Худованд туро аз (хатари) мардум нигаҳ медорад, Худованд кофиронро ҳидоят намекунад". Он гоҳ Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) мардумро ҷамъ карданд ва ин воқеа дар миёни Макка ва Мадина ва дар ҳоле буд, ки Паёмбари гиромии Ислом аз ҳаҷҷи охири худ – Ҳаҷҷатулвидоъ, бармегаштанд, ҳамон ҷо барои мардум хутба хонданд. Сипас дасти Алиро боло бардоштанд то он ҷо ки зери китфонашон дида мешуд ва ҳамаи мардум Алиро диданд ва шинохтанд, пас Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: Эй мардум чӣ касе бар муъминон аз худашон ҳам сазовортар аст? Ҳама гуфтанд, Худо ва Паёмбараш донотаранд. Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: Худованд мавлои ман аст ва ман мавлои шумо ва ман бар муъминон аз худашон ҳам сазовортарам, пас ҳар кӣ ман мавлои ӯ ҳастам, Алӣ низ мавлои ӯст. Ин ҷумларо се маротиба такрор карданд.
Имом Аҳмади Ҳанбал менависад чаҳор маротиба такрор намуданд, сипас фармуданд: Худоё дӯст бидор касеро, ки Алиро дӯст медорад ва душман бидор касеро, ки бо Алӣ душманӣ мекунад; ёрӣ кун касеро, ки Алиро ёрӣ мекунад ва тарк кун ва хор гардон касеро, ки ӯро тарк мекунад ва бигардон ҳақро дар он ҷое, ки ӯ мегардад. Сипас фармуданд: Огоҳ бошед, эй мардум, ҳар кӣ шоҳид аст ба касоне, ки дар инҷо ҳузур надоранд ин хабарро бирасонад. Мардум ҳанӯз пароканда нашуда буданд, ки ин оят нозил шуд: "Имрӯз дини шуморо комил кардам ва неъмати худро бар шумо тамом кардам ва Исломро ба унвони дини (ҷовидонӣ) барои шумо пазируфтам". Баъд аз нузули ин оят Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: Аллоҳу Акбар, бар комил шудани дин ва тамом шудани неъмат ва ризояти Парвардигор бо рисолату паёмбарии ман ва бо вилояти Алӣ ибни Абутолиб баъд аз ман. Сипас ҳамаи мардум бо навбат шурӯъ карданд бар табрик гуфтан ба Алӣ ибни Абутолиб". Қобили зикр аст, ки Табаронӣ дар “Мӯъҷам−ул−кабир” (ҷ5, с121, р. 5128) аз Зайд инби Арқам бо санади саҳеҳ ривоят мекунад, ки Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар рӯзи Ғадири Хум ҳар чи ки то рӯзи қиёмат воқеъ мешавад онро бозгӯ намуданд ва ба он ишора карданд.
Ва ин қисмати ҳадисро "ҳар кӣ ман мавлои ӯ ҳастам пас Алӣ мавлои ӯст; Худоё дӯст бидор ҳар ки Алиро дӯст медорад ва душман бидор ҳар ки Алиро душман медорад" ҳама бо иттифоқ ривоят кардаанд. Ҳадиси Ғадир аз аҳодиси мутавотирае аст, ки ҳеҷ як аз ахбори исломӣ баъд аз Қуръон аз ҷиҳати тавотур ба ҳадди ин ҳадис намерасад. Ин ҳадиси шарифро саду даҳ нафар саҳоба аз вуҷуди мубораки Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) ривоят кардаанд, ки мо номи баъзе аз онҳоро дар инҷо зикр мекунем.
Баъзе аз ровиёни ҳадиси Ғадир: Алӣ ибни Абутолиб, Абӯбакр ибни Абӯқаҳофа, Умар ибни Хаттоб, Усмон ибни Аффон, Абӯзар, Салмон, Аммор, Миқдод, Аббос, Ҳузайфа, Ибни Аббос, Ибни Масъуд, Ҷобир, Анас, Абурофеъ, Зубайр, Оиша, Талҳа, Саъд ибни Абуваққос, Абдураҳмон ибни Авф, Фотимаи Заҳро, Имом Ҳасан, Имом Ҳусайн, Ҳузайфа Ибни Усайд, Усома, Ибни Умар, Абуҳурайра, Абулайло, Умми Салама, Барроъ, Амр ибни Ос, Абӯҳайсам, Ҷобир ибни Самура, Абӯаюб Ансорӣ, Зайд ибни Арқам, Саъд ибни Убода, Саҳл ибни Ҳунайф, Абӯтуфайл, Қайс ибни Собит ва дигарон. Муснади Аҳмад ҷ. 1, саҳ.118-190-544, ҷ. 5, саҳ.347-350-355-356-358-361-419-502-594, ҷ. 6, саҳ. 583, бо 18 санад. Сунанул куброи Насоӣ, ҷ. 5, саҳ.107-108-130-131-132, р-8144-8145-8464-8466-8467. Сунани Ибни Моҷа, ҷ. 1, саҳ.43-45, р. 116 ва 121. Саҳеҳи Тирмизӣ ҷ. 5, саҳ. 297, р. 3797. Саҳеҳи Ибни Ҳиббон, р. 6931. Муснади Баззор, ҷ. 4 саҳ. 41, р. 1203. Таърихи кабири Бухорӣ ҷ. 3, саҳ.96, ҷ. 7, саҳ.244. Мустадраки Ҳоким, ҷ. 3, саҳ.110-119-143--419-713, бо ҳафт санад. Муснади Абуяъло, ҷ. 11, саҳ.307, р. 6423. ал-Истиоби Ибни Абдулбар ҷ. 3, саҳ.1099, р. 1855. Мусаннаф Ибни Абӯшайба, ҷ. 12, саҳ.59-68-78, р. 12121-12122-12127-12141-12167-20388. Мӯъҷам−ул−кабир, ҷ. 2, саҳ.357, р. 2505,ҷ. 3, саҳ.180 р. 3049-3052, ҷ. 4, саҳ.73, р. 4052-4053, ҷ. 5, саҳ.212-166, р. 5-128-4981 аз 4970 то 5128, ҷ. 12, саҳ.77. Маҷмаъ-уз-завоиди Ҳайсамӣ ҷ. 9, саҳ. 103 то 109 бо 30 санад. Аҳодиси саҳеҳаи Албонӣ, ҷ. 4 саҳ.330 то 344. Таърихи Ибни Асокир, ҷ. 42, саҳ. 100 то 238 бо беш аз сад санад.
ТАВОТУРИ ҲАДИСИ ҒАДИР ҲАМРОҲ БО ИНКОРИ ОН
Заҳабӣ баъд аз нақли ҳадиси Ғадир мегӯяд: "Матни ин ҳадис мутавотир аст". Сияру аълом-ун-нубало, ҷ. 8, саҳ.33 5, р. 86.
Дар ҷои дигар мегӯяд: "Садри ҳадис мутавотир аст". Ибни Касир ин суханро аз Заҳабӣ нақл карда ва бо сукуташ ба тавотури он эътироф кардааст. Сияру аълом-ун-нубало, ҷ. 4, саҳ.426. Таърихи Ибни Касир, ҷ. 5, саҳ.233
Ҳамчунин Заҳабӣ дар китобе, ки дар бораи ҳадиси Ғадир навишта вақте ба ҳадиси ҲАЗРАТИ Алӣ мерасад мегӯяд: “Ин ҳадис аз Алӣ мутавотир аст”. “Туруқу ҳадиси ман кунту мавлоҳу фаҳозо Алиюн мавлоҳ”, саҳ.2.
Албонии ваҳҳобӣ мегӯяд: "Қисмати аввали ҳадис аз Паёмбари Акрам (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) мутавотир аст". Силсила аҳодиси саҳеҳаи Албонӣ, ҷ. 4, саҳ.34 4, р. 1750.
Шуайб Арнаути ваҳҳобӣ низ мегӯяд: "Барои ин ҳадис шавоҳиди фаровоне аст, ки ба ҳадди тавотур мерасад". Ҳошияи Муснади Аҳмад, ҷ. 1, саҳ.33 0, р. 3062.
Каттонӣ ин ҳадисро дар китоби аҳодиси мутавотирааш ворид карда ва аз Суютӣ ва Муновӣ низ нақл карда, ки ин ҳадисро мутавотир донистаанд. "Назмул мутаносир минал ҳадисил мутавотир" р232.
Ҷазарии Ҳанафӣ низ ин ҳадисро мутавотир донистааст. Аснал матолиб, саҳ.3.
Заҳабӣ мегӯяд:
جمع (الطبرى) طرق حديث غدير خم في أربعة أجزاء رأيت شطره فبهرني سعة رواياته وجزمت بوقوع ذلك.
Табарӣ санадҳои ҳадиси "Ғадири Хум"ро дар чаҳор ҷилд ҷамъ кардааст. Ман миқдоре аз онро нигоҳ кардам ва фаровонии ривоёти ин ҳадис маро ҳайратзада кард ва яқин кардам, ки ин достон иттифоқ афтодааст". Сияру аълом-ун-нубало, ҷ. 14, саҳ.277.
