йиғиб олган. Гули
бироз буғдойранг бўлса, бу қиз оппок пахтадай эди.
Чап яноғидаги ҳоли ўзига жудаям ярашиб
турарди. Дугонаси билан иккови ҳар ҳил
дунёдек эди. Аввалига шунчаки истараси
иссиқ экан
деб ўйладим, лекин кўзим кўзига тушганида ичимда
нимадир жизз этди. Бу табассум
аралаш
нигоҳни хеч қачон унутолмасам керак. Унинг
исми Малика экан.
Хуллас, қизлар келдию дастурхонимиз янаям
тўкин-сочин бўлиб кетди. Шампан виноси дейсизми,
коньяк дейсизми... Йўқ ичкиликни
ўзи йўқ эди. Кабоб, димланган товуқ, бошка
таомларни ва газакларни қўйишга жой
топилмасди. Бир бечора оилани бир ой
давомида
тўйғизса бўладиган егуликни бир кечада еб
тугатишимиз керак эди. Зиёфат кучайса
кучайдики,
сусаймади. Ҳазил-кулгуларимиз билан кафени
бошимизга кўтардик.
Гули даврага тез киришиб кетди, фақат
Малика ўзи...ЕщёИккинчиси эса.. Билмадим, шу кунгача бундай
қиз учратмагандим. Соддагина, лекин дид
Ширин ва армонли кунлар .
билан кийинган, пардози хам шундай. Коп-
кора сочларини ихчамгина йиғиб олган. Гули
бироз буғдойранг бўлса, бу қиз оппок пахтадай эди.
Чап яноғидаги ҳоли ўзига жудаям ярашиб
турарди. Дугонаси билан иккови ҳар ҳил
дунёдек эди. Аввалига шунчаки истараси
иссиқ экан
деб ўйладим, лекин кўзим кўзига тушганида ичимда
нимадир жизз этди. Бу табассум
аралаш
нигоҳни хеч қачон унутолмасам керак. Унинг
исми Малика экан.
Хуллас, қизлар келдию дастурхонимиз янаям
тўкин-сочин бўлиб кетди. Шампан виноси дейсизми,
коньяк дейсизми... Йўқ ичкиликни
ўзи йўқ эди. Кабоб, димланган товуқ, бошка
таомларни ва газакларни қўйишга жой
топилмасди. Бир бечора оилани бир ой
давомида
тўйғизса бўладиган егуликни бир кечада еб
тугатишимиз керак эди. Зиёфат кучайса
кучайдики,
сусаймади. Ҳазил-кулгуларимиз билан кафени
бошимизга кўтардик.
Гули даврага тез киришиб кетди, фақат
Малика ўзини анчагина ноқулай ҳис киларди. Ман
унинг кўзларига, ҳаракатларига термулиб,
кўзимни узолмай ўтирардим. Бошқалар қанча
ҳаракат қилишмасин унга ичира олишмади.
Болалар талаб қилаверишгач Малика
“кетаман”га тушиб колди.
-Она немножко скромная... Борасан-да Мали,
ўша уйингга! Мана болалар ташлаб
қўйишади. Ундан кўра сал очилиброқ
ўтирсангчи, - Гули дугонасини жеркиб берди, -
не позорь меня!...
Укол
килиб қўйгандим, агар сабр қилсангиз
бироздан кейин бемалол туриб кетасиз. Нимага гапни
айлантиради, онамга нима
бўлганини тезроқ айтмайдими! Эй худо,
ишқилиб
ҳеч нима бўлмаган бўлсин. Агар бирон ёмон
нарса бўлган бўлса ўзимни бутун умр
кечиролмасам керак. -Онам? Нимага айтмаяпсиз нима
бўлганини,
беркитмасдан тўгрисини...,-кўзимга ёш келиб,
гапим ҳиқилдоғимда қолиб кетди...
-Онангиз яхшилар, худога шукур. Юраклари
бироз ҳуруж қилиб қолган экан, укол қилиб
қўйдим. Хавотир олманг, ҳозир дам оляптилар,
ёнларида эса акангиз қараб
ўтирибдилар.
-Алҳамдулиллаҳ. Ўзингга шукур.
Ичимга озгина бўлсада тоза хаво киргандек
бўлди. Яхши эканлар, худога шукр, ёмон
нарсаларни ўйлаб қон ҳам миямга урворибди
шекилли. Яна бир бор Алҳамдулиллаҳ.. Қизиқ,
бу
сўзни ишлатмай қўйганимга ҳам анча
бўлганга ўхшайди, ўзимнинг этларим
жимирлаб кетди.
Эслашга ҳаракат килдим, яратганинг исмини
эслатадиган яна қандай сўзлар бор эди-я?
Астағфируллоқ, Иншаалоқ, Субҳаноллоҳ ва
яна Алҳамду...ЕщёУкол
килиб қўйгандим, агар сабр қилсангиз
бироздан кейин бемалол туриб кетасиз. Нимага гапни
айлантиради, онамга нима
бўлганини тезроқ айтмайдими! Эй худо,
ишқилиб
ҳеч нима бўлмаган бўлсин. Агар бирон ёмон
нарса бўлган бўлса ўзимни бутун умр
кечиролмасам керак. -Онам? Нимага айтмаяпсиз нима
бўлганини,
беркитмасдан тўгрисини...,-кўзимга ёш келиб,
гапим ҳиқилдоғимда қолиб кетди...
-Онангиз яхшилар, худога шукур. Юраклари
бироз ҳуруж қилиб қолган экан, укол қилиб
қўйдим. Хавотир олманг, ҳозир дам оляптилар,
ёнларида эса акангиз қараб
ўтирибдилар.
-Алҳамдулиллаҳ. Ўзингга шукур.
Ичимга озгина бўлсада тоза хаво киргандек
бўлди. Яхши эканлар, худога шукр, ёмон
нарсаларни ўйлаб қон ҳам миямга урворибди
шекилли. Яна бир бор Алҳамдулиллаҳ.. Қизиқ,
бу
сўзни ишлатмай қўйганимга ҳам анча
бўлганга ўхшайди, ўзимнинг этларим
жимирлаб кетди.
Эслашга ҳаракат килдим, яратганинг исмини
эслатадиган яна қандай сўзлар бор эди-я?
Астағфируллоқ, Иншаалоқ, Субҳаноллоҳ ва
яна Алҳамдуллилаҳ... Абдулла синфдошим
кўп
ишлатади бу сўзларни, ман бўлсам нимагадир
ўзимни художўй килиб кўрсатишдан уяламанми,
билмадим, доимо уларни ўрнига “ё тавба!”,
“худога шукур” каби гапираман. Шунда ҳам
ҳар
доим эмас.
Ён қўшним бўлгани учун ҳам Абдулла билан кўп
гаплашамиз, бу сўзларни кўп
қайтарганидан баъзан ғашим келади, бу
ичимдаги ҳавасми, ҳасадми билолмай
қоламан. Яна
“Мани исмимни тўғри айтгин” деганига
ўламанми. Абдулла эмас, Абдуллоҳ эмиш.. Эй инсон,
паспортингда оқга қора билан ёзиб
қўйибдику Абдулла деб! Нимага ақллилик
қиласан дейман
ичимда...
-Акангиз айтгандилар, онангизни баъзан мазалари
бўлмас экан. Юраклари тез-тез
санчиб
турармиди? Мани эшитяпсизми?
-Бироз мазалари бўлмайди баъзида, дори
ичишлари билан босиларди. Палтоимни
чўнтагида бор. Ҳа, айтганча, қанақа акам ҳақида
гапирдингиз? Ўзи битта ўғил бўлсам...,-
гапирдиму тилимни тишладим.
-Келдингми болам, бормисан?... -Ассаломалайкум
онажон, яхши бўлиб
қолдизми?
Ёнларига ўтирдимда қўлларини кафтимга
олиб силадим, юзимга олиб бордим.
Қўлларини
ўпарканман, аҳволларини кўриб кўзимни тўлдириб
турган ёш томчилашни бошлади.
-Вой жиннивойим, нимага йиғлайсан.
Тузукманку кўриб турганингдек. Ҳозир мана
бу
қизим олиб келган дорингдан бердилар,
босимимни ҳам ўлчаб қўйсалар... Аллоҳ рози бўлсин
қизим, яхши жойга келин бўлинг, Иншаалоҳ...
-Иншаалоҳ, - деб қўшиб қўйдим рўмолча
билан ёшимни артарканман. Яна бир бор
ажабландим ўзимга, кўп гапирадиган бўлиб
колибман шекилли диний сўзларни. Қиз индамай,
жилмайиб кўйди.
-Касбимиз шу.., -босимни ўлчаб бўлиб
аппаратини идишига жойлай бошлади, - анча
яхши,
босимингиз ҳам тушибди. Хозир акам олиб
келган дори таъсир килса, ўзингизни янаям яхши
ҳис қиласиз.
Онам секин манга қараб кулдиларда, қиз
томонга имлаб кўйдилар. Бунинг мазмунини
кичкинагина боладан сўрасангиз ҳам айтиб
берса керак. Онамнинг хоналари ёруғрок б...Ещё-Келдингми болам, бормисан?... -Ассаломалайкум
онажон, яхши бўлиб
қолдизми?
Ёнларига ўтирдимда қўлларини кафтимга
олиб силадим, юзимга олиб бордим.
Қўлларини
ўпарканман, аҳволларини кўриб кўзимни тўлдириб
турган ёш томчилашни бошлади.
-Вой жиннивойим, нимага йиғлайсан.
Тузукманку кўриб турганингдек. Ҳозир мана
бу
қизим олиб келган дорингдан бердилар,
босимимни ҳам ўлчаб қўйсалар... Аллоҳ рози бўлсин
қизим, яхши жойга келин бўлинг, Иншаалоҳ...
-Иншаалоҳ, - деб қўшиб қўйдим рўмолча
билан ёшимни артарканман. Яна бир бор
ажабландим ўзимга, кўп гапирадиган бўлиб
колибман шекилли диний сўзларни. Қиз индамай,
жилмайиб кўйди.
-Касбимиз шу.., -босимни ўлчаб бўлиб
аппаратини идишига жойлай бошлади, - анча
яхши,
босимингиз ҳам тушибди. Хозир акам олиб
келган дори таъсир килса, ўзингизни янаям яхши
ҳис қиласиз.
Онам секин манга қараб кулдиларда, қиз
томонга имлаб кўйдилар. Бунинг мазмунини
кичкинагина боладан сўрасангиз ҳам айтиб
берса керак. Онамнинг хоналари ёруғрок бўлгани
учун энди эътибор бериб қарадим унга, ҳаа!...
Яратганнинг қудратига қойил қолса бўлади.
Келишган, қошлари яримой, кўзлари ёқутдек,
оппоқ либослари ўзларига мослаб
тикилгандек, қомат эса.. таърифлайман деб гуноҳга
ботиб
қолсам керак. Қисқаси, айтадику “студентка,
комсомолка, красавица!”... У ёги эсимда йўқ.
Айтганча, акам дедими? Тилингга шакар! Асал!
Новвот! “Россия” фабрикасининг ҳамма
маҳсулотлари! Агар бу комплиментларни ичимда эмас,
ўзига этсам, икки юзи қип-қизил бўлиб
кетармикин, ажабо? Қаерларидир Маликага
ўхшаб хам
кетаркан. Стоп!! Малика?!
Нимага Абдулла телефон қилмадийкин шу пайтгача,
вазиятни тушунтираётган бўлса
керак. Ёки Малика мандан хафа бўлганмикин.
Ўлибди энди, аҳволни тушунгандир. Унда
нимага
улар жим? Ёки Абдулла? Ўртада шайтон бор
деганларидек.. Йўқ-йўқ. Астағфируллоҳ. У бошқача
йигит – айнимаган, айнимайди ҳам.
Унга ишонганим учун калитни бериб,
Маликани
кузатиб қўйишни сўрадимку ахир. Таваккал
қилгандан кейин гумонга бориш яхшимас
Саидвой, гумон бу ғийбат ва туҳматнинг онаси
эканлигини билмабмидингиз? Булар
Абдулланинг, йўғ-ей
Абдуллоҳнинг дарсларидан. Уфф! Нимага
улар жим экан-а?
Ўзи гумон килиб турганимда бу қўшиққа
нима бор экан? Заб мусиқани танлаганманда
қўнғироқ учун. Ташқарига чиқиб, яшил
тугмани босдим.
-Абдулла қаердасан? Нимага боришинг билан
қилмадинг? -Ман машинангда маҳаллани ичини
айланиб
юрибман.
Тутаб кетдим, нима бор экан Маликага
маҳаллани экскурсия килдиришни?
-У-чи, ёнингдами?!
-Келсам машинанг бўш, шунга уни қидириб юрибман,
узоққа кетмагандур, бировнинг
боласи ахир...
-Нима, Малика йўқ?!..
-Қаердасиз, Малика?...
...Ўша кундаги воқеалардан кейин уч кун ўтди.
Шу уч кун ичида на уйқумда ҳаловат бўлди, на еган
овқатимни тайини бўлди ва на
қилган ишимни. Кунига 3-4 соатгина мизғиб
олардим холос. Эшитган таънаю-
дашномларимни эса гапирмаса ҳам бўлади.
Ҳудди манга бутун
олам қарши бўлиб қолгандек эди, Абдулланинг ота-
онаси, маҳалладагилар, ва
энг ачинарлиси
ўзимни онам ҳам улар қаторида эди.
Биламан, она ҳеч қачон ўз фарзандини ёмон
демайди, ундай демадилар ҳам, шу уч кун
ичида қилганлари фақатгина ёнимни олиш бўлди.
...ЕщёЎзи гумон килиб турганимда бу қўшиққа
нима бор экан? Заб мусиқани танлаганманда
қўнғироқ учун. Ташқарига чиқиб, яшил
тугмани босдим.
-Абдулла қаердасан? Нимага боришинг билан
қилмадинг? -Ман машинангда маҳаллани ичини
айланиб
юрибман.
Тутаб кетдим, нима бор экан Маликага
маҳаллани экскурсия килдиришни?
