Баҳорнинг илк кунлари. Нафиса тонгда эринибгина уйқудан кўз очди-да, дераза олдига бориб табақани очиб юборди. Қуёш чарақлаб турган бўлса-да, баҳорнинг инжиқ об-ҳавосига ишонч йўқ. Нафиса бир муддат чор атрофга қараб, табиатнинг моҳир санъати томошасида туриб қолди. Эри онасини кўргани қишлоққа кетганди. Эрта-индин қайтса керак. “Ишга бориш керак...” Хаёлига келган фикрдан сергак тортиб, ўрин-жойларини тартибга келтиришга тушди. Бир пиёла қаҳва билан “нонушта” қилган бўлди-ю, тезгина кийиниб ишга йўл олди. Ишхонасида кеча битмай қолган ишларини бугунга саранжомлашни астойдил ният қилиб, йўлга тушган Нафиса кўчадаги шаффоф ҳаво, руҳни яйратувчи манзарадан аллақандай ёқимли ҳис туйди. Тунда ғуборларни ювиб ўтган ёмғирдан сўнг, субҳидам ҳавоси дилга ҳузур бағишлайди. Ҳузурбахш ҳаводан симирганча, бекатгача пиёда юриб боришни ўйлаб кетаётган Нафисанинг автобуси узоқдан нишона бериб қолди. Мусаффо табиат қўйнида оҳиста сайр қилиб кетиш завқидан маҳрум бўлган Нафиса, бекат томонга қараб чопиб кетди. Тиқилинч, тирбанд автобуснинг бўғиқ ҳавоси уни одатдагидек маҳзун хаёллар сари етаклади. Бир неча йилдирки, мазмунсиз, рангсиз ва ғурбат кунларига мана шундай одатийлик ўрнашиб олган. Нафиса кўчада юришни, жамоат транспортларида юришни хушламайди. Айниқса, кўча ё транспортда бола етаклаганлар, ҳомиладор аёлларга кўзи тушса, юрак-бағри эзилиб кетади. Йўловчилар ёш болали ёки ҳомиладор аёлларга эҳтиром билан жой беришса, Нафисанинг юрагига оғриқ ботади. Ҳатто шундай ҳолатларга гувоҳ бўлганида кўзларидан тирқираб ёш чиқиб кетган пайтлар ҳам бўлган. “Тақдирим бунча мураккаб экан...”, ўксинади Нафиса. Аммо ўксиниш, сиқилиш, тушкунликка тушишдан ким наф топибди-ки, энди у топса!? “Биз Яратганникимиз. У истаган тақдирга муносибмиз. Норозилик- исёнкорлик демак. Менга ўзинг сабр бер, Художон...” Нафиса шу ўйда автобус ойнасидан узоқларга нигоҳ ташлаганча, хаёл уммонига ғарқ бўлди...
***
Фарзанд ота-онани айбдор қилишга ҳақли эмас. Ота-она юрак-бағридан бунёд бўлган фарзандига ёмонлик истамайди. Лекин баъзида фарзандига ҳаддан ташқари яхшилик илинган ота-онанинг хоҳиши ўзига ҳам, фарзандига ҳам қимматга тушади. Нафисанинг қисмати ҳам шундай бўлди. Эндигина мактабни тамомлаб, олий ўқув юрти талабаси бўлган Нафиса ҳамма қизлар қатори совчилар ҳужумига йўлиқди. Кўзга яқин, айни балоғатга етиб, бир ҳуснига минг ҳусн қўшилган қизининг харидорлари остонани бузаётганидан гангиб қолган ота-она, қизларига совчиларнинг қай бири муносиблигини билолмай ҳайрон қолишди. Шундай пайтларда шаҳарда дўконлари, ресторан-кафелари билан “донг” чиқарган, “мужик бизнеследи” аёлнинг назари Нафисага тушиб қолди. Ҳар гал совчиликка келганида ўғлининг олий маълумотли эканини, пойтахтдаги нуфузли олий ўқув юртини тамомлаб айни пайтда онасининг фирмасида савдо ишларини юритаётгани ҳақида мақтаниб гапирадиган бой хотин Нафисаларнинг оиласи ҳақида одамларнинг “тагли-тугли, ўзига тўқ хонадон” деган таснифини бой-бадавлат, пулдор оила деб тушунган экан, чоғи, қиз томонни шошириб, апил-тапил нон синдириб, ҳали Нафисанинг уйидагилари нималар бўлаётгани англаб етиб-етмай, тўй тарадудига тушишди.
