Հայ-ռուսական հարաբերությունները, ինչպես պարզվում է, դեռևս լիցքավորման կարիք ունեն։ Թե ինչպիսին պետք է լինի այդ «լիցքը»՝ մնում է չբացահայտված։ Ակնհայտ է, սակայն, որ Մատվիենկոյի այցը չի լինելու այն քննարկումների հարթակը, որտեղ կբարձրաձայնվեն Ռուսաստանի կուտակված դավաճանությունները, Հայաստանի անվտանգության նկատմամբ անտարբերությունը, նրա տարածքային ամբողջականության հանդեպ անուղղակի և ուղղակի սպառնալիքները։ Չի խոսվելու այն մասին, թե ինչպես է Ռուսաստանը տարիներ շարունակ զինել մեր թշնամիներին, ինչպես է հայ-ռուսական դաշնակցությունը վերածվել Հայաստանի թուլացման և ռուսական շահերին ենթակա պահելու մեխանիզմի։ Չի քննարկվելու, թե ինչու է ռուսական պաշտոնական քարոզչությունն արդեն բացահայտ հակահայկական տրամադրություններ հրահրում, Զախարովայից մինչև ռուսական լրատվական ամենահեղինակավոր հարթակներ։ Այն, ինչ քննարկվելու է, հավանաբար լինելու է ձևականությունների շարան, առևտրային և տնտեսական համագործակցության մասին հերթական դատարկ խոստումները, որոնք, ինչպես ցույց է տվել փորձը, երբեք իրական քաղաքական բովանդակությ...ЕщёՀայ-ռուսական հարաբերությունները, ինչպես պարզվում է, դեռևս լիցքավորման կարիք ունեն։ Թե ինչպիսին պետք է լինի այդ «լիցքը»՝ մնում է չբացահայտված։ Ակնհայտ է, սակայն, որ Մատվիենկոյի այցը չի լինելու այն քննարկումների հարթակը, որտեղ կբարձրաձայնվեն Ռուսաստանի կուտակված դավաճանությունները, Հայաստանի անվտանգության նկատմամբ անտարբերությունը, նրա տարածքային ամբողջականության հանդեպ անուղղակի և ուղղակի սպառնալիքները։ Չի խոսվելու այն մասին, թե ինչպես է Ռուսաստանը տարիներ շարունակ զինել մեր թշնամիներին, ինչպես է հայ-ռուսական դաշնակցությունը վերածվել Հայաստանի թուլացման և ռուսական շահերին ենթակա պահելու մեխանիզմի։ Չի քննարկվելու, թե ինչու է ռուսական պաշտոնական քարոզչությունն արդեն բացահայտ հակահայկական տրամադրություններ հրահրում, Զախարովայից մինչև ռուսական լրատվական ամենահեղինակավոր հարթակներ։ Այն, ինչ քննարկվելու է, հավանաբար լինելու է ձևականությունների շարան, առևտրային և տնտեսական համագործակցության մասին հերթական դատարկ խոստումները, որոնք, ինչպես ցույց է տվել փորձը, երբեք իրական քաղաքական բովանդակություն չեն ստացել։ Ռուսական կողմի հռետորաբանությունը, որին Երևանն արդեն սովոր է, կրկին ներկայացնելու է ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունների կարևորությունը, առանց քննարկելու, թե ինչու այդ դաշնակցությունը որևէ գործնական երաշխիք չի ապահովում Հայաստանի անվտանգության համար։ Կխոսվի, թերևս, այն մասին, որ Հայաստանը պետք է ավելի ակտիվ ներգրավվածություն ունենա ԵԱՏՄ-ի շրջանակում՝ իբր տնտեսական առավելությունների օգտվելու համար, մինչդեռ իրականում սա փորձ է Հայաստանին պահելու ռուսական ազդեցության ոլորտում՝ խոչընդոտելով ԵՄ-ի հետ խորացող հարաբերությունները։ Մատվիենկոն գալիս է մի Հայաստան, որը ստիպված է եղել վերանայել