Раштав — çулталăк вĕçĕ, алă ĕçĕсен уйăхĕ. Чăваш кун тăрăмне «раштав» сăмах вырăс тĕнне йышăнсан кĕнĕ пулĕ теççĕ. Ку сăмах Юр туррин Вăтанпин[1] амăшне Ăраш турра[2] тав тунине пĕлтерме пултарнă: «Араш+тав!» Уйăх ячĕсем пăтравлă пулни халăх тĕрлĕ календарьсем çине куçса пынинчен, чăвашсем авал çулталăка кĕркунне тата çуркунне кун таврăннă вăхăтран шутланинчен килнĕ. Çĕнĕ çул кăрлач (январь) пуçламăшне пырса тухсан та уйăх шучĕсен авалхи йĕрки аванах упранса юлнă, кашни уйăха тĕрлĕ вăхăтра, тĕрлĕ вырăнта тата мĕнле калани Н. И. Ашмарин сăмахсарĕнчех уççăн курăнать. Раштава «куштан», «куштав[3]» тени те тĕл пулать.
Сăнавсем
Раштав — шартлама сивĕсен, юр кĕрчĕсен, вăрăм каçсен уйăхĕ.
Раштав ĕçчен: кĕпер хывать, çуна çулĕ тăвать, кантăксене эрешлет.
Сивĕ хаярланас умĕн çил майĕпе лăпланать.
Сивĕтес умĕн кушак çăмхаланса выртать, сăмсине ура лаппипе хуплать, сăлпăран умĕн стенана чĕрнисемпе чăрмалать.
Çĕнĕ çулта пĕчĕккĕн
...ЕщёН. Иванова & В. Никитин Раштав уйахĕ
Раштав — çулталăк вĕçĕ, алă ĕçĕсен уйăхĕ. Чăваш кун тăрăмне «раштав» сăмах вырăс тĕнне йышăнсан кĕнĕ пулĕ теççĕ. Ку сăмах Юр туррин Вăтанпин[1] амăшне Ăраш турра[2] тав тунине пĕлтерме пултарнă: «Араш+тав!» Уйăх ячĕсем пăтравлă пулни халăх тĕрлĕ календарьсем çине куçса пынинчен, чăвашсем авал çулталăка кĕркунне тата çуркунне кун таврăннă вăхăтран шутланинчен килнĕ. Çĕнĕ çул кăрлач (январь) пуçламăшне пырса тухсан та уйăх шучĕсен авалхи йĕрки аванах упранса юлнă, кашни уйăха тĕрлĕ вăхăтра, тĕрлĕ вырăнта тата мĕнле калани Н. И. Ашмарин сăмахсарĕнчех уççăн курăнать. Раштава «куштан», «куштав[3]» тени те тĕл пулать.
Сăнавсем
Раштав — шартлама сивĕсен, юр кĕрчĕсен, вăрăм каçсен уйăхĕ.
Раштав ĕçчен: кĕпер хывать, çуна çулĕ тăвать, кантăксене эрешлет.
Сивĕ хаярланас умĕн çил майĕпе лăпланать.
Сивĕтес умĕн кушак çăмхаланса выртать, сăмсине ура лаппипе хуплать, сăлпăран умĕн стенана чĕрнисемпе чăрмалать.
Çĕнĕ çулта пĕчĕккĕн юр çусан тыр-пул лайăх пулать.
Çанталăк сивĕ мар, юр ÿкмест пулсан çанталăк пăсăлни курăнать.
Хĕл тăманлă, йĕпе пулсан çу çумăрлă, сивĕ пулать.
Хĕвел ура ярсан сивĕ пулать, хÿреленсен — тăман пулать.
Виç хĕвел тухсан е çăлтăрсем йăлтăрти сиккелесе тăрсан— шартлама сивве.
Уйăх карталансан тăман пулать.
Çăлтăрсем пит çутă енчен çил тухать.
Пĕлĕт йăрăмлансан (тымарлансан)—ăшша.
Выльăх ури вырăнĕнче юр ирĕлсен ăшă пулать.
Çĕрле пас тытсан çав кун юр çумасть.
Вăрман шавласан ăшăтать.
Раштаври Паллă Кунсем
1. Кунĕ мĕнле — хĕлĕ те çавăн пек. 12. Çил-тăман тухсан эрнипех çавăрттарать. 13. Пăр айĕнчи шыва итлеççĕ: лăпкă пулсан—лайăх хĕл, шавлă пулсан — хĕл сивĕ, çил-тăманлă. 22. Чи кĕске кун. Хĕл варри, шартламасен пуçламăшĕ. Асăрхăр: юр картасем çумĕнченех выртсан — çуллахи кунсем япăх, картапа юр кĕрчĕ хушшинче путлăх юлсан—çу кунĕсем пулăхлă. 25. Сурхури эрни пуçланать. Хĕвел — çу еннелле, хĕл — сивĕ еннелле. Упа хăйĕн шăтăкĕнче тепĕр аяк çине çаврăнса выртать. 29. Пас тытсан эрнипех ăшă пулать. Сивĕ пулсан кăшарние çитиех сивĕ тăрать. Çамрăксен вирĕмĕ, ваттисен ĕречĕ пулать. 31. Çĕнĕ çул каçĕ...
