Предыдущая публикация
საქსელო კომპონენტები და საკაბელო გარემო
კომპიუტერული ქსელების შესაქმნელად საჭიროა მისი კომპონენტების შეერთება.
ქსელის ძირითად კომპონენტებს შეადგენენ პირველ რიგში თვითონ კომპიუტერები,
როგორც კომპიუტერ-კლიენტები, ასევე კომპიუტერ-სერვერები, შემდეგ სხვადასხვა დანიშნულების მოწყობილობები,
მაგალითად კონცენტრატორები, კომუთატორები და მთელი რიგი დამხმარე ელემენტებისა: ტერმინატორები,
ბარელ-კონექტორები, რიპიტერები და ა.შ. ქსელის შესაქმნელად ასევე საჭიროა სათანადო გარემოს არსებობა.
ასეთ გარემოს შეიძლება წარმოადგენდეს საქსელო კაბელი, როგორც გამტარიანი, ელექტრული სიგნალების გადასაცემად,
ასევე ბოჭკოვანი, სინათლის იმპულსების გადასაცემად,
გარემო შეიძლება იყოს აგრეთვე გამტარისა და საერთოდ კაბელის გარეშე, ისეთი, რომელშიც სიგნალების გადაცემა ხორციელდება ეთერის მეშვეობით.
საქსელო კომპონენტები გარკვეული კანონებით, გარკვეულ გარემოში უერთდებიან ერთმანეთს და ქმნიან სხვადასხვა დანიშნულების კომპიუტერების ფუნქციონირების ერთიან სისტემას.
კავშირის ხაზების ტიპები ლოკალურ ქსელებში
ინფორმაციის გადამცემი გარემო ეწოდება კავშირის ხაზს (ან კავშირის არხს), რომლის მეშვეობითაც კომპიუტერები აწარმოებენ ინფორმაციის გაცვლას ერთმანეთს შორის.
ლოკლაურ ქსელებში ინფორმაცია უფრო მეტად მიმდევრობითი კოდის საშუალებით გადაეცემა, ანუ ბიტობით. ასეთი გადაცემა ნელია და თან რთული ვიდრე პარალელური კოდის შემთხვევაში. თუმცა უნდა გათვალისწინებულ იქნეს, რომ უფრო სწრაფი პარალელური გადაცემის შემხვევაში (ერთდროულად რამოდენიმე კაბელის მეშვეობით) იზრდება შემაერთებელი კაბალების რიცხვი, რომლიც ტოლია პარალელური კოდის თანრიგების რაოდენობისა (მაგ. 8-თანრიგიანი კოდის შემთხვევაში 8-ჯერ). ბონენტებს შორის მნიშვნელოვნად დიდ მანძილებზე კაბელის ღირებულება უტოლდება კომპიუტერისას და რიგ შემთხვევებსი აღემატება. ამასთანავე ერთი კაბელის გაყვანა უფრო ადვილი, ვიდრე 8-ის, 16-ის და 32-ის. Aამ შემთხვევში ადვილია დაზიანებბეის მოძებნა და კაბელის რემონტი.
გარდა ამისა დიდ მანძილებზე გადაცემა კაბელის ნებისმიერი ტიპის შემთხვევაში მოითხოვს გადამცემ და მიმღებ აპარატურას, რადგანაც აუცილებელია მძლავრი სიგნალის ფორმირება გადამცემ მხარეს და სუსუტი სიგნალის დეტექტირება მიმღებ მხარეს. მიმდევრობითი გადაცემის დროს ამისათვის აუცილებელია მხოლოდ ერთი გადამცემი და ერთი მიმრები. მხოლოდ პარალელურის შემთხვევაში მოთხოვნილი გადამცემისა და მიმღების რიცხვი იქრდება პარალელური კოდის თანრიგიანობის შესაბამისად. მის გამო უფრო ხშირად გამოიყენება მიმდევრობითი გადაცემა.
