3 болум
кишинин жеке арманынан жалпы махабат арманын жасайт, сүйүүнү
ошол аркылуу даңазалайт.
Сөзгө биздин жигиттин бөлмөлөшү Абдылда “аксакал” аралашты.
– Мындайды корунчаак сүйүү деп койот. Акындын каарманы
корунчаактыгынан жаңкы кызды тарттырып ийип отурбайбы.
Ортодон бир кыз кол көтөргөндөй болду. Биздин жигит караса, баягы
Руссону окуган биринчи курстагы кыз окшойт.
– Байке, бирдеме сурасам болобу? – деди иймеңкиреп.
– Сура, сурай гой.
– Докладчы катары сиз өзүңүз ушундай сүйүүгө кандай аныктама бере
алат элеңиз?
Биздин жигит эмне десем дегендей биртке буйдала калып, мындай
деди:
– Менимче, муну жабык махаббат, жок, туурасы – туюк сүйүү десе
болчудай. Ал туюк жарадай эле жаман болот. Адамды ичтен жеп,
түтөтүп, түгөтүп салат. Туюк сүйүү, Жолон акын жазгандай, “жоолук
булгап, дүйнө бойлоп ат чаппайт, мээде жүрүп, мээде чирип өлөт”. Ал
эки, көбүнчө бир адамдын ичинде калат, өмүр бою эстей турган арманга
айланат. Салижан акын ушуну айтып жатпайбы.
– Туюк сүйүүдөн кантип чыкса болот? – Тиги кыз тикенектей дагы бир
собол койду.
– Мен эми махаббат академиясын бүткөн эмесмин, – деди буга биздин
жигит тамашалап. Эл күлүп калды. Кыз да жымыйып койду. – Ар ким
өзүнчө жол табыш керек го дейм.
Биздин жигит да өнөгүн өткөргүсү келген жок.
– Сен өзүң кандай ойдосуң бул жөнүндө, чоң кыз?– Менимче, – деди кыз ордунан тура жылаажындай жагымдуу үнү
менен, – мындай окуялар негизинен психологиялык ыңтайда жазылган
чыгармаларда жолугат. Мисалы, Жейн Остиндин романдарында жакшы
сүрөттөлгөн. Ал эми реалдуу турмушта баары башкачараак болсо керек.
“Балакет экен, – деп койду биздин жигит ичинен. – Руссону окуганы
чын көрүнөт мунун”.
Буга удаалаш кандайдыр бир үн: “Өзү да татынакай неме экен,
байкадыңбы?!” – деп кулагына шыбырагандай болду. Кызды чын эле,
акындар айткандай, “карегиң талып калгыча карап отурса” болотэле.
Келбет-сыны келишкен, атүгүл элдин баары аваз кылган атактуу
балерина-бийчиге түспөлдөшө түшкөн жагы да бар болчу. Бирок биздин
жигит буга анчейин баам сала бербеди, анын үстүнө түсү ийгирээк кыз
көрсө эле жүрөгү козголуп кетчү боз бала курактан өтүп, сынаакы боло
баштаган кези эле. Эртедир-кечтир бир көргөндө эле эстен тана
түшкөндөй бирөө жолукса, анык сүйүү ошол болот, болбосо сокур сезим
кимге келбейт,андайда сойкулар деле периштедей көрүнүп кетет деген
принципти тутунат эле. Муну да ал Салижан акындан окуган.
* * *
Жаз арып, жай жакындап келатты. Университетте кезектеги семестр
башталды. Биздин жигит бу күнү саясий экономикадан экзамен
тапшырып, конспект жазган дептерлерин колтугуна кысып, бир
колундагы китепти үңүлө тиктеп, бир колундагы узун батондон улам-
улам үздүгө тиштеп коюп,Рамис акынчасынан “булчуңдап булучка жеп”
келаткан. Бир оокумда жандап өтүп бараткан бир кыз:
– Саламатсызбы, байке! – деп калды. Карай салса, баягы Руссону окуган
кызга окшоп кетти.
– Аа-а, чоң кыз, сен белең… – оозундагы нанын жута албай биртке
күрмөлө түштү биздин жигит. Тигини аз жерден какатып сала
жаздаганы үчүн айыбын жуугусу келдиби, жаңкы кыз:– Мен сизди тааныйм, байке, – деди жымыйып.
– Аа, жакшы… – деди биздин жигит дале китеби менен булучкасына
алыксып.
– Сизди Чилистен дешет экен го…
Жигит таң кала түштү. Каапыр кыз какшыктап атат деп ойлоду.
– Кандайча Чилистен? Эмне үчүн Чилистен? – Жигит токтой калып,
кызга бурулду.
Эми кыз оңтойсуздана түштү.
– Мыкты окуйт экенсиз, эрудит экенсиз, Марксты жатка билет экенсиз.
Баары ушинтет экен го сизди…
– Баары деген кимдер?
– Кыздар…
– О-оо, оңбогурлар, – жигит иштин жөнүн эми түшүнгөндөй башын
чайкап койду. – Эмнени гана ойлоп табышпайт. Маркс жазгандарын өзү
жатка билбесе, мен кайдан жатка билет элем аларды.
Кыз анардай болуп кызарып чыкты.
– Мен сизди капа кылып койдум окшойт, кечирип коюңуз,байке. – Кыз
жорто чуркап, алдыга узап кетти.
“Сетер кыз, о-ой, сетер кыз, карасаң тим эле, шакаба кылгысы бар…” –
Биздин жигит аны узата карап калды.
Бөлмөгө жаңы эле баш бакканда артынан күйүгө Алтыбай кирип келди.
– Битике, ашыгып жатам, эки-үч күнгө жоголом, чолом тийбей калса,
эмдиги экзаменде конспектиңди пайдаланам, мен үчүн да даярданып
кой, – деди азил-чыны аралаш иштиктүү таризде китеп-дептерин
керебетинин башына иреттеп койуп жатып. Жолго алар көр-шөрүн
Уландысы бар
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 4