Խորենացին վկայում է, որ հայկական մեհյաններում, բայց հատկապես Դարանաղյաց գավառի Անի ամրոցում, եղել են հայերեն լեզվով գրված մեհենական տարեգրություններ, հավանաբար, նաև ուրիշ կրոնական գրքեր: Սակայն նա, դժբախտաբար, չի նշում, թե այդ գրքերը ինչպիսի նշանագրերով էին գրված: Արաքս գետի ափին գտնվող Դաշբուռուն գյուղի մոտ`
ժայռերի վրա, հայտնաբերվել են գիտությանը անծանոթ նշանագրեր, որոնք որոշ նմանություն ունեն հայկական ձեռագրերում պահպանվող գաղափարագրերի հետ: Առանձին ուսումնասիրողներ, հիմնվելով հայտնաբերված այս նշանագրերի և Մ. Խորենացու վկայությունների վրա, ենթադրում են, որ դեռևս մեր թվականությունից մի քանի դար առաջ Հայաստանում գոյություն են ունեցել հայկական մեհենական նշանագրեր: Եթե իրոք գոյություն են ունեցել հայկական մեհենական նշանագրեր, ապա պետք է կարծել, որ դրանք մասսայական գործածության համար տարածված չեն եղել, այլ, ինչպես Եգիպտոսում և այլ երկրներում, ունեցել են կաստայական բնույթ, դրանց ծանոթ են եղել միայն քրմերը և դրանցով գրվել են բացառապես կրոնական գրքեր և մեհենական տարեգրություններ:
Մար Աբաս Կատինա Մծուրնեցու ժամանակակիցն էր ասորի նշանավոր գրող ու պատմագիր Բարդածան Եդեսացին: Ըստ Մ. Խորենացու վկայության՝ նա Հայաստան եկած առաջին քրիստոնյա քարոզիչներից մեկն էր: Իր քարոզչության մեջ հաջողություն չունենալով` Բարդածանը գալիս է Դարանաղյաց գավառի Անի ամրոցը և իրեն նվիրում է գիտական աշխատանքի: Այնտեղ նա գտնում, ընթերցում և հայերենից ասորերեն է թարգմանում «Մեհենական պատմությունը», որտեղ եղել են նաև տեղեկություններ հայ թագավորների գործունեության մասին: Նա այնուհետև այս աշխատության և իր ունեցած տեղեկությունների հիման վրա գրում է Հայաստանի պատմությունը, որը հետագայում թարգմանվում է նաև հունարեն: Նրա աշխատությունը ևս, որից Մ. Խորենացին օգտվել է, դժբախտաբար, մեզ չի հասել։
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 1
Պետք է ասել ,որ հեթանոսական ժամանակաշրջանի ոչ մի գրավոր ժառանգություն մեզ չի հասել։
Գրիգոր լուսավորիչը ավերել ,ոչնչացրել է այն ամենը ինչը կարող էր հիշեցնել հեթանոսությունը։
Զարմանալին այն է,որ Գառնիի տաճարի զոհաբերության այդ մի հատվածը հասել է մեր օրերը։
Բացի այդ նա կարողացավ սեփականացնել նաև այն ժամանակաշրջանի ծիսակատարությունները։
Ինչպիսիք են մատաղը կամ զոհաբերությունը,վարդավառը,տերնդեզը,կամ ինչպես եկեղեցականներին են կոչում,Տյար ընդառաջը և այլն։