Предыдущая публикация
💥ҚОРА МАРВАРИД.
4-қисм.
Гр: 🔥Ҳикоя ва қиссалар 🔥
Муаллиф: Гулбаҳор Рахматуллаева (Хазонрезги)
-Сен бу қадар ҳунарвонлиқни қайдин ўргангансен? Ростиға кўчсам менинг ёнимдағи энг сара алплардин ҳам чаққонроқ экансен?!
Ойиша ўзини бепарво тутишга ҳаракат қилиб сокин овозда жавоб қайтарди:
-Шунчаки, бир вақтлар отамнинг кичикроқ от уюри бор эди. Ўша вақтлар кўп машқ қилганман мен.
Музаффар Али унга жавобан кулимсиради:
- Хайринисо онам бу ҳақда хабардор эрканлар-да, шул сабаб мени огоҳлантирмишлар. Демак, менинг дўстим нафақат илмда беназир табиба, балки моҳир чавандоз ҳамда уста камонкаш ҳам эркан.
Сен билан фахрланамен, Ойиша...
Кечга томон йўлга тушар олдидан Музаффар Али қизни ҳоли жойда топиб кўнглидаги саволни беихтиёр тилига чиқариб юборди:
- Қайтгунимча мени кутасенми, Ойиша?
Ойиша самимий кўзларини йигитга тикди:
- Сизни кўпчилик бўлиб кутамиз, Али... Яқинларингиз, Хайринисо онам, Нурижаҳон... Улар орасида мен ҳам албатта борман.
- Раҳмат...- овози товланди йигитнинг,- бу сўзларинг менга қанчалик қанот бағишлаганини билсанг эди...
🔳 🔳 🔳
Клавдий рўпарасида турган оёқлари жимжимадор столни бор кучи билан тепди, стол устидаги бор ашқол-дашқоллари ила ер билан битта бўлиб сочилди:
- Лаънати! -деди у тиш остидан ғижиниб,- шунча вақтдан буён кўз тиккан режам барбод бўлиш арафасида! Бу қизга керагидан ортиқ ишониб қўйган эканман! У бўлса ҳукмдор ҳарамига кирди-ю, қумга қуйилган сув каби изсиз йўқолди!
- Ўзингни бос, Клавдий! - хона бурчагида оёқларини чалиштириб ўтирган Адель хоним Клавдийни тинчлантиришга урина бошлади,- Вероника тегирмонга тушса бутун чиқадиган қиз! Мен умрим давомида бундай иқтидорли шогирд кўрмаганман. Ҳадемай ундан хушхабар келиб қолади, мана кўрасан!
-Мана кўрасан?! -заҳарханда кулди Клавдий,- кўрадиган яна нимамиз қолди ўзи!?
Бу ерда тож-у тахт учун кураш ўйинларида оҳирги илинжимиз шу қиз эди. Агар бу ўйинни бой берсак, сен ва менинг ўринларимиз осонликча бошқа бировларга тортиқ қилиб юборилади. Буни ўзинг ҳам яхши биласан. Жойимизга кўз тикканлар қанча?! Шундоқ ҳам тақдиримиз қил устида турибди.
- Ҳаа, афсус-ки бу борада ҳақ эканлигингни тан олмай иложим йўқ,- деди ўйчан қиёфада Адель хоним
- Вероникадан хабар топиш мақсадида Самарқандга икки бора ҳуфя жўнатдим. Уларнинг бири фақатгина Марья, унинг ҳукмдор саройида заҳарланиб оламдан ўтгани ҳақида хабар олиб қайтди. Иккинчиси эса деярли янгилик олиб келгани йўқ. Энг ёмони нима биласанми? Бизни қиз билан боғлаши керак бўлган одамимиз, неча йиллар аввал саройга киритган яна бир айғоқчимиз Маркоснинг тўсатдан ғойиб бўлиб қолгани...Ўйлашимча бу ерда қандайдир сир бор.
- Афсуски, ўша қандайдир сирдан хабаримиз йўқ-да бизнинг,- Адель хоним ўрнидан туриб хона бўйлаб бир-бир юра бошлади,- шунга кўра энди нима қилмоқчисан?
-Нима қилардим?! Самарқандга яна бир бор одам юбораман! Балки бу сафар элчилар гуруҳини жўнатармиз. Улар ичида Вероникани яхши танийдиган бирор одамимизни қўшиб юборсам дегандим.
- Стефан!? Тўғри топдимми? -кўзлари чақнади Адель хонимнинг,- "Вероникани яхши танийдиган" дейишинг билан хаёлимга биринчи келгани шу йигит бўлди.
- Албатта- у! Бошқа ким ҳам бўлиши мумкин? Стефан оҳирги бир йил ичида яна ҳам пишди.
-Танловинг зўрку-я, аммо энг сара йигитларимизни бирма-бир бошқа мамлакатларга чиқариб юбораверсак, ўзимиз қўл-оёғи кесилган нотавондек бирор ишга яроқсиз бўлиб қолмаймизми?
🔳 🔳 🔳
Ойиша Музаффар Алини сафарга кузатиб қўйгач, ўзини юраги ҳувиллаб қолгандек сезди.
"Али илгари мен учратган бошқа йигитларга ўхшамайди,- ўйлади у хаёлларига эрк берганча, - у ўзини қадрига ўзи ета оладиган йигит. Бундай йигитлар ўзгаларнинг ҳам ҳурматини жойига қўйиши тайин. Дунёда шундай инсонлар бўлади-ки, уларга бемалол ишонишинг, улар билан ҳеч қандай таъмаларсиз дўст бўла олишинг мумкин. Садоқат, вафо бундай инсонлар учун энг олий меъзон.
Али ҳам шундай. Мен бугун унинг кўзларида ўзимга нисбатан "йилт" этган муҳаббат учқунларини кўрдим. Бироқ шунга қарамай Али ҳамма вақт ҳурматимни жойига қўйиб муомалада бўлиб келган.Аммо менинг юрагим яна бир севги таклифи олишга ҳали шай эмас. Шунга қарамай Музаффар Алидан ҳам бутунлай воз кеча олишим қийин масала, сабаби юрагим бундай олийжаноб инсон ҳар қадамда учрайвермаслигини яхши билади чоғи.
-Он-наа!
Ойиша ҳаррир пардалар билан чиройли безатилган ётоғида ширин жилмайиб ўтирган Нурижаҳонга қараб титраб кетди.
- Ооон-наа! - такрорлади Нурижаҳон қўлчаларини Ойиша томонга чўзиб...
-Нурижаҳон...- аста шивирлади Ойиша ва қизни қўлига олиб авайлаб бағрига босди,- қизим...
Ойиша айни топда томоғига нимадир тиқилиб қолганини ҳис қилди. Нафас ола олмай энтикди. Бу таърифига тил ожиз бўлган оғриқли ҳамда айни дамда ҳузурбахш ҳам бўлган ажиб туйғу эди.
Айнан шу лаҳзаларда қиз Музаффар Алидан нега бутунлай воз кеча олмаслик сабабини англагандек бўлган эди. Ахир ҳар иккисининг ўрталарида Ойиша салкам тўққиз ойдан буён бир парча этдан катта қилган ва юрагининг бир бўлагига айланиб улгурган Нурижаҳон бор эди!
Ойиша бундан салкам бир ярим йил илгари ( Вероника эди у пайтлар) Конрад билан аҳд-у паймон қилганида ўзларини орасини боғлаган нарса икковларининг азобларга бой берилган болаликлари эди.
Бу сафар ҳам Ойиша ҳамда Музаффар Алининг ораларини ислоҳ қилган туйғу айнан болаликка тегишли эди, тўғрироғи масъума гўдакга.
- Музаффар Али фатҳ сафаридин қайтса Яҳё Мирзо уни уйлонтириш пайиға тушмоғи аниқ...
Ойиша Хайринисо онанинг сўзларини эшитиб ортига ўгирилди.
Хайринисо она қизнинг ҳайрон нигоҳини фаҳмламаган каби сўзида жиддий давом этди:
- Эшитишим бўйича Моҳижаҳон Бегимнинг ўлимидин сўнг Музаффар Али ҳеч бир аёл зотиға қиё боқмаб эрмиш. Ҳаттоки биринчи никоҳидаги Ҳумайро хонумға ҳам. Бу ҳолат фарзанд тақдирини ўйлағон ҳар бир ота-онанинг юрагини тилкаламай қўймас. Аёл сифатида Ҳумайро хонумнинг ҳам. Шу сабаб хонум ўз аёллик ҳаққини талаб қилуб жанжал қилғон экан, Али унга "Чидасанг шу, чидамасанг талоғингни беришим мумкун" деғон эрмиш. Албатта Хумайро хонум ҳаммадин ҳам ана шу нарсани истамаслиғи тайин. Шу билан у қайтиб эриға қарши бирон сўз айтмамиш. Бироқ биласенки, энг хавфли илон бу- жароҳот олғон илондур.
- Онаа...- беҳол шивирлади Ойиша
-"Бу қаруб эсини еб қўйғон хотун нима учун бу сўзларни айтиб, бошимни қотирмуш!?" дея ҳайрон бўлаётғон чиқарсан. Мен эрса бу сўзларимни мағзини сенға чақиб берурман. Хуллас, Музаффар Али ўзини у ерға, бу ерға ташлоғони билан кун келиб Яҳё Мирзо сўзини ўтқазмай қолмас.
Ота амри-вожиб!
Албатта Музаффар Али шу туришда қайтиб Хумайро хонумға ҳам қиё боқмаслиги аниқ. Агар Хумайро хонумда гарддек фаросат ва ақл бўлғонда эрди, рашк азобинда минг тўлғонмасун эрининг ёнида кундошиға ҳусуматини яширғон бўлурди. Аҳир Моҳижаҳон Бегимнинг юраги ҳасталиғи ҳар кимға маълум эрди, жумладин кундошиға ҳам. Оқибат не бўлди? Моҳижаҳон Бегим шундоғ ҳам ўз ажали билан ўлду, бироқ икки ўртада Хумайро хонум яна эрининг муҳаббатидин мосуво бўлду.
Бу деғони Хумайро хонум ўз бошиға яна кундошлиғ балосини сотиб олди деғони. Албатта келадиғон кундош ундин ёш ва гўзал бўлмоғи тайин.
Ойиша... Ана эмди масаланинг сенға тегишли жойи келди. Сенға айтмакчи бўлғоним, эрта бирси кун Музаффар Алининг боши икки бўлса Нурижаҳон ўз отаси бирлан яшамакка кетадур. Шул сабаб уни ўзингға бунча ўргатма, бундин ҳар иккингиз бирдек азоб тортмоғингиз тайин...
- Онааа...- Нурижаҳонни маҳкам бағрига босди Ойиша,- мен Нурижаҳонсиз яшай олмайман. Илтимос, қизалоқни мендан айирмасинлар. Тўғри уни дунёга келтирмадим, она сути билан боқмадим, бироқ ҳамиша ҳам туққан онагина она бўлиб қолмайди. Меҳр берган ҳам туққан онадан кам эмас. Буни ўзингиз ҳам мендан яхши биласиз. Ўтинаман, онааа... Бир чорасини топинг...- Ойиша Нурижаҳонни жамалак сочларини силар экан, оҳирги сўзлари бўғзидан олов бўлиб отилиб чиқди,- Нурижаҳон ҳозиргина мени "Она" деб атади. Ҳудди мен сизни чин дилимдан "Она" деганим каби...