Раштав ~ 1. кăрлач уйăхĕн 7-мĕшĕ - Иисус Христос çурални куна чысласа ирттерекен тĕн уявĕ 2. святки (сурхури) 3. каникулы. раштав сиввисем ~ рождественские морозы раштав тăманĕ ~ рождественские метели çĕрĕ яни ~ традиционное гадание на кольцах раштав карчăкĕ ~ сказочное существо
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
Комментарии 5
Раштав — çулталăк вĕçĕ, алă ĕçĕсен уйăхĕ. Чăваш кун тăрăмне «раштав» сăмах вырăс тĕнне йышăнсан кĕнĕ пулĕ теççĕ. Ку сăмах Юр туррин Вăтанпин[1] амăшне Ăраш турра[2] тав тунине пĕлтерме пултарнă: «Араш+тав!» Уйăх ячĕсем пăтравлă пулни халăх тĕрлĕ календарьсем çине куçса пынинчен, чăвашсем авал çулталăка кĕркунне тата çуркунне кун таврăннă вăхăтран шутланинчен килнĕ. Çĕнĕ çул кăрлач (январь) пуçламăшне пырса тухсан та уйăх шучĕсен авалхи йĕрки аванах упранса юлнă, кашни уйăха тĕрлĕ вăхăтра, тĕрлĕ вырăнта тата мĕнле калани Н. И. Ашмарин сăмахсарĕнчех уççăн курăнать. Раштава «куштан», «куштав[3]» тени те тĕл пулать.
СăнавсемРаштав — шартлама сивĕсен, юр кĕрчĕсен, вăрăм каçсен уйăхĕ.
Раштав ĕçчен: кĕпер хывать, çуна çулĕ тăвать, кантăксене эрешлет.
Сивĕ хаярланас умĕн çил майĕпе лăпланать.
Сивĕтес умĕн кушак çăмхаланса выртать, сăмсине ура лаппипе хуплать, сăлпăран умĕн стенана чĕрнисемпе чăрмалать.
Çĕнĕ çулта пĕчĕккĕн
...ЕщёН. Иванова & В. Никитин Раштав уйахĕРаштав — çулталăк вĕçĕ, алă ĕçĕсен уйăхĕ. Чăваш кун тăрăмне «раштав» сăмах вырăс тĕнне йышăнсан кĕнĕ пулĕ теççĕ. Ку сăмах Юр туррин Вăтанпин[1] амăшне Ăраш турра[2] тав тунине пĕлтерме пултарнă: «Араш+тав!» Уйăх ячĕсем пăтравлă пулни халăх тĕрлĕ календарьсем çине куçса пынинчен, чăвашсем авал çулталăка кĕркунне тата çуркунне кун таврăннă вăхăтран шутланинчен килнĕ. Çĕнĕ çул кăрлач (январь) пуçламăшне пырса тухсан та уйăх шучĕсен авалхи йĕрки аванах упранса юлнă, кашни уйăха тĕрлĕ вăхăтра, тĕрлĕ вырăнта тата мĕнле калани Н. И. Ашмарин сăмахсарĕнчех уççăн курăнать. Раштава «куштан», «куштав[3]» тени те тĕл пулать.
СăнавсемРаштав — шартлама сивĕсен, юр кĕрчĕсен, вăрăм каçсен уйăхĕ.
Раштав ĕçчен: кĕпер хывать, çуна çулĕ тăвать, кантăксене эрешлет.
Сивĕ хаярланас умĕн çил майĕпе лăпланать.
Сивĕтес умĕн кушак çăмхаланса выртать, сăмсине ура лаппипе хуплать, сăлпăран умĕн стенана чĕрнисемпе чăрмалать.
Çĕнĕ çулта пĕчĕккĕн юр çусан тыр-пул лайăх пулать.
Çанталăк сивĕ мар, юр ÿкмест пулсан çанталăк пăсăлни курăнать.
Хĕл тăманлă, йĕпе пулсан çу çумăрлă, сивĕ пулать.
Хĕвел ура ярсан сивĕ пулать, хÿреленсен — тăман пулать.
Виç хĕвел тухсан е çăлтăрсем йăлтăрти сиккелесе тăрсан— шартлама сивве.
Уйăх карталансан тăман пулать.
Çăлтăрсем пит çутă енчен çил тухать.
Пĕлĕт йăрăмлансан (тымарлансан)—ăшша.
Выльăх ури вырăнĕнче юр ирĕлсен ăшă пулать.
Çĕрле пас тытсан çав кун юр çумасть.
Вăрман шавласан ăшăтать.
Раштаври Паллă Кунсем1. Кунĕ мĕнле — хĕлĕ те çавăн пек.
12. Çил-тăман тухсан эрнипех çавăрттарать.
13. Пăр айĕнчи шыва итлеççĕ: лăпкă пулсан—лайăх хĕл, шавлă пулсан — хĕл сивĕ, çил-тăманлă.
22. Чи кĕске кун. Хĕл варри, шартламасен пуçламăшĕ. Асăрхăр: юр картасем çумĕнченех выртсан — çуллахи кунсем япăх, картапа юр кĕрчĕ хушшинче путлăх юлсан—çу кунĕсем пулăхлă.
25. Сурхури эрни пуçланать. Хĕвел — çу еннелле, хĕл — сивĕ еннелле. Упа хăйĕн шăтăкĕнче тепĕр аяк çине çаврăнса выртать.
29. Пас тытсан эрнипех ăшă пулать. Сивĕ пулсан кăшарние çитиех сивĕ тăрать. Çамрăксен вирĕмĕ, ваттисен ĕречĕ пулать.
31. Çĕнĕ çул каçĕ...