ИНКОРИ ҲАДИСИ ҒАДИР
ҲОЛО БУБИНЕД, КИ ИН ҲАДИСИ МУТАВОТИРРО ИМОМОНИ АҲЛИ СУННАТ ИНКОРУ ТАКЗИБ НИЗ КАРДААНД!!!
1. Усмон ибни Осим: Бухорӣ дар таърихаш аз Усмон ибни Осим нақл карда, ки гуфтааст:
ما سمعنا بحديث " من كنت مولاه" حتى جاء هذا من خراسان، فنعق به يعني: أبا إسحاق، فاتبعه على ذلك ناس
Ҳадиси (ман кунту мавлоҳу)ро то замоне, ки Абўисҳоқи Сабиӣ аз Хуросон наомад нашунидем ва мардум дар он аз вай пайравӣ карданд. (яъне ў аввал касе буд ин ин ҳадисро ривоят карда ва мардум аз ў гирифтанд). Таърихи кабири Бухорӣ, ҷ 6, саҳ 240, р 2277. Сияру аъломун нубало, ҷ 5, саҳ 415, р 182. Бухорӣ бо сукут ин дурўғ ва туҳмати бузургро нақл ва таъйид кардааст, вале Заҳабӣ пас аз нақли он бо радди ин дурўғи бузург мегўяд: Бешак ин ҳадис собит аст, вале Абўҳусайн (Усмон ибни Осим) усмонӣ (НОСИБӢ) аст ва ин дар ровиёни Кўфа кам ва нодир аст.
2. Абўбакр ибни Абўдовуд, ки аз душманони Амиралмўъминин АЛАЙҲИССАЛОМ хонда шуда )Сияру аъломун нубало, ҷ 13, саҳ 228 шарҳи ҳоли Ибни Абидовуд). Ӯ ҲАДИСИ ҒАДИРРО ИНКОР КАРДА ВА сабаб шуда, ки Табарӣ дар радди бар ИНКОРИ ў санадҳои ин ҳадисро дар чаҳор ҷилде, ки Заҳабӣ ишора КАРДА, ҷамъ кунад.
3. Ибни Ҳазм: Ӯ ГУФТААСТ, КИ ҲАДИСИ ҒАДИР АЗ ТАРИҚИ СИҚОТ НАҚЛ НАШУДААСТ. Ибни Ҳиббон дар бораи ў мегўяд: Аз чизҳое, ки бар зиштии Ибни Ҳазм меафзояд пайравии ў аз амирони салафу халафи Бани Умайя ва эътиқодаш ба саҳеҳ ва дуруст будани хилофати онҳо буд то ҷое, ки ба носибӣ будан (душмании бо Аҳли Байт) нисбат дода шуд. Сияру аъломун нубало, ҷ 18 , саҳ 201, шарҳи ҳоли Ибни Ҳазм, р 99. Тазкиратул ҳуффоз, ҷ 3, саҳ 1152.
4. ИБНИ ТАЙМИЯ ДАР БОРАИ ҲАДИСИ ҒАДИР МЕГӮЯД:
وأما قوله من كنت مولاه فعلي مولاه فليس هو في الصحاح لكن هو مما رواه العلماء وتنازع الناس في صحته فنقل عن البخاري وإبراهيم الحربي وطائفة من أهل العلم بالحديث انهم طعنوا فيه وضعفوه ونقل عن احمد بن حنبل انه حسنه كما حسنه الترمذي وقد صنف أبو العباس بن عقدة مصنفا في جميع طرقه وقال ابن حزم . . . وأما من كنت مولاه فعلى مولاه فلا يصح من طريق الثقات أصلا. . . نحن نجيب بالجواب المركب فنقول أن لم يكن النبي قاله فلا كلام وإن كان قاله فلم يرد به قطعا الخلافة بعده إذ ليس في اللفظ ما يدل عليه ومثل هذا الأمر العظيم يجب أن يبلغ بلاغا مبينا.
"Ин ҳадис дар сиҳоҳ наомада аст, вале уламо онро ривоят кардаанд (пас бояд гуфт, ки Бухорӣ ва Муслим аз уламо нестанд, балки имом ва маъсум ва ё фариштаанд) ва мардум дар сиҳҳати он ихтилоф кардаанд. Аз Бухорӣ ва Иброҳими Ҳарбӣ ва тоифае аз аҳли илм ба ҳадис нақл шуда, ки онҳо ин ҳадисро тазъиф карда ва ба он таъна задаанд ... Ибни Ҳазм гуфта: Ин ҳадис азтариқи сиқот аслан саҳеҳ нест ... сипас Ибни Таймия мегўяд: Мо ҷавоби мураккаб медиҳем ва мегўем: Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) чунин сухане нагуфта аст ва агар гуфта ҳам бошад (Ибни Таймия ин ҷо мегўяд: Чун ин ҳадис дар сиҳоҳ нест, ҳол он ки ҳадиси Сақалайн дар Саҳеҳи Муслим бо чаҳор санад ривоят шуда, вале боз дар бораи он ҳадис низ ҳамин таъбирро карда ва гуфтааст: "Агар Паёмбар ин ҳадисро гуфта бошад..." Бинобар ин барои Ибни Таймия ва ваҳҳобият фарқ намекунад, ки аҳодиси фазоили Аҳли Байт дар кадом китоб омадааст, балки ба ҳар навъе ба он хадша ворид мекунанд) қатъан аз он хилофати баъд аз худро нахоста аст, чун дар лафзи ҳадис чизе вуҷуд надорад, ки далолат ба хилофати баъд аз он ҳазрат кунад. Минҳоҷус сунна, ҷ 7, саҳ 120-121.
ИН ҲАДИС АГАР БА МАЪНОИ ДУСТӢ БОША ЧАРО ИНҲО ОНРО ИНГУНА БА БОЗӢ ГИРИФТААНД!!!??? 5. ЗАМОНИ ХИЛОФАТИ ҲАЗРАТИ АЛӢ БАЪЗЕҲО ҲАДИСИ ҒАДИР ВА Ё ИМОМАТИ ҲАЗРАТИ АЛИРО ИНКОР КАРДАНД. ИН ХАБАР БА ҲАЗРАТИ АЛӢ РАСИД ВА ҲАЗРАТ ДАР РАҲБАИ КӮФА САҲОБАРО ҶАМЪ КАРДАНДУ ҚАСАМ ДОДАНД ҲАР КИ ҲАДИСИ ҒАДИРРО ШУНИДА БАРХЕЗА ВА ШАҲОДАТ БИДИҲАД. САҲОБАҲОИ ФАРОВОНЕ ШАҲОДАТ ДОДАНД. БАЪЗЕҲО ШАҲОДАТ НАДОДАНД ВА ҲАЗРАТИ АЛӢ ОНҲОРО НАФРИН КАРДАНД, КИ БАЪЗЕИ ОНҲО КУР БАЪЗЕ ПЕШ ВА БАЪЗЕ ДИГАР БА БАЛОҲОИ ДИГАРЕ ГИРИФТОР ШУДАНД МОНАНДИ ЗАЙД ИБНИ АРҚАМ, АНАС ВА... . ИН МУНОШИДА ВА АМАЛИ ҲАЗРАТИ АЛӢ НИЗ БА ТАВОТУР ДАР КИТОБҲОИ АҲЛИ СУННАТ РИВОЯТ ШУДААСТ. ВАЛЕ УЛАМОИ АҲЛИ СУННАТ ИНРО НИЗ ҲАМЕША АЗ МАРДУМ ПИНҲОН МЕКУНАНДУ АСЛАН БА ОН ИШОРА НАМЕКУНАНД! ҲАМИН МИҚДОР КИФОЯТ МЕКУНАД. МУВАФФАҚ БОШЕН.
Ибни Таймия мегӯяд:
الوجه الخامس أن هذا اللفظ و هو قوله اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله كذب باتفاق أهل المعروفة بالحديث
“Ба дурустӣ, ки ин лафзذ ҳадис: “Худоё! Дӯст бидор ҳар касеро, ки ӯро дӯст медорад ва душман бидор ҳар касеро, ки бо ӯ душманӣ мекунад. Ёрӣ кун ҳар касеро, ки ӯро ёрӣ мекунад ва хор кун ҳар касеро, ки ӯро танҳо мегузорад”, ба иттифоқи аҳли маърифат ба ҳадис дурӯғ аст”. Минҳоҷус сунна, ҷ 7. с 55.