-У-чи, ёнингдами?!
-Келсам машинанг бўш, шунга уни қидириб юрибман,
узоққа кетмагандур, бировнинг
боласи ахир...
-Нима, Малика йўқ?!..
-Қаердасиз, Малика?...
...Ўша кундаги воқеалардан кейин уч кун ўтди.
Шу уч кун ичида на уйқумда ҳаловат бўлди, на еган
овқатимни тайини бўлди ва на
қилган ишимни. Кунига 3-4 соатгина мизғиб
олардим холос. Эшитган таънаю-
дашномларимни эса гапирмаса ҳам бўлади.
Ҳудди манга бутун
олам қарши бўлиб қолгандек эди, Абдулланинг ота-
онаси, маҳалладагилар, ва
энг ачинарлиси
ўзимни онам ҳам улар қаторида эди.
Биламан, она ҳеч қачон ўз фарзандини ёмон
демайди, ундай демадилар ҳам, шу уч кун
ичида қилганлари фақатгина ёнимни олиш бўлди.
Аммо ҳолис қолганимизда эса
шунақанги
гаплар эшитди-им, тўғрироғи бир-икки марта
эшитдим, лекин колган вақт қаттиқ қараб
қўярдилар.
Болалигимдан уларнинг бу тарбиявий усулларидан
қўрқиб келганман. Агар бир
ножўя иш
қилиб қўйсам, аввалига урушиб берардилар
холос, лекин қайтариладиган бўлса
оқланишга
умид қолмасди. Кечириб кетишларини ҳам билардим,
фақатгина бунга вақт керак
бўларди,
мани эса вақтим йўқ эди, тўғрироғи у жуда
кам эди. Маликани топишга кетадиган вақтим...
...Шу уч кун ичида нақ бешга бўлиниб
кетадигандай эдим. Аввал касалхонага, кейин ишга,
кейин яна касалхонага, кейин эса уйга.
Буларнинг орасида Маликани излашга ва...
терговчининг саволларига жавоб беришга
ҳам улгуришим керак эди, ва табиийки
бундай саргузаштлардан кейин тезда чарчаб колдим.
Яхшиямки тагимда машинам бор, бўлмаса
ётиб
қолармидим.
Охири битта қарорга келиб хўжайинимга
телефон қилдим. Шоҳида опага мазам йўқлигини
айтиб, даволаниш учун уч-тўрт кунга жавоб
сўрадим, уларнинг жавоби эса ҳаммасидан
ҳам
ўтиб тушди. Нима эмиш, ҳозир қиш - ҳамма
шамоллаган пайт, фервекс, лимон ва асал триосини
қайнок-қайнок қилиб ичарканманда,
эртасига отдай бўлиб ишга чиқарканман.
Ишхонада иш кўплигини ва кейинги пайтлар
жуда кўп марталаб жавоб сўраётганимни
эслатиб қўйишни хам унутмадилар албатта.
Давлат иши ҳеч қачон тугаганми ёки ётволиб
ишласам ҳайкал қўйиб берадими деб
юборгим келдию, ўзимни босдим. Хуллас,
баҳонам
ўтмади, нима қилсам экан-а, юрагини
эритадиганидан топишим керак эди. Қискаси
онамни соғлигини баҳона қилиб қўя қолдим. Бу
баҳонани доим энг охирги вазиятда
ишлатардим, чунки
доим бу каби ёлғонни ишга солганимда
албатта кейин онамнинг тоблари қочарди.
Маъсуда опажондан яшил чироқни олдим, энди эса
онам учун ҳам баҳона топмасам
бўлмасди. Чунки Маликани излайман деб
айтсам, мазалари қочиб қолиши а...ЕщёОхири битта қарорга келиб хўжайинимга
телефон қилдим. Шоҳида опага мазам йўқлигини
айтиб, даволаниш учун уч-тўрт кунга жавоб
сўрадим, уларнинг жавоби эса ҳаммасидан
ҳам
ўтиб тушди. Нима эмиш, ҳозир қиш - ҳамма
шамоллаган пайт, фервекс, лимон ва асал триосини
қайнок-қайнок қилиб ичарканманда,
эртасига отдай бўлиб ишга чиқарканман.
Ишхонада иш кўплигини ва кейинги пайтлар
жуда кўп марталаб жавоб сўраётганимни
эслатиб қўйишни хам унутмадилар албатта.
Давлат иши ҳеч қачон тугаганми ёки ётволиб
ишласам ҳайкал қўйиб берадими деб
юборгим келдию, ўзимни босдим. Хуллас,
баҳонам
ўтмади, нима қилсам экан-а, юрагини
эритадиганидан топишим керак эди. Қискаси
онамни соғлигини баҳона қилиб қўя қолдим. Бу
баҳонани доим энг охирги вазиятда
ишлатардим, чунки
доим бу каби ёлғонни ишга солганимда
албатта кейин онамнинг тоблари қочарди.
Маъсуда опажондан яшил чироқни олдим, энди эса
онам учун ҳам баҳона топмасам
бўлмасди. Чунки Маликани излайман деб
айтсам, мазалари қочиб қолиши аниқ эди. Уни
ҳам
амалладим, ишхонадан топшириқ олиб куни
бўйи кўчада бўлишимни, мани фақат қўл
телефонимдан топишларини тушунтирдим.
Мана энди.тўла-тўкис харакат қилсам бўлади
деб,
излашга киришиб кетдим...
Шу уч кун бўлган воқеаларни бир чеккадан
бошлаб таҳлил қила бошладим. Абдулла билан
гаплашиб бўлганимдан кейин
ўзимни қўйишга жой тополай қолдим. Бир
ёқда онамнинг аҳволлари ёмон, иккинчи
томондан ман маҳалламизга олиб келган,
кўнглимни
олишга улгуриб бўлган гўзал Малика ғойиб бўлганди.
Чиқиб кетиб уни қидирай десам,
айтганимдай, онамларни ташлаб
кетолмайман. Агар Маликага бирор нарса
бўлсачи,
тириклайин кўмилсам керак уйидагилари
тарафидан, ўзимни хам кечиролмаслигимга эса
шубҳам йўк. Эҳҳ! Нима қилсам экан?
Ҳамшира қизни кузатишга чиқдим. У бир
нималарни ўйлаб ерга қараб кетар эди, мани
ҳаёлим эса Маликада. Ҳамшира билан машина
олдига етганимизда: -Саид ака, сиздан бир нарсани
илтимос қилсам
бўладими?, - деб қолди.
-Ха, сўранг, қўлдан келганча...
-Ичкиликни ташламасангиз бўлмайди
манимча. Бу қиз мани биринчи марта кўриб
турибдику, нимага ақл ўргатади деб ўйламанг яна.
Онангизни аҳволлари оғир, боя ёнларида
айтолмадим, олиб келган дорингизни жуда
қаттик юрак касали бор одамларга ёзиб
берилади.
Доимо хабардор бўлиб туришингиз керак.
Бугунги аҳволингиздака юрадиган бўлсангиз,
ўзингизни ҳам, уларни ҳам қийнаб қўясиз.
Ҳушингиздан кетганингиз эса сизга биринчи
сигнал
эди, Аллоҳ асрасин, сизга бирор кор-ҳол
бўлиб қолса онангизни юраклари кўтара
олармикин. Мани гапларимга хафа бўлманг, илтимос,
сингил сифатида ҳаддим сиғиб гапирдим.
Хайрлашдик. Уни кузатиб бўлгач битта сигарет
ёқдимда, гапларини ўйлай бошладим.
Аввалига қозирги қизлар жудаааа ақллида,
она сути огзидан кетмаган-ку, манга ақл ўргатишиничи
дедим. Кейин онамларни
соғлиги ва мани юришим ҳақидаги гапларини
эслаб у
жудаям ҳақлигини англадим. Ҳа, бу аччиқ
ҳақиқат эди. Лекин нимага манга бу гапларни
гапирдийкин, ёмон кўриниб қолишдан
қўрқмадимикин.
Си...Ещё-Ичкиликни ташламасангиз бўлмайди
манимча. Бу қиз мани биринчи марта кўриб
турибдику, нимага ақл ўргатади деб ўйламанг яна.
Онангизни аҳволлари оғир, боя ёнларида
айтолмадим, олиб келган дорингизни жуда
қаттик юрак касали бор одамларга ёзиб
берилади.
Доимо хабардор бўлиб туришингиз керак.
Бугунги аҳволингиздака юрадиган бўлсангиз,
ўзингизни ҳам, уларни ҳам қийнаб қўясиз.
Ҳушингиздан кетганингиз эса сизга биринчи
сигнал
эди, Аллоҳ асрасин, сизга бирор кор-ҳол
бўлиб қолса онангизни юраклари кўтара
олармикин. Мани гапларимга хафа бўлманг, илтимос,
сингил сифатида ҳаддим сиғиб гапирдим.
Хайрлашдик. Уни кузатиб бўлгач битта сигарет
ёқдимда, гапларини ўйлай бошладим.
Аввалига қозирги қизлар жудаааа ақллида,
она сути огзидан кетмаган-ку, манга ақл ўргатишиничи
дедим. Кейин онамларни
соғлиги ва мани юришим ҳақидаги гапларини
эслаб у
жудаям ҳақлигини англадим. Ҳа, бу аччиқ
ҳақиқат эди. Лекин нимага манга бу гапларни
гапирдийкин, ёмон кўриниб қолишдан
қўрқмадимикин.
Сингил сифатида ҳаддим сиғди дегани шунга
жавоб бўлса керак. Илгари дўст ачитиб
гапиради дейишса энсам қотиб кетарди. Дўст
бўлса нима учун одамни қалбини
оғритадиган, минг тўғри бўлгани билан душманларинг
хам
айтмайдиган сўзларни гапириши керак деб
ўйлардим. Ахир дўстнинг вазифаси одам
қалбига малҳам бўлиш эмасми?
Ҳозир бўлиб ўтган воқеаларни ўйласам
Абдулла ҳам, ўша ҳамшира қиз ҳам ҳақиқатни,
мани соғлигим ва ҳаёт тарзимга ижобий
ўзгартириш киритадиган ҳақиқатни
гапиришганди.
Ҳамшира эса жудаям ақлли киз экан, онамлар
бекорга у томонга қараб имламаган эканлар, улар
яхши-ёмон инсонни анча яхши ажрата
оладилар. Нимага исмини сўрамадим, балки…
Телефоним яна мусиқасини бошлади. Шошиб
олсам Абдулла экан:
-Алло Саид, манимча топдим айтган қизингни.
Ҳилватрок жойда иккитаси билан турибди. Ҳозир
олдига бораман, тўхтачи... нимадир
ёқмаяпти манга.. Малика, сизмисиз?..
-Алло Абдулла, алло!.. деганимча қолиб
кетдим
-Ўғлим қаерда, гапир?!.. Сан уйингда бўлсанг,
машинанг бошқа ерда ётган бўлса, Абдулла
уни ҳайдаб кетган дегандинг..., -Рухсора
опоқимнинг гаплари тугамасдан йиғлаб юбордилар.
-Уйга кирайлик, ҳаммасини тушунтириб
бераман...
Кечаги воқеаларни айтиб бердим. Факат
Малика билан кафеда эмас, кўчада танишдим
деб айтишга мажбур бўлдим, чунки кафеда
ўтирган йигитлардан фақатгина ман ва биз
билан
ўтирмаган Абдулла бўйдоқ эдик, қолганлари
эса уйланган, болали эди. Уларнинг оиласида
ҳам нотинчлик бўлиши мумкинлигини
тушунардим...
Қаттик жанжал бўлди... Абдуллани ва
Маликани қидиришга ҳамма отланди...
Милиция
ходимлари билан бирга маҳалладиги қўни- қўшнилар,
синфдошлар (кафеда бўлганларни
“қизларсиз ўтирганимиз” ҳақида
огоҳлантириб улгургандим) ва Абдулланинг
қариндошлари.
Касалхоналар, милиция изоляторлари ва
ҳаттоки ...ўликхоналардан ҳам суриштирила
бошланди...
Чамаси соат ўн бирларда эса 16-касалхонадан
хабар келди, Абдулланинг таърифига мос
бир йигитни реанимация бў...Ещё-Ўғлим қаерда, гапир?!.. Сан уйингда бўлсанг,
машинанг бошқа ерда ётган бўлса, Абдулла
уни ҳайдаб кетган дегандинг..., -Рухсора
опоқимнинг гаплари тугамасдан йиғлаб юбордилар.
-Уйга кирайлик, ҳаммасини тушунтириб
бераман...
Кечаги воқеаларни айтиб бердим. Факат
Малика билан кафеда эмас, кўчада танишдим
деб айтишга мажбур бўлдим, чунки кафеда
ўтирган йигитлардан фақатгина ман ва биз
билан
ўтирмаган Абдулла бўйдоқ эдик, қолганлари
эса уйланган, болали эди. Уларнинг оиласида
ҳам нотинчлик бўлиши мумкинлигини
тушунардим...
Қаттик жанжал бўлди... Абдуллани ва
Маликани қидиришга ҳамма отланди...
Милиция
ходимлари билан бирга маҳалладиги қўни- қўшнилар,
синфдошлар (кафеда бўлганларни
“қизларсиз ўтирганимиз” ҳақида
огоҳлантириб улгургандим) ва Абдулланинг
қариндошлари.
Касалхоналар, милиция изоляторлари ва
ҳаттоки ...ўликхоналардан ҳам суриштирила
бошланди...
Чамаси соат ўн бирларда эса 16-касалхонадан
хабар келди, Абдулланинг таърифига мос
бир йигитни реанимация бўлимига олиб
келишган экан..
Абдуллани қўшни маҳалла ичидаги мактаб девори
ёнидан топиб олишибди. Намоздан
қайтиб келаётган қариялар ғалати
товушларни эшитиб, яқинрок бориб қарашса
ҳамма ёғи
қонга беланган, ихраб ётган экан. Тезда
машина тўхтатиб икки киши касалхонага олиб
боришибди ва йўлда кетаётганида “Малика...”