- Ҳаа барини кўрдум,- изтироб билан сўзини давом эттирди Хайринисо она,- нафақат кўрдум, балки эшитдум ҳам...
Фарзанддин айрилиш азоби қандай бўлушини мендин сўра... Шул сабаб буларни айтиш менға қанчалиқ оғир бўлмасун сени огоҳлантириб қўймакдамен. Кейичалиқ айтмаб эдингиз деб мендин ўпкалама...
- Бир чора топиб беринг, она...-мажолсиз шивирлади Ойиша,- билсангиз мен бу гўдак билан қайта дунёга келдим. Отам, онам, синглим, укам ва бўлажак турмуш ўртоғимдан айрилиш азобини бироз унуттирган эди у менга. Мен яна қайта яшай бошлаган эдим. Ҳаётимдаги ожизгина илинжим эди бу қиз...-Ойиша Нурижаҳоннинг ипакдек сочларига лаб босди, унинг кўзларидан марвариддек икки томчи ёш узилиб қизалоқнинг сочларига томди,- майли Али уйлансинлар, мен эса қизалоқларига энага бўлиб ёнларида қолай.Шунга руҳсат бериб турсинлар. Кейинчалик нима бўлса пешонамдан кўрарман.
- Бунинг асло иложи йўқ,- Хайринисо она "афсус" деган каби надомат билан бош чайқади,- ўз танангға бир ўйлаб кўр-чи, қизим, мен "Ойиша ва қизалоқ бир-бириға жуда ўрганиб қолғон, шул сабаб у Нурижаҳоннинг ёнида қолсун" дея кимдин изн сўраймен? Музаффар Алидинми ёки Яҳё Мирзодин? Ким жигарпорасининг меҳрини бошқа етти ёт бегона инсон билан бўлишишни истайдур?
Аммо... Дунёда ҳар мушкул бор-ки, унинг чораси ҳам албатта топилғай. Сенинг мисолинда ҳам бир чора бор. Фақат бунға сен кўнурмисен, йўқ-му, ана шу томони менға қоронғу...
Ойиша оғир ютунди:
- Қулоғим сизда, она... Айтинг...
- Нурижаҳондин ажралмасликнинг бир иложи бор, у ҳам бўлса сенинг Музаффар Алининг никоҳига кирмагингдир. Ана ўшанда Нурижаҳон сенинг қизалоғинг бўладур. Агар Музаффар Али бирлан кейинчалик муросанг келишмаса ёинки у яна бошқа қизға уйланган тақдирда ҳам аҳвол ўша-ўша қоладур, яъни Нурижаҳон бирлан сени бир-бирингиздан ажратишға ҳеч кимсанинг ҳадди сиғмас...
- Мен бундай қила олмайман,- изтироб билан шивирлади Осиё...
- Нимани қилолмайсен? Тушунтириброқ гапиргин?
- Она! Али мени ўзига дўст деб билади. Мен қизалоқни жудаям суяман, шу билан бирга ўз манфаатим деб дўстимни кўзига чўп суқолмайман, аҳир?! Йўқ, мен уни алдай олмайман...
- Иккидин бириға кўнғин-да, аҳир?! Фақат шу иккидин бири! Бошқа йўли йўқ! Яхшилаб, бафуржа ўйлаб кўр, қизим... Бунинг учун эрса ҳали анча вақтинг бор...
Хайринисо она оҳиста қадамлар билан хонани тарк этди...
Ойиша Нурижаҳонни бағрига босганча маҳзун ўйга толиб қолганди...
🔳 🔳 🔳
Андроний бошчилигидаги элчилар гуруҳида Константинополдан йўлга тушгандан буён Верониканинг хаёлини бир нарса банд этган эди:
Вероникани муҳофаза қилиш мақсадида гуруҳга қўшилган тўққиз нафар қизнинг тақдири кейинчалик нима бўлади?
Қандай йўл тутса қизларининг ҳаётига азият етказилмас экан?
Вероника билан ҳарамга қайси қизни қўшиб киритишлари мумкин?
Бир қиз ўзи билан ҳарамга киритилса қолган саккиз нафар қизнинг ҳаётидан уйга қайтишда катта эҳтимол билан воз кечилиши аниқ.
Қизларнинг Самарқандга беталофот, зиён-заҳматсиз етиб келишлари учун қанчалар жон куйдирилиши кафтдек равшан бўлса, келажакдаги тақдирлари шунчалар мавҳум...
Андроний кўринишидан саҳоватли, меҳрибон инсон бўлиб кўрингани билан унинг кўнглида нималар борлиги ёлғиз Парвардигорга аён. Аҳир озмунча оқ-қорани таниб қолдим деб ўйлаган Вероника ҳам шунча йиллар ўзига яқин дўст, устоз, раҳбар деб билган Клавдий билан Адель хонимнинг асл башарасидан тасодиф билангина хабардор бўлиб қолмадими?
Ҳар ким ҳам бир гала қиз учун заҳмат кечиб жонини қийнамаса керак, айниқса уларнинг тақдирини ўзи истаган тарзда ҳал қилишга изн берилган бўлса...
Вероника сафар йўлининг ярмида ўзи билан ҳарамга ҳадя қилинадиган қизнинг таҳмин қилганидек Марья эканлигидан хабар топиб у қадар ажабланмади. Сабаби Марья хамроҳ қизлар ичида энг ёши, беғубори ва гўзали эди. Қолган қизлар Вероника билан тенгдош ёинки ундан икки-уч ёш катта эдилар. Вероника "Балки бу қизлар қисман бўлса-да, мен сингари маҳсус ҳарбий тайёргарликдан ўтган бўлишлари мумкиндир" дея уларни зимдан синади ва шу нарсага амин бўлди-ки, улар жисмонан соғлом ва лекин ҳарбий тарафдан ҳеч қандай тайёргарликка эга эмас эканлар...
"Мен сабаб Конраднинг ҳаётига нуқта қўйилгани етар,-изтироб билан ўйларди Вероника,-яна саккиз нафар қизнинг бевақт хазон бўлишига жим қараб тура олмайман"
Вероника сафар давомида қизларни қутқариш борасида турли режалар тузиб борди, токи энг маъқул режанинг ўзи қаршисидан чиққунига қадар.
Ўшанда Дашти Қипчоқ чўлларида иккинчи йигитни "Қора бева" қорақурти чақиб олганда, дод солиб думалаётган йигитга шошилган Верониканинг ёнига қизлар орасидан Анна исмли қиз чопиб келди. Унинг йигит учун куйиб-пишаётгани шундоққина юз-кўзидан маълум эди. Қиз ярадор йигитни бошини қучоғига олди-ю, паст овозда шивирлаб уни юпата бошлвди.
Верониканинг зийрак нигоҳлари кизнинг нигоҳининг жиққа ёшга тўлганини илғаб қолди. Йигит Вероника қилган муолажаа натижасида тинчланиб кўзлари уйқуга кетгач унинг атрофида кечгача парвона бўлган қиз пайдо бўлди.
- Кел, Анна...- шивирлади Вероника таваккал қилиб қизнинг кўнглига қўл солишни ният қилиб,- ҳавотир олма севгилинг ҳадемай кўрмагандек бўлиб кетади.
Анна жароҳат олган йигит Александрнинг бош тарафига оҳиста ўтириб унинг бир текис нафас олишига қулоқ тутиб кўнгли тинчиди шекилли Вероникага оҳиста жавоб қайтарди:
- У менинг севгилим эмас...
- Севгилинг эмас!? - ҳайрон бўлди Вероника
- Ҳа, - чўзиқ ҳўрсинди Анна,- Александр менинг укам. Бизга бу сафар учун анча тилла ваъда қилишганди. Бу тиллаларнинг бир қисми сафар олдидан тўланди ҳам... Аммо қолган қисмини олиш пешанамизга ёзилган бўлсагина насиб қилишини англаб турибмиз.
- Етиммисизлар?! - Вероника ўзини қизиқтирган саволларни жавобини олишга қизиқарди
- Йўқ... Кекса отамиз ва яна икки нафар синглимиз бор. Сафардан ишлаган пулларга ҳаётимизни қайта қурмоқчи эдик,- Анна шундай деб Вероникага илтижоли тикилди,- илтимос, укам иккимизни сиримизни сотиб қўйманг. Бизни сафар учун ёллаган Себастьянга бу ҳақда ҳеч кимга айтмаслик ҳақида сўз берганмиз.
- Яхши... - ўйланганча жавоб қайтарди Вероника,- фақат айт-чи бу сирдан мен тўртинчи бўлиб воқиф бўлдим шундайми, яъни сен, уканг, Себастьян ва мен.
Анна ерга қараб "йўқ" деган каби бош чайқади:
- Карвонда бизнинг қишлоқдан яна икки қиз кетмоқда, аммо улар ҳам оғзига маҳкам...
Вероника Аннанинг сўнгги сўзларидан қувониб кетди. Демак, ишониши мумкин бўлган одамлари сони яна иккитага кўпайар экан...
Ўзини яхши ҳис қила бошлаганинг иккинчи куни Александр Верониканинг ёнига яқинлашди.
-Сизга катта раҳмат, Вероника. Энди сиздан бир жон қарздорман.
Вероника Александрга маъноли тикилиб кулимсиради:
- Бир эмас, икки жон қарздорсан мендан.
-Тушунмадим?! -ҳайратини яширмади йигит,- қанақасига?!
- Қанақасига бўларди? -ҳотиржам жавоб қайтарди Вероника,- Аннани назарда тутяпман мен. Агар сенга бирор нарса бўлса ундан кўнглинг тўқ ҳолда тинчгина оламдан ўта олармидинг? Опанг ёш, гўзал...Кўпда ана шу гўзаллик инсон умрига зомин бўлиши ачинарли ҳолат агар билсанг..
- Анна кўнгилчанглик қилиб сиримизни очиб қўйгани чатоқ бўлибди, кутилмаган фалокат олдида ожиз қолибди. Биз бу сирдан уйга қайтгунча ҳеч кимни воқиф қилмаймиз деб келишгандик. Афсус...-надомат билан бош чайқади Александр.
- Баъзан бизга ёмонлик бўлиб кўринган воқеликлар ортида кутилмаган нажотимиз яширинган бўлиши мумкин.
- Шундай қилиб сиздан икки жон қарздормиз денг? Майли талабингизни айтишингиз мумкин, фақат бир шарт билан, сиримизни сиз ҳам маҳфий тутасиз...-қўлларини иложсиз ёйди Александр
-Яхши келишдик, - деди Вероника пайсалга солиб ўтирмай,- менга икки ишда ёрдам берасиз. Улардан бири айнан ўзингизни фойдангиз учун муҳимдир.
- Қўлимдан келса бажонидил,- йигитнинг самимийлигини унинг беғубор қарашларидан ҳам англаса бўлар эди.
-Унда яхшилаб эшит! -Вероника ўзи тақдири учун қайғураётган қизлар масаласини Александрга батафсил тушунтирди,- сен,-деди у гапининг оҳирида,- сўзларимга ишонмай барини Андронийга бориб етказишинг мумкин. Аммо шуни яхши бил-ки, Андроний мен ҳақимда биронта ҳам мустақил қарор чиқара олмайди, демакким мен бемалол Самарқандга етказилиб бораман ва ҳукмдор саройига киритиламан. Аммо сен ўзинг билишинг керак бўлмаган сирга эга чиққанинг учун бошингдан бевақт жудо этилишинг ҳеч гапмас.
- Нима учун мен сизга ишонишим керак? Нима мақсадда бизга ёрдам беришингиз керак? Шу масалага ҳеч тушуна олмаяпман?!
- Бунинг икки сабаби бор,- бамайлиҳотир жавоб қайтарди Вероника, - биринчидан сизга ёрдам берганим эвазига иккинчи тилагим, яъни ёрдамни айнан сиздан сўрамоқчиман.
Иккинчидан эса гулдек қизларнинг мен сабаб бевақт хазон бўлишларига шунчаки томошабин бўлиб туролмайман.
- Хўп яхши,- бироз ўйланиб жавоб қайтарди Александр,- мен нима иш қилишим керак?
Вероника чуқур тин олди:
- Бу ишни бир ўзинг эплашинг даргумон. Сен ўзингга яна бир ишончли шерик топишинг керак. Агар уч киши бўлсаларинг янада яхши бўларди. Хуллас, қизларга қандай ҳукм чиқаришмасин бу ишни шаҳарда амалга оширишмайди. Энг қулай йўли одамзоддан ҳоли бирон бир жой. Сен шерикларинг билан карвон эгалари ана шундай ҳоли жойга етиб боргунча қизларни улар қўлидан озод қилиб яшириб улгуришингиз керак. Бунинг учун балки ўзингизни гумондан ҳоли қилиш мақсадида қизларни қароқчилар ўғирлаб кетган қилиб кўрсатишингиз керак бўлар. Орадан маълум вақт ўтгач эса ўзингиз учун ҳам ана шундай томоша уюштириб кўздан ғойиб бўлишингиз мумкин.
- Шунақа томоша қўйиб ўтирмай қизларни олиб бир йўла жуфтакни ростласак нима бўлади? - кўзларидан ўт чақнади Александрнинг
- Нима бўлади?! Эшит унда?! Агар сиз бу ерда қизлар билан тинчгина, зим-зиё кўздан ғойиб бўлсангиз, Андроний ва Себастьянларнинг кўнглида шубҳа уйғотасиз. Шунда улар сизларни излаш, қўлга тушуриш чорасини кўришлари мумкин. Элчилик мавқеидан фойдаланиб бу ҳақда Самарқанд ҳукмдорининг ўзи ёки ишончли вакилларидан ҳам ёрдам сўрашлари мумкин. Ҳар икки ишни қилмаган тақдирларида ҳам ватанга қайтишгач оила аъзоларингиздан ўч олиб аламдан чиқишлари эса тайин масала.
Хуллас, бу ишни яхшилаб ўйлаб кўриб, пишириб, умумий бир қарорга келиб олишимиз учун вақт ҳали етарли.
- Қизларни олиб кетишга кетамиз-ку, аммо уларни таъминлаш учун етарли маблағни қаердан оламиз?
-Маблағ масаласида ташвиш чекма,- йигитни тинчлантирган бўлди Вероника,- сизларга етарли тиллони ўзим бераман. Энди эса ортингга қайт, карвондагилар шабҳаланиб ўтиришмасин.
Йигит "хўп* дегандек билинар-билинмас бош силкиди-ю, изига қайтди.
Александр билан бўлган илк келишувдан икки ярим ой ўтиб Вероника Самарқандга етиб келган карвон ичида Анна ва унинг акасидан ташқари яна уч нафар йигитнинг ишончига кира олган эди. Ортиқча гап-сўз урчимаслиги учун қолган қизлар ўртадаги сирдан воқиф қилинмадилар. Верониканинг кўрсатмаси билан қизлар қутқариладиган кун карвондагиларнинг барчаси таомга қўшиб бериладиган кучли уйқу дори билан карахт қилиб уҳлатиб қўйиладиган бўлди...
Карвон Самарқандга яқинлашганда Вероника Александрга кичиккина ҳамёнчада қуритилган гиёҳ тутқазди:
- Бунинг бир чимдими йигирмата кишини бир ярим кунга эс-ҳушидан айиради, тошдек қотиради . Икки чимдими эса қирқ кишини. Фақат, эҳтиёт бўласан. Агар икки чимдимини йигирма кишига ичириб қўйсанг борми, уларнинг ярмидан кўпи қайта уйғонмаслиги мумкин.
- Опа,-деди Александр Вероникага эҳтиром билан,- энди иккинчи шартингиз бўйича топшириғингизни беринг. Керак бўлса унга ҳам тайёргарликни бошлайлик.
- Иккинчи шартим шуки... -чуқур тин олди Вероника,- ўзингиз ва ўзаро бир-бирингизни авайлаб Ватанга соғ ва саломат етиб олинг! Мен Ватанимни қанчалик яхши кўрсам сизларни ҳам шунчалик яхши кўрдим. Эҳтимол бу Ватаним учун қилган энг сўнгги яхшилигимдир...
Ватанга қайтгач эса "Қора марварид" ҳақида сўз кетса "У ўз Ватанини чин дилдан севган" деб қўярсиз...
- "Қора марварид" ?!
Опааа!-кўзлари катта-катта очилди Александрнинг,- ахир... Ахир Сиз дардида куйиб-ёнган ўша Ватаннинг тирик афсонасисиз-ку? Мен сизнинг қаҳрамонликларингиз ҳақда эшитиб ёшингизни энг камида ўттиз бешларда деб ўйлардим. Нима учун дастлабки суҳбатимизда ўзингизни таништирмадингиз? Ахир мен...
- Кўрдингми, исмимни эшитиб қанчалик ҳаяжонга тушяпсан,- жилмайди Вероника,- ўша вақт кимлигимни айтсам, севиб қолиб бошимга бало бўлар эдинг?!
- Бу гапингиз рост, опа...- Вероникага жавобан кулимсиради Александр,- сизни анчадан буён ғойибона севишим рост.
- Ана айтмадимми? Яқинда йигирма бир ёшга тўлганимни билганингда эса бутунлай ҳушингни йўқотишинг ҳеч гап эмас экан-да?
- Йигирма бир ёш?! Шугина ёшда шунча қаҳрамонлик?! - овози титради Александрнинг,- опааа! Илтимос, ҳукмдор ҳарамига кирманг! Биз билан уйга қайтинг?! Карвондан шарт ажраймиз-у, алоҳида гуруҳ бўлиб ватанга қайтамиз. Сиз Ватанимизнинг қалбисиз, юрагисиз! Сизни бу нотаниш ўлкаларга ташлаб кетолмаймиз. Сиз бунга муносиб эмассиз...
Жон, опааа...
Сиз ўз Ватанингизга кераксиз...
Ватанимизга кераксиз... - Александрнинг кўнгли бузилиб, қўллари мушт бўлиб тугила бошлаганди.
Вероника маҳзун жилмайди:
- Сенингча мен бу ишларни Ватаним учун қилмаяпманми? Менинг Ватаним шаъни бир-икки манфур бандаларнинг ҳакалак отган нафси учун поймол бўлиши керак эмас. Мен ҳукмдор саройига киришим ва у ерни мендан аввал келиб нафс учун ўргимчак тўрини тўқиб ташлаганлардан холос қилишим керак. Шу йўл билан мени бу ерга жўнатган бир гала ҳиёнатчиларнинг ҳам жазосини берган бўламан. Давомини эса вақт кўрсатади.
Александр, сенга бир дона ўгит айтаман, уни доимо ёдингда сақла! Ҳеч қачон ғирром ўйнама! Ҳатто мажбур бўлиб қолсанг ҳам... Инсонлар ортидан тузоқ қўйма. Бу дунёда ҳам, нариги дунёда ҳам фақат ҳалол ўйнаганлар ютади ва мукофотини олади!
- Хўп, опа! -ўнг тиззасини хиёл букиб қўлини юрагига мушт қилиб қўйди Александр,- бари сиз айтгандек бўлади. Биздан ҳавотир олманг! Фақат... фақат ўзингизни асрашга ваъда берсангиз бўлгани..
- Ваъда бераман,- қатъият билан шивирлади Вероника,- ишни оҳирига етказмагунча ўзимни асрашга ваъда бераман...
-Нисо она,- Яҳё Мирзо навбатдаги келишида набираси Нурижаҳонни тиззасига олиб эркалатар экан Хайринисо онага сокин овозда савол ташлади,- нима дейсиз, бу қиз Музаффарим бирлан тақдир йўлларини боғлашга кўнарми эркан?
- Бу иш...-чуқур тин олди Хайринисо она,- ҳар икки ёшнинг ўртасиндағи гап. Янаям тўғрироғи Музаффарнинг қўлинда қолғон масала. Билсангиз аёл киши эркакдин улкан муҳаббат истайдир. Муҳаббат ва дилға яқин ширин сўз биланғина аёл юрагини маҳв этмак мумкин. Айниқса Ойишаға ўҳшаш ғурури баланд юрак эгасининг.
-Мен ҳам Ойишанинг айнан ана шу табиати учун Музаффар Алиға муносиб кўриб туриб эдим. Биласиз, Музаффар қолғон ака-укаларининг орасида энг шижоатлиси. Вазирнинг ўғли эрса-да, шаҳзодалардин қолишмай йигирма олти ёшинда катта қўшинга саркарда этиб тайинлонди. Мана тўрт ой ичинда барча кўзланган истеҳкомни ишғол қилиб Ватанға исми жисмиға мос равишда музаффар бўлуб қайтмоқда.
Она...
Энди Музаффар тўғрисинда талай гап-сўзлар урчимоғи тайин
Бир тарафда ҳасадгўй ғанимлар адовати, бошқа тарафда Музаффарни суюб қўллаб-қувватловчи авом муҳаббати. Музаффарнинг ёнинда ана шу дамларда уни қўллаб турғувчи бир ишончлиғ ҳаммаслаги , ишонғон одами бўлишини жуда истар эрдим. У Музаффарнинг нафақат дўсти балки кўнгил қўйғон аёли бўлса ундин ҳам яхши эрди. Мен бу ўринға муносиб дея фақат Ойишанигина кўраётурмен. Бу қиз келғониға ҳадемай бир ярим йилдин ортиқ вақт тўладур, бироқ шу пайт ичинда нафақат ҳаётимиздин, балки кўнглимиздин ҳам жой олиб улгурди...
-Мирзо,-сўлғин юзлари ёришиб кулимсиради Хайринисо она,- ёдингиздаму Ойиша саройдин чиқиб кетгунга қадар у ерда неча йиллардин буён ўрнашиб олган икки нафар ҳуфяни боплаб адабини берғони?
- Ҳа она,- мийиғида кулимсиради Яҳё, Мирзо,- Ойиша уларни фош қилмаса биз бурнимиз остида не бўлаётғонини билмай юраверар эканмиз. Аммо у кезлари айғоқчиларди фош қилғон Ойиша эканлиғини билмаб эрдимиз.
- Ўзича бир муғамбир бу қиз. Ёдингиздаму ўзиға чаёнўт ёрдамида алдамчи яра тошириб саройдин қочиб чиқишға ҳаракат қилғони. Ўшанда яхши ҳам-ки сизнинг ёдингизға чаёнўт ҳақида сўзлаб берган ҳикояларим келиб қолғони. Шул сабаб сиз Ойишани аввал пойтаҳт чеккасидағи ҳовлингиз, сўнг эрса бул ерға жўнатиб юбормиш эдингиз. Аммо Ойиша ул вақтгача ўзи билан алоқаға чиққан ҳуфяларнинг суробини тўғри қилиб улгурғон эркан. У ҳуфяларга "Сизларға Ватандин атай келтурдум" дея ичғондин сўнг бир неча кун ўтиб таъсир қиладиғон кукун берғон.
- Она, шунча вақтдан буён у кукун сирини менға айтмадингиз-а? -Хайринисо онага тагдор нигоҳ ташлади Яҳё Мирзо.