გარდა ამისა პარარლელური გადაცემისას ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ცალკეული კაბელების სიგრძეები ერთმანეთის ტოილ უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში სხვადასხვა სიგრძის კაბელებში სიგნალის გავლისას მიმღებ გამოსასვლელზე მივიღებთ დროით წანაცვლებას, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს ქსელის მუშაობის შეფერხება ან მწყობრიდან გამოიყვანოს. Mმაგ. 100 მბ/წმ გადაცემის სიცქარის შემთხვევაში და ბიტის ხანგრძლივობით – 10 ნწმ დროითი წანაცვლება არ უნდა აღემატებოდეს 5-10ნწმ-ს. წანაცვლების ასსეტ სიდიდებს გვაძლევს კაბელები სიგრძით 1-2მ. ხოლო 1000 მეტრი სიგრძის კაბელის შემთხვევში შეადგენს 0.1-0,2%-ს.
უნდა აღინიშნოს, რომ ზოგიერთ მაღალსიჩქარიან ლოკალურ ქსელებში გამოიყენება პარალელურ გადაცემა 2-4 კაბელში. რაც საშუალებას იძლევა გამოყენებულ იქნას უფრო იაფი კაბელები უფრო დაბალი გამტარუნარუანობით. Mმაგრამ კაბლეის დასაშვები სიგრძე არ აღემატება ასობით მეტრს. ამ შემთხვევის მაგალითს წარმოადგენს Fast Ethernet ქსელის 100BASE-T4 სეგმენტი.
სადენების სამ ძირითადი ჯგუფს განასხვავებენ:
• ელექტრული (სპილენძის) კაბელები მავთულების ხვეული წყვილის ბაზაზე, რომლებიც იყოფა ეკრანირებული (shielded twisted pair, STP) და არაეკრანირებული (unshielded twisted pair, UTP);
• ელექტრული (სპილენძის) კოაქსიალური კაბელები (coaxial cable);
• ოპტიკურბოჭკოვანი კაბელები (fiber optic).
სადენებს გააჩნია, როგორც უპირატესობები ასევე ნაკლოვანებები. ასე რომ მათი არჩევისას გასათვალისწინებელია ამოსასხნელი ამოცანის, ასევე კონკრეტული ქსელის და გამოყენებული ტოპოლოგიის თავისებურებები.
კაბელების შემდეგი ძირითადი პარამეტრები, რომლებიც პრინციპიალურად მნიშვნელოვანია ლოკალური ქსელებისათვის, წარმოადგენს:
• კაბელის გამტარუნარიანობა (კაბელში გამავალი სიგნალების სიხშირული დიაპაზონი) და სიგნალის მილევა კაბელში. ეს ორი პარამეტრიც ერთმანეთთან მჭიდროდაა დაკავშირებული, რადგანაც სიგნალის სიხშირის ზრდასთან ერთად იზრდება მილევაც. უნდა შეირჩეს ისეთი კაბელი, რომელსაც მოცემული სიხშირის შემთხვევაში მისაღები მილევის სიდიდე. ან უნდა შეირჩეს ისეთი სიხშირე, რომლის დროსაც მილევის სიდიდე იქნება მისაღები. მილევა იზომება დეციბელებში, რომელიც პროპორციულია კაბელის სიგრძის.
• კაბელის დაბრკოლებებისადმი მდგრადობა და ინფორმაციის გადაცემის დაცვა. ეს ორი ერთმანეთთან დაკავშირებული უჩვენებს თუ როგორ ურთიერთქმედებს კაბელი გარემომცველ გარემოში, ანუ როგორ რეაგირებს გარეგან დაბრკოლებებზე, და რამდენადაა შესაძლებელი ისმინებოდეს კაბელში გამავალი ინფორმაცია.
• კაბელში სიგნალის გავრცელება და მისი უკუ პარამეტრიც – სიგნალის დაყოვნება კაბელის სიგრძის ერთმეტრზე. ამ პარამეტრს პრინციპიალური მნიშვნელობა აქ ქსელის სიგრძის სერჩევისას. სიგნალის გავრცელების სიჩქარის ტიპიური სიდიდეებია – 0.6-დან 0.80-მდე ვაკუუმში სინათლის გავრცელების სიჩქარისა. შესაბამისად დაყოვნების ტიპიური სიდიდეებია – 4-დან 5ნწმ/მ.