деб ҳушидан кетиб қолган экан. Шифокорлар
уни аҳволини кўргач дарров реанимация
бўлимига олиб кириб кетишган. Абдулланинг
тоғаси
айнан шу касалхонага суриштириб борганида
таърифига ўхшаш бир йигитни эрталаб олиб
келишганини, лекин кимлиги номаълум
эканлигини айтишган экан...
Онам, Абдулланинг ота-онаси билан
машинамда зудлик билан касалхонага етиб
бордик. Ичимиздан фақатгина онасининг киришига
рухсат беришди. Рухсора опоқим кириб
кетганларидан сўнг катта шифокор
Абдулланинг отасига фарзандининг аҳволи
оғирлиги, унинг
бир нечта ковургаси синганлиги, кўплаб ерлари
кўкарганлиги ва ёрилганлиги, оёгининг
сон
кисмидан ўткир буюм билан жароҳат
олганлиги ҳақида батафсил тушунтирди.
Аҳволини
яхшилаш учун албатта қон куйиш кераклиги ҳақида
гапирди.
-Мандан олишингиз мумкин, - гапга аралашиб
кетдим.
-Гуруҳингизни текшириб кўришимиз керак...
-Гуруҳимиз бир хил, текширмасдан олсангиз
ҳам бўлади, кейин текшираверасизлар..- деб
лабораторияга йўл олдим.
...Қизиқ, ёшлигимиздан қонимиз бир хиллиги
устидан бошқа синфдошларимиз кулиб
юришарди. Ён қўшнисизларда ҳар ҳолда деб
нималаргадур шаъма қилишарди,
маҳалладагилар ҳам ҳазиломуз гапларини етказишни
ўз
бурчлари деб билардилар шекилли, хуллас,
хамма
биларди. Ёшимиз улғайганда эса Абдулла
бундай ҳазилларни чўрт кесадиган бўлиб
қолди. Нимагалигини қизиққанимда оила аъзоларига
теккизиб, тагида фаҳшона маъноси бўлган
бундай ҳазилларни гапириш гуноҳлигини
тушунтирганди. Бир куни:
-Нима қилибди, улар шунчаки ҳазиллашадику,
ман ҳам қўшнини боласи бўлса керак деб
ҳазиллашаман баъзиларнинг устидан, -
деганимни биламан, Абдулланики тутиб
кетди.
-Аҳмоқмисан?! Ёки даюсмисан?! Ўз онанг
ҳақида бунақа ҳазиллар...ЕщёАҳволини
яхшилаш учун албатта қон куйиш кераклиги ҳақида
гапирди.
-Мандан олишингиз мумкин, - гапга аралашиб
кетдим.
-Гуруҳингизни текшириб кўришимиз керак...
-Гуруҳимиз бир хил, текширмасдан олсангиз
ҳам бўлади, кейин текшираверасизлар..- деб
лабораторияга йўл олдим.
...Қизиқ, ёшлигимиздан қонимиз бир хиллиги
устидан бошқа синфдошларимиз кулиб
юришарди. Ён қўшнисизларда ҳар ҳолда деб
нималаргадур шаъма қилишарди,
маҳалладагилар ҳам ҳазиломуз гапларини етказишни
ўз
бурчлари деб билардилар шекилли, хуллас,
хамма
биларди. Ёшимиз улғайганда эса Абдулла
бундай ҳазилларни чўрт кесадиган бўлиб
қолди. Нимагалигини қизиққанимда оила аъзоларига
теккизиб, тагида фаҳшона маъноси бўлган
бундай ҳазилларни гапириш гуноҳлигини
тушунтирганди. Бир куни:
-Нима қилибди, улар шунчаки ҳазиллашадику,
ман ҳам қўшнини боласи бўлса керак деб
ҳазиллашаман баъзиларнинг устидан, -
деганимни биламан, Абдулланики тутиб
кетди.
-Аҳмоқмисан?! Ёки даюсмисан?! Ўз онанг
ҳақида бунақа ҳазилларни хазм қилиб
юрибсанми ҳали! Ман ўзимни онам ҳақида айтилган
бундай ҳазилларни олдини оламан.
Биттаси бор эди, Махмудчи? Хуллас унга бир-
икки марта тўғри тушунтиришга ҳаракат
қилгандим, кейингисида кўзини
кўкартиргандим, эслайсанми?
-Эслайман, ўшанда ҳайрон бўлгандим нимага урди экан
деб...
Яна бир бор тилимдан егандим, Абдулла доим
шунақа қиларди ўзи. Лекин шу суҳбатдан
кейин ман ҳам бундай ҳазилларни
кўтармайдиган бўлиб қолгандим. Айниқса,
битта тоғам борлар, умрилари узоқ бўлсин, доим “Ҳа,
даюс!.” деб эркалардилар. Олдинига тушунмас
эканман маъносини, ўзининг оила аҳлини,
қариндошларини қизганмайдиган эркакларни
бундай
деб аталишини Абдулла тушунтириб бергандан кейин
тоғамнинг шу каби
гапларини чўр
кесадиган бўлдим...
Конни топшираётганимда ок халатларни
кўриб кечаги хамшира киз эсимга тушиб
кетди. Унинг оппокина халати, шахло кўзлари, куйиниб
гапиришларичи... Хааа! Бир кунда
иккита чиройли киз билан танишиш хаммани
хам бошига тушавермайди. Яшаш яхши! Яхши
яшаш эса... Бунака окибатларга олиб
келадиган танишишларни яхши деб бўлмаса
керак, бу аник.
Бу ёқда эса Маликага нима бўлган экан деб
бошим қотган. Манимча Абдулла уни ҳимоя
қиламан деб шу аҳволга тушган бўлса керак,
лекин Маликанинг ўзи қаерга ғойиб
бўлдийкин.
Наҳотки уни қуткариб қолмокчи бўлган йигитни шу
аҳволда қолдириб кетган бўлса?
Ёки
дўстимни калтаклаб, Маликага барибир
тажовуз килишган бўлсачи? Бунинг устига
машинам
ҳам мактабдан умуман тескари бўлган жойда топилган.
Балки Маликани машинага босиб...
Астағфируллоҳ! Унда нега машинани ташлаб
кетишди экан? Ишқилиб омонмикин... Эй,
Аллоҳим! Соғ-омон бўлсинда, ёмонлик
тегмаган бўлсин. Тезроқ топилсинда... Кўп
вақтдан бери Аллоҳдан астойдил сўрамагандим ҳеч
нарсани... Бунақа фикр-хаёллар, саволлар билан
манқуртга ўхшаб қолмасам бўлгани ишқилиб.
Қонни топшириб бўлгач, врачлар ёзиб берган
дориларни олиб келиб бердимда,
терговчининг
олдига бордим. Маликанинг ким эканлигини билиш,
уни топиш учун мани таърифим
бўйича
фотороботини тузиш керак экан. Бир соатдан
ошиқ у ерда қолиб кетдим. Бахтимгами ёки
...ЕщёБу ёқда эса Маликага нима бўлган экан деб
бошим қотган. Манимча Абдулла уни ҳимоя
қиламан деб шу аҳволга тушган бўлса керак,
лекин Маликанинг ўзи қаерга ғойиб
бўлдийкин.
Наҳотки уни қуткариб қолмокчи бўлган йигитни шу
аҳволда қолдириб кетган бўлса?
Ёки
дўстимни калтаклаб, Маликага барибир
тажовуз килишган бўлсачи? Бунинг устига
машинам
ҳам мактабдан умуман тескари бўлган жойда топилган.
Балки Маликани машинага босиб...
Астағфируллоҳ! Унда нега машинани ташлаб
кетишди экан? Ишқилиб омонмикин... Эй,
Аллоҳим! Соғ-омон бўлсинда, ёмонлик
тегмаган бўлсин. Тезроқ топилсинда... Кўп
вақтдан бери Аллоҳдан астойдил сўрамагандим ҳеч
нарсани... Бунақа фикр-хаёллар, саволлар билан
манқуртга ўхшаб қолмасам бўлгани ишқилиб.
Қонни топшириб бўлгач, врачлар ёзиб берган
дориларни олиб келиб бердимда,
терговчининг
олдига бордим. Маликанинг ким эканлигини билиш,
уни топиш учун мани таърифим
бўйича
фотороботини тузиш керак экан. Бир соатдан
ошиқ у ерда қолиб кетдим. Бахтимгами ёки
бахтсизлигимгами, онамнинг олдида
ўтирганимнинг гувоҳлари бор эди. Шу сабабдан
Маликанинг йўқолиши масаласида мандан
барча шубҳалар олиб ташланганди.
Терговчининг
олдидан тўғри ишхонамга кетдим. Бензин ҳам
тугай деб қолган экан, йўлдаги шаҳобчага кираман
десам ҳамма ерда узундан-узун
навбат. Падарига лаънат, яна бензинчилар
ўйин
қилишяптими деб ич-ичимдан роса сўкдимда
ишхонага қараб кетавердим тавакал қилиб.
Ишхонага етиб борганимда соат ҳам тушликдан ўтиб
кетибди. Хўжайиним чиройли
“табассумлари” билан кутиб олдилар. Баҳона
қилмасдан, қўшним касалхонага тушиб
қолганини, унга қон топшириб келаётганимни
айтгандим сал ҳовурларидан тушдилар. Уфф,
ўтиб кетди. Ишхонамдаги қизлар қон топшириб
келганимни билиб дарров
қаердандир
шоколадлар (мижозлар ҳисоботлар билан
бирга топширишган бўлса керак) топиб
келишди,
аччиқ қаҳва дамлаб беришди, ҳамманинг
эътиборидаги объектга айланиб кетдим бир
зумда.
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
Комментарии 215
кутгандим. Интиқиб кутгандим... Малика билан
учрашганимизга бир ой бўлиши керак эди. Асосийси эса
ўша куни ёшларимиз ичида оммавийлашиб бораётган
севишганлар байрами ҳам эди. Ушбу байрам баҳонасида
Маликага янада яқинрок бўлиш, унга етишиш ниятим
бор эди. Хуллас, байрам қилишга сабаблар сероб, ҳоҳиш
бўлса бўлгани. Ҳоҳиш эса... Эҳ, ўша кунни мажнунларча
кутмаганимда эди, балки ҳозир ҳаётим бошқача
бўлармиди?... ...Севишганлар кунидан бир ой олдин
улфатларим билан доим тўпланадиган кафеда эркаклар
байрамини нишонлашга келишиб олгандик. Қизиқ,
орамиздан ҳеч биримиз армияга бормагану, ватан
ҳимоячилари кунини нишонлашимизни. Ўзимнинг
устимдан ўзим куламан. Ҳаа, нима бўлсаям ахир
эркакмиз-ку, нишонлаймизда! Нима фарқи бор? Қўлида
автомат кўтарганми, кўтармаганми?... Кафеда "ок чой"
таъсирида кулишиб ўтирганимизда Тоҳир синфдошим
алоҳида хонага кириб келди.
куттирадими? Ёки уйдаги
Зухрагинез
справкага қўл қўйиб бермадиларми?.
Ҳамма хандон отиб кулиб юборди. Мани
ҳазилим Тоҳирнинг ғашига теккандай
бўлдида, кесатигомуз гапларини бошлади.
-Зуҳрамга “гаҳд” десам, қўлимга қўнади. Эрни
тергайдиган куни онасини Учқўргондан
кўрсатарман. Ман кўчани боласиман.
Баъзиларга ўхшаб қочиб қолмайман эркакча
ишга борганда... У манга теккизиб гапирганди, чунки
доим ўтиришларимиздан кейин улфатлар
саунага борамиз деганда ман баҳона топиб
кетиб колардим. Сабаби - саунага албатта
иккита-учта ойимчаларни олиб боришарди.
Онам қиз қидиришни бошлаганларидан бери бундай
ишлардан сал узоқрок юришга
ҳаракат қилардим. Суриштиришганда таги
очилиб колса хунук бўлишини билардим.
-Шунақами ҳали?,- вазиятдан чиқиб кетиш
учун кулиб давом эттирдим, -гапинг рост
бўлса, мана санга “штрафной”, кеч қолганинг учун.
-Ҳозир битта, йўғ-ей иккита сюрприз
кўрсатаман. Штрафной ҳам эсларингдан чиқиб
кетади, - Тоҳирн...Ещё-Э-э, бормисан Тохирвой? Одам деганам шунчалик
куттирадими? Ёки уйдаги
Зухрагинез
справкага қўл қўйиб бермадиларми?.
Ҳамма хандон отиб кулиб юборди. Мани
ҳазилим Тоҳирнинг ғашига теккандай
бўлдида, кесатигомуз гапларини бошлади.
-Зуҳрамга “гаҳд” десам, қўлимга қўнади. Эрни
тергайдиган куни онасини Учқўргондан
кўрсатарман. Ман кўчани боласиман.
Баъзиларга ўхшаб қочиб қолмайман эркакча
ишга борганда... У манга теккизиб гапирганди, чунки
доим ўтиришларимиздан кейин улфатлар
саунага борамиз деганда ман баҳона топиб
кетиб колардим. Сабаби - саунага албатта
иккита-учта ойимчаларни олиб боришарди.
Онам қиз қидиришни бошлаганларидан бери бундай
ишлардан сал узоқрок юришга
ҳаракат қилардим. Суриштиришганда таги
очилиб колса хунук бўлишини билардим.
-Шунақами ҳали?,- вазиятдан чиқиб кетиш
учун кулиб давом эттирдим, -гапинг рост
бўлса, мана санга “штрафной”, кеч қолганинг учун.
-Ҳозир битта, йўғ-ей иккита сюрприз
кўрсатаман. Штрафной ҳам эсларингдан чиқиб
кетади, - Тоҳирнинг юзида аййёрона табассум
пайдо бўлди. Чиқиб кетиб иккита қизни
бошлаб кирди.
-Ў-ў!!,- болалар ўрнидан туриб кетишди, - ана
сюрпризу мана сюрприз, ана кир ювадиган
мошинаю, мана тилбизор...