Хайринисо она кулимсиради:
- Э сўраманг Мирзом. Ҳай майли айтсам айтай. Балки қачондир сизға асқотиши мумкин бу маълумот ҳам. Бу кукундин димлама қилиб ичса дарди суст бўлиб қийналаётғон аёлнинг тўлғоғи кучайиб тезроқ кўзи ёрийдур.
Ўша эркаклар умриларида биринчи бор тўлғоқ азоби нима эрканлигини Ойиша сабаб билиб олишғон ўшанда.Мен ундан "Ойиша, нима учун уларга бу кукунни бердинг?" десам, "Тўлғоқ азобидаги ҳар бир аёл ўз она тилисинда дард чекадур, онасини чақирадур, шояд булар ҳам ўз тилида фарёд уриб шу йўл билан фош бўлишса дея умид қилғон эрдим" деганди. Хуллас ҳуфялар шу йўл билан қўлға тушғонлари ажаб.
Мен Ойишадин "Алар Ватандошларинг бўлса, аларни кўзинг шундоқ осон қийди қўйдими?" дея яна сўрадим. У бўлса "Алар менға ҳиёнат қилғонларнинг дўст-малайлари. Душманимнинг дўстлари мен учун душман. Қолаверса биравни юртиға нафс илинжида кириб айғоқчилик қилиб тинчини бузғон , тузини ичиб тузлиғига тупурадиғон мунофиқларнинг жазоси шу!" деди.
-Ким не деса десин-у, бироқ шу қиз сизға жуда ўҳшайдур,-чуқур тин олди Яҳё Мирзо,- ҳақиқат, адолат борасидағи гап-сўзлари ҳам, дунё қараши ҳам...
- Айтғонча, Саодат Бахт Бегимнинг соғлиқлари жойидами? Андак тоблари йўқ деган хабар эшитиб эдим .
- Она, бир вақтлар Ойиша билан бирға саройға келғон қиз захарланиб ўлдирилиб эди. Ўшанда маҳфий суриштирув ишлари олиб бориб айбдорни ҳам топиб эдим. Биласизми у ким эрди?
- Айтсангиз биламан-да, Мирзом,- Хайринисо она Яҳё Мирзога қизиқсиниб тикилди,-бироқ аминман-ки бу ишларнинг бошинда маликаларнинг бирлари турғони аниқ.
- Сиз кўп нарсаларни тўғри фаҳмлурсиз,-деди Яҳё Мирзо Хайринисо онага мулозамат билан сўз қотиб,- ҳа, ўшал ажам қизининг ўлумида сарой маликаларининг бирининг қўли борлиғи рост эркан. Кимлигини билсангиз эса сизнинг-да ҳайратда қолишинғиз тайин. Хулласи калом Ойишанинг дугонаси бўлғон ўшал қизни Саодат Бахт Бегимнинг буйруғига кўра заҳарламиш эрканлар ва бор айбни ҳукмдоримизнинг аёллари Ҳадича бегимга ағдариш пайидан бўлмишлар.
- Астағфируллоҳ,- ўтирган ўрнида кўрпача қатини беихтиёр букди Хайринисо она,- бу Саодат Бахт Бегимга не учун керак бўлғон эркан?
- Не учун бўларди, она? Бир ёқда тож-у тахт васвасаси, бир ёқда эрса кундошлиқ алами, рашк олови,- Яҳё Мирзо ўйчанлик билан сўзида давом этди,- биласизми, она? Мен ҳукмдоримиз Саодат Бахт Бегимға қаттиқ муҳаббат қўйғонлиқларидин у аёлни қолғон маликалардин бошқача тасаввур қилиб эдим, яъни ақллиқ, мушоҳадалиқ, бир ишни ўйлаб қиладиғон деб ўйлабмен. Бироқ...
Саодат Бахт Бегим аслида аввал бошдин ҳар икки қизни захарлашни ихтиёр қилғон экан. Шу йўл билан у бир ўқ ила икки қуёнди урмакни истағон. Ҳам ҳукмдор ҳарамиға кириб унинг меҳрини қозониши мумкун бўлган икки қиздин қутилмак, ҳам саройда ўзғача мартабаға эга Ҳадича Бегимни обрўсизлантириш. Бироқ бахтға қарши Ойиша захарланғон егулик билан таомланмағон. Яна ўз ҳолиға тез орада ўша ярали тошма воқеасини ўйлаб топиб саройдин чиқиб кетиш эвини қилғон.
- Аммо нечук шунча ишлар бўлғониға қарамай Саодат Бахт Бегим шу вақтға қадар жазоланмади?- ҳайрон бўлиб сўради Хайринисо она,- бунинг сабабини не дейсуз?
- Мен сизға яқинда ҳукмдоримиз ақлли аёлға кўнгул қўйғон бўлсалар керак деб эдим-а? Айнан ана шу гумонда янглишмағон эканмен. Саодат Бахт Бегим ўзига келиши мумкун бўлғон барча изларни устамонлиқ билан йўқотиб, барча айбни Ҳадича бегим ва унинг қизи Хонзода Султонға борадиғон қилиб тўғрилаб қўйғон экан.
Мен ҳам Ҳадича Бегим ва Хонзода Султонға бормиш барча изларни орадин олиб ташлаш ҳаракатиға тушдим ва бу ишларнинг уддасидин чиқдим ҳам. Шунда Саодат Бахт Бегим мени ўз ҳузуриға чақиртириб бўлуб ўтғон ишларни ҳукмдоримизға етказмаслиғимни, минбад бундай ишларни қайтиб қилмаслиғини ўтинуб сўраду. Акс ҳолда боши кетса ҳам Ҳадича Бегимға қасд қилишда давом этишини айтуб менға таҳдид қилди. Мен ўйлаб кўруб унинг шартиға кўнган бўлдим, зеро қўлумда Саодат Бахт Бегимни кирдикорларини фош қиладиғон ҳеч бир маълумот қолмағон эди, шунингдек шул йўл бирлан Ҳадича Бегим ва унинг фарзандларининг муҳофаза қилмоғим мумкун бўлур эрди. Мен Бегимға "хўб" дедим-у, аммо уни зимдин кузата юрдим
Орадин кўп ўтмай ҳукмдоримиз фатҳ сафаридин қайтиб келдилар. Алар билан саройға яна янги бир канизак кириб келди. Бу канизак эмдигина ўн олтини қаршилагон беҳад дилбар қиз эркан. Турғон гапки Саодат Бахт Бегим ўз-ўзидин суюкли аёл лавозимидин четға сурилди. Сарой аёллари орасида эса яна фитна урчиди. Мана орадин фурсат ўтуб навбат Саодат Бахт Бегимга келмиш. Қилғонлари бошиға қайтиб ани-да устамонлиқ билан захарламишлар. Бош айбдор эса ҳамишадагидек яширин...
- Ҳаа... Исми Ҳақ бўлғон Яратган эгам ҳақни ноҳақдин ажратмай қўймас...-сокин овозда ўзига ўзи гапирган каби Мирзонинг сўзларига хулоса ясаган бўлди Хайринисо она ва кўп ўтмай юзи ёришиб ҳамсуҳбатига юзланди,- бизнинг гўзал юзли қизалоғимизнинг отаси нуоидийдасининг ҳузуриға тез фурсатларда келиб қолурми эркан?
- Ҳаа, -деди набирасига қараб жилмайганча Яҳё Мирзо,- Музаффар Али бир ойнинг нари берисинда шул ерда бўлуб қоладур ин шаа Аллоҳ...
- Ин шаа Аллоҳ...- орзумандлик билан такрорлади Хайринисо она,- ани барчамиз хўб соғиндиқ...
Яҳё Мирзо таҳмин қилганидек Музаффар Али бир ойдин сўнг кўшкда бўй кўрсатди. Кўшк айвонида Алининг истиқболига пешвоз чиққан Ойиша қўлидаги Нурижаҳонни аста ерга қўйди:
- Отанг келди, қизалоғим... Борақол...
-Отааа!
Нурижаҳон митти қўлчаларини ёйганча кийимларидаги мунчоқчаларини шилдиратиб Музаффар Али томонга югуриб кела бошлади
- Қизииим! - Музаффар Али тиз чўкканча қизига қучоқ очди,- қизалоғим ўзимнинг...
Музаффар Али Нурижаҳонни маҳкам бағрига босди:
- Қизалоғим ўзимнинг, катта қиз бўлибдур...
- Ассалому алайкум,- Ойиша оҳуникидек чиройли кўзлари майин кулганча Музаффар Алиға салом бераркан,-хуш келибсиз, Али...
Музаффар қизини қучганча аста бўй ростлади:
- Ваалейкум ассалом Ойиша... Вақтинг хуш ўтсун...Қизим сизларни қийнаб қўймадиму?
- Йўқ...-жилмайди Ойиша,- Нурижаҳон жонимизга ҳузур бўлди билсангиз,- у шундай деб қўли билан ичкарига ишора қилди,-марҳамат, онамиз сизни хоналарида кутмоқдалар...
* * *
- Куз ҳам оҳирлаб қолғониға қарамай ҳаво ҳамон ёқимли илиғ,- деди Музаффар Али таомланиб бўлишгач, - руҳсат берсангиз мен қизим билан боғни бир айлануб келсам.
Ойиша Хайринисо онага нигоҳларини бир зум қадади-ю, ундан нималарнидир уққан каби тараддудга тушди:
- Мен тезда сизга Нурижаҳонни кийинтириб тайёр қилиб бераман.
-Ўзинг ҳам биз билан бирға юр, Ойиша. Уччовимиз бирға сайр қилайлуқ.
- Онам, онам билан бирға борам...- Нурижаҳон қувончдан турган ерида сакрай бошлади.
-Борақол, қизим,- қўли билан Ойишага ишора қилди Хайринисо она,- аларнинг сазасини ўлдурма...
Ойиша Нурижаҳонни бағрига босиб олганча йўлга тушган Музаффар Али билан ёнма-ён қадам ташлар экан аста сўз қотди:
- Нурижаҳон сизни ҳўб соғинган эди. Келганингиз яхши бўлди. У ҳар куни "Отам қачон келади?" деб сўраган каби "Отам, отам" дегани деган эди.
Музаффар Али елкасига бош қўйиб олган қизининг юзидан оҳиста ўпар экан Ойишадан:
- Соғинган фақат Нурижаҳонми? -дея сўради,- сен-чи? Дўст бўлиб мени соғинмадингму? -дея савол ташлади.
- Албатта дўст бўлиб соғиндим,-деди сокин овозда Ойиша,-сизни барчамиз соғиндик.
Ойиша ўйга толганча бир-бир қадам босар экан Нурижаҳон унинг бошига ёпиб олган ёпинчиғини қўлчаси билан тортиб олди:
- Онааа...
Ойишанинг ёпинчиғи бошидан сирғалиб тушди:
- Вооой...- у қўлларини беихтиёр сочларига олиб борди.
Ойишанинг тун қуюқлигидек қоп-қора товланган сочлари елкаси билан битта бўлиб бели томон илондек ўрмалаб тушди.
Музаффар Али ҳамиша ўраниб юрадиган Ойишани хушсурат деб билар эди-ю, бироқ бу қадар соҳибжамол дея ўйламаган эди. Йигит қизнинг ҳусни жамолига маҳлиё бўлиб ҳушидан айрулгудек тош қотди. У Ойишанинг кўзларига шу қадар девонавор тикилди-ки, қиз ҳам турган жойида бор ихтиерини йигитга бой берган каби гап- сўзсиз турар эди.