Бундоқ суриштирмадинглар ҳам,- деди Нафисанинг катта амакиси укасидан ёзғириб.- Қизинг энди ўқишга кирди. Бунинг устига контрактда ўқитяпсан. Ёшгина, талаба қизни узатишга бунча шошилмасанг?
Шифокорлар оиласи экан. Ўғли фармацевт, қудағай аёл дўхтири экан. Дўконлари бор, ресторан- қаҳвахоналари бор. Қизимизни берсак шундай хонадонга берамиз-да. Ўқимишли кишилар билан қуда- анда тутиняпмиз, ака...
Нафисанинг дадаси акасига мамнун жавоб қилди.
Ишқилиб, жияним бахтли бўлсин. Бошқаси бекор. Биласан, Нафиса қизингга меҳрим бўлакча. Менга унинг бахти муҳим, қуда-андаларнинг пулию давлати эмас.- Амакиси ўшанда нимадандир хавотирланган экану, барибир Нафисанинг ота-онасига ишониб индамай қўя қолган экан-да. Нафиса амакисининг хавотири бежизга эмаслигини тўйдан кейин пайқади.
“Юз очар”да келиннинг сепи озлигини кўриб, қайнонаси уввос тортиб юборди:
Бунчалик қашшоқ одамлар билан қуда-анда тутинаман, деб ўйламагандим. Қизига бундоқ мебел ҳам қилишмади-я. Мебелни қўя туринг, тузукроқ сарпо ҳам қиишмабди. Болагинам куёв бўлиб орзу-ҳавас кўрмади.
Бу дийдиёлар кейинчалик қайнонанинг ҳар куни тонгдан шомгача куйланадиган "мадҳия"сига айланиб қолди. Нафиса таъна-дашномларга индамай қараб тураверар, қайнонасининг буйруқларини индамай бажарадиган роботдек эди гўё. Нафисага бахт гўшаси бўлиши керак бўлган хонадон ёлғонлар уясига экан.
Аяжон, куёвингиз ҳеч қаерда ўқимаган экан. Тиббиёт техникумининг фармацевтика бўлимида бир йил ўқиб, кейинги йили дарсларга қатнашолмагани учун ўқишдан ҳайдалган экан.
Нафиса куёви ҳақидаги ҳақиқатдан хабар топиб онасига зорланиб йиғлади.
Тақдирингга шу битилган болам, нима ҳам қилардинг. Ўқимаган бўлса ҳам, тагида машинаси бор, чўнтагида пули, уй-жойдан ками йўқ...
Онаси Нафисани овутиб, танбеҳ берган бўлди.
Маълумоти, тайинли касб-кори бўлмаса бойлиги омонат-да. Қайнонам ҳам икки гапнинг бирида “сизларни мен боқяпман” деб, миннат қилишдан тинмайдилар. Мен ўқишдан кейин ишга кирмоқчиман, ая. Тўғри, талаба бошимга ишлаганим билан дунёнинг пулини топмайман. Лекин ҳеч қурса, кундалик эҳтиёжимга ўзим ярасам, дейман.
Насиба опа қизининг ғамгин нигоҳига қараб эзилиб кетди: “Бояқиш қизим-а, бадавлат хонадонга узатсам, қизим қийналмайди, тўкин-бадастир яшайди деб сени не куйларга солдик?!..” – Ойижон тўйда қарзга ботиб қолибдилар, ая. “Кейинги йили контрактингизни дадангиз тўласин, мен сизни едириб-ичирайинми, ё ўқишингизга пул тўлайинми?” деяптилар ҳозирдан. Иш топмасам бўлмайдиганга ўхшайди...
Нафиса бир дардини онасига айтса, юзтасини ичига ютарди. Келин бўлганига ярми йил бўлмай қайнонаси уни фарзанд кўрмаётганликда айблади. Ўз билганича аллақандай уколларни Нафисага ўтказа бошлади. Бетоб бўлиб, ҳолан тойган Нафиса тиббий кўрикдан ўтган эди, ташхислар нотўғри муолажаа таъсири хасталаниш эканини далолат қилди.
