Предыдущая публикация
КОШУНА КЫЗ
12-БОЛУМ
Гүлайым үйүнө келе жатып, Айикенин сулуулугуна, анын кызыл гүлдөй кулпуруп турган турпатына суктанды. Бир кезде, тактап айтканда мектепте окуп жүргөн кезинди өзүн деле бир топ бала сөз айтып шынарлаган, бирок абышкалар жана чоң балдар мынчалыкка барган эмес эле. Көрсө бул жарыкчылыкта убакыт эмес, адам өтөөрүн билди. Бизге убакыт өткөндөй сезилгени менен билинбей жаш курак алдыга жылып, муун алмашып, кадам алдыга жылгандай муун алдыга жылып улам алмашып турарына Гүлайым бүгүн нак ишенди.
Эх, көрсө бул жашоодо "эч нерсе туруктуу эмес тура"- деген ойду ойлоп, жер карап өз оюу менен алек болуп келе жатканда, алдынан Айганыш курбусу чыгып учурашып калды. Эки курбу жакшы маанай менен учурашкан соң, узун сабак кепке кирди. Айткандай Айганышты акыркы коңгуроо болгон күнү ала качып алган, азыркы күйөөсү. Учурда эки баласы бар. Бул дагы ашыкча сулуу болгон үчүн турмушка эрте чыгып, азыр бала басты болуп боюна карабай калган кези. Бир кезде экөө көчө бойлоп басканда, кандай гана эркектердин көздөрүн талыта каратышчу эле. Эми ал сулуулуктары арта калып, сиңдилерине өтүп, минтип турмуштун шартына көнүп бири эне болсо, бири "кыз" - деген гана аты болбосо, таттуу даамын сордуруп жиберген кызыл гүлдөй кирпиги ылдый төгүлүп, билинбеген өкүнүч ичинен жеп келет. Ооба, Гүлайым али турмушка чыга элек, бирок чарк айланган шайтан көпөлөктөй болгон кыз жандуу бирөөнө алданып калып, алты айласы кетип жүргөн кези. Анткени ага ишенсе, анын үй - бүлөөсү бар экенин кеч сезип калып, ичинен түтөп арманын кимге айтаарын билбей, кабагы салыңкы. Канчалаган боз баш балдар көлөкөдөй артынан ээрчиди, бирок акыры тандаган тазга жолугат болуп, ошончо баланын ичинен Эштекке жолугуп калганын кара.
Эки курбу бир топко сүйлөшүп калды. Сөз арасында Айганыш:
- Гүлайым, арман аттын башындай. "Сүйөм - күйөм"- деп алган аяшың эми менден кызыгы тарап, мектепте окуган Айике деген сулуу кызга көз артып, болгон дитин ал кыз ээлеп алды. Азыр ошол кыз менен ооруп жатат. Колунан гана келбей турат, болбосо экинчи аял кылып аны алгысы келип жүрөт. Мына сүйүүнүн кадыры. Бул сөздү укканда Гүлайым анча маани бербей:
- Ал кызга бир эле сенин эле күйөөң эмес, абышкалардан бери ашык болуп жатканы мени абдан кызыктырды. Азыр эле ал кызды өз көзүм менен көрүп келе жатам. Байкасам чын эле чырайлуу кыз экен. Сен андан эч коркпо, убакыт алга жылса, унутулуп калчу нерсе. Билесиңби, бир кезде экөөбүзгө деле канча эркек ашык болду эле? Ал турсун бир келин келип урушуп кетпеди беле "жолуңар менен болгула, күйөөмдү азгырбай" деп. Азыр ошол окуяны эстесем күлкүм келет. Айганыш бул сөздү укканда кытылдап күлүп, Гүлайымды колу менен акырын түртүп:
- Ооба, аны унутуп калган турбаймынбы. Азыр сен айткандай ошол келиндин ордун мен бастым. Баягы ашык болуп жүргөндөр, мен турмушка чыкканы жаныма жоломок турсун, бойлорун жаа бою ала качып калышкан. Көрсө кыздын баркы турмушка чыкканга чейин эле турбайбы. Сөз ушул жерге келгенде Айганыштын кайын энеси чакырып калып сөз үзүлүп калды.