• ელექტრული კაბელებისათვის ძალიან მნიშვნელოვანია ტალღური წინააღმდეგობის სიდიდე კაბელში. ტალღური წინააღმდეგობა მნიშვნელოვანია გათვალისწინებულ იქნას კაბელის ბოლოებში სიგნალის არეკვლის აღმოსაფხვრელად. ტალღური წინააღმდეგობა დამოკიდებულია გამტარების განლაგებასა და ფორმაზე, კაბელის დამზადების ტექნოლოგიაზე და დიელეკტრიკის მასალაზე. ტალღური წინააღმდეგობის ტიპიური მნიშვნელობებია – 50-დან 150 ომი-მდე.
2.2. ქსელის შექმნის საკაბელო გარემო
კომპიუტერული ქსელების დიდი უმეტესობა კომპონენტების შესაერთებლად იყენებს გამტარს, ანუ გამტარიან კაბელს. არსებობს კაბელის მრავალფეროვანი ნაირსახეობა, რომლებიც უზრუნველყოფენ სხვადასხვა დანიშნულების მცირე და დიდი ზომის ქსელების ფუნქციონირებას.
მრეწველობა მომხმარებელს თავაზობს კაბელის ფართო ასორტიმენტს. პრაქტიკაში ქსელების შესაქმნელად გამოიყენება კაბელის სამი ძირითადი ჯგუფი:
– კოაქსიალური კაბელი (coaxial cable);
– ხვეული წყვილი (twisted pair);
· არაეკრანირებული (unshielded)
· ეკრანირებული (shielded)
– ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელი (fiber optic).
უკანასკნელ ხანამდე ყველაზე ფართოდ გავრცელებული იყო კოაქსიალური ტიპის კაბელი. ამჟამად უფრო მეტად ხვეული წყვილი და ოპტიკურ-ბოჭკოვანი გამოიყენება.
2.2.1. კოაქსიალური კაბელი (Coaxial)
ყველაზე მარტივი კოაქსიალური კაბელი შედგება ცენტრალური ძარღვისაგან, რომელიც გარშემორტყმულია იზოლაციით და აქვს მეტალური წნული ეკრანი.
ნახ. 2.1 კოაქსიალური კაბელის აგებულება
ეკრანი შთანთქავს გარეშე ელექტრომაგნიტურ სიგნალებს და საშუალებას არ აძლევს მათ დაამახინჯონ შეტყობინების სიგნალი. ელექტრული სიგნალები, რომლებიც მონაცემებითაა კოდირებული გადაიცემა ცენტრალური ძარღვით. ძარღვი შეიძება შედგებოდეს ერთი გამტარისაგან ან გამტართა კონისაგან, რომლებიც უმეტეს შემთხვევაში სპილენძისაა.
გამტარი ძარღვი და მეტალური წნული ერთმანეთისაგან საიმედოდ უნდა იყვნენ იზოლირებული, რომ ხელშეშებმა არ შეაღწიონ გამტარ ძარღვამდე და არ გამოიწვიონ საინფორმაციო სიგნალების დამახინჯება.
გარედან კაბელი იფარება არაგამტარი დამცავი ფენით, რომელიც შეიძლება იყოს რეზინის, ტეფლონის ან პლასტიკის. ასეთი კაბელი ითვლება ფარდობითად იაფად, საიმედოდ და დაყნებისათვის მოსახერხებლად.
თანამედროვე კომპიუტერულ ტექნოლოგიებში გამოყენებას პოულობენ ორი ტიპის (კლასის) კოაქსიალური კაბელი: წვრილი (thin net) და მსხვილი (thick net).