Ва дар “Маҷмӯъул фатово”-яш (Ҷ4 с 418) мегӯяд:
وكذلك قوله للهم وال من والاه وعاد من عاداه مخالف لأصل الاسلام فإن القرآن قد بين أن المؤمنين إخوة مع قتالهم وبغى بعضهم على بعض
“Ҳадиси (ХУДОЁ ДУСТ БИДОР ҲАР КАСЕРО КИ ӮРО ДӮСТ ДОРАД ВА ДУШМАН БИДОР ҲАР КАСЕРО КИ ӮРО ДУШМАН ДОРАД) БО АСЛИ ИСЛОМ МУХОЛИФ АСТ ЧУН ҚУРЪОН БАЁН КАРДА, КИ МӮЪМИНИН БО ҲАМ БАРОДАРАНД ҳарчанд бо ҳам биҷанганд ва ё баъзе ба баъзеи дигар зулм кунанд”.
Ҷавоб: БАРОИ ИН КИ ҲАҚИҚАТИ ИН ТАВҲИНИ ИБНИ ТАЙМИЯ БАР ПАЁМБАР САЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВА ОЛИҲИ РАВШАН ШАВАД ТАМОМИ КИТОБҲОЕРО КИ ИН ҲАДИСРО РИВОЯТ КАРДААНД ҶАМЪ КАРДЕМ ВА ТАҲҚИҚИ КОМИЛ ВА ҶОМЕЪ КАРДЕМ БУБИНЕД НАТИҶААШРО ХУЛОСА БАРОЯТОН МЕОВАРЕМ:
1. ИН ҲАДИС ВА ИН МАТНЕ КИ ИБНИ ТАЙМИЯ ҲАМ БО ИТТИФОҚ ОНРО ДУРӮҒ ДОНИСТА ВА ҲАМ МУХОЛИФ БО АСЛИ ИСЛОМ ДОНИСТА АЗ ДУ ҶИҲАТ МУТАВОТИРАЙ: 1. БЕШ АЗ 30 НАФАР АЗ САҲОБА ОНРО АЗ ПАЁМБАР САЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВА ОЛИҲИ РИВОЯТ КАРДААНД ПАС АЗ ИН ҶИҲАТ САД ФОИЗ МУТАВОТИРАЙ. 2. ҲАЗРАТИ АЛӢ ДАР РАҲБАИ КӮФА САҲОБАРО ҚАСАМ ДОДААНД ҲАР КИ ИН ҲАДИСРО АЗ ПАЁМБАР ШУНИД БАРХЕЗАД ВА ШАҲОДАТ БИДИҲАД. ИН ДОСТОНРО НИЗ БО ҲАМИН МАТНИ ҲАДИС САҲОБА ШАҲОДАТ ДОДААНД ВА БЕШ АЗ 17 НАФАР ОНРО НИЗ РИВОЯТ КАРДААНД. ВА ИН ДОСТОН НИЗ БА ТАНҲОЙӢ МУТАВОТИРАЙ.
2. ЗАҲАБӢ КИ ОЛИМИ ҲАДИС ВА РИҶОЛШИНОСИ КАМНАЗИРИ АҲЛИ СУННАТАЙ ДАР КИТОБИ (ТУРУҚИ ҲАДИСИ МАН КУНТУ МАВЛОҲУ ФАҲОЗО АЛИЮН МАВЛОҲУ) 6 САНАДИ ИН ҲАДИСРО САҲЕҲ ДОНИСТААСТ ВА ДАР БОРАИ ХЕЛЕ АЗ САНАДҲОИ САҲЕҲИ ДИГАР СУКУТ КАРДА ВА НАЗАРЕ НАДОДААСТ. АБӮҶАЪФАРИ ТАҲОВӢ, КИ ШАХСИЯТИ БУЗУРГИ ҲАНАФИҲОСТ БАЪД АЗ НАҚЛИ ИН ҲАДИС ГУФТААСТ:
فهذا الحديث صحيح الإسناد ، لا طعن لأحد في أحد من رواته.
3. САНАДИ ИН ҲАДИС САҲЕҲ АСТ ВА АЗ КАСЕ ДАР БОРАИ ҲЕҶ ЯК АЗ РОВИЁНИ ИН САНАД ТАЪНЕ ВУҶУД НАДОРАД. МУШКИЛУЛ ОСОРИ ТАҲОВӢ, Р 1521. ҲАЙСАМӢ ДАР ҶИЛДИ 9 МАҶМАЪУЗ ЗАВОИД 11 САНАДИ ИН ҲАДИСРО МУЪТАБАР ДОНИСТААСТ. ШУАЙБ АРНОУТИ САЛАФӢ ВАҲҲОБИИ ТАРБИЯТ ШУДАИ ИБНИ ТАЙМИЯ ДАР ҲОШИЯИ МУСНАДИ АҲМАД ЯК САНАДРО САҲЕҲ, 5 САНАДРО САҲЕҲ БО ҒАЙРАШ, СЕ САНАДРО ҲАСАН БО ҒАЙРАШ ҲУКМ КАРДА ВА ДАР ҲОШИЯИ САҲЕҲИ ИБНИ ҲИББОН ҲАСАН ДОНИСТААСТ. ҲОКИМ ДАР МУСТАДРАК Р 4576 ДУтариқи сиқот аслан саҳеҳ нест ... сипас Ибни Таймия мегўяд: Мо ҷавоби мураккаб медиҳем ва мегўем: Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) чунин сухане нагуфта аст ва агар гуфта ҳам бошад (Ибни Таймия ин ҷо мегўяд: Чун ин ҳадис дар сиҳоҳ нест, ҳол он ки ҳадиси Сақалайн дар Саҳеҳи Муслим бо чаҳор санад ривоят шуда, вале боз дар бораи он ҳадис низ ҳамин таъбирро карда ва гуфтааст: "Агар Паёмбар ин ҳадисро гуфта бошад..." Бинобар ин барои Ибни Таймия ва ваҳҳобият фарқ намекунад, ки аҳодиси фазоили Аҳли Байт дар кадом китоб омадааст, балки ба ҳар навъе ба он хадша ворид мекунанд) қатъан аз он хилофати баъд аз худро нахоста аст, чун дар лафзи ҳадис чизе вуҷуд надорад, ки далолат ба хилофати баъд аз он ҳазрат кунад. Минҳоҷус сунна, ҷ 7, саҳ 120-121.
ИН ҲАДИС АГАР БА МАЪНОИ ДУСТӢ БОША ЧАРО ИНҲО ОНРО ИНГУНА БА БОЗӢ ГИРИФТААНД!!!??? 5. ЗАМОНИ ХИЛОФАТИ ҲАЗРАТИ АЛӢ БАЪЗЕҲО ҲАДИСИ ҒАДИР ВА Ё ИМОМАТИ ҲАЗРАТИ АЛИРО ИНКОР КАРДАНД. ИН ХАБАР БА ҲАЗРАТИ АЛӢ РАСИД ВА ҲАЗРАТ ДАР РАҲБАИ КӮФА САҲОБАРО ҶАМЪ КАРДАНДУ ҚАСАМ ДОДАНД ҲАР КИ ҲАДИСИ ҒАДИРРО ШУНИДА БАРХЕЗА ВА ШАҲОДАТ БИДИҲАД. САҲОБАҲОИ ФАРОВОНЕ ШАҲОДАТ ДОДАНД. БАЪЗЕҲО ШАҲОДАТ НАДОДАНД ВА ҲАЗРАТИ АЛӢ ОНҲОРО НАФРИН КАРДАНД, КИ БАЪЗЕИ ОНҲО КУР БАЪЗЕ ПЕШ ВА БАЪЗЕ ДИГАР БА БАЛОҲОИ ДИГАРЕ ГИРИФТОР ШУДАНД МОНАНДИ ЗАЙД ИБНИ АРҚАМ, АНАС ВА... . ИН МУНОШИДА ВА АМАЛИ ҲАЗРАТИ АЛӢ НИЗ БА ТАВОТУР ДАР КИТОБҲОИ АҲЛИ СУННАТ РИВОЯТ ШУДААСТ. ВАЛЕ УЛАМОИ АҲЛИ СУННАТ ИНРО НИЗ ҲАМЕША АЗ МАРДУМ ПИНҲОН МЕКУНАНДУ АСЛАН БА ОН ИШОРА НАМЕКУНАНД! ҲАМИН МИҚДОР КИФОЯТ МЕКУНАД. МУВАФФАҚ БОШЕН.
Ибни Таймия мегӯяд:
الوجه الخامس أن هذا اللفظ و هو قوله اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله كذب باتفاق أهل المعروفة بالحديث
“Ба дурустӣ, ки ин лафзذ ҳадис: “Худоё! Дӯст бидор ҳар касеро, ки ӯро дӯст медорад ва душман бидор ҳар касеро, ки бо ӯ душманӣ мекунад. Ёрӣ кун ҳар касеро, ки ӯро ёрӣ мекунад ва хор кун ҳар касеро, ки ӯро танҳо мегузорад”, ба иттифоқи аҳли маърифат ба ҳадис дурӯғ аст”. Минҳоҷус сунна, ҷ 7. с 55.