Кириб келган қизларнинг бири калта, ҳамма
ери очиқ қизил кўйлакда эди. Кўринишидан раққоса
бўлса керак деб ўйладим. Сочларини
елкасига тушириб олган, пардозини кўрган
киши
фотомодел дейди. Кўчада ҳаммани ўзига
қаратиб юрса керак. Тоҳир уни Гули деб
таништирди.
қиз учратмагандим. Соддагина, лекин дид
Ширин ва армонли кунлар .
билан кийинган, пардози хам шундай. Коп-
кора сочларини ихчамгина йиғиб олган. Гули
бироз буғдойранг бўлса, бу қиз оппок пахтадай эди.
Чап яноғидаги ҳоли ўзига жудаям ярашиб
турарди. Дугонаси билан иккови ҳар ҳил
дунёдек эди. Аввалига шунчаки истараси
иссиқ экан
деб ўйладим, лекин кўзим кўзига тушганида ичимда
нимадир жизз этди. Бу табассум
аралаш
нигоҳни хеч қачон унутолмасам керак. Унинг
исми Малика экан.
Хуллас, қизлар келдию дастурхонимиз янаям
тўкин-сочин бўлиб кетди. Шампан виноси дейсизми,
коньяк дейсизми... Йўқ ичкиликни
ўзи йўқ эди. Кабоб, димланган товуқ, бошка
таомларни ва газакларни қўйишга жой
топилмасди. Бир бечора оилани бир ой
давомида
тўйғизса бўладиган егуликни бир кечада еб
тугатишимиз керак эди. Зиёфат кучайса
кучайдики,
сусаймади. Ҳазил-кулгуларимиз билан кафени
бошимизга кўтардик.
Гули даврага тез киришиб кетди, фақат
Малика ўзи...ЕщёИккинчиси эса.. Билмадим, шу кунгача бундай
қиз учратмагандим. Соддагина, лекин дид
Ширин ва армонли кунлар .
билан кийинган, пардози хам шундай. Коп-
кора сочларини ихчамгина йиғиб олган. Гули
бироз буғдойранг бўлса, бу қиз оппок пахтадай эди.
Чап яноғидаги ҳоли ўзига жудаям ярашиб
турарди. Дугонаси билан иккови ҳар ҳил
дунёдек эди. Аввалига шунчаки истараси
иссиқ экан
деб ўйладим, лекин кўзим кўзига тушганида ичимда
нимадир жизз этди. Бу табассум
аралаш
нигоҳни хеч қачон унутолмасам керак. Унинг
исми Малика экан.
Хуллас, қизлар келдию дастурхонимиз янаям
тўкин-сочин бўлиб кетди. Шампан виноси дейсизми,
коньяк дейсизми... Йўқ ичкиликни
ўзи йўқ эди. Кабоб, димланган товуқ, бошка
таомларни ва газакларни қўйишга жой
топилмасди. Бир бечора оилани бир ой
давомида
тўйғизса бўладиган егуликни бир кечада еб
тугатишимиз керак эди. Зиёфат кучайса
кучайдики,
сусаймади. Ҳазил-кулгуларимиз билан кафени
бошимизга кўтардик.
Гули даврага тез киришиб кетди, фақат
Малика ўзини анчагина ноқулай ҳис киларди. Ман
унинг кўзларига, ҳаракатларига термулиб,
кўзимни узолмай ўтирардим. Бошқалар қанча
ҳаракат қилишмасин унга ичира олишмади.
Болалар талаб қилаверишгач Малика
“кетаман”га тушиб колди.
-Она немножко скромная... Борасан-да Мали,
ўша уйингга! Мана болалар ташлаб
қўйишади. Ундан кўра сал очилиброқ
ўтирсангчи, - Гули дугонасини жеркиб берди, -
не позорь меня!...
Тоҳир яна бошлади қитимир гапларини,-
озгина қизиб олмасангиз кейин қийналасиз.
Ҳали саунада бир чеккада уялиб ўтириб
олманг тағин, ечинмасдан...
-Сауна?!.. - Малика ялт этиб Гулига қаради, -
Қанака сауна? Мани ўзи қаерга олиб
келдинг? Яхши жой, бирровга бориб келамиз
дегандингку.
-Бўлди қилларинг энди, -чидолмай бақириб юбордим,
- намунча мажбурлайсанлар,
ичишни ҳоҳламаса - ичмасин.
-Ў-ў, гапирарканлару. Ўзимам ҳайрон
бўлгандим, нимага оғзига талқон солиб
ўтирибди
дўстимиз деб, - Тоҳир ҳар доимгидек ролига киришиб
кетганди, - Ноз қиляптиларда ўртоқ.
А
сан тушунмаяпсан, ооозгина нархини
оширмаса бўлмайдида!
Малика шартта сумкасини олдида чиқиб
кетди. Ман орқасидан отландим. Шу пайт қўлимдан
Тоҳир тутиб қолди...
...Ташқарига чиққанимда Малика йиғлаб
турган экан. Оҳ, накадар чиройли! Қиз
йиғлаганини кўриб ҳеч қачон шунчалик
қувонмагандим. Йиғлаганда кулганиданам
гўзал бўлиб кетаркан. Чарос кўзларидан маржондек-
марж...Ещё-Ҳа, Маликахон, сал очилииииб ўтиринг, - деб
Тоҳир яна бошлади қитимир гапларини,-
озгина қизиб олмасангиз кейин қийналасиз.
Ҳали саунада бир чеккада уялиб ўтириб
олманг тағин, ечинмасдан...
-Сауна?!.. - Малика ялт этиб Гулига қаради, -
Қанака сауна? Мани ўзи қаерга олиб
келдинг? Яхши жой, бирровга бориб келамиз
дегандингку.
-Бўлди қилларинг энди, -чидолмай бақириб юбордим,
- намунча мажбурлайсанлар,
ичишни ҳоҳламаса - ичмасин.
-Ў-ў, гапирарканлару. Ўзимам ҳайрон
бўлгандим, нимага оғзига талқон солиб
ўтирибди
дўстимиз деб, - Тоҳир ҳар доимгидек ролига киришиб
кетганди, - Ноз қиляптиларда ўртоқ.
А
сан тушунмаяпсан, ооозгина нархини
оширмаса бўлмайдида!
Малика шартта сумкасини олдида чиқиб
кетди. Ман орқасидан отландим. Шу пайт қўлимдан
Тоҳир тутиб қолди...
...Ташқарига чиққанимда Малика йиғлаб
турган экан. Оҳ, накадар чиройли! Қиз
йиғлаганини кўриб ҳеч қачон шунчалик
қувонмагандим. Йиғлаганда кулганиданам
гўзал бўлиб кетаркан. Чарос кўзларидан маржондек-
маржондек ёшлар дона-дона бўлиб
оқаётганди.
Бағримга олиб, кўз ёшларини артгим келиб
кетди. Лекин чўчитиб юбораманми деб
ўзимни тутдим. Мани кўргач, нари юриб кета
бошлади.
-Малика тўхтанг, тўхтанг энди. Улардан хафа
булманг. Сал кайфлари ошиб қолган бўлса
керак. Сизни бошқача қиз деб ўйлашди
шекилли. Бироз қитимирлигини ҳисобга
олмаса, ёмон бола эмас Тоҳир ҳам.
-Сиз ҳам уларга ўхшаб қизларга шунақа
қизиқасизми?!..- унинг саволидан ғалати
бўлиб
кетдим.
-Йўғ-е, ман умуман бошқачаман. Мўмингина,
қобилгина боламан. Ойимни чизган
чизиқларидан чиқмайман. Қўяқолинг энди, кўз
ёшингизни кўриб юракларим эзилиб кетди,-
деб
кулиб қўйдим. Ичимда эса йиглайверсин,
тўхтамасин дердим.
бўлдида, жилмайди.
Оҳ, бу табассум!. Тамоман сеҳрлаб қўйди бу
қарашлар.
-Ўзим кузатиб қўяман уйингизга, агар йўқ
демасангиз. -Билмадим, қандай бўларкин.
-Қўркманг маньякликдан узоқман. Айтдим-ку
мўмингина,..
-Қобилгина бола..., - деб кулиб юборди,- лекин
ичгансизку. Ширин ва армонли кунлар .
-Қаерда турасиз ўзи? -Ахмад Донишда.
-Умримни кўп қисми Юнусобод йўлларида
ўтади. Беш қўлимдай биламан ҳамма
“гаишник”ларни. Хавотир олманг. Бир
амаллаб етиб оламиз. Йўллар ҳам эриган.
Машинада кетаётганда яқинрок танишдик. Ундан
оиласи ҳақида, қаерда ишлаши ва
нималарга қизиқиши ҳақида суриштирдим.
Кеч борганига гап эшитиш-эшитмаслиги
ҳақида
қизиқдим. Адаси командировкада экан, бир-
икки хафтадан кейин келар эканлар. Онаси эса билар
экан қизининг кечикиб келишини.
Кейин у ҳам мани ҳаётимдаги тафсилотлардан
сўради. У билан гаплашган сари манга
қанчалик яқинлигини тушуна бошладим.
Ичимда борган сари унга меҳрим ошиб
борарди, атиринин...ЕщёБу гапларимдан бироз жаҳлидан тушгандай
бўлдида, жилмайди.
Оҳ, бу табассум!. Тамоман сеҳрлаб қўйди бу
қарашлар.
-Ўзим кузатиб қўяман уйингизга, агар йўқ
демасангиз. -Билмадим, қандай бўларкин.
-Қўркманг маньякликдан узоқман. Айтдим-ку
мўмингина,..
-Қобилгина бола..., - деб кулиб юборди,- лекин
ичгансизку. Ширин ва армонли кунлар .
-Қаерда турасиз ўзи? -Ахмад Донишда.
-Умримни кўп қисми Юнусобод йўлларида
ўтади. Беш қўлимдай биламан ҳамма
“гаишник”ларни. Хавотир олманг. Бир
амаллаб етиб оламиз. Йўллар ҳам эриган.
Машинада кетаётганда яқинрок танишдик. Ундан
оиласи ҳақида, қаерда ишлаши ва
нималарга қизиқиши ҳақида суриштирдим.
Кеч борганига гап эшитиш-эшитмаслиги
ҳақида
қизиқдим. Адаси командировкада экан, бир-
икки хафтадан кейин келар эканлар. Онаси эса билар
экан қизининг кечикиб келишини.
Кейин у ҳам мани ҳаётимдаги тафсилотлардан
сўради. У билан гаплашган сари манга
қанчалик яқинлигини тушуна бошладим.
Ичимда борган сари унга меҳрим ошиб
борарди, атирининг ҳиди эса сармастлигимни ошириб
юборди.
Магнитофонда эса Юлдузхоним бизларга
хизмат кўрсатиб ётгандилар. Унга ҳам жуда
ёқаркан қўшиқлари, қарабсизки, манга яна
битта ўхшаш тарафи. Ярим йулга етганда телефоним
жиринглаб
қолди. Олиб карасам, онам манга кулиб қараб
турибдилар. Дисплейда соат 23.45 ни
кўрсатар, сал кам ярим тун бўлиб колибди. Эҳ,
ишни
белига тепадилар ҳозир деб ўйладимда, Маликага жим
дегандек бармоғимни лабимга
олиб
бордим.
-Саломалайкум онаш, зерикмасдан
ўтирибсизми? Ҳа, борман, борман дедимку. Ну,
энди урушманг ундай. Дори? Канака? Бўлди-бўлди.
Бир соатларда бораман. Ҳозир сал ушланиб
қолдим. Бораман бир соатда. Бўлди.
Малика “Онангизни мазалари йўқми?” деб
сўради.
кейин босилади. Ҳечқиси йўқ,
ҳозир
сизни уйингизга ташлаб қўяманда, олиб
бораман дорини.
-Йўқ-йўқ. Ман йўлда тушиб коламан. Таксида
етиб оларман. Сиз тез дори олиб уйга шошилинг.
Ойингизга қаранг.
Ширингина суҳбатимиз тугаши
мумкинлигидан хафа бўлиб кетдим. Уни
ҳечам қўйиб
юборгим келмасди. Эҳ, онаш, онаш. Нуқул
шунақа ваҳима қиласиз. Кайфимни ҳам
учирвордингиз. Эндигина киришиб кетгандик
ширин суҳбатга. Балки бу қиз сизнинг
бўлажак
келинингиздир, она!
-Малика тўхтанг. Агар хўп десангиз, йўлдан
дори олиб биринчи бизникига борамиз. Сиз
машинада пойлаб турасиз, ман эса уйга бир
зумда ташлаб чиқаман. Кейин уйингизга олиб
бориб қўяман, сизни бегона таксистларга
ишониб жўнатиб юборолмайман. Хўпми?.
Бироз ўйлаб турдида, рози бўлди:
-Факат уйингиздан узоқроқда тўхтатасиз.
Қўшниларингиз кўриб қолмасин.
-Кўрмайди, ҳаммаси қотиб ухлаб ётгандир
ҳозир.
“Матиз”имга жон кириб кетди. Визиллатиб
дорихонага бордик. Нимагадир ха...ЕщёБироз юраклари оғриб туради. Дори ичганларидан
кейин босилади. Ҳечқиси йўқ,
ҳозир
сизни уйингизга ташлаб қўяманда, олиб
бораман дорини.
-Йўқ-йўқ. Ман йўлда тушиб коламан. Таксида
етиб оларман. Сиз тез дори олиб уйга шошилинг.
Ойингизга қаранг.
Ширингина суҳбатимиз тугаши
мумкинлигидан хафа бўлиб кетдим. Уни
ҳечам қўйиб
юборгим келмасди. Эҳ, онаш, онаш. Нуқул
шунақа ваҳима қиласиз. Кайфимни ҳам
учирвордингиз. Эндигина киришиб кетгандик
ширин суҳбатга. Балки бу қиз сизнинг
бўлажак
келинингиздир, она!
-Малика тўхтанг. Агар хўп десангиз, йўлдан
дори олиб биринчи бизникига борамиз. Сиз
машинада пойлаб турасиз, ман эса уйга бир
зумда ташлаб чиқаман. Кейин уйингизга олиб
бориб қўяман, сизни бегона таксистларга
ишониб жўнатиб юборолмайман. Хўпми?.
