Предыдущая публикация
Зынанын башаты
Улуу Алла Таала, Адам атаны жоктон бар кылып жараткандан кийин, бейпил турмушта жашоосу үчүн аялды ага жар кылып жаратты. Ушулар аркылуу адам баласынын көбөйүүсүн каалаган Алла, эркек менен аялдын ортосунда кээ бир укуктарды жана милдеттерди коюп, эки тараптын бирдей табиятына ылайыктуу жашоосун буйрук кылган. Исламда үй-бүлө куруу убактылуу пайдалануу же болбосо бир гана жыныстык катыштын, ыракаттануунун негизинде курулбайт. Эки тараптын бири-бирин түшүнүүсү жана сүйүү-сыйлоонун үстүнө курулган уя, коомдогу эң сапаттуу “инсанды” пайда кылып, муктаждыктарын камсыздап, аны коомчулуктагы ыйык милдетине даярдайт. Ошентип, үй-бүлө коомдогу эң кичине, бирок эң бекем ташын орнотот. Анын кыйроосуна жол ачуучу зына, жалаа жабуу жана башка ар түрдүү терс таасирлер Ислам тарабынан тыюу салынган жана бул жаатта өтө кылдаттык менен алдын алууга буйруган. Ислам дини, инсанга зыян берген кайсы бир ишти арам кылуудан алдын, ошол арам ишке алып баруучу бардык жолдорду жапкан жана ушундай кылуу менен арам иштен сактанууга шарт түзгөн. Мисалы зынаны арам кылган аят келе электен мурда нике кыйдыруу буйрук кылынган жана ошого үндөгөн. Ушул жол менен адамдардын адал жолдор аркылуу табиятындагы муктаждыктарын кандырууга шарт түзгөн.
Нике - эркек менен аялдын бардык укуктарын коргоо болуп саналат. Никеде аялдын убактылуу колдонулуп ташталуусуна жол берилбейт. Тагыраак айтканда нике аркылуу аялдын материалдык жана моралдык зыянга учуроосун тосууга болот. Эркек да үй-бүлө куруу аркылуу, напсисин тизгиндөө менен бирге, жаратылышындагы башкаруучу жана коргоочу сыпатын аялына жана бала-бакырасына жумшайт. Аларды сырттан келүүчү ар түрдүү жамандык, коркунучтардан жана кыйынчылыктардан коргоого аракет кылат. Ушундай жол менен эки тарап бирдей бекем коргоого жана бейкуттукка кадам таштаган болот. Башка тараптан караганда, нике - коомдун ар намысын жана абийирин коргогон эң маанилүү өзгөчөлүктөрдүн бири. Ал - үйлөрдү чагылгандан тосуп туруучу курал сыяктуу. Ушул себептен хадисте төмөндөгүдөй баяндалат: "Оо, жаш жигиттер! Силердин кимиңердин үйлөнүүгө күчү жетсе, анда дароо үйлөнсүн. Анткени, үйлөнүү, көздү жана жыныс мүчөнү арамдан коргогон бекем дарбаза. Үйлөнүүгө мүмкүнчүлүгү болбогондор болсо, орозо кармасын. Анткени, орозо кумарланууну азайтат”. (Бухари, Муслим).
Зына чуңкуруна түшпөө үчүн үйлөнүүгө чакырган Ислам, экинчиден бири-бирине нике түшө турган аял менен эркектин эч ким жок жайда жалгыз калуусуна да тыюу салган. Хадисте мындай деп баяндалат: “ Эгерде эркек менен аял жалгыз калса, үчүнчүсү шайтан болот.” Дагы бир хадисте, шайтандын адамдын канында айлангандыгы жана ага күнөө иш жасатууга мүмкүнчүлүк издегендиги айтылат. Демек, эркек бойдок болобу, үйлөнгөн болобу, үйлөнүүгө Алла Таала тыюу салган жакындарынан башка чоочун аял менен жалгыз калууга болбойт. Зынадан сактоочу жолдордун дагы бири - аялдардын жоолук салынуусу. Жоолук кийүү бир гана аялдарга эмес, эркектерге да пайдалуу. Аял бүтүн денесин жабуу менен Алланын буйругун аткарат. Эркектер азгырыктан алыс болот. Аятта: "Момун эркектерге айт. Көздөрүн зынадан тыйсын жана намысын коргосун. Бул алар үчүн жакшы" - деп айтылат. (Нур, 30-аят).