წვრილ კოაქსიალურ კაბელს დაახლოებით 0,5 სმ (0,25 დუიმი) დიამეტრი აქვს. მისი გამოყენება მარტივია: ადვილი ჩასადები და მისახრელ-მოსახრელია. იგი გამოდგება პრაქტიკულად ყველა ქსელისათვის. მისი მიერთება ხორციელდება უშუალოდ კომპიუტერის საქსელო ადაპტერთან. ამ კაბელის საშუალებით შეიძლება გადავცეთ სიგნალი 185 მ (≈600 ფუტი) მანძილზე, პრაქტიკულად დაუმახინჯებლად.
წვრილი კოაქსიალური კაბელისათვის მიღებულია მარკირება RG-58; მისი ტალღური წონადობა 50-ომია.
RG – ტიპის კაბელები ქმნიან მთელ ოჯახს: RG-58/U – ერთი სპილენძის ძარღვით; RG-58A/U – იგივე RG-58A/U, სამხედრო სტანდარტით; RG-59 – მოდულირებული სიგნალების გადასაცემად; RG-6 – მაღალი სიხშირეებისათვის; RG-62 – სპეციალური ArcNet – ქსელებისათვის
მსხვილ კოაქსიალურ კაბელს დაახლოებით 1სმ (0,5დიუმი) დიამერტრი აქვს. ხშირად ამ კაბელს ”Ethernet-სტანდარტს” უწოდებენ, ვინაიდან პირველად Ethernet ტექნოლოგიაში იყო გამოყენებული. ამ კაბელის ძარღვი უფრო მსხვილია ვიდრე წვრილი კაბელისა.
მსხვილ კოაქსიალურ კაბელს შეუძლია სიგნალები დაუმახინჯებლად გადასცეს 500მ-მდე (1640 ფუტი) მანძილზე. იგი ხშირად გამოიყენება ქსელის საყრდენი-მაგისტრალური ნაწილის შესაქმნელად, რომელიც აერთებს წვრილი კაბელის ბაზაზე შექმნილ რამდენიმე პატარა ქსელს.
მსხვილ კაბელთან წვრილის მისაერთებლად იყენებენ სპეციალურ მოწყობილობას – ტრანსივერს (transceiver).
კოაქსიალური კაბელის მიერთების მოწყობილობები
კოაქსიალური კაბელის კომპიუტერთან მისაერთებლად დამუშავებულია და შექმნილია მოწყობილობების მთელი სერია BNC – კონექტორების სახელით (BNC – British Naval Connector) ესენია:
· BNC – კონექტორი, რომელიც მიერჩილება, ან შემოეჭირება კაბელის ბოლოს;
· BNC T – T-სებრი კონექტორი, რომელიც აერთებს საქსელო კაბელს კომპიუტერის საქსელო პლატასთან;
· BNC – ბარელერ -კონექტორი, რომელიც გამოიყენება წვრილი კოაქსიალური კაბელის ორი სეგმენტის შესაერთებლად.
· BNC – ტერმინატორი, რომელიც გამოიყენება კაბელის ბოლოში მოხეტიალე სიგნალების შთანთქმისათვის.
ნახ. 2.2 კოაქსიალური კაბელის მიერთების მოწყობილობები
წვრილი და მსხვილი კოაქსიალური კაბელის შედარება
ცხადია, რომ რაც უფრო მსხვილია კაბელი მით უფრო რთულია მისი მონტაჟი. წვრილი კაბელი მოქნილია და ადვილია ჩასადებად, თანაც უფრო იაფია. მსხვილი კაბელის მოხრა ძნელია და შესაბამისად არც ჩადებაა ადვილი. მსხვილი კაბელის ეს უარყოფითი მხარეები თავს განსაკუთრებით მაშინ იჩენს, როდესაც იგი მილებსა და ღარებშია გასაყვანი. მეორეს მხრივ მსხვილი კაბელი საშუალებას გვაძლევს უფრო დიდ მანძილებზე გადავცეთ სიგნალები დამახინჯების გარეშე. ყოველ კონკრეტულ სიტუაციაში მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული აღნიშნული ფაქტორები.