իր դիվանագիտական ու անվտանգային հաշվարկները, մի Հայաստան, որը տեսել է, որ «դաշնակցային պարտավորությունները» Մոսկվայի համար իրականում ոչինչ չեն նշանակում։ Իսկ երբ Հայաստանի ինքնիշխանությունը լուրջ սպառնալիքի տակ էր, Մոսկվան գործնականում անտարբեր դիտորդի դերում էր։ Ու հիմա, առանց որևէ պատասխանատվություն ստանձնելու, առանց որևէ բացատրություն տալու, Ռուսաստանի Դաշնային խորհրդի ղեկավարը գալիս է Երևան՝ կարծես թե հարաբերությունները վերակենդանացնելու, առանց խոստովանելու, որ հենց Ռուսաստանն է այդ հարաբերությունները հասցրել փլուզման եզրին։ Բայց ամենակարևորն այն է, որ այս ամենը տեղի է ունենում այն պահին, երբ Հայաստանի քաղաքական օրակարգում առանցքային հարցերից մեկը ԵՄ-ին անդամակցության օրինագիծն է։ Սա նշանակում է, որ Մոսկվան փորձում է ազդել գործընթացի վրա՝ թե՛ միջնորդավորված ճնշումներով, թե՛ տարբեր խոստումներով։ Պատմական փորձը հուշում է, որ այս այցելությունը չի լինելու Հայաստանի շահերը առաջ մղելու առիթ, այլ հերթական փորձը՝ Հայաստանը պահելու Մոսկվայի ռազմավարական պլանների շրջանակում։ Ի վերջո, հարցը շատ պարզ է։ Հայաստանի քաղաքականությունը կառուցվելու է հանուն Հայաստանի, ոչ թե հանուն ռուսական շահերի։ Իսկ այն հարաբերությունները, որոնք դեռևս «լիցքավորման» կարիք ունեն, միայն այն դեպքում կարող են իմաստ ունենալ, եթե հիմնված լինեն հստակ գործնական երաշխիքների վրա, ոչ թե դատարկ խոստումների ու անհասկանալի ձևակերպումների։ Այլապես, «լիցքավորման» այս շղթան պարզապես վերածվում է Հայաստանի անընդհատ կախվածության մի նոր ցիկլի։
ԱՄՆ նախագահի ավագ խորհրդական Էլոն Մասկը 2022 թվականի 2րդ կեսից ի վեր մի շարք հեռախոսազրույցներ է ունեցել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, որոնցում ըստ Մասկի նրանք քննարկել են «բիզնես, անձնական և աշխարհաքաղաքական հարցեր», իսկ ըստ ՌԴ նախագահի խոսնակ Պեսկովի, ով առնվազն մեկ հեռախոսազրույցի փաստն է հաստատել ` «տիզերեքի, ներկայիս և ապագայի տեխնոլոգիաների» մասին են զրուցել: 2023-ին հրապարակված մի շարք զեկույցների համաձայն Մասկը, ով դեռ Starlink-ի ծառայությունները Ուկրաինային անվճար հիմունքներով էր տրամադրում, Ղրիմում ՌԴ նավատորմի դեմ Ուկրաինայի կողմից իրականացվելիք դրոններով հարձակման ժամանակ Starlink-ին հասանելիություն չի տրամադրել Ղրիմի տարածքում` իր որոշումը մեկնաբանելով նրանով, որ SpaceX-ին պատերազմական գործողությունների մեջ ներքաշել չի ցանկանում, ինչը ըստ Մասկի կենսագրության հեղինակ Ուոլթեր Այզեքսոնի` «միջուկային պատերազմի պատճառ կարող էր դառնալ»: Ըստ Նյու Յորքյան «Eurasia Group» խորհրդատվական ընկերության հիմնադիր Յան Բրեմմերի` Մասկն իր հետ զրույցում նշել է, որ Պուտինի և Կրեմլի մի...