Бироз ўйлаб турдида, рози бўлди:
-Факат уйингиздан узоқроқда тўхтатасиз.
Қўшниларингиз кўриб қолмасин.
-Кўрмайди, ҳаммаси қотиб ухлаб ётгандир
ҳозир.
“Матиз”имга жон кириб кетди. Визиллатиб
дорихонага бордик. Нимагадир хар доим дори
олганимда сотувчилар “Шифосини берсин”
дейишадия. Бошқа пайт индамай дориларини
сотишади. Ҳа майли, ҳозир мавридимас ҳаёл
суришни деб маҳаллага қараб газни босдим.
Кўчамизни бошида қоронгурок ерда тўхташга
ҳаракат килдим. Машинадан тушаётиб:
-Хозир тезда қайтаман. Сиз унгача мусиқа эшитиб
туринг, зерикиб қолмайсиз деб
ўйлайман. Мени кутинг ва мен қайтарман,
ўлимларни қолдириб доғда...
Кетаётганимда Юлдузхонимнинг маъюс овози
янграй бошлаган эди:
Бог қўйнида икки дарахт Бир-бирига интизор,
Сен бир дарахт, мен бир дарахт
Йиғлаб-йиғлаб ўтдик ёр...
Уйимизга яқинлашганимда кўчада 3-4 киши
битта “Дамас” олдида йиғилиб туришганди.
Яхшилаб қарасам, тез ёрдам машинаси...
тер чиқиб кетди...
Уйга қараб югуриб кетдим... Қулогим тагида
онамнинг "Ўғлим қачон келасан? Мазам
бўлмаяпти" деган гаплари жаранглаб турарди... Уйга
яқинлашганимда эса
тиззаларим титраб,
ўтириб колдим... Кўзимнинг олди
қоронгулаша бошлади...
...Адамни, адажонимни қўлларини ушлаб
иккала тарафи дарахтзор бўлган чиройли йўлда
кетмоқдаман... Хазонларни оёғим билан
тўзғитиб, ўтган-кетганлар олдида адамлар
олиб берган
музкаймоқни мақтаниб ялаб қўяман...
-Ада?.. Бугун циркка борамиз-а?. -Борамиз, ўғлим
борамиз.
-Эртагачи, зоопаркга оборасиз-а?
-Албатта, тойчоғим, ҳайвонларни ҳам кўргани
борамиз..
-Ада?.. Нимага кетиб колдингиз бизлардан?..
Сиззи жудаям соғиняпман.. Ойижоним хам
соғинганлар...
-Болам. Ман сизларни ташлаб кетганим йўқ,
доим ёнинггда бўламан. Керак бўлганимда
кўзларингни юмиб астойдил чақирсанг бўлди,
албатта келаман...
-Келасиз-а, алдамайсизми?... Шу пайт қаергадир йўқ
бўлиб қолдилар.
Ҳиёбоннин...ЕщёНимага бизнинг уйимиз ёнида турибди... Совуқ
тер чиқиб кетди...
Уйга қараб югуриб кетдим... Қулогим тагида
онамнинг "Ўғлим қачон келасан? Мазам
бўлмаяпти" деган гаплари жаранглаб турарди... Уйга
яқинлашганимда эса
тиззаларим титраб,
ўтириб колдим... Кўзимнинг олди
қоронгулаша бошлади...
...Адамни, адажонимни қўлларини ушлаб
иккала тарафи дарахтзор бўлган чиройли йўлда
кетмоқдаман... Хазонларни оёғим билан
тўзғитиб, ўтган-кетганлар олдида адамлар
олиб берган
музкаймоқни мақтаниб ялаб қўяман...
-Ада?.. Бугун циркка борамиз-а?. -Борамиз, ўғлим
борамиз.
-Эртагачи, зоопаркга оборасиз-а?
-Албатта, тойчоғим, ҳайвонларни ҳам кўргани
борамиз..
-Ада?.. Нимага кетиб колдингиз бизлардан?..
Сиззи жудаям соғиняпман.. Ойижоним хам
соғинганлар...
-Болам. Ман сизларни ташлаб кетганим йўқ,
доим ёнинггда бўламан. Керак бўлганимда
кўзларингни юмиб астойдил чақирсанг бўлди,
албатта келаман...
-Келасиз-а, алдамайсизми?... Шу пайт қаергадир йўқ
бўлиб қолдилар.
Ҳиёбоннинг ўртасида бир ўзим колиб кетдим.
Атрофимдаги одамлар борган сари қаттикрок
туртиб ўтиб кетишмоқда. Музқаймоқ хам ерга
тушиб кетди, йиғлаб юбордим....
...Ўткир ҳид бурнимни куйдиргандек бўлди. Кўзимни
очиб қарасам хонамда ётган
эканман.
Тепамда, оппок кийимда битта чиройли
хамшира киз жилмайиб турган экан.
-Ўзингизга келдингизми? Одамни қўркитиб
юбордиз. Сал секинроқ югурадида одам деган. Келинг,
босимингизни ўлчаб қўяман, зора
бироз тушган бўлса...
О-о, бу фариштами, ёки манга шунақа
туюлдими? Нима бўлди ўзи манга? Бошим
ёрилиб
кетадигандек, ҳаёлларим ҳам алғов-далғов. Тушимми-
ўнгимми ўзи? Адам?.. Онам?...
-Онам канилар? Нима бўлди онамга?...-
ўрнимдан туриб кетмоқчи эдим, бошимга ток
билан ургандек бўлди, яна ёстиққа қайтиб
тушдим.
-Ётинг, турманг. Ҳозир 5-10 дақиқадан кейин ўтиб
кетади. Босимингиз кўтарилиб
кетганиданми ёки алкоголни таъсириданми,
хуллас, бироз хушингиздан кетиб қолдингиз.
килиб қўйгандим, агар сабр қилсангиз
бироздан кейин бемалол туриб кетасиз. Нимага гапни
айлантиради, онамга нима
бўлганини тезроқ айтмайдими! Эй худо,
ишқилиб
ҳеч нима бўлмаган бўлсин. Агар бирон ёмон
нарса бўлган бўлса ўзимни бутун умр
кечиролмасам керак. -Онам? Нимага айтмаяпсиз нима
бўлганини,
беркитмасдан тўгрисини...,-кўзимга ёш келиб,
гапим ҳиқилдоғимда қолиб кетди...
-Онангиз яхшилар, худога шукур. Юраклари
бироз ҳуруж қилиб қолган экан, укол қилиб
қўйдим. Хавотир олманг, ҳозир дам оляптилар,
ёнларида эса акангиз қараб
ўтирибдилар.
-Алҳамдулиллаҳ. Ўзингга шукур.
Ичимга озгина бўлсада тоза хаво киргандек
бўлди. Яхши эканлар, худога шукр, ёмон
нарсаларни ўйлаб қон ҳам миямга урворибди
шекилли. Яна бир бор Алҳамдулиллаҳ.. Қизиқ,
бу
сўзни ишлатмай қўйганимга ҳам анча
бўлганга ўхшайди, ўзимнинг этларим
жимирлаб кетди.
Эслашга ҳаракат килдим, яратганинг исмини
эслатадиган яна қандай сўзлар бор эди-я?
Астағфируллоқ, Иншаалоқ, Субҳаноллоҳ ва
яна Алҳамду...ЕщёУкол
килиб қўйгандим, агар сабр қилсангиз
бироздан кейин бемалол туриб кетасиз. Нимага гапни
айлантиради, онамга нима
бўлганини тезроқ айтмайдими! Эй худо,
ишқилиб
ҳеч нима бўлмаган бўлсин. Агар бирон ёмон
нарса бўлган бўлса ўзимни бутун умр
кечиролмасам керак. -Онам? Нимага айтмаяпсиз нима
бўлганини,
беркитмасдан тўгрисини...,-кўзимга ёш келиб,
гапим ҳиқилдоғимда қолиб кетди...
-Онангиз яхшилар, худога шукур. Юраклари
бироз ҳуруж қилиб қолган экан, укол қилиб
қўйдим. Хавотир олманг, ҳозир дам оляптилар,
ёнларида эса акангиз қараб
ўтирибдилар.
-Алҳамдулиллаҳ. Ўзингга шукур.
Ичимга озгина бўлсада тоза хаво киргандек
бўлди. Яхши эканлар, худога шукр, ёмон
нарсаларни ўйлаб қон ҳам миямга урворибди
шекилли. Яна бир бор Алҳамдулиллаҳ.. Қизиқ,
бу
сўзни ишлатмай қўйганимга ҳам анча
бўлганга ўхшайди, ўзимнинг этларим
жимирлаб кетди.
Эслашга ҳаракат килдим, яратганинг исмини
эслатадиган яна қандай сўзлар бор эди-я?
Астағфируллоқ, Иншаалоқ, Субҳаноллоҳ ва
яна Алҳамдуллилаҳ... Абдулла синфдошим
кўп
ишлатади бу сўзларни, ман бўлсам нимагадир
ўзимни художўй килиб кўрсатишдан уяламанми,
билмадим, доимо уларни ўрнига “ё тавба!”,
“худога шукур” каби гапираман. Шунда ҳам
ҳар
доим эмас.
Ён қўшним бўлгани учун ҳам Абдулла билан кўп
гаплашамиз, бу сўзларни кўп
қайтарганидан баъзан ғашим келади, бу
ичимдаги ҳавасми, ҳасадми билолмай
қоламан. Яна
“Мани исмимни тўғри айтгин” деганига
ўламанми. Абдулла эмас, Абдуллоҳ эмиш.. Эй инсон,
паспортингда оқга қора билан ёзиб
қўйибдику Абдулла деб! Нимага ақллилик
қиласан дейман
ичимда...
-Акангиз айтгандилар, онангизни баъзан мазалари
бўлмас экан. Юраклари тез-тез
санчиб
турармиди? Мани эшитяпсизми?
-Бироз мазалари бўлмайди баъзида, дори
ичишлари билан босиларди. Палтоимни
чўнтагида бор. Ҳа, айтганча, қанақа акам ҳақида
гапирдингиз? Ўзи битта ўғил бўлсам...,-
гапирдиму тилимни тишладим.
чувалатмасангчи. Биттаю-битта ўғил бўла
туриб онасига
қараса ўлиб коладими демайдими. Йуқ, демаса керак,
чўнтагимда дори борлигини
айтдимку,
дорига чиқиб кетган бўлса керак деб ўйлайди.
Ичиб олганимчи?!.. Эҳ, ўхшамади баҳона хам!...
-Мана манда, сани аканг, - бир пайт хонамга
Абдулла кириб келди. -Э, санмидинг? Қачон
келгандинг?
-Сани машинанг кўринавермаганига хавотир
олиб чиққандим, опоқим қандай ўтирибдилар
деб...
-Кечирасиз, палтоимда дори бор дегандиз...,-
гапни бўлди ҳамшира қиз. -Палтоси айвонда, ҳозир
олиб келаман, - деди
Абдулла.
-Ўртоғингизга қараб туринг, палтодан ўзим
оламан, рухсат берсангиз?
-Рухсат, ҳамширахон, рухсат.., -
ҳазиллашгандай бўлдим. -Укангиз бироз ётишлари
керак, дорининг
таъсири кетмагунча, ўринларидан
турмасинлар.. У чиқиб кетгач, сўрадим:
-Онам ҳозир тузукмилар? Гапинг чала қолди...
-Хозир яхшилар, Алҳамдулиллаҳ. Боя эса
бироз қўрқитдилар, қарасам мазалари йўқ,
тез
ёрдамга телефон қилдим. Ўзинг ...ЕщёАҳмоқсан, Саид, аҳмоқсан. Гапни
чувалатмасангчи. Биттаю-битта ўғил бўла
туриб онасига
қараса ўлиб коладими демайдими. Йуқ, демаса керак,
чўнтагимда дори борлигини
айтдимку,
дорига чиқиб кетган бўлса керак деб ўйлайди.
Ичиб олганимчи?!.. Эҳ, ўхшамади баҳона хам!...
-Мана манда, сани аканг, - бир пайт хонамга
Абдулла кириб келди. -Э, санмидинг? Қачон
келгандинг?
-Сани машинанг кўринавермаганига хавотир
олиб чиққандим, опоқим қандай ўтирибдилар
деб...
-Кечирасиз, палтоимда дори бор дегандиз...,-
гапни бўлди ҳамшира қиз. -Палтоси айвонда, ҳозир
олиб келаман, - деди
Абдулла.
-Ўртоғингизга қараб туринг, палтодан ўзим
оламан, рухсат берсангиз?
-Рухсат, ҳамширахон, рухсат.., -
ҳазиллашгандай бўлдим. -Укангиз бироз ётишлари
керак, дорининг
таъсири кетмагунча, ўринларидан
турмасинлар.. У чиқиб кетгач, сўрадим:
-Онам ҳозир тузукмилар? Гапинг чала қолди...
-Хозир яхшилар, Алҳамдулиллаҳ. Боя эса
бироз қўрқитдилар, қарасам мазалари йўқ,
тез
ёрдамга телефон қилдим. Ўзинг нимага қолиб кетдинг,
ҳали тез кайтаман дегандингку,
бошқа
ичмайман дегандинг... Ёки қизлар билан кетиб
қолдингми, дўстим!?..
Миямга тап этиб тепиб колди. Малика?!..
Маликани машинада қолдириб келгандим-ку!.. Бу
ёги қандай бўлди!.. Телефондаги соатга
қарадим - 01.17! Яна турмоқчи бўлгандим,
Абдулла
ушлаб қолди.
-Санга ётиб туринг дедику, бироз сабр қилсангчи.
-Манга қара, Абдулла. Сандан бир илтимос
бор. Оғайни, қутқармасанг бўлмайди. Кўчани
бошида ташлаб келгандим машинани, ичида
бояги қизлардан биттаси ўтирганди, исми
Малика.
обориб қўйгин.
-Жинни бўлибсан шекилли, хилват жойда
бегона қиз билан ёлғиз қоламанми?!..
-Ёмон қиз эмас дўстим. Сандан илтимос, кейин
тушунтириб бераман, бўлақолгин энди!.. Соткадан
телефон қиларсан машинани олдига
борганингда, унга ўзим тушунтириб қўяман..
