Предыдущая публикация
#цікававедаць
ЦЫГАНЫ (саманазва «Рома») - вельмі самабытная і ахутаная таямнічасьцю этнічная група, продкі якой паходзяць з вандроўных народаў паўночнай Індыі. Яны пакінулі радзіму пры канцы І тыс. і доўгі час жылі ў краінах Бліжняга Усходу. У ХІV ст. Цыганаў ужо ведалі ў Еўропе (асабліва ў Румыніі, на Крыце, у Нямеччыне, Малдове і Венгрыі). У сярэдзіне ХѴ ст. яны з'явіліся ў Вялікім Княстве Літоўскім і набылі тут прызнаньне як кавалі, ювеліры, каняводы, музыкі, сьпевакі, танцоры і муштроўшчыкі жывёл, а жанчыны сталі вядомыя праз сваю варажбу і знахарства. Цыгане Беларусі ўваходзяць у склад супольнасьці, якую акрэсьліваюць як беларуска-літоўскую этналінгвістычную групу Цыган Еўропы. Вылучаецца дыялект беларуска-літоўскіх Цыган, асноўныя прыкметы якога ўзьніклі ў выніку непасрэднага ўплыву беларускай мовы.
Вобраз цыгана (цыганкі) займае пэўнае месца ў беларускім фальклоры, паданьнях і павер'ях. Як і іншыя іншародцы, яны надзяляліся звышнатуральнымі якасьцямі. Цыган часта фігуруе ў вясельным абрадзе як госьць з боку нявесты, а таксама ў каляндарнай абраднасьці (цыган разам з дзедам і музыкай і г. д.). У в. Кармазы Старадарожскага р-на, паводле паданьня, цыганка пракляла царкву, і тая правалілася. Утварылася возера, якое пасьля стала балотам (у падобных паданьнях у Беларусі часта на месцы цыганкі выступае чараўніца або шведка). Вядомае паданьне пра стаў пад назвай «Цыганіха»: у ставе ўтапіўся цыган. Яго маці знайшла шчотку, якой часалі лён, кінула ў стаў, і той высах.
Згодна з адным паданьнем, Цыганамі быў заснаваны горад Чавусы Магілёўскай вобл. (версія назвы ад цыганскага слова «чэўс» — шацёр). У в. Трылесіна Быхаўскага р-на паглыбленьне на гарадзішчы Яруха ўтварылася нібыта ад таго, што там праваліліся Цыгане. Блізу Віцебска, на беразе Дзвіны, вядомы Камень цыганоў. Блізу мястэчка Мір Карэліцкага р-на ёсьць Цыганская гара. У беларускай мікратапаніміцы сустракаюцца назвы Цыганкова ніва, Цыганоўская рэчка, Цыганоўскі ручай.
Следующая публикация
Нет комментариев