ЕщёԱՄՆ նախագահի ավագ խորհրդական Էլոն Մասկը 2022 թվականի 2րդ կեսից ի վեր մի շարք հեռախոսազրույցներ է ունեցել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, որոնցում ըստ Մասկի նրանք քննարկել են «բիզնես, անձնական և աշխարհաքաղաքական հարցեր», իսկ ըստ ՌԴ նախագահի խոսնակ Պեսկովի, ով առնվազն մեկ հեռախոսազրույցի փաստն է հաստատել ` «տիզերեքի, ներկայիս և ապագայի տեխնոլոգիաների» մասին են զրուցել: 2023-ին հրապարակված մի շարք զեկույցների համաձայն Մասկը, ով դեռ Starlink-ի ծառայությունները Ուկրաինային անվճար հիմունքներով էր տրամադրում, Ղրիմում ՌԴ նավատորմի դեմ Ուկրաինայի կողմից իրականացվելիք դրոններով հարձակման ժամանակ Starlink-ին հասանելիություն չի տրամադրել Ղրիմի տարածքում` իր որոշումը մեկնաբանելով նրանով, որ SpaceX-ին պատերազմական գործողությունների մեջ ներքաշել չի ցանկանում, ինչը ըստ Մասկի կենսագրության հեղինակ Ուոլթեր Այզեքսոնի` «միջուկային պատերազմի պատճառ կարող էր դառնալ»: Ըստ Նյու Յորքյան «Eurasia Group» խորհրդատվական ընկերության հիմնադիր Յան Բրեմմերի` Մասկն իր հետ զրույցում նշել է, որ Պուտինի և Կրեմլի մի շարք այլ ներկայացուցիչների հետ կապի մեջ է գտնվում և որ իրեն փոխանցել են «թե որոնք են Կրեմլի կարմիր գծերը..» Պուտինի և Մասկի միջև հեռախոսազրույցների փաստը հաստատվել է նաև մի շարք ամերիկյան, եվրոպական և ռուսական նախկին պաշտոնյաների կողմից: Պուտինը` Թաքեր Կառլսոնին տված իր հարցազրույցի ընթացքում, որին ի դեպ Մասկը իրեն պատկանող «X»-ով եթեր էր տրամադրել, Մասկի ազդեցիկության հանգամանքին անդրադառնալիս նշել է, որ «Էլոն Մասկին կանգնեցնել չի լինի, նա կանի այն ինչ անհրաժեշտ է համարում: Նրա հետ ընդհանուր եզրեր գտնելու, նրան համոզելու տարբերակներ է պետք գտնել»: ՌԴ նախագահի հետ ունեցած զրույցներից մեկի ժամանակ ըստ Wall Street Journal-ի Պուտինը Մասկին խնդրել է, որ նա Թայվանում Starlink-ի ինտերնետային կապը չակտիվացնի` ինչով Չինաստանի ղեկավար Սի Ծինփինին ծառայություն մատուցած կլինի: Ըստ Bob Woodward-ի Թրամփը նույնպես 2024 թվականի ընթացքում Պուտինի հետ անձնական հեռախոսազրույցներ է ունեցել: Այս և մի շարք այլ բաների մասին ավելի մանրամասն` Women & Global Security Architecture - WGSA-ում հրապարակված հոդվածում:
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
Комментарии 2
Այն, ինչ քննարկվելու է, հավանաբար լինելու է ձևականությունների շարան, առևտրային և տնտեսական համագործակցության մասին հերթական դատարկ խոստումները, որոնք, ինչպես ցույց է տվել փորձը, երբեք իրական քաղաքական բովանդակությ...ЕщёՀայ-ռուսական հարաբերությունները, ինչպես պարզվում է, դեռևս լիցքավորման կարիք ունեն։ Թե ինչպիսին պետք է լինի այդ «լիցքը»՝ մնում է չբացահայտված։ Ակնհայտ է, սակայն, որ Մատվիենկոյի այցը չի լինելու այն քննարկումների հարթակը, որտեղ կբարձրաձայնվեն Ռուսաստանի կուտակված դավաճանությունները, Հայաստանի անվտանգության նկատմամբ անտարբերությունը, նրա տարածքային ամբողջականության հանդեպ անուղղակի և ուղղակի սպառնալիքները։ Չի խոսվելու այն մասին, թե ինչպես է Ռուսաստանը տարիներ շարունակ զինել մեր թշնամիներին, ինչպես է հայ-ռուսական դաշնակցությունը վերածվել Հայաստանի թուլացման և ռուսական շահերին ենթակա պահելու մեխանիզմի։ Չի քննարկվելու, թե ինչու է ռուսական պաշտոնական քարոզչությունն արդեն բացահայտ հակահայկական տրամադրություններ հրահրում, Զախարովայից մինչև ռուսական լրատվական ամենահեղինակավոր հարթակներ։