Калитни олди-да, индамасдан қовогини солиб
чиқиб кетди.
У кетгач, яна ҳаёлларимга шўнғидим. Энди
бошланади яна, маъруза ўқиш. Абдулла индамай
кетганидан қўрқиш керак, бу дегани
кейинроқ “нима яхши-ю нима ёмон?” дарси
бўлади дегани. Ўзи ҳали кафеда телефонимга
қилганида хафсалам бир ёқлик бўлганди. Ким
қилганини билдирмасдан ташқарига
чиқишимни сўраганди. Чиқсам, кутиб турган экан.
-Кирмайсанми? Нимага қўшнини боласидай...,-
деб тиржайдим.
-Келишиб олгандик-ку дўстим. Ичкиликсиз!
Қизларсиз! Ўзимиз ўтирамиз деб. Кабинкани
олдига бориб бўлмайди ароқни сассиғидан, ичкаридан
“Тўлдириб қуйларинг. Қизларга
ҳам”
деганларингни эшитиб қолдим. Қизларнинг
шақиллаб кулиши эса уму...ЕщёМана калит. Илтимос узримни этиб, уйига
обориб қўйгин.
-Жинни бўлибсан шекилли, хилват жойда
бегона қиз билан ёлғиз қоламанми?!..
-Ёмон қиз эмас дўстим. Сандан илтимос, кейин
тушунтириб бераман, бўлақолгин энди!.. Соткадан
телефон қиларсан машинани олдига
борганингда, унга ўзим тушунтириб қўяман..
Калитни олди-да, индамасдан қовогини солиб
чиқиб кетди.
У кетгач, яна ҳаёлларимга шўнғидим. Энди
бошланади яна, маъруза ўқиш. Абдулла индамай
кетганидан қўрқиш керак, бу дегани
кейинроқ “нима яхши-ю нима ёмон?” дарси
бўлади дегани. Ўзи ҳали кафеда телефонимга
қилганида хафсалам бир ёқлик бўлганди. Ким
қилганини билдирмасдан ташқарига
чиқишимни сўраганди. Чиқсам, кутиб турган экан.
-Кирмайсанми? Нимага қўшнини боласидай...,-
деб тиржайдим.
-Келишиб олгандик-ку дўстим. Ичкиликсиз!
Қизларсиз! Ўзимиз ўтирамиз деб. Кабинкани
олдига бориб бўлмайди ароқни сассиғидан, ичкаридан
“Тўлдириб қуйларинг. Қизларга
ҳам”
деганларингни эшитиб қолдим. Қизларнинг
шақиллаб кулиши эса умуман ўзимдан
чиқариб
юборди, кейин кирмадим. Инсоф кирадими ўзи
санларга?!
-Э-э, бошламагин яна...
-Ҳозир кайфинг бор, гапиргандан на бир наф,
на бир фойда йўқ, уйга вақтлирок боргин
дўстим.,-ялингандай гапира бошлади, -
опоқимлар тағин сиқилиб ўтирмасинлар... Хўп-хўп деб
яна ичкаридаги маишатга шўнғиш
учун кабинкага йўл олдим. Ростдан ҳам,
Абдулла айтганидек ҳалиям ақл кирмади-да
манга. Ман у ёқда маишат қилиб юрсам-у,
онам бу
ерда бу аҳволда... Кўзимга ёш келди... Ўрнимдан бир
амаллаб турдим, бошим тарс
этса ёриладиган бўлиб турибди. Шунақаям
ичасанми, молга ўхшаб? Шу шайтонни сувини
ташлайман деб неча марта сўз берганман
ўзимга, саноғини ҳам билмай қолдим. Нима
қилсам қутуламан бу падариланъатдан. Ёки Абдуллага
ўхшаб ман ҳам бундай базмлардан
узоқроқ юрсаммикин, унда ўртоқларни ҳам
алмаштиришга тўғри келади.
Уфф! Ароқнинг ҳидини кетказиш учун
чўнтагимдан эклипсни олиб, оғзимга
жойлаштирдимда онамнинг хоналарига қараб юриб
кетдим. Кирганимда онамларнинг
ранглари
бир аҳволда, чуқур-чуқур нафас олиб
ётгандилар.. Ҳамшира қиз босимларини
ўлчаётган экан..
онажон, яхши бўлиб
қолдизми?
Ёнларига ўтирдимда қўлларини кафтимга
олиб силадим, юзимга олиб бордим.
Қўлларини
ўпарканман, аҳволларини кўриб кўзимни тўлдириб
турган ёш томчилашни бошлади.
-Вой жиннивойим, нимага йиғлайсан.
Тузукманку кўриб турганингдек. Ҳозир мана
бу
қизим олиб келган дорингдан бердилар,
босимимни ҳам ўлчаб қўйсалар... Аллоҳ рози бўлсин
қизим, яхши жойга келин бўлинг, Иншаалоҳ...
-Иншаалоҳ, - деб қўшиб қўйдим рўмолча
билан ёшимни артарканман. Яна бир бор
ажабландим ўзимга, кўп гапирадиган бўлиб
колибман шекилли диний сўзларни. Қиз индамай,
жилмайиб кўйди.
-Касбимиз шу.., -босимни ўлчаб бўлиб
аппаратини идишига жойлай бошлади, - анча
яхши,
босимингиз ҳам тушибди. Хозир акам олиб
келган дори таъсир килса, ўзингизни янаям яхши
ҳис қиласиз.
Онам секин манга қараб кулдиларда, қиз
томонга имлаб кўйдилар. Бунинг мазмунини
кичкинагина боладан сўрасангиз ҳам айтиб
берса керак. Онамнинг хоналари ёруғрок б...Ещё-Келдингми болам, бормисан?... -Ассаломалайкум
онажон, яхши бўлиб
қолдизми?
Ёнларига ўтирдимда қўлларини кафтимга
олиб силадим, юзимга олиб бордим.
Қўлларини
ўпарканман, аҳволларини кўриб кўзимни тўлдириб
турган ёш томчилашни бошлади.
-Вой жиннивойим, нимага йиғлайсан.
Тузукманку кўриб турганингдек. Ҳозир мана
бу
қизим олиб келган дорингдан бердилар,
босимимни ҳам ўлчаб қўйсалар... Аллоҳ рози бўлсин
қизим, яхши жойга келин бўлинг, Иншаалоҳ...
-Иншаалоҳ, - деб қўшиб қўйдим рўмолча
билан ёшимни артарканман. Яна бир бор
ажабландим ўзимга, кўп гапирадиган бўлиб
колибман шекилли диний сўзларни. Қиз индамай,
жилмайиб кўйди.
-Касбимиз шу.., -босимни ўлчаб бўлиб
аппаратини идишига жойлай бошлади, - анча
яхши,
босимингиз ҳам тушибди. Хозир акам олиб
келган дори таъсир килса, ўзингизни янаям яхши
ҳис қиласиз.
Онам секин манга қараб кулдиларда, қиз
томонга имлаб кўйдилар. Бунинг мазмунини
кичкинагина боладан сўрасангиз ҳам айтиб
берса керак. Онамнинг хоналари ёруғрок бўлгани
учун энди эътибор бериб қарадим унга, ҳаа!...
Яратганнинг қудратига қойил қолса бўлади.
Келишган, қошлари яримой, кўзлари ёқутдек,
оппоқ либослари ўзларига мослаб
тикилгандек, қомат эса.. таърифлайман деб гуноҳга
ботиб
қолсам керак. Қисқаси, айтадику “студентка,
комсомолка, красавица!”... У ёги эсимда йўқ.
Айтганча, акам дедими? Тилингга шакар! Асал!
Новвот! “Россия” фабрикасининг ҳамма
маҳсулотлари! Агар бу комплиментларни ичимда эмас,
ўзига этсам, икки юзи қип-қизил бўлиб
кетармикин, ажабо? Қаерларидир Маликага
ўхшаб хам
кетаркан. Стоп!! Малика?!
Нимага Абдулла телефон қилмадийкин шу пайтгача,
вазиятни тушунтираётган бўлса
керак. Ёки Малика мандан хафа бўлганмикин.
Ўлибди энди, аҳволни тушунгандир. Унда
нимага
улар жим? Ёки Абдулла? Ўртада шайтон бор
деганларидек.. Йўқ-йўқ. Астағфируллоҳ. У бошқача
йигит – айнимаган, айнимайди ҳам.
Унга ишонганим учун калитни бериб,
Маликани
кузатиб қўйишни сўрадимку ахир. Таваккал
қилгандан кейин гумонга бориш яхшимас
Саидвой, гумон бу ғийбат ва туҳматнинг онаси
эканлигини билмабмидингиз? Булар
Абдулланинг, йўғ-ей
Абдуллоҳнинг дарсларидан. Уфф! Нимага
улар жим экан-а?
Бог кўйнида икки дарахт
Бир-бирига интизор...
нима бор экан? Заб мусиқани танлаганманда
қўнғироқ учун. Ташқарига чиқиб, яшил
тугмани босдим.
-Абдулла қаердасан? Нимага боришинг билан
қилмадинг? -Ман машинангда маҳаллани ичини
айланиб
юрибман.
Тутаб кетдим, нима бор экан Маликага
маҳаллани экскурсия килдиришни?
-У-чи, ёнингдами?!
-Келсам машинанг бўш, шунга уни қидириб юрибман,
узоққа кетмагандур, бировнинг
боласи ахир...
-Нима, Малика йўқ?!..
-Қаердасиз, Малика?...
...Ўша кундаги воқеалардан кейин уч кун ўтди.
Шу уч кун ичида на уйқумда ҳаловат бўлди, на еган
овқатимни тайини бўлди ва на
қилган ишимни. Кунига 3-4 соатгина мизғиб
олардим холос. Эшитган таънаю-
дашномларимни эса гапирмаса ҳам бўлади.
Ҳудди манга бутун
олам қарши бўлиб қолгандек эди, Абдулланинг ота-
онаси, маҳалладагилар, ва
энг ачинарлиси
ўзимни онам ҳам улар қаторида эди.
Биламан, она ҳеч қачон ўз фарзандини ёмон
демайди, ундай демадилар ҳам, шу уч кун
ичида қилганлари фақатгина ёнимни олиш бўлди. ...ЕщёЎзи гумон килиб турганимда бу қўшиққа
нима бор экан? Заб мусиқани танлаганманда
қўнғироқ учун. Ташқарига чиқиб, яшил
тугмани босдим.
-Абдулла қаердасан? Нимага боришинг билан
қилмадинг? -Ман машинангда маҳаллани ичини
айланиб
юрибман.
Тутаб кетдим, нима бор экан Маликага
маҳаллани экскурсия килдиришни?
-У-чи, ёнингдами?!
-Келсам машинанг бўш, шунга уни қидириб юрибман,
узоққа кетмагандур, бировнинг
боласи ахир...
-Нима, Малика йўқ?!..
-Қаердасиз, Малика?...
...Ўша кундаги воқеалардан кейин уч кун ўтди.
Шу уч кун ичида на уйқумда ҳаловат бўлди, на еган
овқатимни тайини бўлди ва на
қилган ишимни. Кунига 3-4 соатгина мизғиб
олардим холос. Эшитган таънаю-
дашномларимни эса гапирмаса ҳам бўлади.
Ҳудди манга бутун
олам қарши бўлиб қолгандек эди, Абдулланинг ота-
онаси, маҳалладагилар, ва
энг ачинарлиси
ўзимни онам ҳам улар қаторида эди.
Биламан, она ҳеч қачон ўз фарзандини ёмон
демайди, ундай демадилар ҳам, шу уч кун
ичида қилганлари фақатгина ёнимни олиш бўлди.
Аммо ҳолис қолганимизда эса
шунақанги
гаплар эшитди-им, тўғрироғи бир-икки марта
эшитдим, лекин колган вақт қаттиқ қараб
қўярдилар.
Болалигимдан уларнинг бу тарбиявий усулларидан
қўрқиб келганман. Агар бир
ножўя иш
қилиб қўйсам, аввалига урушиб берардилар
холос, лекин қайтариладиган бўлса
оқланишга
умид қолмасди. Кечириб кетишларини ҳам билардим,
фақатгина бунга вақт керак
бўларди,
мани эса вақтим йўқ эди, тўғрироғи у жуда
кам эди. Маликани топишга кетадиган вақтим...
...Шу уч кун ичида нақ бешга бўлиниб
кетадигандай эдим. Аввал касалхонага, кейин ишга,
кейин яна касалхонага, кейин эса уйга.
Буларнинг орасида Маликани излашга ва...
терговчининг саволларига жавоб беришга
ҳам улгуришим керак эди, ва табиийки
бундай саргузаштлардан кейин тезда чарчаб колдим.
Яхшиямки тагимда машинам бор, бўлмаса
ётиб
қолармидим.
телефон қилдим. Шоҳида опага мазам йўқлигини
айтиб, даволаниш учун уч-тўрт кунга жавоб
сўрадим, уларнинг жавоби эса ҳаммасидан
ҳам
ўтиб тушди. Нима эмиш, ҳозир қиш - ҳамма
шамоллаган пайт, фервекс, лимон ва асал триосини
қайнок-қайнок қилиб ичарканманда,
эртасига отдай бўлиб ишга чиқарканман.
Ишхонада иш кўплигини ва кейинги пайтлар
жуда кўп марталаб жавоб сўраётганимни
эслатиб қўйишни хам унутмадилар албатта.
Давлат иши ҳеч қачон тугаганми ёки ётволиб
ишласам ҳайкал қўйиб берадими деб
юборгим келдию, ўзимни босдим. Хуллас,
баҳонам
ўтмади, нима қилсам экан-а, юрагини
эритадиганидан топишим керак эди. Қискаси
онамни соғлигини баҳона қилиб қўя қолдим. Бу
баҳонани доим энг охирги вазиятда
ишлатардим, чунки
доим бу каби ёлғонни ишга солганимда
албатта кейин онамнинг тоблари қочарди.
Маъсуда опажондан яшил чироқни олдим, энди эса
онам учун ҳам баҳона топмасам
бўлмасди. Чунки Маликани излайман деб
айтсам, мазалари қочиб қолиши а...ЕщёОхири битта қарорга келиб хўжайинимга
телефон қилдим. Шоҳида опага мазам йўқлигини
айтиб, даволаниш учун уч-тўрт кунга жавоб
сўрадим, уларнинг жавоби эса ҳаммасидан
ҳам
ўтиб тушди. Нима эмиш, ҳозир қиш - ҳамма
шамоллаган пайт, фервекс, лимон ва асал триосини
қайнок-қайнок қилиб ичарканманда,
эртасига отдай бўлиб ишга чиқарканман.
Ишхонада иш кўплигини ва кейинги пайтлар
жуда кўп марталаб жавоб сўраётганимни
эслатиб қўйишни хам унутмадилар албатта.
Давлат иши ҳеч қачон тугаганми ёки ётволиб
ишласам ҳайкал қўйиб берадими деб
юборгим келдию, ўзимни босдим. Хуллас,
баҳонам
ўтмади, нима қилсам экан-а, юрагини
эритадиганидан топишим керак эди. Қискаси
онамни соғлигини баҳона қилиб қўя қолдим. Бу
баҳонани доим энг охирги вазиятда
ишлатардим, чунки
доим бу каби ёлғонни ишга солганимда
албатта кейин онамнинг тоблари қочарди.
Маъсуда опажондан яшил чироқни олдим, энди эса
онам учун ҳам баҳона топмасам
бўлмасди. Чунки Маликани излайман деб
айтсам, мазалари қочиб қолиши аниқ эди. Уни
ҳам
амалладим, ишхонадан топшириқ олиб куни
бўйи кўчада бўлишимни, мани фақат қўл
телефонимдан топишларини тушунтирдим.
Мана энди.тўла-тўкис харакат қилсам бўлади
деб,
излашга киришиб кетдим...
Шу уч кун бўлган воқеаларни бир чеккадан
бошлаб таҳлил қила бошладим. Абдулла билан
гаплашиб бўлганимдан кейин
ўзимни қўйишга жой тополай қолдим. Бир
ёқда онамнинг аҳволлари ёмон, иккинчи
томондан ман маҳалламизга олиб келган,
кўнглимни
олишга улгуриб бўлган гўзал Малика ғойиб бўлганди.
Чиқиб кетиб уни қидирай десам,
айтганимдай, онамларни ташлаб
кетолмайман. Агар Маликага бирор нарса
бўлсачи,
тириклайин кўмилсам керак уйидагилари
тарафидан, ўзимни хам кечиролмаслигимга эса
шубҳам йўк. Эҳҳ! Нима қилсам экан?
Ҳамшира қизни кузатишга чиқдим. У бир
нималарни ўйлаб ерга қараб кетар эди, мани
ҳаёлим эса Маликада. Ҳамшира билан машина
олдига етганимизда: -Саид ака, сиздан бир нарсани
илтимос қилсам
бўладими?, - деб қолди.
-Ха, сўранг, қўлдан келганча...
манимча. Бу қиз мани биринчи марта кўриб
турибдику, нимага ақл ўргатади деб ўйламанг яна.
Онангизни аҳволлари оғир, боя ёнларида
айтолмадим, олиб келган дорингизни жуда
қаттик юрак касали бор одамларга ёзиб
берилади.
Доимо хабардор бўлиб туришингиз керак.
Бугунги аҳволингиздака юрадиган бўлсангиз,
ўзингизни ҳам, уларни ҳам қийнаб қўясиз.
Ҳушингиздан кетганингиз эса сизга биринчи
сигнал
эди, Аллоҳ асрасин, сизга бирор кор-ҳол
бўлиб қолса онангизни юраклари кўтара
олармикин. Мани гапларимга хафа бўлманг, илтимос,
сингил сифатида ҳаддим сиғиб гапирдим.
Хайрлашдик. Уни кузатиб бўлгач битта сигарет
ёқдимда, гапларини ўйлай бошладим.
Аввалига қозирги қизлар жудаааа ақллида,
она сути огзидан кетмаган-ку, манга ақл ўргатишиничи
дедим. Кейин онамларни
соғлиги ва мани юришим ҳақидаги гапларини
эслаб у
жудаям ҳақлигини англадим. Ҳа, бу аччиқ
ҳақиқат эди. Лекин нимага манга бу гапларни
гапирдийкин, ёмон кўриниб қолишдан
қўрқмадимикин.
Си...Ещё-Ичкиликни ташламасангиз бўлмайди
манимча. Бу қиз мани биринчи марта кўриб
турибдику, нимага ақл ўргатади деб ўйламанг яна.
Онангизни аҳволлари оғир, боя ёнларида
айтолмадим, олиб келган дорингизни жуда
қаттик юрак касали бор одамларга ёзиб
берилади.
Доимо хабардор бўлиб туришингиз керак.
Бугунги аҳволингиздака юрадиган бўлсангиз,
ўзингизни ҳам, уларни ҳам қийнаб қўясиз.
Ҳушингиздан кетганингиз эса сизга биринчи
сигнал
эди, Аллоҳ асрасин, сизга бирор кор-ҳол
бўлиб қолса онангизни юраклари кўтара
олармикин. Мани гапларимга хафа бўлманг, илтимос,
сингил сифатида ҳаддим сиғиб гапирдим.
Хайрлашдик. Уни кузатиб бўлгач битта сигарет
ёқдимда, гапларини ўйлай бошладим.
Аввалига қозирги қизлар жудаааа ақллида,
она сути огзидан кетмаган-ку, манга ақл ўргатишиничи
дедим. Кейин онамларни
соғлиги ва мани юришим ҳақидаги гапларини
эслаб у
жудаям ҳақлигини англадим. Ҳа, бу аччиқ
ҳақиқат эди. Лекин нимага манга бу гапларни
гапирдийкин, ёмон кўриниб қолишдан
қўрқмадимикин.
Сингил сифатида ҳаддим сиғди дегани шунга
жавоб бўлса керак. Илгари дўст ачитиб
гапиради дейишса энсам қотиб кетарди. Дўст
бўлса нима учун одамни қалбини
оғритадиган, минг тўғри бўлгани билан душманларинг
хам
айтмайдиган сўзларни гапириши керак деб
ўйлардим. Ахир дўстнинг вазифаси одам
қалбига малҳам бўлиш эмасми?
Ҳозир бўлиб ўтган воқеаларни ўйласам
Абдулла ҳам, ўша ҳамшира қиз ҳам ҳақиқатни,
мани соғлигим ва ҳаёт тарзимга ижобий
ўзгартириш киритадиган ҳақиқатни
гапиришганди.
Ҳамшира эса жудаям ақлли киз экан, онамлар
бекорга у томонга қараб имламаган эканлар, улар
яхши-ёмон инсонни анча яхши ажрата
оладилар. Нимага исмини сўрамадим, балки…
Телефоним яна мусиқасини бошлади. Шошиб
олсам Абдулла экан:
-Алло Саид, манимча топдим айтган қизингни.
Ҳилватрок жойда иккитаси билан турибди. Ҳозир
олдига бораман, тўхтачи... нимадир
ёқмаяпти манга.. Малика, сизмисиз?..
-Алло Абдулла, алло!.. деганимча қолиб
кетдим
акажон...” деган гапи билан Абдулланинг “Ребята, не
понял? Что тут происходит?...”
деган гапи эшитилди холос. Кейин овозлар
аралашиб кетди ва сал туриб алоқа умуман
ўчиб қолди.
-Алло Абдулла!!! Алло!!... Ширин ва армонли
кунлар . Қаерга югуришимни, нима қилишимни
билмай гаранг бўлиб қолдим. Гоҳ кўчага
чиқаман,
гоҳ уйга кираман. Эй Аллоҳ! Ман нима
қиламан энди. Маликага нима бўлди,
Абдуллагачи? У йигитлар ким экан? Вой-дод, портлаб
кетаман
ҳозир!
Охири чидолмай уларни қидириб маҳалла
ичини айланиб чиқдим, кирмаган кўчам
қолмади. Яхшиямки, унинг ота-онасини тез
ёрдам кетгандан кейин уйларига киритиб юборганим.
Абдулла уйдагиларига дорига
кетаётганини, кейин бизларникида қолишини
баҳона
қилиб кетган экан. Қаердасан, Абдулла?..
Номерини икки юз марта тердимми
билмайман, телефонимни батареяси ҳам ўтиришни
бошлади. Ҳеч ким жавоб бермасди, ўша тунда
нақ жинни бўлаёздим. Яна уйнинг олдига
қайтиб
келганимда ичкаридан онамларнинг...ЕщёУ ёғига гўшакдан қизнинг “Ёрдам беринг
акажон...” деган гапи билан Абдулланинг “Ребята, не
понял? Что тут происходит?...”
деган гапи эшитилди холос. Кейин овозлар
аралашиб кетди ва сал туриб алоқа умуман
ўчиб қолди.
-Алло Абдулла!!! Алло!!... Ширин ва армонли
кунлар . Қаерга югуришимни, нима қилишимни
билмай гаранг бўлиб қолдим. Гоҳ кўчага
чиқаман,
гоҳ уйга кираман. Эй Аллоҳ! Ман нима
қиламан энди. Маликага нима бўлди,
Абдуллагачи? У йигитлар ким экан? Вой-дод, портлаб
кетаман
ҳозир!
Охири чидолмай уларни қидириб маҳалла
ичини айланиб чиқдим, кирмаган кўчам
қолмади. Яхшиямки, унинг ота-онасини тез
ёрдам кетгандан кейин уйларига киритиб юборганим.
Абдулла уйдагиларига дорига
кетаётганини, кейин бизларникида қолишини
баҳона
қилиб кетган экан. Қаердасан, Абдулла?..
Номерини икки юз марта тердимми
билмайман, телефонимни батареяси ҳам ўтиришни
бошлади. Ҳеч ким жавоб бермасди, ўша тунда
нақ жинни бўлаёздим. Яна уйнинг олдига
қайтиб
келганимда ичкаридан онамларнинг
чақирганлари эшитилди... ...Сахар 5 га якин,
эшигимизни тақиллатиб
келишди. Шошиб чиқиб очсам, Абдулланинг
ота-онаси ва маҳалланинг участковойи
турибди.
-Ассалому-алайкум.
-Ваалайкум, - Шуҳрат ака жаҳл отига миниб олгани
унинг важоҳатидан кўриниб турарди, -
Абдулла қани?!
-Ҳалиги... Биласизми... Ҳалиги...
-Чайналмасдан шартта гапирмайсанми, қани
ўғлим?!
-Машинангиз уйингиздами? – участковой
суҳбатимизга аралашди.
-Йўқ, Абдулла олиб кетганди....
-Каерга олиб кетган, дорига чиқиб кетяпман
дегандику, нимани беркитяпсан?
Нима дейишимни ҳам билмасдим, тилдан
қолган одамдай бир унинг ота-онасига, бир
участковойга аланглардим...
-Машинангиз 10 В .... номерли оқ “Матиз”
миди?
-Ҳа, ўша машина шуники, яқинда олганди.., -
мани ўрнимга жавоб берди Шуҳрат ака.
-Ука, машинангиз қўшни маҳалладан ҳамма ёғи очиқ
ҳолда ётибди,- участковойни гапи
миямга ток бўлиб етиб борди.
акажон...” деган гапи билан Абдулланинг “Ребята, не
понял? Что тут происходит?...”
деган гапи эшитилди холос. Кейин овозлар
аралашиб кетди ва сал туриб алоқа умуман
ўчиб қолди.
-Алло Абдулла!!! Алло!!... Ширин ва армонли
кунлар . Қаерга югуришимни, нима қилишимни
билмай гаранг бўлиб қолдим. Гоҳ кўчага
чиқаман,
гоҳ уйга кираман. Эй Аллоҳ! Ман нима
қиламан энди. Маликага нима бўлди,
Абдуллагачи? У йигитлар ким экан? Вой-дод, портлаб
кетаман
ҳозир!
Охири чидолмай уларни қидириб маҳалла
ичини айланиб чиқдим, кирмаган кўчам
қолмади. Яхшиямки, унинг ота-онасини тез
ёрдам кетгандан кейин уйларига киритиб юборганим.
Абдулла уйдагиларига дорига
кетаётганини, кейин бизларникида қолишини
баҳона
қилиб кетган экан. Қаердасан, Абдулла?..
Номерини икки юз марта тердимми
билмайман, телефонимни батареяси ҳам ўтиришни
бошлади. Ҳеч ким жавоб бермасди, ўша тунда
нақ жинни бўлаёздим. Яна уйнинг олдига
қайтиб
келганимда ичкаридан онамларнинг...ЕщёУ ёғига гўшакдан қизнинг “Ёрдам беринг
акажон...” деган гапи билан Абдулланинг “Ребята, не
понял? Что тут происходит?...”
деган гапи эшитилди холос. Кейин овозлар
аралашиб кетди ва сал туриб алоқа умуман
ўчиб қолди.
-Алло Абдулла!!! Алло!!... Ширин ва армонли
кунлар . Қаерга югуришимни, нима қилишимни
билмай гаранг бўлиб қолдим. Гоҳ кўчага
чиқаман,
гоҳ уйга кираман. Эй Аллоҳ! Ман нима
қиламан энди. Маликага нима бўлди,
Абдуллагачи? У йигитлар ким экан? Вой-дод, портлаб
кетаман
ҳозир!
Охири чидолмай уларни қидириб маҳалла
ичини айланиб чиқдим, кирмаган кўчам
қолмади. Яхшиямки, унинг ота-онасини тез
ёрдам кетгандан кейин уйларига киритиб юборганим.
Абдулла уйдагиларига дорига
кетаётганини, кейин бизларникида қолишини
баҳона
қилиб кетган экан. Қаердасан, Абдулла?..