Гүлайым, курбусу менен кош айтышып бери басып келе жатып, кайра башка ойду ойлоп калды. Анткени чын эле анын күйөөсү кандай азап менен Айганышка үйлөндү эле. Орто жолдон ата-энелери кандай убара болушканына убакыт өзү күбө. Эми ошол нерсени эсинен чыгарып, эки баласын ойлобой, кайра жаш кызга ашык болгонуна көңүлү кирдеп, кабагы бүркөлө түштү.
Шаар менен айылдын жашоосун салыштырып болбойт. Шаарда кимдин ким менен иши бар. Ал эми айылда бирин-бири тааныган соң, ар бир кыймыл көз алдыда болот эмеспи. Гүлайым, көп нерсеге күбө болуп, кулак укпаган нерселерди угуп, таң калып калды. Анткени шаарга кеткени мынчалык узак убакытка айылга келе элек болучу.
*******
Айике шаарга кеткени өзгөчө Адыгей карыяга жаман болду. Жөн эле ээн талаада жалгыз калган адамдай коңултуктап, кабагы ачылбай, кыштын күнкү күндүн бетин булут баскансып түнөрүп, эч ким менен сүйлөшпөй, ичинен гана сызып, жер карап олтурган адат таап алды. Жүрөгү кысылып, бир нерсе жетпей тургансып, өңү дагы өзгөрүлө түштү.
Эки күн катары менен жол карап, Айикенин жолун тосуп чыкты. Бирок аны көзү чалбаган соң дароо эле бир нерсени жүрөгү сезип, акырын Кыдыктын үйүнө баш багып, сөз арасында сурган болду:
- Я, Кыдык, эмне куда түшүп келди дейби, небереңе. Ал кызың али мектепти бүтө электе эле?
Кыдык ушул суроонун берилишин күтүп тургансып:
- Адыгей, билесиң да, бул жашоодо "кыздуу үйгө жуучу келет" - деген сөздү. Бир эмес канча киши кызымдын колун сурады. Айикем чоң апасын тартып чырайлуу болуп, ага көз артпаган киши калбай калганда, "көздүүнүн көзү, сөздүүнүн сөзү тийбесин" - деп, шаардан окуганы жибердик. Баарынан дагы баягы башкарма Сагынбай келиптир, кызымдын колун сурап, небере уулуна. Аны көргөндө итатайым тутулуп, көңүлүм ушундай сынды. Кайсы бети чыдап алдыма келди, билбейм. Бир кезде кемпиримди көз көрүнө талашып, ит эле болбоду беле... Эми уялбай кызымдын колун сурап келиптир, катуу айтып жолуна салдым. Кыз баланын ашыкча чырайлуу болгону да курусун. Айикем чоң апасын тарткан тура. Азыр баштагы орус башкарган заман жок, жашоонун нугу дагы өзгөрүп, бийликтин да баркы кетти. Ар ким билгенин жасап калбадыбы. Тиги көчөнүн башында жашаган, сакалын батектикиндей кылып коюп алган Максүттүн төшөк жаңыртканын угуп алып эле, ошого тийген шорду кызга боорум ооруп жатат. Эгер союздун учуру болгондо жаш кызды, абышка алмак турсун, жанына жакын жоломок эмес эле да. Мына демократиянын бир үзүмү.
"Жаштар бузулду, жаштардан ыйман кетти" деп коёбуз, карыларды эске албай. Минтип карылар эки аял алганды баштап көргөзүп жатса, эртең эле колунда барлар чыгат эмеспи "Максүттөн эмнебиз кем, биз деле төшөк жаңыртабыз" дегенсип чыгышса, анан кантип жашоо оңолот.