Ва дар “Маҷмӯъул фатово”-яш (Ҷ4 с 418) мегӯяд:
وكذلك قوله للهم وال من والاه وعاد من عاداه مخالف لأصل الاسلام فإن القرآن قد بين أن المؤمنين إخوة مع قتالهم وبغى بعضهم على بعض
“Ҳадиси (ХУДОЁ ДУСТ БИДОР ҲАР КАСЕРО КИ ӮРО ДӮСТ ДОРАД ВА ДУШМАН БИДОР ҲАР КАСЕРО КИ ӮРО ДУШМАН ДОРАД) БО АСЛИ ИСЛОМ МУХОЛИФ АСТ ЧУН ҚУРЪОН БАЁН КАРДА, КИ МӮЪМИНИН БО ҲАМ БАРОДАРАНД ҳарчанд бо ҳам биҷанганд ва ё баъзе ба баъзеи дигар зулм кунанд”.
Ҷавоб: БАРОИ ИН КИ ҲАҚИҚАТИ ИН ТАВҲИНИ ИБНИ ТАЙМИЯ БАР ПАЁМБАР САЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВА ОЛИҲИ РАВШАН ШАВАД ТАМОМИ КИТОБҲОЕРО КИ ИН ҲАДИСРО РИВОЯТ КАРДААНД ҶАМЪ КАРДЕМ ВА ТАҲҚИҚИ КОМИЛ ВА ҶОМЕЪ КАРДЕМ БУБИНЕД НАТИҶААШРО ХУЛОСА БАРОЯТОН МЕОВАРЕМ:
1. ИН ҲАДИС ВА ИН МАТНЕ КИ ИБНИ ТАЙМИЯ ҲАМ БО ИТТИФОҚ ОНРО ДУРӮҒ ДОНИСТА ВА ҲАМ МУХОЛИФ БО АСЛИ ИСЛОМ ДОНИСТА АЗ ДУ ҶИҲАТ МУТАВОТИРАЙ: 1. БЕШ АЗ 30 НАФАР АЗ САҲОБА ОНРО АЗ ПАЁМБАР САЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВА ОЛИҲИ РИВОЯТ КАРДААНД ПАС АЗ ИН ҶИҲАТ САД ФОИЗ МУТАВОТИРАЙ. 2. ҲАЗРАТИ АЛӢ ДАР РАҲБАИ КӮФА САҲОБАРО ҚАСАМ ДОДААНД ҲАР КИ ИН ҲАДИСРО АЗ ПАЁМБАР ШУНИД БАРХЕЗАД ВА ШАҲОДАТ БИДИҲАД. ИН ДОСТОНРО НИЗ БО ҲАМИН МАТНИ ҲАДИС САҲОБА ШАҲОДАТ ДОДААНД ВА БЕШ АЗ 17 НАФАР ОНРО НИЗ РИВОЯТ КАРДААНД. ВА ИН ДОСТОН НИЗ БА ТАНҲОЙӢ МУТАВОТИРАЙ.
2. ЗАҲАБӢ КИ ОЛИМИ ҲАДИС ВА РИҶОЛШИНОСИ КАМНАЗИРИ АҲЛИ СУННАТАЙ ДАР КИТОБИ (ТУРУҚИ ҲАДИСИ МАН КУНТУ МАВЛОҲУ ФАҲОЗО АЛИЮН МАВЛОҲУ) 6 САНАДИ ИН ҲАДИСРО САҲЕҲ ДОНИСТААСТ ВА ДАР БОРАИ ХЕЛЕ АЗ САНАДҲОИ САҲЕҲИ ДИГАР СУКУТ КАРДА ВА НАЗАРЕ НАДОДААСТ. АБӮҶАЪФАРИ ТАҲОВӢ, КИ ШАХСИЯТИ БУЗУРГИ ҲАНАФИҲОСТ БАЪД АЗ НАҚЛИ ИН ҲАДИС ГУФТААСТ:
فهذا الحديث صحيح الإسناد ، لا طعن لأحد في أحد من رواته.
3. САНАДИ ИН ҲАДИС САҲЕҲ АСТ ВА АЗ КАСЕ ДАР БОРАИ ҲЕҶ ЯК АЗ РОВИЁНИ ИН САНАД ТАЪНЕ ВУҶУД НАДОРАД. МУШКИЛУЛ ОСОРИ ТАҲОВӢ, Р 1521. ҲАЙСАМӢ ДАР ҶИЛДИ 9 МАҶМАЪУЗ ЗАВОИД 11 САНАДИ ИН ҲАДИСРО МУЪТАБАР ДОНИСТААСТ. ШУАЙБ АРНОУТИ САЛАФӢ ВАҲҲОБИИ ТАРБИЯТ ШУДАИ ИБНИ ТАЙМИЯ ДАР ҲОШИЯИ МУСНАДИ АҲМАД ЯК САНАДРО САҲЕҲ, 5 САНАДРО САҲЕҲ БО ҒАЙРАШ, СЕ САНАДРО ҲАСАН БО ҒАЙРАШ ҲУКМ КАРДА ВА ДАР ҲОШИЯИ САҲЕҲИ ИБНИ ҲИББОН ҲАСАН ДОНИСТААСТ. ҲОКИМ ДАР МУСТАДРАК Р 4576 ДУСАНАДРО БА ШАРТИ БУХОРӢ ВА МУСЛИМ САҲЕҲ ДОНИСТААСТ. АЛБОНИИ ВАҲҲОБӢ ДАР КИТОБИ САҲЕҲА Р 1750 ВА САҲЕҲИ ИБНИ МОҶА САНАДИ ХУДАШРО САҲЕҲ ДОНИСТААСТ. АҶЛУНӢ ДАР КИТОБИ КАШФУЛ ХАФО, Р 2591 ИН ҲАДИСРО АЗ ЗАЙД АЛӢ ВА 30 САҲОБА РИВОЯТ ШУДА ВА МУТАВОТИР Ё МАШҲУР АСТ ГУФТААСТ. ИБНИ КАСИР ДАР ТАЪРИХАШ ДАР ДУ МАВРИД ХУДАШ ИН ҲАДИСРО САҲЕҲ ДОНИСТА ВА ДАР ЯК МАВРИД АЗ УСТОДАШ ЗАҲАБӢ НАҚЛ КАРДА, КИ ИН ҲАДИСРО ҚАВӢ ДОНИСТА ВА ДАР ЯК МАВРИДИ ДИГАР АЗ ЗАҲАБӢ НАҚЛ КАРДА, КИ САНАДЕРО ҲАСАН ДОНИСТААСТ. МАҚДИСӢ ДАР АҲОДИСУЛ МУХТОРА ЯК САНАДРО САҲЕҲ ВА ДУ САНАДРО ҲАСАН ВА ХУБ ДОНИСТААСТ.
АЛӢ ҚОРИИ ҲАНАФӢ МЕГӮЯД: ИН КИ БАЪЗЕҲО ИН ҚИСМАТ АЗ ҲАДИСРО (ثم قول بعضهم إن زيادة اللهم وال من والاه موضوعة مردودة فقد ورد ذلك من طرق صحح الذهبي كثيرا منها والله أعلم СОХТАШУДА ДОНИСТААСТ МАРДУД АСТ ВА ОН БО САНАДҲОИ ГУНОГУН РИВОЯТ ШУДА ВА ЗАҲАБӢ БИСЁРЕ АЗ ОН САНАДҲОРО САҲЕҲ ДОНИСТААСТ. МИРҚОТУЛ МАФОТЕҲ, Ҷ 17, САҲ 450.
4. ИН ҲАДИСРО АҲМАД ИБНИ ҲАНБАЛ ДАР МУСНАДАШ БО 9 САНАД, НАСОӢ ДАР СУНАНУЛ КУБРОЯШ БО 10 САНАД, ТАБАРОНӢ ДАР МӮЪҶАМУЛ КАБИР БО 17 САНАД, ИБНИ АСОКИР ДАР ҶИЛДИ 42 ТАЪРИХИ ДАМИШҚ БО БЕШ АЗ 45 САНАД, ИБНИ ҲИББОН, ИБНИ МОҶА, ИБНИ АБИШАЙБА, АБӮЯЪЛО ВА ДАҲҲО МУҲАДДИСИНИ ДИГАР ИН ҲАДИСРО РИВОЯТ КАРДААНД.НУЗУЛИ ОЯИ АЗОБ БАР МУНКИРИ ИМОМАТ ДАР ҒАДИР
لمّا بلّغ رسول الله صلى الله عليه و آلهفي غديرِ خم ما بلَّغ و شاع ذلك في بلاد أتى الحارث إبن النّعمان الفهري فقال: يا محمّد أمرتَنا من الله أن نشهدَ أن لا إله إلاّ الله و أنَّك رسول الله و بالصّلاة و الصَّوم و الحجّ و الزّكاة و قبلنا منك ثمّ لم ترضى بذلك حتّى رفعتَ إبن عمّك ففضّلتَه علينا و قلْتَ: من كنتُ مولاه فعليٌّ مولاه. فهذا شيء منك أم من الله؟ فقال رسول الله صلى الله عليه و آله:و الَّذي لا إله إلاّ هو إنَّ هذا من الله. فولّى الحارث يريد راحلته و هو يقولُ: اللّهمّ إن كان ما يقولُ محمَّدٌ حقّاً فأمطر علينا حجارةً من السّماء أو إئتنا بعذابٍ عليم. فما وصل إليها حتّى رماه الله بحَجَرٍ فسقط على هامّته و خرج من دُبُرِه و قتله. و أنزل الله تعالى: "سأل يائلٌ بعذابٍ واقع.