Номерини икки юз марта тердимми
билмайман, телефонимни батареяси ҳам ўтиришни
бошлади. Ҳеч ким жавоб бермасди, ўша тунда
нақ жинни бўлаёздим. Яна уйнинг олдига
қайтиб
келганимда ичкаридан онамларнинг
чақирганлари эшитилди... ...Сахар 5 га якин,
эшигимизни тақиллатиб
келишди. Шошиб чиқиб очсам, Абдулланинг
ота-онаси ва маҳалланинг участковойи
турибди.
-Ассалому-алайкум.
-Ваалайкум, - Шуҳрат ака жаҳл отига миниб олгани
унинг важоҳатидан кўриниб турарди, -
Абдулла қани?!
-Ҳалиги... Биласизми... Ҳалиги...
-Чайналмасдан шартта гапирмайсанми, қани
ўғлим?!
-Машинангиз уйингиздами? – участковой
суҳбатимизга аралашди.
-Йўқ, Абдулла олиб кетганди....
-Каерга олиб кетган, дорига чиқиб кетяпман
дегандику, нимани беркитяпсан?
Нима дейишимни ҳам билмасдим, тилдан
қолган одамдай бир унинг ота-онасига, бир
участковойга аланглардим...
-Машинангиз 10 В .... номерли оқ “Матиз”
миди?
-Ҳа, ўша машина шуники, яқинда олганди.., -
мани ўрнимга жавоб берди Шуҳрат ака.
-Ука, машинангиз қўшни маҳалладан ҳамма ёғи очиқ
ҳолда ётибди,- участковойни гапи
миямга ток бўлиб етиб борди.
машинанг бошқа ерда ётган бўлса, Абдулла
уни ҳайдаб кетган дегандинг..., -Рухсора
опоқимнинг гаплари тугамасдан йиғлаб юбордилар.
-Уйга кирайлик, ҳаммасини тушунтириб
бераман...
Кечаги воқеаларни айтиб бердим. Факат
Малика билан кафеда эмас, кўчада танишдим
деб айтишга мажбур бўлдим, чунки кафеда
ўтирган йигитлардан фақатгина ман ва биз
билан
ўтирмаган Абдулла бўйдоқ эдик, қолганлари
эса уйланган, болали эди. Уларнинг оиласида
ҳам нотинчлик бўлиши мумкинлигини
тушунардим...
Қаттик жанжал бўлди... Абдуллани ва
Маликани қидиришга ҳамма отланди...
Милиция
ходимлари билан бирга маҳалладиги қўни- қўшнилар,
синфдошлар (кафеда бўлганларни
“қизларсиз ўтирганимиз” ҳақида
огоҳлантириб улгургандим) ва Абдулланинг
қариндошлари.
Касалхоналар, милиция изоляторлари ва
ҳаттоки ...ўликхоналардан ҳам суриштирила
бошланди...
Чамаси соат ўн бирларда эса 16-касалхонадан
хабар келди, Абдулланинг таърифига мос
бир йигитни реанимация бў...Ещё-Ўғлим қаерда, гапир?!.. Сан уйингда бўлсанг,
машинанг бошқа ерда ётган бўлса, Абдулла
уни ҳайдаб кетган дегандинг..., -Рухсора
опоқимнинг гаплари тугамасдан йиғлаб юбордилар.
-Уйга кирайлик, ҳаммасини тушунтириб
бераман...
Кечаги воқеаларни айтиб бердим. Факат
Малика билан кафеда эмас, кўчада танишдим
деб айтишга мажбур бўлдим, чунки кафеда
ўтирган йигитлардан фақатгина ман ва биз
билан
ўтирмаган Абдулла бўйдоқ эдик, қолганлари
эса уйланган, болали эди. Уларнинг оиласида
ҳам нотинчлик бўлиши мумкинлигини
тушунардим...
Қаттик жанжал бўлди... Абдуллани ва
Маликани қидиришга ҳамма отланди...
Милиция
ходимлари билан бирга маҳалладиги қўни- қўшнилар,
синфдошлар (кафеда бўлганларни
“қизларсиз ўтирганимиз” ҳақида
огоҳлантириб улгургандим) ва Абдулланинг
қариндошлари.
Касалхоналар, милиция изоляторлари ва
ҳаттоки ...ўликхоналардан ҳам суриштирила
бошланди...
Чамаси соат ўн бирларда эса 16-касалхонадан
хабар келди, Абдулланинг таърифига мос
бир йигитни реанимация бўлимига олиб
келишган экан..
Абдуллани қўшни маҳалла ичидаги мактаб девори
ёнидан топиб олишибди. Намоздан
қайтиб келаётган қариялар ғалати
товушларни эшитиб, яқинрок бориб қарашса
ҳамма ёғи
қонга беланган, ихраб ётган экан. Тезда
машина тўхтатиб икки киши касалхонага олиб
боришибди ва йўлда кетаётганида “Малика...”
деб ҳушидан кетиб қолган экан. Шифокорлар
уни аҳволини кўргач дарров реанимация
бўлимига олиб кириб кетишган. Абдулланинг
тоғаси
айнан шу касалхонага суриштириб борганида
таърифига ўхшаш бир йигитни эрталаб олиб
келишганини, лекин кимлиги номаълум
эканлигини айтишган экан...
Онам, Абдулланинг ота-онаси билан
машинамда зудлик билан касалхонага етиб
бордик. Ичимиздан фақатгина онасининг киришига
рухсат беришди. Рухсора опоқим кириб
кетганларидан сўнг катта шифокор
Абдулланинг отасига фарзандининг аҳволи
оғирлиги, унинг
бир нечта ковургаси синганлиги, кўплаб ерлари
кўкарганлиги ва ёрилганлиги, оёгининг
сон
кисмидан ўткир буюм билан жароҳат
олганлиги ҳақида батафсил тушунтирди.
яхшилаш учун албатта қон куйиш кераклиги ҳақида
гапирди.
-Мандан олишингиз мумкин, - гапга аралашиб
кетдим.
-Гуруҳингизни текшириб кўришимиз керак...
-Гуруҳимиз бир хил, текширмасдан олсангиз
ҳам бўлади, кейин текшираверасизлар..- деб
лабораторияга йўл олдим.
...Қизиқ, ёшлигимиздан қонимиз бир хиллиги
устидан бошқа синфдошларимиз кулиб
юришарди. Ён қўшнисизларда ҳар ҳолда деб
нималаргадур шаъма қилишарди,
маҳалладагилар ҳам ҳазиломуз гапларини етказишни
ўз
бурчлари деб билардилар шекилли, хуллас,
хамма
биларди. Ёшимиз улғайганда эса Абдулла
бундай ҳазилларни чўрт кесадиган бўлиб
қолди. Нимагалигини қизиққанимда оила аъзоларига
теккизиб, тагида фаҳшона маъноси бўлган
бундай ҳазилларни гапириш гуноҳлигини
тушунтирганди. Бир куни:
-Нима қилибди, улар шунчаки ҳазиллашадику,
ман ҳам қўшнини боласи бўлса керак деб
ҳазиллашаман баъзиларнинг устидан, -
деганимни биламан, Абдулланики тутиб
кетди.
-Аҳмоқмисан?! Ёки даюсмисан?! Ўз онанг
ҳақида бунақа ҳазиллар...ЕщёАҳволини
яхшилаш учун албатта қон куйиш кераклиги ҳақида
гапирди.
-Мандан олишингиз мумкин, - гапга аралашиб
кетдим.
-Гуруҳингизни текшириб кўришимиз керак...
-Гуруҳимиз бир хил, текширмасдан олсангиз
ҳам бўлади, кейин текшираверасизлар..- деб
лабораторияга йўл олдим.
...Қизиқ, ёшлигимиздан қонимиз бир хиллиги
устидан бошқа синфдошларимиз кулиб
юришарди. Ён қўшнисизларда ҳар ҳолда деб
нималаргадур шаъма қилишарди,
маҳалладагилар ҳам ҳазиломуз гапларини етказишни
ўз
бурчлари деб билардилар шекилли, хуллас,
хамма
биларди. Ёшимиз улғайганда эса Абдулла
бундай ҳазилларни чўрт кесадиган бўлиб
қолди. Нимагалигини қизиққанимда оила аъзоларига
теккизиб, тагида фаҳшона маъноси бўлган
бундай ҳазилларни гапириш гуноҳлигини
тушунтирганди. Бир куни:
-Нима қилибди, улар шунчаки ҳазиллашадику,
ман ҳам қўшнини боласи бўлса керак деб
ҳазиллашаман баъзиларнинг устидан, -
деганимни биламан, Абдулланики тутиб
кетди.
-Аҳмоқмисан?! Ёки даюсмисан?! Ўз онанг
ҳақида бунақа ҳазилларни хазм қилиб
юрибсанми ҳали! Ман ўзимни онам ҳақида айтилган
бундай ҳазилларни олдини оламан.
Биттаси бор эди, Махмудчи? Хуллас унга бир-
икки марта тўғри тушунтиришга ҳаракат
қилгандим, кейингисида кўзини
кўкартиргандим, эслайсанми?
-Эслайман, ўшанда ҳайрон бўлгандим нимага урди экан
деб...
Яна бир бор тилимдан егандим, Абдулла доим
шунақа қиларди ўзи. Лекин шу суҳбатдан
кейин ман ҳам бундай ҳазилларни
кўтармайдиган бўлиб қолгандим. Айниқса,
битта тоғам борлар, умрилари узоқ бўлсин, доим “Ҳа,
даюс!.” деб эркалардилар. Олдинига тушунмас
эканман маъносини, ўзининг оила аҳлини,
қариндошларини қизганмайдиган эркакларни
бундай
деб аталишини Абдулла тушунтириб бергандан кейин
тоғамнинг шу каби
гапларини чўр
кесадиган бўлдим...
Конни топшираётганимда ок халатларни
кўриб кечаги хамшира киз эсимга тушиб
кетди. Унинг оппокина халати, шахло кўзлари, куйиниб
гапиришларичи... Хааа! Бир кунда
иккита чиройли киз билан танишиш хаммани
хам бошига тушавермайди. Яшаш яхши! Яхши
яшаш эса... Бунака окибатларга олиб
келадиган танишишларни яхши деб бўлмаса
керак, бу аник.
бошим қотган. Манимча Абдулла уни ҳимоя
қиламан деб шу аҳволга тушган бўлса керак,
лекин Маликанинг ўзи қаерга ғойиб
бўлдийкин.
Наҳотки уни қуткариб қолмокчи бўлган йигитни шу
аҳволда қолдириб кетган бўлса?
Ёки
дўстимни калтаклаб, Маликага барибир
тажовуз килишган бўлсачи? Бунинг устига
машинам
ҳам мактабдан умуман тескари бўлган жойда топилган.
Балки Маликани машинага босиб...
Астағфируллоҳ! Унда нега машинани ташлаб
кетишди экан? Ишқилиб омонмикин... Эй,
Аллоҳим! Соғ-омон бўлсинда, ёмонлик
тегмаган бўлсин. Тезроқ топилсинда... Кўп
вақтдан бери Аллоҳдан астойдил сўрамагандим ҳеч
нарсани... Бунақа фикр-хаёллар, саволлар билан
манқуртга ўхшаб қолмасам бўлгани ишқилиб.
Қонни топшириб бўлгач, врачлар ёзиб берган
дориларни олиб келиб бердимда,
терговчининг
олдига бордим. Маликанинг ким эканлигини билиш,
уни топиш учун мани таърифим
бўйича
фотороботини тузиш керак экан. Бир соатдан
ошиқ у ерда қолиб кетдим. Бахтимгами ёки ...ЕщёБу ёқда эса Маликага нима бўлган экан деб
бошим қотган. Манимча Абдулла уни ҳимоя
қиламан деб шу аҳволга тушган бўлса керак,
лекин Маликанинг ўзи қаерга ғойиб
бўлдийкин.
Наҳотки уни қуткариб қолмокчи бўлган йигитни шу
аҳволда қолдириб кетган бўлса?
Ёки
дўстимни калтаклаб, Маликага барибир
тажовуз килишган бўлсачи? Бунинг устига
машинам
ҳам мактабдан умуман тескари бўлган жойда топилган.
Балки Маликани машинага босиб...
Астағфируллоҳ! Унда нега машинани ташлаб
кетишди экан? Ишқилиб омонмикин... Эй,
Аллоҳим! Соғ-омон бўлсинда, ёмонлик
тегмаган бўлсин. Тезроқ топилсинда... Кўп
вақтдан бери Аллоҳдан астойдил сўрамагандим ҳеч
нарсани... Бунақа фикр-хаёллар, саволлар билан
манқуртга ўхшаб қолмасам бўлгани ишқилиб.
Қонни топшириб бўлгач, врачлар ёзиб берган
дориларни олиб келиб бердимда,
терговчининг
олдига бордим. Маликанинг ким эканлигини билиш,
уни топиш учун мани таърифим
бўйича
фотороботини тузиш керак экан. Бир соатдан
ошиқ у ерда қолиб кетдим. Бахтимгами ёки
бахтсизлигимгами, онамнинг олдида
ўтирганимнинг гувоҳлари бор эди. Шу сабабдан
Маликанинг йўқолиши масаласида мандан
барча шубҳалар олиб ташланганди.
Терговчининг
олдидан тўғри ишхонамга кетдим. Бензин ҳам
тугай деб қолган экан, йўлдаги шаҳобчага кираман
десам ҳамма ерда узундан-узун
навбат. Падарига лаънат, яна бензинчилар
ўйин
қилишяптими деб ич-ичимдан роса сўкдимда
ишхонага қараб кетавердим тавакал қилиб.
Ишхонага етиб борганимда соат ҳам тушликдан ўтиб
кетибди. Хўжайиним чиройли
“табассумлари” билан кутиб олдилар. Баҳона
қилмасдан, қўшним касалхонага тушиб
қолганини, унга қон топшириб келаётганимни
айтгандим сал ҳовурларидан тушдилар. Уфф,
ўтиб кетди. Ишхонамдаги қизлар қон топшириб
келганимни билиб дарров
қаердандир
шоколадлар (мижозлар ҳисоботлар билан
бирга топширишган бўлса керак) топиб
келишди,
аччиқ қаҳва дамлаб беришди, ҳамманинг
эътиборидаги объектга айланиб кетдим бир
зумда.