2.2.2. ხვეული წყვილი (Twisted Pair)
ყველაზე მარტივი ხვეული წყვილი ეს არის ორი ერთმანეთის გარშემო დახვეული იზოლირებული სპილენძის გამტარი. არსებობს ხვეული წყვილის ორი ტიპი: არაეკრანირებული და ეკრანირებული.
ნახ.2.3 ეკრანირებული ხვეული წყვილები
რთული კაბელები შედგებიან განსაზღვრული რაოდენობის ხვეული წყვილებისგან, რომლებიც მოთავსებული არიან ერთ დამცველ გარსაცმში. გამტარების დახვევა იცავს გამტარებს ელექტრული ხელშეშლებისაგან, რომლებიც წარმოიქმნებიან მეზობელი წყვილებისა და სხვა გარეშე წყაროების მიერ. მაგალითად ძრავების, რელეების, ტრანსფორმატორებისა და სხვათა მიერ.
არაეკრანირებული ხვეული წყვილი.
იგი ფართოდ გამოიენება ლოკალურ გამოთვლით ქსელებში; სეგმენტის მაქსიმალური სიგრძე შეადგენს 100 მ (დაახლოებით 300 ფუნტი). არაეკრანირებული ხვეული წყვილის პარამეტრები განსაზღვრულია სტანდარტით Electronic Industries Association and the Telekommunications Industries Association 568 (EIA/TIA 568).
EIA/TIA 568 სტანდარტები მოიცავენ ასეთი კაბელის 5 კატეგორიას.
კატეგორია 1. ტრადიციული სატელეფონო კაბელი, რომლის საშუალებითაც შეიძლება გადაიცეს სალაპარაკო სიგნალები, მაგრამ ნაკლებად გამოსადეგარი მონაცემების გადასაცემად;
კატეგორია 2. კაბელი, რომელსაც შეუძლია გადასცეს მონაცემები 4მგბტ/წმ-მდე სიჩქარით;
კატეგორია 3. კაბელი, რომელსაც შეუძლია გადასცეს მონაცემები 10მგბტ/წმ-მდე სიჩქარით;
კატეგორია 4. კაბელი, რომელსაც შეუძლია გადასცეს მონაცემები 16 მგბტ/წმ-მდე სიჩქარით;
კატეგორია 5. კაბელი, რომელსაც შეუძლია გადასცეს მონაცემები 100/1000 მგბტ/წმ-მდე სიჩქარით.
კაბელები კატეგორიით 2,3,4 და 5 შედგებიან ოთხი ხვეული წყვილისგან.
სატელეფონო სისტემების უმეტესობა იყენებს არაეკრანირებულ ხვეულ წყვილებს. მათი გამოყენება კომპიუტერული ქსელებისათვის შესაძლებელია, რაც შეეხება არახვეულ სატელეფონო გამტარებს, მათ არ გააჩნიათ ხვევები და მათი ელექტრული პარამეტრები შეიძლება მიუღებელი იყოს კომპიუტერებს შორის მონაცემების საიმედო და დაცული გადაცემებისათვის.
ნებისმიერი ტიპის კაბელებისათვის პრობლემატურია ჯვარედინი ხელშეშლების ზემოქმედება. ჯვარედინი ელექტრული ზდდებები, ეს ის ხელშეშლებია, რომლებიც წარმოიქმნებიან მოცემულ გამტარებში, მეზობელ გამტარებში გამავალი სიგნალების ზეგავლენით.
ნახ. 2.4 ჯვარედინი ხელშეშლები
ეკრანირებული ხვეული წყვილი. ასეთ კაბელს გააჩნია სპილენძის დამცავი წნული, რის გამოც იგი მეტადაა დაცული ხელშეშლებისაგან, ვიდრე არაეკრანირებული ხვეული წყვილი. ხშირ შემთხვევაში გამტარების წყვილები შემოხვეულია ლითონის ფოლგით, ასეთი ღონისძიებების გამტარების შემდეგ კომპიუტერებს შორის გადაცემული სიგნალები საიმედოდ არიან დაცული გარეშე ხელშეშლებისაგან.
საკაბელო სისტემის კომპონენტები
კომპიუტერებთან და კოცნტრატორებთან ხვეული წყვილების მისაერთებლად გამოიყენება 8 კონტაქტიანი კონექტორი RJ-45.
ნახ. 2.5 გასართი RJ – 45 (”ჯეკი”)
რთული საკაბელო სისტემის ასაგებად გამოიყენება შემდეგი კომპონენტები:
– გამანაწილებელი დგარები და თაროები, რომელთა დანიშნულებაცაა კაბელების მონტაჟი. ისინი საშუალებას იძლევიან ცენტრალიზებულად განხორციელდეს კაბელების მრავალრიცხოვანი შეერთება და ამავე დროს დაკავებული იქნეს შედარებით მცირე ადგილი.
– საკომუნიკაციო პანელები სხვადასხვა კომუტაციების განსახორციელებლად.
– შემაერთებელი – ერთმაგი ან ორმაგი RJ -45 ბუდეები პანელებსა და როზეტებზე.
– კედლის როზეტები – ერთი ან მრავალბუდიანი RJ -45 კონექტორისათვის.
ნახ. 2.6 საკაბელო სისტემის კომპონენტები
გრეხილი წყვილების დაკავშირების წესი
Ethernet ქსელში გამოყენება საიდენების (გრეხლი წყვილების) შეერთების ორი სახე: Patchcord და Crossover.
ნახ 2.7 კლასიკური Patch სადენი – რომელიც გამოიყენება კომპიუტერის კონცენტრატორთან ან კომუტატორთან დასაკავშიერბლად. (სადენის თავი და ბოლო ერთნაირი სტანდარტით აქვს გაწყობილი).
ნახ. 2.8 Crossover – რომელიც გამოიყენება ორი კომპიუტერის ერთმანეთთან დასაკავშირებლად. (სადენის თავი და ბოლო გადაჯვარედინებული სტანდარტით ეწყობა,
ანუ სადენში ადგილს იცვლის 1-3, 2-6 გამტარები).
ხვეული წყვილების გამოყენებასთან დაკავშირებით შეიძლება გამოითქვას რამდენიმე მოსაზრება:
– მათი გამოყენება გამართლებულია თუ საჭიროა ორგანიზებული იქნეს ლოკალური ქსელი მცირე მატერიალური დანახარჯების პირობებში; და მარტივი სისტემა, რომელთანაც ადვილია და სწრაფად შეიძება კომპიუტერის მიერთება;
– არ არის მიზანშეწონილი ხვეული წყვილების გამოყენება თუ მოითხოვება მონაცემების გადაცემის მაღალი ხარისხით დაცულობა და გადაცემა დიდ მანძილებზე.
2.2.3. ოპტიკურ-ბოჭკოვანი სადენი (Optic Fiber)
ოპტიკური ბოჭკო ეს არის მინის მეტისმეტად წვრილი ცილინდრი, რომელსაც ძარღვი ეწოდება. ძარღვი გარედან ისევ მინის ფენითაა დაფარული, რომელსაც გარსი ეწოდება. ამ ორი მინის სინათლის გარდატეხის კოეფიციენტები მნიშვნელოვნად განსხვავდება ერთმანეთისაგან.
თითოეული ოპტობოჭკო სიგნალების მხოლოდ ერთი მიმართულებით გადასცემს, ამიტომ კაბელი ჩვეულებრივად ორი ბოჭკოვანი ღეროსაგან შედგება, რომელთაც ორი კონექტორი აქვთ: ერთი გადაცემისათვის, ხოლო მეორე მიღებისათვის.