Айтмакчы, илгертен бери эркек жандын көзү аял затына тойгон эмес. Сулайман деген пайгамбар үч жүз аял алган экен, эмне тапты. Аны коюп Чынгыз ханды эле алалы. Болгон жерди чаап алып, көзүнө көрүнгөн чырайлуу аял затын ала бериптир. Ал кез эми эски заман. Минтип техника өсүп, өнүгүп турган кезде коштоп аял алган болбогон нерсе. Анткени азыр илгерки заман жок да. Аял башкарып, аял билип калган кезде, Максүткө окшогондор абдан катуу жаңылышат. Сөз бир топко узарып бара жатканда Адыгей карыя сөздү бөлүп:
- Кыдык, мен кечээ Максүттүн үйүнө барып, кызыгуум артым, анын алган жаш аялын өз көзүм менен көрүп келдим. Бул сөздү укканда Кыдыктын кызыгуусу арта:
- Анан? - деп, чыдамы кете сурап жиберди. Адыгей сөздү улап:
- Бул буйрукка айла жок экен да. Анын алган жаш аялы кээ бир жаңы үйлөнгөн балдардын аялдарынан алда канча чырайлуу анан абдан жылдыздуу жан экен. Аны Максүт кантип таап алды дагы, ал курган келин кантип Максүткө тийгенге макул болуп калды, ошого жооп таба албай, башым катты. Тим эле жутуп жиберчүдөй сулуу келбети бар экен. Кыймыл аракети, жасаган мамилеси адамды өзүнө буруп турат десең. Ал бой келбети келишкен келинди мен Максүткө ыраа көргөн жокмун. Балким кыз тийдиби, ким билет?
Бул жашоодо бирөөлөр акчадан жолдуу болсо, бирөөлөр аялдан жолдуу болот белем. Максүт калп айткан менен болобу аялдан абдан жолдуу экен. Дегеним аялы экинчи аял алганга уруксаат бергени эле эмне... Башка кишинин аялдары экинчи аял алганга жол бермек турсун, бир күн үйгө түнөбөй калса, чыр салат "кайда бардың?" - деп. Бул сөздү укканда Кыдык башын ийкеп:
- Сен абдан туура сөз айттың. Максүт тээ бала кезден бери эле сүйүүдөн жолдуу. Эсиңдеби, баягы Чырмаштын үйүнө келген сулуу кызды. Ал кызга кимдер гана ашык болгон жок, бирок бир гана Максүт ал кыздын тилин таап, ага жолугуп жүргөнүн. Чынын айтсам ошондо мен Максүткө абдан кызыккан элем. Азыр дагы ага кызыгып калдым. Ушул жашында аял алганын карасаң, ойго келбеген иш. Билесиңби, кандай эркек бактылуу? Адыгей башын көтөрүп:
- Билбейм? - деп кызыгуусу арта жооп күтүп калды эле, Кыдык:
- Жүрөк каалаган аял затынын тилин таап, аны багындыра билген эркек бактылуу. Бул жашоодо эркекти эмне үчүн жараткан, аялдын көңүлүн таап, кыйынчылыктан жол таба билүү үчүн. Азыр эле башкача сөз сүйлөп жаткан Кыдык, ар бир айткан сөзү менен өзүнүн дагы төшөк жаңыртканга көңүлү бар экенин билгизип алды. Аттиң, тилдин душмандыгы ай. Адам баласы тилден көп жаңылат эмеспи. Кыдык дагы тилинен жаңылып, небересине ашык болуп, анын караанын бир көргөнгө зар болуп турган Адыгейдин алдында сыр алдырып койду. Көрсө бул эркек аттуунун денеси карыса дагы, жүрөгү карыбайт белем. Сакалдуу болуп, сый көрчү кездеринде минтип аял алууну эңсеп тургандары эле, учу түгөнбөгөн сөздү айтып турат го. Адыгей карыя Кыдыктын үйүнөн чыгып келе жатып ойго алаксыды " Кыдык деле мендей эле жан турбайбы, эч ким жетпеген Айымдай сулууну алганы менен, ал деле жаш аял алганга куштар экен го" - деп ойлоп, үйүнө келди да, Айикени эми күндө көрө албасына көзү жетип, кабагы бүркөлө түштү. Курган жүрөктүн эңсөөсү. Аны чын эле башкаруу кыйын белем. Адыгей карыя убакыт алга жылган сайын оорусу күчөгөн илдет адамдай такыр эле алы кетип, кабагы ачылбай, шаабайы сууп, көзгө бир башкача көрүнүп калды. Кемпири Жибек жан алы калбай чарк көпөлөк болуп айланып, эмне деген гана дары бербеди, бирок Адыгей карыя сырын айткан жок. Кудум кырк күн суу ичкен адамдай ырайы кетип, арыктап, эти сөөгүнөн качып, баштагыдан баам салып караган кишиге карый түшкөндөй көрүнүп кетти.