Вақте ки Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар Ғадири Хум вилояти Алиро ба мардум иблоғ карданд, ин хабар дар шаҳрҳо паҳн шуд, сипас Ҳорис ибни Нӯъмони Фаҳрӣ омад ва гуфт: Эй Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) ту моро аз тарафи Худо амр кардӣ, ки "Ло илоҳа иллаллоҳ" бигӯем ва паёмбарии туро қабул кунем, ба намозу рӯзаву ҳаҷҷу закот амр кардӣ ва мо қабул кардем. Бо ҳамаи инҳо розӣ нашудӣ, ки боз писарамаки худ(Алӣ)-ро боло бардоштӣ ва ӯро бар мо бартарӣ додӣ ва гуфтӣ, ки "Ҳар кӣ ман мавлои ӯ бошам пас Алӣ мавлои ӯст"? Оё ин чиз аз тарафи худат аст ва ё аз тарафи Худо? Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: "Савганд ба Худо, ки ин аз тарафи Худованд аст". Ҳорис баргашт ва мехост ба тарафи маркабаш биравад, дар ҳоле ки мегуфт: Худоё агар он чи ки Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) мегӯяд ҳақ аст, пас бар мо аз осмон санг биборон ва ё бар мо азоби дардноке бирасон. Пас ҳанӯз ба маркаби худ нарасида буд, ки санге аз тарафи Худованд бар сари ӯ фуруд омад ва аз дубураш хориҷ шуд ва ӯро ба қатл расонид. Худованд оятҳои аввали сураи "Маориҷ"-ро дар он ҳангом нозил фармуд. ("Маориҷ" 1-3). Тафсири Ғарибул Қуръони Абӯубайд Қосим ибни Салом мутаваффои соли 223 ҳиҷрӣ. Тафсири Саълабӣ, ҷ. 13, саҳ.365. Тафсири Қуртубӣ, ҷ. 18, саҳ.278. Шавоҳидут танзили Ҳасконӣ ҷ. 2, саҳ.381, р. 1030 то 1034 бо панҷ санад. Файзул қадири Муновӣ ҷ. 6, саҳ.218. Сираи Ҳалабии Шофеӣ ҷ. 3, саҳ.274-302.
Ин ҳадис аз Амиралмӯъминин алайҳиссалом, Ҳузайфа ибни Ямон, Ибни Аббос, Саъд ибни Абуваққос, Абуҳурайра ва Имом Боқир алайҳиссалом ривоят шудааст.
Санади Саълабӣ аз Суфён ибни Уяйна аз падараш аз Имом Содиқ аз Имом Боқир комилан саҳеҳ аст ва дар ин санад хатое сурат гирифта ва он ин ки гӯё Суфён ин ҳадисро аз падараш ва ӯ аз Ҷаъфари Содиқ ривоят кардааст ва ин хато аст, чун дар нақли Ҳасконӣ Суфён ҳадисро мустақим аз Имом Содиқ алайҳиссалом ривоят карда ва ин ба воқеият наздик аст, чун ӯ худ замони Имом Содиқро дарк карда ва аз он ҳазрат аҳодис ривоят кардааст.
Ҳасконӣ ин ҳадисро аз Ҳузайфа бо ду санад ривоят карда ва тамоми ровиёни яке аз он ду санад сиқа ҳастанд, ба ғайр аз Абдураҳмон ибни Ҳасани Асадӣ, ки ӯро ба хотири ривоят аз Иброҳим ибни Ҳусайн ибни Дизил зери суол бурдаанд, дар ҳоле ки Ҳоким ва Заҳабӣ аҳодиси фаровонеро, ки ӯ аз Ибни Дизил ривоят карда саҳеҳ ва гоҳе ҳатто ба шарти Бухорӣ ва Муслим саҳеҳ донистаанд. Албатта санади дуввуми Ҳасконӣ аз тариқи Суфён ибни Уяйна ровиёнаш сиқа ва садуқ ҳастанд ба ғайр аз Муҳаммад ибни Саҳл, ки мо ӯро нашинохтем.ИД БУДАНИ РӮЗИ НУЗУЛИ ОЯИ ИКМОЛ
طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ قَالَ قَالَ رَجُلٌ مِنَ الْيَهُودِ لِعُمَرَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ لَوْ أَنَّ عَلَيْنَا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا) لاَتَّخَذْنَا ذَلِكَ الْيَوْمَ عِيدًا. فَقَالَ عُمَرُ إِنِّى لأَعْلَمُ أَىَّ يَوْمٍ نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ، نَزَلَتْ يَوْمَ عَرَفَةَ فِى يَوْمِ جُمُعَةٍ؛
Яҳудие ба Умар ибни Хаттоб гуфт: Агар ояи икмоли дин бар мо нозил шуда буд мо ҳатман он рӯзро ид мегирифтем. Умар гуфт: ман медонам, ки ин оя кадом рӯз нозил шудааст, ин оя дар рӯзи Арафа дар рӯзи ҷумъа нозил шудааст. Саҳеҳи Бухорӣ, китобил имон, 33-боби зиёдатил имон ва нуқсониҳи, р 45, 4407, 4606, 7268.
Дар ин нақл мебинед, ки Умар сухани яҳудиро таъйид мекунад.
Дар нақли Табарӣ бо санади саҳеҳ ингуна омадааст, ки Каъбул Аҳбор ин суханро ба Умар гуфт ва Умар дар охир дар ҷавоб гуфт:
«وكلاهما بحمد الله لنا عيد»؛
Ҳар дуи ин рӯз алҳамдулиллоҳ барои мо ид аст. Тафсири Табарӣ, ҷ 9, с 526. Тафсири Ибни Касир, ҷ 3, с 27.
Мусаллам ҳасту хуб медонед, ки на рӯзи Арафаро касе ид медонаду ва на рӯзи Ҷумъаро касе ба хотири нузули ин оя ид дониста аст.
Аз назари Ислом рӯзи Ғадир, ки бинобар ривояти саҳеҳи китобҳои аҳли суннат ва ҳамчунин бинобар иттифоқи шиа ояи Икмол дар он рӯз нозил шудааст рӯзи ид эълон шуда, Умар ибни Хаттоб низ дар ин хабари саҳеҳ бо ин воқеъият мувофиқат карда аст, ки рӯзи нузули ин оя бояд рӯзи ид бошад.
Ҳамчунин бар хилофи ин иддаои Умар ибни Хаттоб, Абдуллоҳ ибни Аббос таъкид дорад, ки ояи Икмоли дин рӯзи душанбе нозил шудааст, ки рӯзи душанбе рӯзи Ғадир будааст. Мӯъҷамул кабири Табаронӣ, ҷ 12, с 237, р 12984. Далоилун набувваи Байҳақӣ, ҷ 8, с 348, р 3177.
Ровиёни ин санад ҳама сиқа ҳастанд ба ғайр аз Ибни Луҳайъя, ки ҳадисаш ҳасан ва хуб аст ва Ӯ аз ровиёни Саҳеҳи Муслим низ аст.
ИДИ ИМОМАТ ВА БАЙЪАТИ АБӮБАКРУ УМАР ДАР ҒАДИР
عن أبي هريرة قال: من صام ثماني عشرة من ذي الحجّة كتب له صيام ستّينَ شهراً و هو يوم غدير خُمّ لمّا أخذ النّبيُّ صلّى الله عليه و آله بيد عليّ إبن ابيطالب فقال: ألستُ وليّ المؤمنين؟ قالوا: بلى يا رسول الله! قال "من كنتُ مولاه فعليٌّ مولاه" فقال عمر إبن الخطّاب: بخٍّ بخٍّ لك يا ابن أبيطالب أصبحتَ مولايَ و مولى كلّ مسلم فأنزل الله عزّ و جلّ "اليوم أكملتُ لكم دينكم و أتممتُ عليكم نعمتي و رضيتُ لكم الإسلام ديناً" قال حينما النّبيُّ صلّى الله عليه و آله "الله أكبر على إكمال الدّين و إتمام النّعمة و رضى الرّبّ برسالتي و الولاية لعلي.
Абӯҳурайра мегӯяд: Ҳар кӣ рӯзи 18 зулҳиҷҷаро рӯза бигирад савоби рӯзаи шаст моҳ барояш навишта мешавад. Он рӯз, рӯзи Ғадири Хум аст. Рӯзе аст, ки Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дасти Алиро гирифт ва фармуд: Оё ман валии мӯъминон нестам? Ҳама гуфтанд: Оре, ҳастед. Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуд: "Ҳар кӣ ман мавлои ӯ ҳастам, пас Алӣ мавлои ӯст". Сипас Умар ибни Хаттоб гуфт: Гуворо бод хуш ба ҳоли ту, эй писари Абӯтолиб, ки мавлои ман ва мавлои тамоми мусулмонон гардидӣ. Дар он ҳол Худованд ин оятро нозил фармуд: "Имрӯз дини шуморо комил кардам ва неъматамро бар шумо тамом кардам ва Исломро ба унвони оини ҷовидонӣ аз барои шумо пазируфтам" Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар ин ҳангом фармуд: Аллоҳу Акбар, бар комил шудани дин ва тамом шудани неъмат ва ризояти Парвардигор бо паёмбарии ман ва бо вилояти Алӣ". Таърихи Бағдод, ҷ. 8, саҳ 284 ва 289, р.4392 бо ду санад. Таърихи Ибни Асокир, ҷ. 42, саҳ 233-234 бо чаҳор санад. Шавоҳидут танзил, ҷ. 1, саҳ 200-204-328 р.210 то 215. Дуррул мансур, ҷ. 2, саҳ 258 бо се санад. Тафсири Олусӣ, . Нузули ин оят дар ин достон аз Ибни Аббос, Ҷобир, Абӯҳурайра, Зайд ибни Арқам, Абӯсаиди Худрӣ, Муҷоҳид, Муҳаммад ибни Алӣ ИМОМ Боқир ва Ҷаъфар ибни Муҳаммад ИМОМ Содиқ ривоят шудааст. Матни ҳадис аз Абӯҳурайра бо ду санад дар Таърихи Бағдод ривоят шуда ва тамоми ровиёни он сиқа ҳастанд, вале санади онро Албонӣ ба хотири Матар ибни Таҳмон ва Шаҳр ибни Ҳушаб заиф донистааст. Ҳол он ки аввалан: Матар аз ровиёни Саҳеҳи Бухорӣ ва Муслим аст ва Шаҳр ибни Ҳушаб аз ровиёни Саҳеҳи Муслим ва Абадулмуфради Бухорӣ АСТ. Гузашта аз ин, ин дуро хелеҳо сиқа ва ҳасанул ҳадис донистаанд ва худи Албонии фиребгар фаровон аҳодиси ин дуро дар ҳошияи Сунани Тирмизӣ, Ибни Моҷа, Насоӣ ва... саҳеҳ ва гоҳе ҳасан донистааст, пас ин ҳадис сазовортар ба тасҳеҳ аст, чун аз афроди зиёде ривоят шуда ва ин ду ровӣ танҳо ровиёни нузули ин оят дар Ғадир нестанд. Хеле аз муфассирин нақл кардаанд, ки баъд аз нузули ояти “Икмоли дин” Паёмбари Акрам саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ 81 рӯз зиндагӣ карданд ва аз дунё рафтанд. Тафсири Табарӣ, ҷ. 6, саҳ 106. Тафсири Саълабӣ, ҷ. 2, саҳ 136 ва ҷ.5, саҳ 15. Дуррул мансур, ҷ. 2, саҳ 259. Тафсири Фахри Розӣ ва ... Ин сухан низ нузули ин оят дар рӯзи Ғадирро таъйид мекунад.
Барроъ ибни Озиб низ мегӯяд:
كنّا مع رسول الله في سفرٍ فنزلنا بغدير خم ونودي الصّلاة جامعة وكُسِحَ لِرسول الله تحتَ شجرة فصلّى الظّهر ودعا عليّاً وأخذ بيده فأقامه عن يمينه فقال: ألستُ أولى بكلِّ إمرئٍ من نفسه؟ قالوا: بلى. قال: اللّهمّ من كنْتُ مولاه فعليٌّ مولاه اللّهمّ وال من والاه وعاد من عاداه. فلقيه عمر إبن الخطّاب فقال هنيئاً لك يا إبن أبيطالب أصبحتَ وأمسيتَ مولى كلّ مؤمن ومؤمنة
. ... Вақте Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ дар Ғадир фармуд: Ҳар кӣ ман мавлои ӯям, Алӣ низ мавлои ӯст... Умар ибни Хаттоб худро ба Алӣ расонид ва гуфт: Хушо ба ҳолат, эй Алӣ, мавлои ҳар зану марди мӯъмин шудӣ". Муснади Аҳмад, ҷ 4, саҳ 281. Мусаннаф ибни Абишайба, ҷ 2, с 372 ва дигарон. Санади ин ҳадис ҳасан аст ва Ибни Ҷавзӣ низ дар Тазкиратул-хавос онро саҳеҳ донистааст. Ҳасан будани ҳадис ба вуҷуди Алӣ ибни Зайд аст. Шуайб Арнаути ваҳҳобӣ ин ҳадисро бо замимаи аҳодиси дигар саҳеҳ донистааст. Ибни Ҳаҷар ва дигарон гуфтаанд:
أخرج الدارقطني بإسناده حديث الغدير وفيه عن سعد بن ابي وقاص: إن أبا بكر وعمر لما سمعا قالا له: أمسيت يا بن أبي طالب مولى كل مؤمن ومؤمنة.
Дорақутнӣ бо санадаш ҳадиси Ғадирро нақл карда ва дар он Саъд ибни Абиваққос мегӯяд: Вақте Абӯбакр ва Умар ин ҳадисро шуниданд ба Алӣ гуфтанд: Эй Алӣ, мавлои ҳар марду зани мӯъмин шудӣ". Савоиқул мӯҳриқа, ҷ. 1, саҳ 110. Шарҳи мавоҳибул ладунния, ҷ. 7, саҳ 13. Файзул қадир, ҷ. 6, саҳ 282. Ал-вилоя"и Ибни Уқда саҳ.25 6, р 1. Ҷавоҳирул ақдайни Самҳудӣ саҳ.246.
Фахри Розӣ мегӯяд:
العاشر: نزلت الاية في فضل علي ولما نزلت هذه الاية أخذ بيده وقال: من كنت مولاه فعلي مولاه اللهم وال من والاه وعاد من عاداه فلقيه عمر فقال: هنيئا لك يا ابن أبي طالب أصبحت مولاي ومولى كل مؤمن ومؤمنة. وهو قول ابن عباس والبراء بن عازب ومحمد بن علي.
Ин оят (ояти таблиғ) дар фазилати Алӣ нозил шуд, вақте ин оят нозил шуд Паёмбари Акрам саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ аз дасти Алӣ гирифта фармуд: ҳар ки ман мавлои ӯям, пас Алӣ низ мавлои ӯст... Умар худро ба Алӣ расонид ва гуфт: Хушо ба ҳолат, эй Алӣ, мавлои ман ва мавлои ҳар зану марди мӯъмин шудӣ. Баъд Фахри Розӣ мегӯяд: Ин сухан ва ақидаи Ибни Аббос, Барроъ ибни Озиб ва Муҳаммад ибни Алии Боқир аст. Тафсири Фахри Розӣ, ҷ. 6, саҳ 113.
عن سعيد بن المسيب قال: قلت لسعد بن أبي وقاص: إني أريد أن أسألك عن شئ وإني أتقيك. قال: سل عما بدا لك فإنما أنا عمك. قال: قلت: مقام رسول الله فيكم يوم غدير خم قال: نعم قام فينا بالظهيرة فأخذ بيد علي فقال: من كنت مولاه فعلي مولاه أللهم وال من والاه وعاد من عاداه. قال فقال أبو بكر وعمر: أمسيت يا بن أبي طالب؟ مولى كل مؤمن ومؤمنة.
Саид ибни Мусайяб (сарвари тобеин ва фуқаҳо назди аҳли суннат) ба Саъд ибни Абӯваққос гуфт: Мехоҳам чизе аз ту бипурсам, вале аз ту метарсам. Саъд гуфт: Ҳар чӣ мехоҳӣ бипурс ман амаки туям. Гуфт: Ҷойгоҳи Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ дар байни шумо дар Ғадири Хум чӣ буд, Саъд гуфт: Оре, наздики зӯҳр байни мо бапо хест ва дасти Алиро гирифт ва фармуд: Ҳар кӣ ман мавлои ӯям, пас Алӣ низ мавлои ӯст... Абӯбакру Умар гуфтанд: Эй Алӣ, мавлои ҳар зану марди мӯъмин шудӣ. Ал Вилояи Ибни Уқда саҳ.15 6, р.1. Туруқу ҳадиси ман кунту мавлоҳу фа Алиюн мавло"и Заҳабӣ саҳ.11, р 12. Савоиқул мӯҳриқа, ҷ. 1, саҳ 110 ба нақл аз Дорақутнӣ. Харкушӣ мутаваффои соли 407 ҳиҷрӣ, ки Заҳабӣ ӯро "Имоми пешво ва шайхулислом муаррифӣ карда Сияру аъломун нубало, ҷ. 17, саҳ 35 6, р.153 Заҳабӣ мегӯяд: "фақирон дар маҷлиси ӯ монанди амирон буданд". ва Заркалӣ ӯроаз фуқаҳои Шофеӣ ва китоби "Шарафул Мустафо"-ро аз ҷумла китобҳои ӯ баршумурда Ал-аъломи Заркалӣ, ҷ. 4, саҳ 163. ин ҳадисро аз Абӯсаиди Худрӣ ин гуна ривоят кардааст:
"ثم قال النبي صلى الله عليه (وآله) وسلم هنئوني هنئوني إن الله تعالى خصني بالنبوة وخص أهل بيتي بالإمامة فلقي عمر بن الخطاب أمير المؤمنين فقال: طوبى لك يا أبا الحسن أصبحت مولاي ومولى كل مؤمن ومؤمنة.
Сипас Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ (баъд аз баёни ҳадиси Ғадир ва нузули ояти Икмоли дин) фармуд: Ба ман табрик бигӯед, ба ман табрик бигӯед, ҳамоно Худованди Мутаол паёмбариро махсуси ман гардонид ва имоматро махсуси аҳли байтам, пас Умар ибни Хаттоб худро ба Алӣ расонид ва гуфт: Хушо ба ҳолат, эй Алӣ, мавлои ман ва мавлои ҳар зану марди мӯъмин шудӣ. Шарафул Мустафо"и Харкушӣ саҳ.274. Харкуширо воиз, муҳаддис, ҳофиз, муфассир, олим, фозил, зоҳид ва... низ гуфта ва хеле ӯро сутудаанд. Мӯъҷамул муаллифин, ҷ. 6, саҳ 188. Ансоби Самъонӣ, ҷ. 2, саҳ 350. Мӯъҷамул булдони Ҳамавӣ, ҷ. 2, саҳ 361. Табрик ва таҳнияти мардум дар рӯзи Ғадир бо алфози гуногун аз Ибни Аббос, Зайд ибни Арқам, Анас, Ҷобир, Имом Боқир ва Имом Содиқ низ ривоят шудааст.
ИМОМ АБУҲОМИДИ ҒАЗЗОЛӢ БАЪД АЗ ИШОРА БА ҲАДИСИ БАЙЪАТИ УМАР ИБНИ ХАТТОБ БО ҲАЗРАТИ АЛӢ алайҳиссалом ДАР РӮЗИ ҒАДИР МЕГӮЯД:
...فقال عمر بخ بخ يا أباالحسن، لقد أصبحت مولای ومولى كل مؤمن فهذا تسليم ورضى وتحكيم ثم بعد هذا غلب الهوى تحب الرياسة وحمل عمود الخلافة وعقود النبوة وخفقان الهوى فی قعقعة الرايات واشتباك ازدحام الخيول وفتح الأمصار وسقاهم كأس الهوى فعادوا إلى الخلاف الأول: فنبذوه وراء ظهورهم واشتروا به ثمناً قليلا؛
ИН ТАСЛИМ ВА РИЗОЯТ АЗ ТАРАФИ УМАР БУД, ВАЛЕ БАЪД ҲАВОЙУ ҲАВАС ВА РИЁСАТДӮСТӢ ҒАЛАБА КАРД ВА ХИЛОФАТРО БА ДАСТ ГИРИФТ ВА БА РОҲИ ХИЛОФ ВА НОФАРМОНӢ БАРГАШТ ВА ИН БАЙЪАТРО ПУШТИ САР ГУЗОШТАНД ВА ОНРО БА ПУЛИ КАМ ФУРУХТАНД. СИРРУЛ ОЛАМИНИ ҒАЗЗОЛӢ, Ҷ 1, САФҲАИ 4. СИЯРУ АЪЛОМУН НУБАЛОИ ЗАҲАБӢ, Ҷ 19, САҲ 328, ШАРҲИ ҲОЛИ ҒАЗЗОЛӢ РАҚАМИ 204. ЗАҲАБӢ ДАР ВАСФИ ҒАЗЗОЛӢ МЕГӮЯД: ШАЙХ, ИМОМ, ДАРЁИ ИЛМ ҲУҶҶАТИ ИСЛОМ.НУЗУЛИ ояи таблиғ дар сарзамини Ғадир дар бораи Амиралмӯъминин
عن إبن عبّاس قال في قوله تعالى: >يا أيُّها الرّسول بلّغ ما أُنزل إليك من رّبّكَ و إن لم تفعل فما بلّغتَ رسالته و الله يعصمك من النّاس إنّ اللهَ لا يهدي القوم الكافرين< نزلتْ في عليٍّ (يوم الغدير) أُمِرَ رسول الله صلّى الله عليه و آله أن يبلغ فيه فأخذ رسول الله صلّى الله عليه و آله بيد عليٍّ فقال: من كنتُ مولاه فعليٌّ مولاه أللّهمّ وال من والاه و عاد من عاداه. "مائدة 67
Ибни Аббос мегӯяд: Ояти "Эй Паёмбар! Ончи аз тарафи парвардигорат ба ту нозил шудааст, комилан онро (ба мардум) бирасон ва агар ин корро анҷом надиҳӣ рисолати Худоро анҷом надодаӣ, Худованд туро аз (хатари) мардум нигаҳ медорад ва ба дурустӣ, ки Худованд кофиронро ҳидоят намекунад" - дар бораи Алӣ (дар рӯзи Ғадир) нозил шуд. Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) аз тарафи Худованд амр шуданд бар ин ки ончиро, ки Худованд дар бораи он дастур дода онро ба мардум бирасонанд. Пас Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дасти Алиро гирифтанд ва фармуданд: Ҳар кӣ ман мавлои ӯ ҳастам, пас Алӣ мавлои ӯст, Худоё дӯст бидор ҳар касеро, ки Алиро дӯст медорад ва душман бидор ҳар касеро, ки Алиро душман медорад". Тафсири Ибни Абӯҳотам, ҷ. 5, саҳ 32. Тафсири Саълабӣ, ҷ. 5, саҳ 131 бо се санад. Тафсири Фахри Розӣ. Тафсири Фатҳул қадири Шавконӣ, ҷ. 2, саҳ 60. Тафсири Олусӣ, ҷ. 5, саҳ 67 бо се санад. Дуррул мансур, ҷ. 2, саҳ 298 бо ду санад. Шавоҳид-ут-танзил, ҷ. 1, саҳ 249, р.244 то 250 бо шаш санад. Таърихи Ибни Асокир, ҷ. 42, саҳ 237. Асбобун нузули Воҳидӣ, саҳ 135. Фароидус сумтайн, ҷ. 1, саҳ 158, р.120 аз Абӯҳурайра. Нузули ин оят дар Ғадир дар бораи Алӣ ибни Абӯтолиб аз Ибни Аббос, Ҷобир ибни Абдуллоҳ, Абӯҳурайра, Абдуллоҳ ибни Абӯавфо, Зайд ибни Арқам, Абдуллоҳ ибни Масъуд, Барроъ ибни Озиб, Абӯсаиди Худрӣ ва Муҳаммад ибни Алии Боқир ривоят шудааст. Гузашта аз фаровонии санад ва ровиёни ин ҳадис, санади Саълабӣ аз Барроъ ибни Озиб ҳасан ва хуб аст, чун ровиёни он сиқа ҳастанд ба ғайр аз Алӣ ибни Зайд ибни Ҷадъон, ки Ҳайсамӣ дар мавориди мухталиф дар “Маҷмаъуз-завоид” ӯро ҳасанулҳадис муаррифӣ карда ва Заҳабӣ дар ҳошияи Мустадрак ӯро солеҳ ва ҳадисашро қавӣ хонда Шуайб Арнаут низ дар мавориде ҳадиси ӯро хуб дониста ва Албонӣ дар ҳошияи Сунани Тирмизӣ ва Ибни Моҷа аҳодиси ӯро ба хусус аҳодисе, ки Ҳаммод ибни Салама аз ӯ ривоят кардаро саҳеҳ дониста ва ҳадиси мавриди баҳси моро низ Ҳаммод ибни Салама аз Алӣ ибни Зайд ривоят кардааст, пас бинобар ҳукми Албонӣ метавон ин санадро низ саҳеҳ донист ба хусус, ки он шавоҳиди фаровон дорад.
Нузули ояи ИКМОЛИ ДИН дар рӯзи Ғадир
عن أبي هريرة قال: من صام ثماني عشرة من ذي الحجّة كتب له صيام ستّينَ شهراً و هو يوم غدير خُمّ لمّا أخذ النّبيُّ صلّى الله عليه و آله بيد عليّ إبن ابيطالب فقال: ألستُ وليّ المؤمنين؟ قالوا: بلى يا رسول الله! قال "من كنتُ مولاه فعليٌّ مولاه" فقال عمر إبن الخطّاب: بخٍّ بخٍّ لك يا ابن أبيطالب أصبحتَ مولايَ و مولى كلّ مسلم فأنزل الله عزّ و جلّ "اليوم أكملتُ لكم دينكم و أتممتُ عليكم نعمتي و رضيتُ لكم الإسلام ديناً" قال حينما النّبيُّ صلّى الله عليه و آله "الله أكبر على إكمال الدّين و إتمام النّعمة و رضى الرّبّ برسالتي و الولاية لعلي.