Музаффар Али Нурижаҳонни ерга авайлаб кўйди-ю, Ойишанинг елкасига тушган ёпинчиғини олиб сочларига ёпди:
- Қизимнинг онасиға кўзи тушғон ҳар бир нарса ва кимсаға рашким баланд менинг...- шивирлади Музаффар Али Ойишанинг юзига юзини яқинлаштирганча, сўнг бир дунё муҳаббат билан қўшиб қўйди,- у жонли бўладурму, жонсизму фарқи йўқ. Сенға бошқача назар солса қўлимдин омон чиғмас...
Ойиша қаршисида турган тик қоматли, кенг елкали, кўзлари шижоат билан боқиб турган кўркам йигитга эътироз билдирмади.
У бир неча ойлардан буён ўзини қийнаб келган саволга айни дамда "Ҳа!" дея жавоб бериш қарорини қабул қилган эди...
Уч кундан сўнг Музаффар Али Ойишани ўз никоҳига олди...
Орадан беш ой муддат ўтди...
- Ойиша! Мен сенға нима деб эдим!?-Музаффар Алининг сўз оҳангида танбеҳ беришдан кўра меҳр туйғуси мўлроқ эди.
- Нима деб эдингиз?- Ойиша пешонасидаги реза-реза терни артар экан мулойим жилмайди
- Бундин буёғига ўзингни асра деғоним ёдингдан чиғдиму? Сен бўлсанг эртадан кечға қадар тиним билмайсен? Ҳеч йўқ эрса кичкинтойға раҳминг келсун,- Музаффар Али Ойишанинг қорнига ишора қилди.
Ойиша эрига муҳаббат тўла кўзлари билан нигоҳ ташлади:
- Ҳавотир олманг, мен ўзимни ҳар қачонгидан ҳам яхши ҳис қиляпман. Бугун пешинга узоқ ўлкалардан келган савдогарларни меҳмон қиламан деганингиз учун ош-овқатга ўзим ҳам бир қарай деган эдим.
- Ҳаа меҳмонлар ҳадемай келиб қолурлар,- Музаффар Али Ойишанинг ёнига яқинлашиб у тайёрлаётган таомларга назар ташлаб кўнгли тўлди,-Ойиша, ҳадемай пойтахтга кўчадиғон кўринамиз?
- Нима учун? - зумда зилолдек тиниқ юзларига ташвиш кўланка солди Ойишанинг,- аҳир бу жойларга жуда ўрганиб, яхши кўриб қолган эдим...
- Ҳазрати ҳукмдоримиз мени ўз ёнларида бўлмоғимни истаяпдурлар. Улар менинг лавозимимни ошириб саройдағи муҳим вазифалардан бирини юкламоқни ихтиёр қилғон чиқарлар. Бугунги меҳмонлар ҳам шул важдин келмишлар. Ҳукмдоримиз отам ва менға Константинополь шаҳридин келғон элчилар гуруҳиндағи савдогарларни алоҳида қуюқ меҳмон қилишни тайинламишлар. Улар бу ўлка инсонлари бирлан ташқи савдо алоқаларини мустаҳкамлаш тадоригиға тушғон чиқарлар.
"Константинополь" сўзини эшитиб Ойишанинг оёғларидан мадор қочган эди.У ўз аҳволини Музаффар Алига ҳарчанд билдирмасликка ҳаракат қилишига қарамай, эр аёлидаги ҳолатни зумда пайқади:
- Не учундир рангинг оқариб кетди, Ойиша?! Ҳа-я, савдогарлар сенинг юртингдин эканлиғи хаёлингни фаромуш қилди-му? Мен улар билан ҳали туззукроқ танишғоним ҳам йўқ. Агар алар яхши инсонлар бўлса сенға-да меним ҳузуримда кўришмакға ижозат бермоғим мумкун эрур...
- Йўқ истамайман,- заифгина бош чайқади Ойиша ,- йўқ...
- Ихтиёринг...- Музаффар Али ҳасмининг эндигина эт олган яраси қайтадан тирналганини ҳис қилиб юраги эзилди,- юр сени хонамизға кузатиб қўяй. Бироз дам олмасанг бўлмайдиғон чиқар...
Музаффар Али айтган меҳмонлар мўъжалланган вақтга етиб келишди. Баҳорнинг сўлим ҳавосида кўшк айвонига солинган дастурхон атрофидан жой олган савдогарларни хонасидаги дарпарда четини қайириб кузатаётган Ойишанинг ранги қув ўчиб кетди:
- Савдогарлар бошлиғи Стефан эди!
Бу ўша бир вақтлар Ойиша (Вероника) билан бир майдонда, бир сафда ёнма-ён, елкама-елка от сурган, қилич сермаган Стефан эди...
Конрад ва Верониканинг содиқ дўсти, қуролдоши, қисматдоши- Стефан...
- Бугун меҳмонлар кўшкимизда тунаб қолишадиғон бўлишди,-деди Музаффар Али орадан вақт ўтиб Ойишадан хабар олишга ичкарига кирганда,- хизматчилар учун уларға тўрдаги хонани тайёрламакни буюрдим. Ойиша,-у аёлига яқинлашиб унинг ғунча каби нафис юзини ўзи томонга бурар экан,- соғлуқинг яхшиму? Не учундур юзларинг оппоқ оқаруб кетибдур? Тобинг йўқму?
Ойиша оҳиста ўрнидан туриб бошини эрининг кўксига қўйди:
-Мен яхшиман, ҳавотир олманг... Шунчаки...
- Нима шунчаки? -Ойишанинг шаҳло кўзларига диққат билан тикилди Музаффар Али,- айт не бўлду?
Ойиша эрининг бақувват қўлини ушлаб аста қорнига қўйди:
- Бу бола отаси каби забардаст саркарда бўладими дейман, ҳалитдан тепкиси жангчиларники сингари аччиқ...
- Болам тепуняптиму, Ойиша? -кўзлари чарақлаб кетди Музаффар Алининг,- иее, ана яна тепин-ду?! Ойиша, ростдин ҳам бу гўдакнинг тепкису бирам залворли?! - Музаффар Али энгашиб бўлажак фарзандига шивирлади,- болам, ундай шўҳлуғ қилиб онангни кўп қийноб қўймағин...
- Бу ерда узоқ қолиб кетдингиз? -жилмайди Ойиша,- энди бориб меҳмонлардан хабар олинг, яна уларга нисбатан ҳурматсизлик бўлмасин.
- Ҳўб... - Музаффар Али Ойишанинг сўзларига тезда кўнақолди, у эшик тарафга юрар экан бирдан ортига ўгирилиб изига қайтди. Али Ойишанинг ўнг юзидан меҳр билан бўса олар экан шивирлади:
-Нисо она,- Яҳё Мирзо навбатдаги келишида набираси Нурижаҳонни тиззасига олиб эркалатар экан Хайринисо онага сокин овозда савол ташлади,- нима дейсиз, бу қиз Музаффарим бирлан тақдир йўлларини боғлашга кўнарми эркан?
- Бу иш...-чуқур тин олди Хайринисо она,- ҳар икки ёшнинг ўртасиндағи гап. Янаям тўғрироғи Музаффарнинг қўлинда қолғон масала. Билсангиз аёл киши эркакдин улкан муҳаббат истайдир. Муҳаббат ва дилға яқин ширин сўз биланғина аёл юрагини маҳв этмак мумкин. Айниқса Ойишаға ўҳшаш ғурури баланд юрак эгасининг.
-Мен ҳам Ойишанинг айнан ана шу табиати учун Музаффар Алиға муносиб кўриб туриб эдим. Биласиз, Музаффар қолғон ака-укаларининг орасида энг шижоатлиси. Вазирнинг ўғли эрса-да, шаҳзодалардин қолишмай йигирма олти ёшинда катта қўшинга саркарда этиб тайинлонди. Мана тўрт ой ичинда барча кўзланган истеҳкомни ишғол қилиб Ватанға исми жисмиға мос равишда музаффар бўлуб қайтмоқда.
Она...
Энди Музаффар тўғрисинда талай гап-сўзлар урчимоғи тайин
Бир тарафда ҳасадгўй ғанимлар адовати, бошқа тарафда Музаффарни суюб қўллаб-қувватловчи авом муҳаббати. Музаффарнинг ёнинда ана шу дамларда уни қўллаб турғувчи бир ишончлиғ ҳаммаслаги , ишонғон одами бўлишини жуда истар эрдим. У Музаффарнинг нафақат дўсти балки кўнгил қўйғон аёли бўлса ундин ҳам яхши эрди. Мен бу ўринға муносиб дея фақат Ойишанигина кўраётурмен. Бу қиз келғониға ҳадемай бир ярим йилдин ортиқ вақт тўладур, бироқ шу пайт ичинда нафақат ҳаётимиздин, балки кўнглимиздин ҳам жой олиб улгурди...
-Мирзо,-сўлғин юзлари ёришиб кулимсиради Хайринисо она,- ёдингиздаму Ойиша саройдин чиқиб кетгунга қадар у ерда неча йиллардин буён ўрнашиб олган икки нафар ҳуфяни боплаб адабини берғони?
- Ҳа она,- мийиғида кулимсиради Яҳё, Мирзо,- Ойиша уларни фош қилмаса биз бурнимиз остида не бўлаётғонини билмай юраверар эканмиз. Аммо у кезлари айғоқчиларди фош қилғон Ойиша эканлиғини билмаб эрдимиз.
- Ўзича бир муғамбир бу қиз. Ёдингиздаму ўзиға чаёнўт ёрдамида алдамчи яра тошириб саройдин қочиб чиқишға ҳаракат қилғони. Ўшанда яхши ҳам-ки сизнинг ёдингизға чаёнўт ҳақида сўзлаб берган ҳикояларим келиб қолғони. Шул сабаб сиз Ойишани аввал пойтаҳт чеккасидағи ҳовлингиз, сўнг эрса бул ерға жўнатиб юбормиш эдингиз. Аммо Ойиша ул вақтгача ўзи билан алоқаға чиққан ҳуфяларнинг суробини тўғри қилиб улгурғон эркан. У ҳуфяларга "Сизларға Ватандин атай келтурдум" дея ичғондин сўнг бир неча кун ўтиб таъсир қиладиғон кукун берғон.
- Она, шунча вақтдан буён у кукун сирини менға айтмадингиз-а? -Хайринисо онага тагдор нигоҳ ташлади Яҳё Мирзо.
Хайринисо она кулимсиради:
- Э сўраманг Мирзом. Ҳай майли айтсам айтай. Балки қачондир сизға асқотиши мумкин бу маълумот ҳам. Бу кукундин димлама қилиб ичса дарди суст бўлиб қийналаётғон аёлнинг тўлғоғи кучайиб тезроқ кўзи ёрийдур.
Ўша эркаклар умриларида биринчи бор тўлғоқ азоби нима эрканлигини Ойиша сабаб билиб олишғон ўшанда.Мен ундан "Ойиша, нима учун уларга бу кукунни бердинг?" десам, "Тўлғоқ азобидаги ҳар бир аёл ўз она тилисинда дард чекадур, онасини чақирадур, шояд булар ҳам ўз тилида фарёд уриб шу йўл билан фош бўлишса дея умид қилғон эрдим" деганди. Хуллас ҳуфялар шу йўл билан қўлға тушғонлари ажаб.
Мен Ойишадин "Алар Ватандошларинг бўлса, аларни кўзинг шундоқ осон қийди қўйдими?" дея яна сўрадим. У бўлса "Алар менға ҳиёнат қилғонларнинг дўст-малайлари. Душманимнинг дўстлари мен учун душман. Қолаверса биравни юртиға нафс илинжида кириб айғоқчилик қилиб тинчини бузғон , тузини ичиб тузлиғига тупурадиғон мунофиқларнинг жазоси шу!" деди.
-Ким не деса десин-у, бироқ шу қиз сизға жуда ўҳшайдур,-чуқур тин олди Яҳё Мирзо,- ҳақиқат, адолат борасидағи гап-сўзлари ҳам, дунё қараши ҳам...
- Айтғонча, Саодат Бахт Бегимнинг соғлиқлари жойидами? Андак тоблари йўқ деган хабар эшитиб эдим .
- Она, бир вақтлар Ойиша билан бирға саройға келғон қиз захарланиб ўлдирилиб эди. Ўшанда маҳфий суриштирув ишлари олиб бориб айбдорни ҳам топиб эдим. Биласизми у ким эрди?
- Айтсангиз биламан-да, Мирзом,- Хайринисо она Яҳё Мирзога қизиқсиниб тикилди,-бироқ аминман-ки бу ишларнинг бошинда маликаларнинг бирлари турғони аниқ.
- Сиз кўп нарсаларни тўғри фаҳмлурсиз,-деди Яҳё Мирзо Хайринисо онага мулозамат билан сўз қотиб,- ҳа, ўшал ажам қизининг ўлумида сарой маликаларининг бирининг қўли борлиғи рост эркан. Кимлигини билсангиз эса сизнинг-да ҳайратда қолишинғиз тайин. Хулласи калом Ойишанинг дугонаси бўлғон ўшал қизни Саодат Бахт Бегимнинг буйруғига кўра заҳарламиш эрканлар ва бор айбни ҳукмдоримизнинг аёллари Ҳадича бегимга ағдариш пайидан бўлмишлар.
- Астағфируллоҳ,- ўтирган ўрнида кўрпача қатини беихтиёр букди Хайринисо она,- бу Саодат Бахт Бегимга не учун керак бўлғон эркан?
- Не учун бўларди, она? Бир ёқда тож-у тахт васвасаси, бир ёқда эрса кундошлиқ алами, рашк олови,- Яҳё Мирзо ўйчанлик билан сўзида давом этди,- биласизми, она? Мен ҳукмдоримиз Саодат Бахт Бегимға қаттиқ муҳаббат қўйғонлиқларидин у аёлни қолғон маликалардин бошқача тасаввур қилиб эдим, яъни ақллиқ, мушоҳадалиқ, бир ишни ўйлаб қиладиғон деб ўйлабмен. Бироқ...
Саодат Бахт Бегим аслида аввал бошдин ҳар икки қизни захарлашни ихтиёр қилғон экан. Шу йўл билан у бир ўқ ила икки қуёнди урмакни истағон. Ҳам ҳукмдор ҳарамиға кириб унинг меҳрини қозониши мумкун бўлган икки қиздин қутилмак, ҳам саройда ўзғача мартабаға эга Ҳадича Бегимни обрўсизлантириш. Бироқ бахтға қарши Ойиша захарланғон егулик билан таомланмағон. Яна ўз ҳолиға тез орада ўша ярали тошма воқеасини ўйлаб топиб саройдин чиқиб кетиш эвини қилғон.
- Аммо нечук шунча ишлар бўлғониға қарамай Саодат Бахт Бегим шу вақтға қадар жазоланмади?- ҳайрон бўлиб сўради Хайринисо она,- бунинг сабабини не дейсуз?
- Мен сизға яқинда ҳукмдоримиз ақлли аёлға кўнгул қўйғон бўлсалар керак деб эдим-а? Айнан ана шу гумонда янглишмағон эканмен. Саодат Бахт Бегим ўзига келиши мумкун бўлғон барча изларни устамонлиқ билан йўқотиб, барча айбни Ҳадича бегим ва унинг қизи Хонзода Султонға борадиғон қилиб тўғрилаб қўйғон экан.
Мен ҳам Ҳадича Бегим ва Хонзода Султонға бормиш барча изларни орадин олиб ташлаш ҳаракатиға тушдим ва бу ишларнинг уддасидин чиқдим ҳам. Шунда Саодат Бахт Бегим мени ўз ҳузуриға чақиртириб бўлуб ўтғон ишларни ҳукмдоримизға етказмаслиғимни, минбад бундай ишларни қайтиб қилмаслиғини ўтинуб сўраду. Акс ҳолда боши кетса ҳам Ҳадича Бегимға қасд қилишда давом этишини айтуб менға таҳдид қилди. Мен ўйлаб кўруб унинг шартиға кўнган бўлдим, зеро қўлумда Саодат Бахт Бегимни кирдикорларини фош қиладиғон ҳеч бир маълумот қолмағон эди, шунингдек шул йўл бирлан Ҳадича Бегим ва унинг фарзандларининг муҳофаза қилмоғим мумкун бўлур эрди. Мен Бегимға "хўб" дедим-у, аммо уни зимдин кузата юрдим
Орадин кўп ўтмай ҳукмдоримиз фатҳ сафаридин қайтиб келдилар. Алар билан саройға яна янги бир канизак кириб келди. Бу канизак эмдигина ўн олтини қаршилагон беҳад дилбар қиз эркан. Турғон гапки Саодат Бахт Бегим ўз-ўзидин суюкли аёл лавозимидин четға сурилди. Сарой аёллари орасида эса яна фитна урчиди. Мана орадин фурсат ўтуб навбат Саодат Бахт Бегимга келмиш. Қилғонлари бошиға қайтиб ани-да устамонлиқ билан захарламишлар. Бош айбдор эса ҳамишадагидек яширин...
- Ҳаа... Исми Ҳақ бўлғон Яратган эгам ҳақни ноҳақдин ажратмай қўймас...-сокин овозда ўзига ўзи гапирган каби Мирзонинг сўзларига хулоса ясаган бўлди Хайринисо она ва кўп ўтмай юзи ёришиб ҳамсуҳбатига юзланди,- бизнинг гўзал юзли қизалоғимизнинг отаси нуоидийдасининг ҳузуриға тез фурсатларда келиб қолурми эркан?
- Ҳаа, -деди набирасига қараб жилмайганча Яҳё Мирзо,- Музаффар Али бир ойнинг нари берисинда шул ерда бўлуб қоладур ин шаа Аллоҳ...
- Ин шаа Аллоҳ...- орзумандлик билан такрорлади Хайринисо она,- ани барчамиз хўб соғиндиқ...
Яҳё Мирзо таҳмин қилганидек Музаффар Али бир ойдин сўнг кўшкда бўй кўрсатди. Кўшк айвонида Алининг истиқболига пешвоз чиққан Ойиша қўлидаги Нурижаҳонни аста ерга қўйди:
- Отанг келди, қизалоғим... Борақол...
-Отааа!
Нурижаҳон митти қўлчаларини ёйганча кийимларидаги мунчоқчаларини шилдиратиб Музаффар Али томонга югуриб кела бошлади
- Қизииим! - Музаффар Али тиз чўкканча қизига қучоқ очди,- қизалоғим ўзимнинг...
Музаффар Али Нурижаҳонни маҳкам бағрига босди:
- Қизалоғим ўзимнинг, катта қиз бўлибдур...
- Ассалому алайкум,- Ойиша оҳуникидек чиройли кўзлари майин кулганча Музаффар Алиға салом бераркан,-хуш келибсиз, Али...
Музаффар қизини қучганча аста бўй ростлади:
- Ваалейкум ассалом Ойиша... Вақтинг хуш ўтсун...Қизим сизларни қийнаб қўймадиму?
- Йўқ...-жилмайди Ойиша,- Нурижаҳон жонимизга ҳузур бўлди билсангиз,- у шундай деб қўли билан ичкарига ишора қилди,-марҳамат, онамиз сизни хоналарида кутмоқдалар...
* * *
- Куз ҳам оҳирлаб қолғониға қарамай ҳаво ҳамон ёқимли илиғ,- деди Музаффар Али таомланиб бўлишгач, - руҳсат берсангиз мен қизим билан боғни бир айлануб келсам.
Ойиша Хайринисо онага нигоҳларини бир зум қадади-ю, ундан нималарнидир уққан каби тараддудга тушди:
- Мен тезда сизга Нурижаҳонни кийинтириб тайёр қилиб бераман.
-Ўзинг ҳам биз билан бирға юр, Ойиша. Уччовимиз бирға сайр қилайлуқ.
- Онам, онам билан бирға борам...- Нурижаҳон қувончдан турган ерида сакрай бошлади.
-Борақол, қизим,- қўли билан Ойишага ишора қилди Хайринисо она,- аларнинг сазасини ўлдурма...
Ойиша Нурижаҳонни бағрига босиб олганча йўлга тушган Музаффар Али билан ёнма-ён қадам ташлар экан аста сўз қотди:
- Нурижаҳон сизни ҳўб соғинган эди. Келганингиз яхши бўлди. У ҳар куни "Отам қачон келади?" деб сўраган каби "Отам, отам" дегани деган эди.
Музаффар Али елкасига бош қўйиб олган қизининг юзидан оҳиста ўпар экан Ойишадан:
- Соғинган фақат Нурижаҳонми? -дея сўради,- сен-чи? Дўст бўлиб мени соғинмадингму? -дея савол ташлади.
- Албатта дўст бўлиб соғиндим,-деди сокин овозда Ойиша,-сизни барчамиз соғиндик.
Ойиша ўйга толганча бир-бир қадам босар экан Нурижаҳон унинг бошига ёпиб олган ёпинчиғини қўлчаси билан тортиб олди:
- Онааа...
Ойишанинг ёпинчиғи бошидан сирғалиб тушди:
- Вооой...- у қўлларини беихтиёр сочларига олиб борди.
Ойишанинг тун қуюқлигидек қоп-қора товланган сочлари елкаси билан битта бўлиб бели томон илондек ўрмалаб тушди.
Музаффар Али ҳамиша ўраниб юрадиган Ойишани хушсурат деб билар эди-ю, бироқ бу қадар соҳибжамол дея ўйламаган эди. Йигит қизнинг ҳусни жамолига маҳлиё бўлиб ҳушидан айрулгудек тош қотди. У Ойишанинг кўзларига шу қадар девонавор тикилди-ки, қиз ҳам турган жойида бор ихтиерини йигитга бой берган каби гап- сўзсиз турар эди.
Музаффар Али Нурижаҳонни ерга авайлаб кўйди-ю, Ойишанинг елкасига тушган ёпинчиғини олиб сочларига ёпди:
- Қизимнинг онасиға кўзи тушғон ҳар бир нарса ва кимсаға рашким баланд менинг...- шивирлади Музаффар Али Ойишанинг юзига юзини яқинлаштирганча, сўнг бир дунё муҳаббат билан қўшиб қўйди,- у жонли бўладурму, жонсизму фарқи йўқ. Сенға бошқача назар солса қўлимдин омон чиғмас...
Ойиша қаршисида турган тик қоматли, кенг елкали, кўзлари шижоат билан боқиб турган кўркам йигитга эътироз билдирмади.
У бир неча ойлардан буён ўзини қийнаб келган саволга айни дамда "Ҳа!" дея жавоб бериш қарорини қабул қилган эди...
Уч кундан сўнг Музаффар Али Ойишани ўз никоҳига олди...
Орадан беш ой муддат ўтди...
- Ойиша! Мен сенға нима деб эдим!?-Музаффар Алининг сўз оҳангида танбеҳ беришдан кўра меҳр туйғуси мўлроқ эди.
- Нима деб эдингиз?- Ойиша пешонасидаги реза-реза терни артар экан мулойим жилмайди
- Бундин буёғига ўзингни асра деғоним ёдингдан чиғдиму? Сен бўлсанг эртадан кечға қадар тиним билмайсен? Ҳеч йўқ эрса кичкинтойға раҳминг келсун,- Музаффар Али Ойишанинг қорнига ишора қилди.
Ойиша эрига муҳаббат тўла кўзлари билан нигоҳ ташлади:
- Ҳавотир олманг, мен ўзимни ҳар қачонгидан ҳам яхши ҳис қиляпман. Бугун пешинга узоқ ўлкалардан келган савдогарларни меҳмон қиламан деганингиз учун ош-овқатга ўзим ҳам бир қарай деган эдим.
- Ҳаа меҳмонлар ҳадемай келиб қолурлар,- Музаффар Али Ойишанинг ёнига яқинлашиб у тайёрлаётган таомларга назар ташлаб кўнгли тўлди,-Ойиша, ҳадемай пойтахтга кўчадиғон кўринамиз?
- Нима учун? - зумда зилолдек тиниқ юзларига ташвиш кўланка солди Ойишанинг,- аҳир бу жойларга жуда ўрганиб, яхши кўриб қолган эдим...
- Ҳазрати ҳукмдоримиз мени ўз ёнларида бўлмоғимни истаяпдурлар. Улар менинг лавозимимни ошириб саройдағи муҳим вазифалардан бирини юкламоқни ихтиёр қилғон чиқарлар. Бугунги меҳмонлар ҳам шул важдин келмишлар. Ҳукмдоримиз отам ва менға Константинополь шаҳридин келғон элчилар гуруҳиндағи савдогарларни алоҳида қуюқ меҳмон қилишни тайинламишлар. Улар бу ўлка инсонлари бирлан ташқи савдо алоқаларини мустаҳкамлаш тадоригиға тушғон чиқарлар.
"Константинополь" сўзини эшитиб Ойишанинг оёғларидан мадор қочган эди.У ўз аҳволини Музаффар Алига ҳарчанд билдирмасликка ҳаракат қилишига қарамай, эр аёлидаги ҳолатни зумда пайқади:
- Не учундир рангинг оқариб кетди, Ойиша?! Ҳа-я, савдогарлар сенинг юртингдин эканлиғи хаёлингни фаромуш қилди-му? Мен улар билан ҳали туззукроқ танишғоним ҳам йўқ. Агар алар яхши инсонлар бўлса сенға-да меним ҳузуримда кўришмакға ижозат бермоғим мумкун эрур...
- Йўқ истамайман,- заифгина бош чайқади Ойиша ,- йўқ...
- Ихтиёринг...- Музаффар Али ҳасмининг эндигина эт олган яраси қайтадан тирналганини ҳис қилиб юраги эзилди,- юр сени хонамизға кузатиб қўяй. Бироз дам олмасанг бўлмайдиғон чиқар...
Музаффар Али айтган меҳмонлар мўъжалланган вақтга етиб келишди. Баҳорнинг сўлим ҳавосида кўшк айвонига солинган дастурхон атрофидан жой олган савдогарларни хонасидаги дарпарда четини қайириб кузатаётган Ойишанинг ранги қув ўчиб кетди:
- Савдогарлар бошлиғи Стефан эди!
Бу ўша бир вақтлар Ойиша (Вероника) билан бир майдонда, бир сафда ёнма-ён, елкама-елка от сурган, қилич сермаган Стефан эди...
Конрад ва Верониканинг содиқ дўсти, қуролдоши, қисматдоши- Стефан...
- Бугун меҳмонлар кўшкимизда тунаб қолишадиғон бўлишди,-деди Музаффар Али орадан вақт ўтиб Ойишадан хабар олишга ичкарига кирганда,- хизматчилар учун уларға тўрдаги хонани тайёрламакни буюрдим. Ойиша,-у аёлига яқинлашиб унинг ғунча каби нафис юзини ўзи томонга бурар экан,- соғлуқинг яхшиму? Не учундур юзларинг оппоқ оқаруб кетибдур? Тобинг йўқму?
Ойиша оҳиста ўрнидан туриб бошини эрининг кўксига қўйди:
-Мен яхшиман, ҳавотир олманг... Шунчаки...
- Нима шунчаки? -Ойишанинг шаҳло кўзларига диққат билан тикилди Музаффар Али,- айт не бўлду?
Ойиша эрининг бақувват қўлини ушлаб аста қорнига қўйди:
- Бу бола отаси каби забардаст саркарда бўладими дейман, ҳалитдан тепкиси жангчиларники сингари аччиқ...
- Болам тепуняптиму, Ойиша? -кўзлари чарақлаб кетди Музаффар Алининг,- иее, ана яна тепин-ду?! Ойиша, ростдин ҳам бу гўдакнинг тепкису бирам залворли?! - Музаффар Али энгашиб бўлажак фарзандига шивирлади,- болам, ундай шўҳлуғ қилиб онангни кўп қийноб қўймағин...
- Бу ерда узоқ қолиб кетдингиз? -жилмайди Ойиша,- энди бориб меҳмонлардан хабар олинг, яна уларга нисбатан ҳурматсизлик бўлмасин.
- Ҳўб... - Музаффар Али Ойишанинг сўзларига тезда кўнақолди, у эшик тарафга юрар экан бирдан ортига ўгирилиб изига қайтди. Али Ойишанинг ўнг юзидан меҳр билан бўса олар экан шивирлади:
- Қайси бир қилғон амалим Аллоҳимға маҳбуб келуб сени менға йўлламуш...
- Мен Нурижаҳондан хабар олай,- деди Ойиша эрига жавобан жилмайиб,- уйғонадиган вақти бўлди қизимизнинг...
Музаффар Али Ойишага "яхши" дегандек ишора қилиб ўзи ташқарига отланди.
- Агар ҳамкорлик битимларимиз чиройли имзоланса ўзаро борди- келди муносабатларимиз ҳам ўз-ўзидан қуюқлашади,-деди Стефан Музаффар Алига тилмоч ёрдамида,- менга сиз ва бағри кенг, танти халқингиз бағоят ёқиб қолдингиз. Юртингизнинг бетакрор, сўлим табиати эса бор-у йўқ эс-хушимдан айирди.
-Ташаккур,-деди Музаффар Али меҳмонга эҳтиром билан, -самимий сўзлар учун дилдин чуқур эҳтиром. Мана сиз бирлан яқин танишиш асносинда ҳадемай дўст-қадрдонлар каби бўлуб кетурмиз. Насиб қилса ҳали юртимизға кўп сафарлар қилурсиз, вақтики келса бизға ҳам сизнинг юртинғизға бориш насиб қилур...
-Отааа, отажооон!
Кўшк айвонининг нариги тарафидан чопқиллаб қелаётган бир ярим ёшлар чамаси жажжигина ширинтой қизчани кўриб меҳмонларнинг юзларига табассум югурди.
Музаффар Али қизалоғини қучоғига олиб меҳмонлардан узр сўраган бўлди:
- Узр, қизалоғим Нурижаҳон бу ерға келғонимда мендин бир зум узоқлашмас эрди.
Шу пайт тўғрида юзига қора ҳарир парда тутган узун яшил либоси ўзига беҳад ярашган тик қоматли аёл кўринди. У дастурхон атрофдагиларга яқинлашиб кўлини кўксига қўйиб енгил таъзим бажо келтирди-ю, қизалоққа қўлини узатди.
- Она...
Қизалоқ бўй-бастидан ҳомиладорлиги билиниб турган аёлнинг қўлидан индамай тутиб унга эргашди.
Аёл даврадагиларга овоз чиқармай яна бир бор енгил таъзим бажо келтирган бўлди-ю, қизалоқни етаклаб қаторлаштириб қурилган хоналарнинг бирига кириб кўздан ғойиб бўлди.
- Бу менинг аёлим Ойиша Султон, - меҳмонларга изоҳ берган бўлди Музаффар Али,- у сизларнинг ташрифингиздан беҳад шод бўлди.
Ойишанинг ортидан хаёлга чўмиб тикилиб қолган савдогарлар бошлиғи Стефан ва ниҳоят хаёлларини йиғиб Музаффар Алига юзланди:
- Парвардигори олам сиздан ўз марҳаматини дариғ тутмасин,-деди у овози билинар билинмас титраб,- бир- бирингизга жуда муносиб жуфтлик экансиз.
- Ташаккур,-деди Музаффар Али ва меҳмонларга қўли билан ишора қилди,- қани дастурхонға қаранг. Таом совумасун...
Музаффар Али Стефан ва унинг ёрдамчиси Тристанга битта хона, тилмоч ҳамда учинчи ҳамроҳларига ёнма-ён жойлашган иккинчи қўшни хона ажратган эди.
- Стефан,- деди Тристан хонада ёлғиз қолишгач умидсиз оҳангда,- энди нима қиламиз? Мана сал кам тўрт ойдан буён Самарқанд ва унинг ён-атрофидаги шаҳарлардан "Қора марварид"ни излайвериб оёғимизда оёқ, белимизда мадор қолмади.
Менимча " Қора марварид" бу ерларда йўқ. Йўқса унинг донғи у ер, бу ердан эшитилиб қолган бўларди. Таърифларга кўра у қиз жимгина юрадиганлар тоифасидан эмас,- Тристан шундай дея чуқур ҳўрсинди,- менимча "Қора марварид" аллақачон бу ёруғ оламда бўлмаса керак...
- Ҳаа,- деди Стефан ҳам уни қувватлаган оҳангда,- ўйлашимча уйга қуруқ қўл билан кетадиган кўринамиз,- у шундай дея аста ўрнидан турди,- мен бироз тоза ҳаводан нафас олиб келай...
Стефан қатор фонуслар ёрдамида ёритилган кўшк айвонидан аста пастга тушиб ой шуъласи остида бир бир қадам босиб кенг ҳовли саҳнида барпо этилган дараҳт ва анвойи гуллар ўтказилган боғни аста кеза бошлади. Бир пайт боғ адоғидаги сайсхонадан отларнинг безовта кишнаган овози эшитилди. Стефаннинг қулоқлари динг бўлиб боғ ўртасида тош қотди.
- Сени кутаётгандим, Стефан...- овоз эшитилди қоронғиликдан,- мен билан гаплашмасдан бу ерлардан кета олмаслигингни юрагим сезганди.
- Юрагинг ҳамон сезгир, Вероника,- деди Стефан турган жойида,- аммо ўзинг бутунлай ўзгарибсан.
- Бундан асло афсус чекмайман. Тақдиримда ёзилганини яшаб ўтмоқдаман. Билсанг бу ҳаётим аввалгисидан бутунлай ўзгача, ҳаттоки жуда яхши деса ҳам бўлади.
- Вероника, билсам бўладими, бу қадар ўзгаришингга нима сабаб бўлди?
- Сен буни мендан сўрамасанг ҳам бўларди. Ўзгаришимга сабабчи Конрад бўлди. Аҳир уни мен сабаб ўлдиришганини яхши биласан. Тўғрими?
- Баридан хабар топган экансан-да!? - Стефаннинг овозида надомат туйғуси тезда акс этаркан,- ҳа! Мен Конрадни асраб қола олмадим. Аммо унга ўзига нисбатан суиқасд уюштирилаётганлиги ҳақида айтиб огоҳлантирган эдим. У бўлса ўзига, кучига ишониб ғафлатда қолди. Конрад душман билан очиқчасига олишаман деган хато таҳминга келганди. Душман эса ўз номи билан душман. Ҳар қандай разиллик қўлидан келади унинг.