Адыгейдин бир гана дарысы жүрөгүн ээлеп алган Айике экенин эч ким элес албады. Ооба, эгер азыр Айикени алып келип жанына койсо, кадимкидей аны көргөндө өзүнө кубат аларын өзү гана сезип, билип турду. Бирок кантип жана кайсы бети чыдап айтат эле "менин дартым "арзуу" - деп. Айикени көп ойлогон үчүнбү, күнү кур эмес түшүнө кирип, болгон дитин бир гана жаш кыз ээлеп алып, азапка салып жатканы али табышмак бойдон ичинде катылган сыр болуп жашап келет.
Түн ортосуна чейин уйкусу качып, уктай албай жаткан Адыгейдин оюна эми гана Медалбек келди. Шаарга барып ага жолугуп, ал аркылуу Айикени көрбөсө, жаны жай алчудан болбой калды. Бул ойду ойлогондо чоң ачылыш ачкан окумуштуудай катуу сүйүнүп, баалуу буюмун таап алган адамдай көңүл кушу ойгонду. Мына чыныгы сүйүүнүн, чыныгы арзуунун, чыныгы ашыктыктын күчү, илеби, сагынычы адам баласына берген таасири.
Эртең менен таңкы наарга олтурганда Адыгей сөз улады:
- Кемпир мен шаарга барып, доктурга көрүнгөнчө алаксып келбесем болбой калды көрүнөт. Түндө түшүмө Медалбек курдашым кирип "шаарга келип кет" - деп чакырып жатыптыр. Мен барып доктурга болбосо дагы курортко барып эс алып келейин. Балдар жолдомо таап беришет чыгар. Бул сөздү укканда Жибек туура көрүп:
- Барсаң бар. Чын эле курортко барсаң жакшы болот эле. Ысык-Ата курорту жакшы деп угам деди. Эх, абышкасы үчүн баарына кайыл болгон Жибектин бул жоругу эле аял затынын улуулугунан белги берип турганын кантип эске албайбыз.
**********
Шаарга келип окууга киргени менен Айикенин дагы кабагы ачыла койгон жок. Эмнегедир эле айылда бир асыл буюму калгансып, өзүнчө эле алагды боло берди. Анткени ал дагы күндө жолун тосуп чыккан Адыгей карыяга көнө түшкөн белем, анын тигиле караган көз карашын көргүсү келип, ичинен бушайман боло баштады. Балким бул чыныгы сүйүү илеби түрткү берип жатабы ага толук жооп таба албады. Канчалаган балдар көз артты, бирок эмнегедир эле алардын бири дагы эсине келбей, бир гана карыянын турпаты, кылгыра караган көз карашы, жолун тозуп чыкканы көкүрөгүн ээлеп, көз алдына тартыла бергенине таң калып, ичинен эзилди.
Баам салган кишиге бул жашоодо чыныгы ыклас коюп жасалган аракетин мээнети калпыс кетпейт белем... Эмне үчүн ашыктык сөзүн айтып, тегеректеп жүргөн балдар же аялдары туруп сөз айткан жашыраак жигиттер оюна келбейт дагы, бир гана Адыгей карыя болгон дитин ээлеп алды, маселе мына ушунда болду. Айике али жаш болсо дагы бир нерсеге толук түшүндү. Ал чыныгы арзуунун берген азабын жана анын түйшүгүн көтөрө билүү экени. Баарынан дагы таң эрте ажаатканага бара жатканда өзүн суктана карап турган карыянын элеси, эмнегедир көз алдынан кетпей, ал көз караштан көп нерсени байкап, өзүн арзып калган карыянын ашыктык сезимине боору ооруп келет. Кантип анын тарткан азабын сезбейт дагы туйбайт. Ал киши арзуусун айта албаса дагы сезими менен билгизген үчүн, оюнан кетпей жатканын анализдеп ой жүгүртүп көрдү. Ооба, айтылбай жасалаган иштин жемиши берекелүү болгондой, сыр болуп катылган сүйүүнүн баркы жогору экенин танып болбойт. Канчалык башка нерсени ойлоюн дегени менен баары бир болгон дитин бир гана карыя ээлеп алганын жашыра албай калды. Балким карыя өзүнүн тарткан азабы менен же дайыма ойлой берген таза сезими менен өзүнө тартып жаткан чыгар деп дагы ойлоду. Болбосо жапжаш болуп туруп абышкага арбала тургандай Айике жеңил ой кыз эмес.
Бир күнү сабактан келе жатып, Адыгей карыяга окшош абышканы көзү чалып калды да, дароо көзү умачтай ачылып, ал абышканы карап калды. Ушундай да окшоштуктар болот белем. Тим эле куюп койгондой окшош экен, болгондо дагы кийген кийимдеринен бери. Аны көргөндө, кадамы өзүнөн -өзү ал жакты көздөй шилтенип, жакын келди да, башка киши экенин билгенде, алтын деп таап алган буюму, жез болуп калган адамдай супсууну сууй түштү.
Анткен менен бир жагынан ал киши Адыгей карыя болбой калганына ичинен сүйүндү. Себеби, ал чын эле Адыгей карыя болуп калса аны менен кантип учурашып, кантип көрүшөт эле. Ушул ой оюна келгенде, кайра артка кадам таштап келе жатып, жаңы окуган жеринен классташы Марселдин жасаган мамилесине көңүлү өсүп, аны эстегенге үлгүрдү.
Сабакты жакшы окуп, сылык сүйлөгөн, жанынан кетпей шынаарлаган Марсел айылдагы балдардай жактырып калганын орой билгизбей сыпаа билгизгени, эмнегедир көңүлүн көтөрдү. Бирок баары бир аны ойлоп, Адыгей карыяны эсинен чыгарып салууга канча аракет кылса дагы, минтип ага окшош кишини көрүп алып, акылын башкара албай элүү кадамдай басып келгенине таң калып, "сүйүүнүн күчүбү" - деп ойлоп койду.
Тагдыр тамашасын аңдасак, бир кезде ушул эле киши чоң апасына ашык болсо, канча убакыт өткөндөн кийин кайра сүйүү жаңырып, небересине ашык болуп калганын кара. Бул да болсо жашоонун жана тагдырдын маңдайга жазган жазымышы болсо керек. Ооба, айтып жана жазып койгондон өткөн оңой эмне бар. Бирок башка келген нерсени көтөрө билүүнүн жүгү оор экенин танып болбойт.
Айике сабактан келип, чоң апасы Айымга кайрылды:
- Апа, азыр мен сабактан келе жатып, Адыгей атага окшош бир кишини көрдүм. Тим эле куюп койгондой оп - окшош экен деди эле, Айым жасап жаткан ишин токтотуп:
- Кызым, бул жашоодо бири-бирине окшош жети киши болот, аттары бөлөк болгону менен сырт келбеттери эки тамчы суудай окшош болушат. Балким сага дагы окшош кыздар бар чыгар, ушул эле биздин элдин ичинде. Ага таң калбай деле койсоң болот.
Бир жолу мага "Ош"базарынан бир киши жолугуп алып " Сиз Баткендик Мария апасызбы?" - деп, көзүн албай карап туруп калкалганда, мен жок десем ал таң калып калды. Көрсө ал айткан Мариянын көзү өтүп кетиптир дагы, мени көрүп алып абдан таң калып калыптыр "ал киши тирилип келип калганбы" - деп. Айткандай бул жашоодо биз биле элек көп сыр катылып жатат. Кээде тагдырлар дагы окшош болуп, кайталанып калат. Мына сени деле менин жаш кезиме көп киши окшоштурушат. Билсең мен жаш кезимде абдан чырайлуу болуп, канча кишинин талашына түшүп, акыры чоң атаң амал менен мени алып алган. Чынын айтсам мен чоң атаңды сүйбөй эле тийгем, мени талашкан эркектердин талашынан кутулуш үчүн.
Коңшу айылдан ырайы суук, балбанга түшүп жүргөн бир киши "ала качсам дагы алам" - деп айттырып жибериптир. Анын түрүнүн суугун айтпа, андан дагы менден бир кыйла жашы улуу эле. Аңгыча эле чоң атаң келип калды, колумду сурап. Мен дароо макул болуп, атаңа тийип алган соң эки күндөн кийин келип менин турмушка чыгып кеткенимди угуп алып, тиги киши катуу ыйлаптыр. Көрсө бул ашыктыктын азабы балбан болобу, баатыр болобу күчүнө, билегиндеги каруусуна карабай, өксүтүп ыйлатат тура.
Кызым мен мунун баарын сага эмне үчүн айтып жатам. Кыздын бир душманы, ашыкча сулуулугу. Сулуу кызга керек болсо абышкалар дагы ашык болуп, аял кылып алганга ашыгат. Эркекте ар деле жок. Көздөрү менен сүйүп, карыганын унутуп калышат. Тээ атам замандан бери сулуу кыздар жана күлүк аттар керек болсо эки элди чабыштырып, уруштуруп келген. Мунун баарын эмне үчүн айтып жатам, деги сак бол. Замана - саат бузулуп турганда, ашыкча жасанбай эле койчу. Мени ойго салган негизги маселе, сенин тагдырың. Сен менин тагдырымды кайталап калбасаң болду "талашка түшүп". Айике чоң жаңылык укканына таң калып:
- Апа, анан алиги балбан кишинин чоң атама зыяны тийген жокпу? - деди, суроолуу карап. Айым бир саамга ойго алаксып, өткөндү эстеп:
- Ал кезде ыйман күчтүү болгон. Балбан киши буйрукка баш ийип, чоң атаңа жолугуп айтыптыр " Айымды эч качан капа кылба" - деп. Бул жалганда билинбегени менен ашыктыктын азабын көтөрө билүү абдан оор анан азаптуу келет. Кооз сөз менен айтып койгон оңой, жүрөк эңсөөсүн аткара билүү абдан кыйын.
Кийин мен ал кишини абалына боорум ооруп калды. Ал балбан мага арнаган ашыктыктын азабын тартып жүрүп, өтүп кетти.
Бир жаш кызга үйлөндү, бирок ага жүрөгүн арнай албаптыр, канчалык аракет кылса дагы. Бирок мен ага тийбей калганыма сүйүнөм. Анткени ал мага үйлөнгөн болсо, мени бактылуу кыла алмак эмес болучу. Себеби менин жүрөгүм аны такыр каалаган эмес. Адам баласы эркек болобу, ургаачы болобу алгач жүрөк каалаган нерсени жасап, жүрөк каалаган адам менен жашаганы оң. Бирөөнү алдап көп жыл жашаганча, аз болсо дагы таза жашап өткөн кандай барктуу. Адам болуп жаралган соң, адам болуп жашап өтүп кетүү бул чоң вазыйпа. Кээ бир адамдар бар, байлыкка көз каранды болуп жашаган. Угуп эле жүрөм, жаш кыздар байларга байлыгына карап тийип алышып өздөрүн да, тийген күйөөсүн да алдап жашоолорунун маңызын кетирип алгандарын.