Абӯҳурайра мегӯяд: Ҳар кӣ рӯзи 18 зулҳиҷҷаро рӯза бигирад савоби рӯзаи шаст моҳ барояш навишта мешавад. Он рӯз, рӯзи Ғадири Хум аст. Рӯзе аст, ки Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дасти Алиро гирифт ва фармуд: Оё ман валии мӯъминон нестам? Ҳама гуфтанд: Оре, ҳастед. Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуд: "Ҳар кӣ ман мавлои ӯ ҳастам, пас Алӣ мавлои ӯст". Сипас Умар ибни Хаттоб гуфт: Гуворо бод хуш ба ҳоли ту, эй писари Абӯтолиб, ки мавлои ман ва мавлои тамоми мусулмонон гардидӣ. Дар он ҳол Худованд ин оятро нозил фармуд: "Имрӯз дини шуморо комил кардам ва неъматамро бар шумо тамом кардам ва Исломро ба унвони оини ҷовидонӣ аз барои шумо пазируфтам" Паёмбар (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар ин ҳангом фармуд: Аллоҳу Акбар, бар комил шудани дин ва тамом шудани неъмат ва ризояти Парвардигор бо паёмбарии ман ва бо вилояти Алӣ". Таърихи Бағдод, ҷ. 8, саҳ 284 ва 289, р.4392 бо ду санад. Таърихи Ибни Асокир, ҷ. 42,саҳ 233-234 бо чаҳор санад. Шавоҳидут танзил, ҷ. 1, саҳ 200-204-328 р.210 то 215. Дуррул мансур, ҷ. 2, саҳ 258 бо се санад. Тафсири Олусӣ, . Нузули ин оят дар ин достон аз Ибни Аббос, Ҷобир, Абӯҳурайра, Зайд ибни Арқам, Абӯсаиди Худрӣ, Муҷоҳид, Муҳаммад ибни Алии Боқир ва Ҷаъфар ибни Муҳаммади Содиқ ривоят шудааст. Матни ҳадисе, ки овардем аз Абӯҳурайра бо ду санад дар Таърихи Бағдод ривоят шуда ва тамоми ровиёни он сиқа ҳастанд, вале санади онро Албонӣ ба хотири Матар ибни Таҳмон ва Шаҳр ибни Ҳушаб заиф донистааст. Ҳол он ки аввалан: Матар аз ровиёни Саҳеҳи Бухорӣ ва Муслим аст ва Шаҳр ибни Ҳушаб аз ровиёни Саҳеҳи Муслим ва Абадулмуфради Бухорӣ. Гузашта аз ин, ин дуро хелеҳо сиқа ва ҳасанулҳадис донистаанд ва худи Албонии мутаноқиз ва фиребгар фаровон аҳодиси ин дуро дар ҳошияи Сунани Тирмизӣ, Ибни Моҷа, Насоӣ ва... саҳеҳ ва гоҳе ҳасан донистааст, пас ин ҳадис сазовортар ба тасҳеҳ аст, чун аз афроди зиёде ривоят шуда ва ин ду ровӣ танҳо ровиёни нузули ин оят дар Ғадир нестанд. Хеле аз муфассирин нақл кардаанд, ки баъд аз нузули ояти “Икмол” Паёмбари Акрам саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ 81 рӯз зиндагӣ карданд ва аз дунё рафтанд. Тафсири Табарӣ, ҷ. 6, саҳ 106. Тафсири Саълабӣ, ҷ. 2, саҳ 136 ва ҷ.5, саҳ 15. Дуррул мансур, ҷ. 2, саҳ 259. Тафсири Фахри Розӣ ва ... Ин сухан низ нузули ин оят дар рӯзи Ғадирро таъйид мекунад.
Нузули азоб бар мункири таблиғи Паёмбари гиромии Ислом дар бораи Алӣ
لمّا بلّغ رسول الله صلى الله عليه و آله في غديرِ خم ما بلَّغ و شاع ذلك في بلاد أتى الحارث إبن النّعمان الفهري فقال: يا محمّد أمرتَنا من الله أن نشهدَ أن لا إله إلاّ الله و أنَّك رسول الله و بالصّلاة و الصَّوم و الحجّ و الزّكاة و قبلنا منك ثمّ لم ترضى بذلك حتّى رفعتَ إبن عمّك ففضّلتَه علينا و قلْتَ: من كنتُ مولاه فعليٌّ مولاه. فهذا شيء منك أم من الله؟ فقال رسول الله صلى الله عليه و آله: و الَّذي لا إله إلاّ هو إنَّ هذا من الله. فولّى الحارث يريد راحلته و هو يقولُ: اللّهمّ إن كان ما يقولُ محمَّدٌ حقّاً فأمطر علينا حجارةً من السّماء أو إئتنا بعذابٍ عليم. فما وصل إليها حتّى رماه الله بحَجَرٍ فسقط على هامّته و خرج من دُبُرِه و قتله. و أنزل الله تعالى: "سأل يائلٌ بعذابٍ واقع.
Вақте ки Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) дар Ғадири Хум вилояти Алиро ба мардум иблоғ карданд, ин хабар дар шаҳрҳо паҳн шуд, сипас Ҳорис ибни Нӯъмони Фаҳрӣ омад ва гуфт: Эй Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) ту моро аз тарафи Худо амр кардӣ, ки "Ло илоҳа иллаллоҳ" бигӯем ва паёмбарии туро қабул кунем, ба намозу рӯзаву ҳаҷҷу закот амр кардӣ ва мо қабул кардем. Бо ҳамаи инҳо розӣ нашудӣ, ки боз писарамаки худ (Алӣ)-ро боло бардоштӣ ва ӯро бар мо бартарӣ додӣ ва гуфтӣ, ки "Ҳар кӣ ман мавлои ӯ бошам пас Алӣ мавлои ӯст"? Оё ин чиз аз тарафи худат аст ва ё аз тарафи Худо? Паёмбари гиромии Ислом (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) фармуданд: "Савганд ба Худо, ки ин аз тарафи Худованд аст". Ҳорис баргашт ва мехост ба тарафи маркабаш биравад, дар ҳоле ки мегуфт: Худоё агар он чи ки Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳ) мегӯяд ҳақ аст, пас бар мо аз осмон санг биборон ва ё бар мо азоби дардноке бирасон. Пас ҳанӯз ба маркаби худ нарасида буд, ки санге аз тарафи Худованд бар сари ӯ фуруд омад ва аз дубураш хориҷ шуд ва ӯро ба қатл расонид. Худованд оятҳои аввали сураи "Маориҷ"-ро дар он ҳангом нозил фармуд. ("Маориҷ" 1-3). Тафсири Ғарибул Қуръони Абӯубайд Қосим ибни Салом мутаваффои соли 223 ҳиҷрӣ. Тафсири Саълабӣ, ҷ. 13, саҳ 365. Тафсири Қуртубӣ, ҷ. 18, саҳ 278. Шавоҳидут танзили Ҳасконӣ ҷ.2, саҳ 381, р.1030 то 1034 бо панҷ санад. Файзул қадири Муновӣ ҷ.6, саҳ 218. Сираи Ҳалабии Шофеӣ ҷ.3, саҳ 274-302. Ин ҳадис аз ҳазрати Алӣ, Ҳузайфа ибни Ямон, Ибни Аббос, Саъд ибни Абӯваққос, Абӯҳурайра ва Имом Боқир ривоят шудааст. Санади Саълабӣ аз Суфён ибни Уяйна аз падараш аз Имом Содиқ аз падаронаш комилан саҳеҳ аст ва дар ин санад хатое сурат гирифта ва он ин ки гӯё Суфён ин ҳадисро аз падараш ва ӯ аз Имом Содиқ ривоят кардааст ва ин хато аст, чун дар нақли Ҳасконӣ Суфён ҳадисро мустақим аз Имом Содиқ ривоят карда ва ин ба воқеият наздик аст, чун ӯ худ замони Имом Содиқро дарк карда вааз он ҳазрат аҳодис ривоят кардааст. Ҳасконӣ ин ҳадисро аз Ҳузайфа бо ду санад ривоят карда ва тамоми ровиёни яке аз он ду санад сиқа ҳастанд, ба ғайр аз Абдураҳмон ибни Ҳасани Асадӣ, ки ӯро ба хотири ривоят аз Иброҳим ибни Ҳусайн ибни Дизил зери суол бурдаанд, дар ҳоле ки Ҳоким ва Заҳабӣ аҳодиси фаровонеро, ки ӯ аз Ибни Дизил ривоят карда саҳеҳ ва гоҳе ҳатто ба шарти Бухорӣ ва Муслим саҳеҳ донистаанд. Албатта санади дуввуми Ҳасконӣ аз тариқи Суфён ибни Уяйна ровиёнаш сиқа ва садуқ ҳастанд ба ғайр аз Муҳаммад ибни Саҳл, ки мо ӯро нашинохтем.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 1