- Бўлган иш бўлиб ўтди. Афсус энди ортга қайтишнинг иложи йўқ. Энди мени бошқа савол қизиқтирмоқда. Айт-чи, Стефан, бу ерга келганингни қандай тушунишим керак? Бу бир тасодифми ёки режа асосида қилинган иш?
- Барини тўғри тушунишинг керак. Мени бу ерга сен ҳақингда хабар топиб келиш учун жўнатишди. Ким дея ҳайрон бўлмассан?!
- Хоин Клавдий...-хўрсинганча жавоб қайтарди Вероника,- ундан бошқа яна ким ҳам бўлар эди? Бироқ кўриб турибсанки, мен энди асло бу ерлардан кетмайман. Шунингдек малъун ҳиёнаткорларнинг талабларини бажармоқчи ҳам эмасман. Бу ерда оилам, эрим, фарзандларим бор. Ҳаётимга мазмун бўлганлар учун яшамоқчиман бу ёғига...
- Исминг ҳам ўзгарибди,- чуқур тин олди Стефан,- бу бир томондан яхши ҳам бўлибди. Ойиша бўлиб қайта дунёга келгач, Верониканинг зим-зиё ғойиб бўлгани кўпчилик учун сир бўлиб қолавергани маъқул.
- Исмим билан бирга диним ҳам ўзгарди. Тўғрироғи аввал мусулмон бўлдим, сўнгра Ойиша... Бундан жуда бахтиёрман...
- Мен ҳам. Сени соғ ва омон ҳамда бахтли кўриб барча саволларимга жавоб олдим... Бундан эса кўнглим жуда тўлди.
- Энди Клавдийга нима дейсан?
- Нима дердим? - ой ёруғида Стефаннинг жилмайгани сезилди,- бор гапни айтаман. "Сиз билган Вероника бундан икки йил аввал дом-дараксиз кетган" дейман. Ойиша ҳақида эса уларнинг билишларига ҳожат йўқ...
- Раҳмат...-деди Ойиша ва меҳр билан шивирлади,- қаерда бўлсанг ҳам ўзингни эҳтиёт қил, Стефан. Хайр...
- Сен ҳам ўзингни авайла,- Ойишанинг ортидан масрур шивирлади Стефан,- абадий хайр...
Эртаси куни Стефан бошлиқ савдогарлар пойтахтга қайтиш учун отланганларида Тристан миниб келган тўриқ от қаттиқ силтаниб чавандозининг қўлидан чиқиб қочди. У қўлга олмоқчи бўлганларга тутқич бермай шаҳд билан ўзини дуч келган тарафга отиб югура бошлади.
- Қочинглар!- жонҳолатда қичқирди пастдан кимдир,- от қутурганға ўхшайдур!
Шу пайт кўшк айвонига чиққан Ойиша Султон узоқдан ўзлари томон югуриб келаётган отни кўрди-ю, Музаффар Алига нималаридур бақирди-да, белбоғида осилиб турган ҳанжарни олиб отга мўжаллаб отди. Ҳанжар бориб тўғри отнинг олдинги ўнг сонига қадалди. Ҳанжар қадалган жойдан атрофга ҳанжар билан бирга шариллаб оппоқ мадда отилди. Тез орада жонивор тинчланиб қолди.
- Жониворнинг олдинғи ўнг оёғи бир неча кун аввал жараҳотланғон эркан,- деди зумда отнинг ёнида пайдо бўлиб жиловидан тутган Музаффар Али,- жароҳат юзи ёпилуб ичи фасод боғлаб кетмуш. Ҳадемай яра тузалади, бироқ бугун сизға бошқа от тақдим қилишимизға тўғри келадур,- Музаффар Али Тристан учун бошқа соғлом от танлагани боғ этагига тушиб кетди.
- Стефан,- деди ҳайратдан донг қотган Тристан шериги томон аста ўгирилиб паст овозда,- бу юртнинг аёллари шу қадар шижоатли бўлса, эркакларининг қандай жанг қилишлари ҳақда ўйлаб кўришга ҳам чўчияпман.
Ростини айтсам, агар кўшк айвонида турган аёлни Музаффар Алининг рафиқаси сифатида танимаганимда, "Қора марварид"ни топдим дея бутун дунёга жар солган бўлардим.
-Қизиқмисан, Тристань?- маҳзун ҳўрсинди Стефан,- бу аёл қаерда-ю, " Қора марварид" қаерда? Биргина ҳанжарни тўғри мўъжалга олган ҳар қандай аёл "Қора марварид" бўлиб қолавермайди мен сенга айтсам.
"Қора марварид" ҳанжар, найза, чопқи, шамшир каби ўнлаб тиғ анжомларини ҳар икки қўлида моҳирона ўйнатиб жанг қила оладиган, бир вақтнинг ўзида ҳар икки қўлида бирдек ҳуснихат билан ёза оладиган,
бир кўрган ёзувини сонияда миясига муҳрлайдиган, кейинги дақиқага ўтмай ҳудди асл эгасиники каби нусҳалаб ёза оладиган, бешдан ортиқ ажнабий тилни маҳорат билан ўзлаштирган, моҳир табиб, пазанда, бир сўз билан айтганда ярим дунёнинг бир йиллик ҳирожига тенг қийматли ҳуфя аёл эди "У"!
Музаффар Алининг аёли эса эрининг измидан чиқмайдиган, унга соғлом фарзанд туғиб, отасига муносиб ворис қилиб тарбиялашда жонбозлик кўрсатадиган оддийгина бир аёл...
Аммо...
- Нима аммо? - Стефаннинг оғзига тикилди Тристан
- Биласанми, Тристан?! Мана шу оддий бир аёл бу ўлка инсонлари учун "Қора марварид" дан кўра ўн, юз, минг чандон афзал ҳамда фазилатли кўрилади.
- Тушунмадим!? Нима учун!?- кўзлари ҳайратдан катта-катта очилди Тристаннинг
- Бу аёлда шундай бир устунлик жиҳат бор-ки, "Қора марварид" бунча кўп фазилатлари билан ҳам унга ҳеч қачон тенглаша олмайди.
Ойиша Султоннинг "Қора марварид" дан устунлиги бу унинг она эканлигида. Дунёдаги ҳеч бир аёл оддий бир она кабичалик қудратли бўлмас. Буни ҳамиша ёдингда тут. Ана Музаффар Али ҳам яқинлашиб қолди. Йўлга тушишимиз керак. Пойтаҳтда вазири аъзам Яҳё Мирзо билан якунлашим керак бўлган сўнгги юмушим қолган. Қани кетдик...
1409 йил. Куз. Константинополь
Император хос соқчилар бошлиғи Клавдий бўлинма бошлиғи Стефаннинг Самарқанд шаҳридан олиб келган ҳисобот хулосасини иккинчи қайта шивирлаб ўқий бошлади:
" Сиз жанобимизга шуни ёзиб маълум қиламиз-ки, бундан икки йил аввал Моворауннаҳр юраги бўлмиш Самарқанд шаҳрининг ҳазрати ҳукмдори учун тортиқ этилган Вероника Исуза хоним сафар чоғида орттирган бедаво касаллик сабаб орадан икки ой ўтиб бандаликни бажо келтирган. У пойтаҳтнинг жануби-ғарбидан эллик тўрт фарсаҳ узоқликда дафн этилган. Ҳисобот Самарқанд ҳукмдорининг бош вазири аъзами Яҳё Мирзо жанобларидан олинган маълумотлар билан асосланди".
Клавдий аламдан қутириб кетди ва жазавага тушганча Стефан олиб келган маълумот ва стол устида турган чарм муқовалик катта дафтарни бўлакларга бўлиб ташлади.
Дафтарнинг биринчи варағига "Ўрта Осиё... Самарқанд сари илк одим" дея сарлавҳа қўйилган эди...
1409 йил. Куз. Самарқанд
Айни шу дақиқаларда интизор турган Музаффар Али истиқболига эшик очилди:
- Она...- Хайринисо она томонга бир қадам босди Музаффар Али,- не гап, Ойиша саломатму?
- Суюнчи бер, ўғлим,- ҳозиргина ўзи очган эшикга беҳол суянганча кулимсиради Хайринисо она,- Ойиша Султон паҳлавондек ой юзлиғ ўғил кўрду. Ҳар икки жонни саломат сақлағон Аллоҳимға беҳисоб ҳамд-у санолар бўлсун.
Музаффар Алининг юзларига табассум югурди:
-Аларни қачон кўрсам бўладур?
- Истасанг ҳозироқ кўрмоғин мумкун...
Хайринисо она эшик ёнидан четланиб Музаффар Алига йўл берди.
Музаффар Али дадил қадамлар билан ички хонага йўл олди...
#тамом
Муаллиф: Гулбаҳор Рахматуллаева (Хазонрезги)
Эътиборингиз учун ташаккур, саломат бўлинг!
Ҳикояни калит сўзи 
#ҚораМарваридХикоя
1409 йил. Куз. Константинополь
Император хос соқчилар бошлиғи Клавдий бўлинма бошлиғи Стефаннинг Самарқанд шаҳридан олиб келган ҳисобот хулосасини иккинчи қайта шивирлаб ўқий бошлади:
" Сиз жанобимизга шуни ёзиб маълум қиламиз-ки, бундан икки йил аввал Моворауннаҳр юраги бўлмиш Самарқанд шаҳрининг ҳазрати ҳукмдори учун тортиқ этилган Вероника Исуза хоним сафар чоғида орттирган бедаво касаллик сабаб орадан икки ой ўтиб бандаликни бажо келтирган. У пойтаҳтнинг жануби-ғарбидан эллик тўрт фарсаҳ узоқликда дафн этилган. Ҳисобот Самарқанд ҳукмдорининг бош вазири аъзами Яҳё Мирзо жанобларидан олинган маълумотлар билан асосланди".
Клавдий аламдан қутириб кетди ва жазавага тушганча Стефан олиб келган маълумот ва стол устида турган чарм муқовалик катта дафтарни бўлакларга бўлиб ташлади.
Дафтарнинг биринчи варағига "Ўрта Осиё... Самарқанд сари илк одим" дея сарлавҳа қўйилган эди...
1409 йил. Куз. Самарқанд
Айни шу дақиқаларда интизор турган Музаффар Али истиқболига эшик очилди:
- Она...- Хайринисо она томонга бир қадам босди Музаффар Али,- не гап, Ойиша саломатму?
- Суюнчи бер, ўғлим,- ҳозиргина ўзи очган эшикга беҳол суянганча кулимсиради Хайринисо она,- Ойиша Султон паҳлавондек ой юзлиғ ўғил кўрду. Ҳар икки жонни саломат сақлағон Аллоҳимға беҳисоб ҳамд-у санолар бўлсун.
Музаффар Алининг юзларига табассум югурди:
-Аларни қачон кўрсам бўладур?
- Истасанг ҳозироқ кўрмоғин мумкун...
Хайринисо она эшик ёнидан четланиб Музаффар Алига йўл берди.
Музаффар Али дадил қадамлар билан ички хонага йўл олди...
#тамом
Муаллиф: Гулбаҳор Рахматуллаева (Хазонрезги)
Эътиборингиз учун ташаккур, саломат бўлинг!
Ҳикояни калит сўзи
#ҚораМарваридХикоя
Следующая публикация
Комментарии 10