Қайнонангизнинг нима ҳаққи бор-ки, шифокор кўрсатмасисиз сизга ҳар хил уколларни ўтказса?! Унинг эси жойидами ўзи? Агар шу уколдан яна битта юборганда сиз оёқ-қўлдан қолиб, фалаж бўлиб қолишингиз мумкин эди. Ҳозир қайнонангиз сизга укол қилганини тасдиқлаб ёзма равишда тасдиқласангиз, биз уни тегишли идораларга маълум қиламиз.
Нафиса шифокорнинг гапларидан қўрқиб кетди.
Бўлиши мумкин эмас. Ахир ойижонни ўзлари ҳам дўхтир-ку...- Чайналди Нафиса. Шифокор аёлнинг энсаси қотди:
Бор-йўғи ҳамшира! Болалар касалхонасида бир пайтлари ҳамширалик қилганди ўша ойижонингиз. Бориб мени айтганимни етказинг, барибир уни бу қилмишини шундай қолдиролмайман! Сизга нотўғри муолажа, кераксиз укол қилинган.- Кейин шифокор овозини пастлаб, афсуслангандек бошини қуйи солди:- Биласизми, синглим, қайнонангизнинг бу қилмиши оқибатида бутун умр фарзанд кўролмаслигингизнинг мумкин... – Гарчи паст товушда гапирган бўлса-да, шифокорнинг кескин сўзлари Нафисани эсанкиратиб қўйди. Шунда ҳам қайнонасига “Дўхтир шунақа деди, сиз менга нотўғри укол ўтказган экансиз” демади. Айтолмади. Қайнонасининг таъна –маломатларини кўтариб юраверди.
Ишга жойлашди. Дунёнинг бор –йўғини фақат моддиятда кўрадиган, пул деса ўзини томдан ташлашга ҳам тайёр турадиган қайнонаси, “Сизни келин қилаётганимда қарзга ботганман, ота-онангиз тўйга айтарли нарса қилишмади, ҳамма оғирлик ўзимга тушди” деб, Нафисанинг маошини тийин-тийинигача олиб қўядиган бўлди. Бу орада қайнонасининг ишлари чаппасига кетиб, дўконларини сотиб, Нафисанинг куёви ишсиз қолиб кетди.
Юринг, мен билан бирга ишлайсиз. Сизга ўзим иш ўргатаман.
Нафиса кун бўйи уйда бекор ўтирадиган эрининг юришидан хижолат чекиб, ўзи ишлаётган телестудияга ишга жойлаштирди. Пул санашдан бошқани эплолмайдиган эрига икки ойда тасвирга тушириш ва монтаж ишларини ўргатди. Қайнонаси шунда ҳам тинчимади. Ўғли билан Нафисани қишлоққа биринчи эри- Нафисанинг ҳақиқий қайнотасиникига жўнатиб юборди.
Ота бўлиб ўғлига уй-жой қилиб берсин. Кунига ярасин. Ўғлини мен уйлантирдим, энди уй-жойини отаси қилиб берсин.- Қайнона хонимнинг яна бир баҳоналари шу бўлди. Нафиса қишлоқда яшаб юрганида қўни-қўшнилардан қайнонасининг қилғиликларидан хабар топиб, тақдиридан ўкиниб кетди.
Бойлик, пул топаман деб ширингина турмушини бой берди қайнонангиз,- деди қайнонасининг овсини Зебо опа.- Муллакамнинг бир ўртоқлари билан хориждан мол олиб келгани қатнаб, ўша ёқларда ўйнашиб юрар экан. Бу гаплар қулоқдан қулоққа етиб, муллакамга ҳам етиб келибди. Гапни кўпайтирмай ажрашиб қўя қолгандилар. Энг оғири, муллакам аёл зотидан жуда қаттиқ оғринганларидан қайнонанингиздан кейин уйланмадилар...
Энди бу гапларни Нафисага кераги ҳам, аҳамияти ҳам йўқ эди.
Бошида бундоқ сўраб-суриштирмабмиз ҳам, ая,- деди Нафиса онасига ўксиниб.- Сиз ҳам бу хотин нега тўртта бола эридан ажрашган, яна учтаси қиз экан, учта қизи бор ота ҳам ҳечдан ҳеч хотин қўядими, деб ўйламабсиз. Энди бунақа дод-войларга кеч бўлди. Биз ютқаздик аяжон, жуда катта ютқизиққа учрадик. Шунча алданганимизга яраша Худо менга биргина тирноқ берса бўларди. Ютқизиқлар устида қурилган омонат ҳаётимга мазмун ораларди, ойижон...