Демек, жабынуу бир гана аялга тиешелүү эмес, эркекке да тиешелүү. Аял да, эркек да намыс жерлерин жаап жүрүүсү керек. Анткени, бири-бирин кароо - сүйлөшүүгө, сүйлөшүү - жакындашууга алып келет. Ошол себептен Ислам, маселени эң башынан эле чектеп, коомчулуктун абийирин жана намысын коргоону максат кылат. Көздү сактоо, жүрөктүн коргону болуп саналат. Себеби, көз - жүрөктүн ачкычы. Ошондуктан, Пайгамбарыбыз (Алланын саламы жана тынчтыгы болсун) бир хадисинде: “Кароого кароону кошпогула. Биринчиси сеники, экинчиси шайтандан.” - деп айткан. Бардык дене мүчөлөр зынага ортомчулук кылуусу мүмкүн, бирок, аларга башчылык кылган көз болгондугу үчүн, көздү арамдардан коргоо өтө маанилүү. Эркектер көзүн зынадан коргогондугу сыяктуу эле аятта аялдардын да көзүн арамдан коргоосун буйрук кылган: “Момун аялдарга айт, көздөрүн арамдан коргосун, намысын да сактасын”. (Нур, 31-аят). Бул аятта, жогоруда эркектерге айтылгандай эле аялдардын да зынанын эшиги болгон көзүн коргоосу буйрук кылынган. Көз - намысты коргоодогу эң негизги коргон. Мындайча айтканда аялга жамынып жүрүү гана жетиштүү болбойт. Көздү арамдан коргоо - жамынып жүрүү сыяктуу эле мааниге ээ. Аяттын уландысында: “... сулуулуктарын көрсөтүшпөсүн. Бирок, өз күйөөсүнө, аталарына, кайын аталарына, өз уулдарына, өгөй уулдарына, ага-инилерине, алардын уулдарына, эже-сиңдилеринин уулдарына, мусулман аялдарга, кол алдындагы күңдөргө, аялга муктаждыгы (кумарга муктаждыгы болбогон) кызматкерлерге же болбосо аялдардын уяттуу жерлерин билбеген наристелерге көрсөтсө болот. Анан да көмүскө кооздуктарын башкаларга көрсөтүү үчүн буттарын жерге катуу уруп жүрүшпөсүн. Эй момундар, баарыңар Аллага тобо кылгыла" - деп айтылып, аялдарга жамынып жүрүү гана эмес, өзүнүн жамалын ачыкка чыгара турган кыймыл аракеттерден да узак болуусу буйрук кылынган. Бардык диндерде тыюу салынган сыяктуу эле Исламда да зынага тыюу салынган. Айырмасы, Исламда зынага себеп болуучу, тагыраак айтканда келечекте зынага алып баруучу иштерге да алдын ала тыюу салынган. Аятта: “Зынага жакындабагыла. Анткени ал - уятсыз, ыпылас жол” - деп айтылган. (Исра, 32-аят). Аяттан көрүнүп тургандай, бул жерде зына кылбагыла эмес, зынага жакындабагыла деп буюрулган. Себеби, зынага жакындашкан адамдын, ал ишке баруусу көз ирмемдик маселе. Инсандардын тоотпостукка алган эң кичинекей катасы, аны артка кайткыс чоң жаңылышууга чакырат. Зына - от сыяктуу. Отко жакындаган адам анын учкунунан жапа чегет. Аялдардын аклактуу болуусун каалаган эркектер, аклактуу, абийири менен жашоосу керек. Күйөөлөрүнүн бир гана өзүнө көңүлүн буруусун каалаган аялдар да сулуулуктарын бир гана күйөөсүнө арноосу керек. Жыйынтыктап айтканда, жашоону бактылуу өткөрүү бир гана аялга же эркекке тиешелүү эмес, экөөсүнүн бирдей милдети болуп эсептелет. Эки тарап бирдей өзүнө түшкөн милдеттерди татыктуу аткарганда гана, коом бейпилдикте, бактылуулукта жана адеп-аклагы менен жашай алат. Эгер бул сызыктан өтө турган болсо үй-бүлөлөр бузулуп акыбети жамандык менен бүтөт. Жараткандан суранарыбыз, жалпыбызды жамандыкка чакырган, напсибиздин жамандыгынан, шайтандын азгырыгынан, шайтандын жаман мүнөз, жаман адаттарын өзүнө адат кылып алышкан эркек жана аялдардан коргосун...
Ташматов Султан
Следующая публикация
Комментарии 17
Ас саляму алейкум эже-сиңдилер ютуб каналга катталып торт ар кандай таттууларды бекер,секрети жок үйрөнүңүз