Жашоо бир гана байлык менен чектелип калбайт. "Байлар да ыйлайт" - деп бекер айтылып калган эмес. Байлыктын да жүгүн көтөрө билүү абзел. Дегеним байлардын бара турган коногу, катышкан кишилери көп болот. Чоң алып барып, чоң нерсе ала билүүнүн да жолун билиш керек. Сөз ушул жерге келгенде телефон шыңгырап калды. Айике туруп барып трубканы көтөрсө Марсел экен. Ал кантип үйдүн телефонун билип алганына таң калып:
- Марсел, сага ким берди үйдүн телефонун? - деди, алгач эле. Марсел сылык сүйлөп:
- Айике, мени кечирип койчу, убактыңды алганым үчүн. Билсең мен бир орунга олтура албай калдым. Сенин үнүңдү уксам эле калыбыма келчүдөй сезип чалган элем. Ушул жашка келгени сага берилгендей, эч кимге берилген эмес болчумун. Баса макул көрсөң кечинде киного кирип келбейлиби? - деди. Айике үнүн жапыс чыгарып:
- Марсел макул көрсөң мындан кийин үйгө телефон чалбай жүрчү, сенден сураныч деп, башка сөз сүйлөбөй трубканы коюп койду. Бирок бул сөздөрдү берки үйдө олтурган чоң апасы уккан жок. Апасынын ар бир айткан сөзү жүрөгүнө бычак болуп сайылды. Анткени айылдан талашка түшкөн үчүн жылуу ордунан которулуп келбедиби, шаарга. Боз баш балдар эле эмес, үй-бүлөөсү барлар дагы жанын жай алдырбай калганын кантип тана алат. Баары бүтүп, сакалын сүйрөгөн абышка дагы арзып калып, жолунан тозуп жүргөнү аз келгенсип түнү түшүнө кирип, күндүзү оюнан кетпей калганы жалганбы. Анан кантип чоң апасынын тагдырын кайталабай калганын жашырат.
*************
Айткандай эгин үчүн жамгыр кандай керек болсо, адам баласы үчүн илим дагы ошондой керек. Илим-билим адамдын аң сезимин өстүрүп, жеңил жашоого жол ачат. Айикенин дагы алгачкы максаты билим алуу. Тээ бала кезинен бери тилеген тилеги врач болуу. Врач болсом дегенде эки көзү төрт. Анткени таза жумуш жана таза кийим кийип жүргүзү келет. Таежеси Кундузга кызыгат. Апасынын сиңдиси шаарда врач болуп иштегенгеби, айтор сылык анан көзүнө абдан жылуу учурайт. Ошол таежесиндей болууну эңсеп келгени чын. Бала кезде көңүлгө эмне жакса ошону жасагысы келип, көргөнүндөй болгусу келген таза, бала кыялга эмне жетет.
Айике апасы Жылдыз менен таежеси Кундузду салыштырып алып эле канча бушайман болду. Анткени апасы эрте турмушка чыккан үчүн окуп билим ала албай айылда жашап калгангабы, сиңдисиндей сылык эмес.
Быйыл мектепти аяктаса эле мединистутка тапшырууну көксөп, сөз айткан балдардын жасаган мамилесине көңүл бурбай келгенинин себеби ушул. Апасы Жылдыздай болуп эрте турмушка чыгып, окубай калгандан коркуп, болгон ой тилеги окуу болгону менен жанын жай алдырбаган бир маселе Адыгей карыя.
Ал киши такыр эле аң сезимин бийлеп алып, кээде кадимкидей аны көргүсү, ага жолугуп сүйлөшкүсү келет. Бирок эмнени сүйлөшөт жана эмнени айтат, буга акылы жете элек.
Бул жолу дагы Марселдин жасаган мамилесине, кылган аракетине кош көңүл мамиле жасаганынын себеби, окуудан алагды болбоюн деген гана ой. Ооба, эгер жигит менен жолуккусу келсе, айылдан эле чарк көпөлөк болуп айланган балдардын бирөө менен мамиле түзүп алып, жолугушууга бармак. Анда эле оюу алагды болуп, сабактан аксап калам деген ойдо баарына кол шилтеп, дитин окууга коюп койгон. Анткен менен жүрөгүнө тынчтык бербеген сезим күчү баары бир өзүнүн вазыйпасын аткарып, канчалык аракет кылган менен китеп окуп жатканда, оюу бузулуп кетет.
Уландысы бар.
Следующая публикация
Комментарии 4