Нафисанинг онаси билан бўлган шу суҳбатига ҳам етти йил тўлибди. Бу орада қайнонасининг зуғумларидан қочиб эри билан пойтахтга кўчиб келишди. Эри хусусий фирма очиб, унда тасвирга тушириш ва фотография хизматини йўлга қўйишди. Умуман олганда турмушлари аввалгидан бир мунча яхшироқ. Фақат фарзанд кўролмаётгани хотиржам ҳаётини кемтик қилиб турибди. Нафиса куну тун Аллоҳдан турмушидаги шу бўшлиқни ҳам тўлдиришини астойдил ўтинади...
... Ишхонаси яқинидаги бекатдан тушиб қолган Нафисанинг кўз олди қоронғулашиб, беҳузур бўлди. “Баҳор фаслидаги одатий ланжлик-да... Ҳозир ишхонага бориб, бир пиёла қаҳва ичиб олсам, ўтиб кетади”. Шу ўйда бир амаллаб ташкилот эшигидан ичкарига кирган Нафисанинг боши айланиб, оёғи ердан узилганини билмай қолди. Яхшиям фаррош аёл- Манзура опа ўша атрофда экан. Югуриб келганча Нафисани суяб қолди:
Тинчликми, Нафисахон? Рангингиз бир аҳволда? Нима бўлди?
Нафиса хижолатланган куйи фаррош аёлга миннатдорчилик билдирди:
Тинчлик, опа. Раҳмат сизга. Қон босимим тушибди, чоғи. Эрталаблари нонушта тортмайди. Кейинги пайтлар ҳатто овқат ҳам егим келмайди. Иштаҳам йўқ...
Нафисахон, бу-у-у... ҳомиладормисиз дейман? Тўлишгансизу рангингиз синиққан. Бу ҳол одатда ҳомиладор аёлларда учрайди-да...
Нафисанинг кўнгли бузилиб кетди. Ахир турмуш қурганларига ўн икки йилдан ошди. Нафиса фарзанд кўришдан буткул умидини узиб бўлган. Ҳатто бола асраб олиш ҳаракатида юрибди. Қолаверса, янги келинлик пайтида қайнонаси ўтказган укол ҳақида шифокор айтган гаплар... Йўқ, ундай бўлиши мумкин эмас. У фарзандли бўлолмайди... Нафиса ўзига саволчан тикилаётган аёлдан кўзларини олиб қочди:
Йўғ-е, опа... Нега унақа дейсиз?..
Нима дебман, айланай? Ноумид бўлманг-да. Бугуноқ шифокор кўригига боринг. Кўнглим сезаяпти, сиз аниқ ҳомиладорсиз!..
Нафиса жавоб ўрнига ҳўнграб йиғлаганча хонаси томонга юриб кетди.
Бир ҳафта давомида беҳол, ланж юрган Нафиса охири ётиб қолди. Хотинининг рангу рўйидан қўрқиб кетган Комилжон уйга дўхтир бошлаб келди. Нафисанинг томирини ушлаб кўриб, қон босимини текширган шифокор нимадан шикояти борлигини сўраб бир-икки савол берди-ю, эрига қараб:
Синглимизни гинеколог кўригига олиб боринг. Уларда ҳомиладорлик аломатлари сезиляпти.
Ҳайратдан қотиб қолган Комилжон бир ўксиб-ўксиб йиғлаётган Нафисага, бир дўхтирга қараб анграйганча туриб қолди.
...- Аяжон, аяжоним,- хушхабардан гарангсиб қолган Насиба биринчи бўлиб онасига қўнғироқ қилдию, тили гапга келишмай, нуқул “аяжон”ларди.- Суюнчи беринг, аяжон! Мени табрикланг! Аяжоним, ҳозиргина шифокор кўригидан ўтдим. УЗИга юборишганди, мен фарзанд кутаяпман, аяжон! Худо хохласа, эгиз неварали бўларкансиз!..
Нафиса энтикиб-севиниб гапирар, унинг кўзларидан томаётган шукроналик ёшларига осмон ҳам севинч томчилари- баҳор ёмғири билан шерик бўлди...Тамом.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 5