Այն, ինչ քննարկվելու է, հավանաբար լինելու է ձևականությունների շարան, առևտրային և տնտեսական համագործակցության մասին հերթական դատարկ խոստումները, որոնք, ինչպես ցույց է տվել փորձը, երբեք իրական քաղաքական բովանդակություն չեն ստացել։ Ռուսական կողմի հռետորաբանությունը, որին Երևանն արդեն սովոր է, կրկին ներկայացնելու է ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունների կարևորությունը, առանց քննարկելու, թե ինչու այդ դաշնակցությունը որևէ գործնական երաշխիք չի ապահովում Հայաստանի անվտանգության համար։ Կխոսվի, թերևս, այն մասին, որ Հայաստանը պետք է ավելի ակտիվ ներգրավվածություն ունենա ԵԱՏՄ-ի շրջանակում՝ իբր տնտեսական առավելությունների օգտվելու համար, մինչդեռ իրականում սա փորձ է Հայաստանին պահելու ռուսական ազդեցության ոլորտում՝ խոչընդոտելով ԵՄ-ի հետ խորացող հարաբերությունները։
Մատվիենկոն գալիս է մի Հայաստան, որը ստիպված է եղել վերանայել իր դիվանագիտական ու անվտանգային հաշվարկները, մի Հայաստան, որը տեսել է, որ «դաշնակցային պարտավորությունները» Մոսկվայի համար իրականում ոչինչ չեն նշանակում։ Իսկ երբ Հայաստանի ինքնիշխանությունը լուրջ սպառնալիքի տակ էր, Մոսկվան գործնականում անտարբեր դիտորդի դերում էր։ Ու հիմա, առանց որևէ պատասխանատվություն ստանձնելու, առանց որևէ բացատրություն տալու, Ռուսաստանի Դաշնային խորհրդի ղեկավարը գալիս է Երևան՝ կարծես թե հարաբերությունները վերակենդանացնելու, առանց խոստովանելու, որ հենց Ռուսաստանն է այդ հարաբերությունները հասցրել փլուզման եզրին։
Բայց ամենակարևորն այն է, որ այս ամենը տեղի է ունենում այն պահին, երբ Հայաստանի քաղաքական օրակարգում առանցքային հարցերից մեկը ԵՄ-ին անդամակցության օրինագիծն է։ Սա նշանակում է, որ Մոսկվան փորձում է ազդել գործընթացի վրա՝ թե՛ միջնորդավորված ճնշումներով, թե՛ տարբեր խոստումներով։ Պատմական փորձը հուշում է, որ այս այցելությունը չի լինելու Հայաստանի շահերը առաջ մղելու առիթ, այլ հերթական փորձը՝ Հայաստանը պահելու Մոսկվայի ռազմավարական պլանների շրջանակում։
Ի վերջո, հարցը շատ պարզ է։ Հայաստանի քաղաքականությունը կառուցվելու է հանուն Հայաստանի, ոչ թե հանուն ռուսական շահերի։ Իսկ այն հարաբերությունները, որոնք դեռևս «լիցքավորման» կարիք ունեն, միայն այն դեպքում կարող են իմաստ ունենալ, եթե հիմնված լինեն հստակ գործնական երաշխիքների վրա, ոչ թե դատարկ խոստումների ու անհասկանալի ձևակերպումների։ Այլապես, «լիցքավորման» այս շղթան պարզապես վերածվում է Հայաստանի անընդհատ կախվածության մի նոր ցիկլի։
Այս և մի շարք այլ բաների մասին ավելի մանրամասն` Women & Global Security Architecture - WGSA-ում հրապարակված հոդվածում: