Предыдущая публикация
#цікававедаць
НОЧ - адрэзак сутак паміж заходам і ўсходам сонца, час цёмны і адпаведна небясьпечны, зьвязаны з актывізацыяй прадстаўнікоў іншасьвету «ўсіх рангаў і званьняў». Беларусы нават верылі ў існаваньне асобных начных духаў начніц («цёмная ночка начніц спарадзіла»...). У Ноч як час разгортваньня іншасьвету лічыліся непажаданымі і нават падкрэслена забараняліся «жывыя», накіраваныя на самога чалавека дзеяньні: нельга прычэсвацца, глядзецца ў люстэрка, сьпяваць, сьмяяцца ды інш. У той жа час Ноч самы момант для кантактаў з іншасьветам: варажылі, прычароўвалі любых і адсушвалі нямілых, рабілі ліхое і замаўлялі хваробы.
Існуюць і асаблівыя, незвычайныя Ночы, як правіла, звязаныя з межавымі пунктамі ў сыстэме гадавога руху Сонца. Найперш гэта Ноч з Купалы на Яна, калі, згодна з павер'ямі, чараўніцы рабілі людзям ліха: ламалі заломы, капалі атрутнае карэньне, адбіралі малако ў кароў. У гэтую ж Ноч адбываецца і шабаш на Лысай гары, акрамя таго, ведзьмы маглі абарочвацца ў жаб, сьвіней і інш. Дзеля аховы гаспадаркі рабілі розныя абарончыя захады. Ноч на Купальле нельга лічыць зусім адмоўнай, праўдзівей казаць пра час адкрываньня граніц і межаў. Вылучаюцца і рабінавая Ноч, «калі ўсё злое на сьвет на забаву выходзіць», Ноч з чацвярга на пятніцу Масьлянага тыдня, калі «скаціна гаворыць». Рознымі рытуальнымі дзеямі і павер'ямі поўнілася і Усяночная напярэдадні Вялікадня.
У замоўных тэкстах Ноч зьвязваецца са смерцю, вадой, цемрай, дэманічнымі істотамі.
____________________________________________
Крыніца: Беларуская міфалогія: Энцыклапед. слоўн. / С.Санько, 643 Т. Валодзіна, У. Васілевіч і інш. — Мінск: Беларусь, 2004. - 592 с
Літ.: Жыцця адвечны лад: Беларускія народныя прыкметы і павер'і. Кн. 2. Мн., 1998. С. 476-479, 504—507; Иванов В. В. Приметы и поверья крестьян Витебского уезда Витебской губернии // Записки Севе- ро-Западного отдела Императорского русского географического общества. Кн. 1. Вильно, 1910. С. 211; Романов Е. Белорусский сборник. Вып. 8. Вильна, 1912. С. 208; Толстая С. М. Материалы к описанию полесского купальского обряда // Славянский и балканский фольклор. М., 1978. С. 136-137; Federowski M. Lud białoruski na Rusi Litewskiej. T. 1. Kraków, 1897. S. 199. Т. Валодзіна
Следующая публикация
Нет комментариев