ნახ. 2.9 ოპტიკურ-ბოჭკოვანი სადენი
ცხრილი. 2.1 ლოკალურ ქსელებში გამოყენებული სადენების ტიპები და მათი წარმადობა
სადენის ტიპი
მონაცემთა გადაცემის სიჩქარე(მეგაბიტი/ წამში)
სეგმენტის ოფიციალური მაქსიმალური სიგრძე, მ
სეგმენტის არაოფიციალური მაქსიმალური სიგრძე, მ*
დაზიანების შემთხვევაში აღდგენის \დაგრძელების შესაძლებლობა
ხელშეშლაზე მგრძნობიარობა
ფასი
ხვეული წყვილი
არაეკრანირებული ვეილი წყვილი
100/10/1000მგბიტ/წმ 100/100/100 მ 150/300/100 მ კარგი საშუალო დაბალი, 0,4ლარი/მეტრი
ეკრანირებული ხვეული წყვილი
100/10/1000მგბიტ/წმ 100/100/100 მ 150/300/100 მ კარგი დაბალი საშუალო, 0,8ლარი/მეტრი
**საველე სადენი
პ-296
10/100 მგბიტ/წმ ——
300(500)/>500 მ კარგი დაბალი მაღალი, 1-2ლარი/მეტრი
**ოთხწევრიანი სატელეფონო სადენი
50/10 მგბიტ/წმ ——
არა უმეტეს 30 მ კარგი მაღალი ძალიან დაბალი, 2ლარი/მეტრი
კოაქსიალური კაბელი
წვრილი კოაქსალური კაბელი
10 მგბიტ/წმ 185 მ 250(300) მ ცუდი,საჭიროა მირჩილვა მაღალი დაბალი
სქელი კოაქსალური კაბელი
10 მგბიტ/წმ 500 მ 600(700) ცუდი,საჭიროა მირჩილვა მაღალი საშუალო
ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელი
ერთბოჭკობანი
100-1000მგბიტ/წმ » 100 კმ ——-
საჭიროა სპეციალური მოწყობილობა
არ შეინიშნება მაღალი 1-3$მეტრი
მრავალბოჭკოვანი
2-50 გიგაბიტ/წმ » 550 მ ——-
საჭიროა სპეციალური მოწყობილობა
არ შეინიშნება მაღალი 1-5$მეტრი
კაბელის მექანიკური სიმტკიცის გასაზრდელად იგი გარედან დაფარულია უმეტეს შემთხვევაში პლასტიკით.
ოპტობოჭკოვან კაბელში სიგნალების გავრცელება ხორციელდება სინათლის მოდულირებული იმპულსების სახით. ეს გადაცემის მნიშვნელოვანწილად დაცული მეთოდია, ვინაიდან ხაზში არ გაიგზავნება ელექტრული სიგნალები.
ამას გარდა გადაცემაზე ვერ მოქმედებენ ელექტრული ხელშეშლები და თვითონ გადაცემა მიმდინარეობს მეტისმეტად დიდ სიჩქარეებზე – სადღეისოდ იგი აღწევს 2-50 გიგაბტ/წმ-ში. თანაც სიგნალების გადაცემა ყოველგვარი დამატებითი ღონისძიებების გარეშე შესაძლებელია მრავალ კილომეტრზე.
ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელის გამოყენებასთან დაკავშირებით შეიძლება გამოითქვას რამდენიმე მოსაზრება:
მათი გამოყენება გამართლებულია, როდესაც საჭიროა მონაცემების გადაცემა ძალიან დიდი სიჩქარეების პირობებში და თანაც აუცილებელია დაცული გარემოს არსებობა;
არ არის მიზანშეწონილი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელის გამოყენება თუ არ არის მომსახურე პერსონალი მომზადებული კაბელის სწორად ჩასართველად და ოპტიკურ-ბოჭკოვანი მოწყობილობების კორექტულად მისაერთებლად.
ნახ. 2.10 ოპტიკურ-ბოჭკოვანი სადენის გასართები
2.3. უგამტარო ქსელები
თანამედროვე ქსელების ორგანიზირება სულ უფრო ხშირად ხორციელდება უგამტარო გარემოს ბაზაზე. გამოთქმა ,,უგამტარო გარემო” გარკვეულ დაზუსტებას მოითხოვს. იგი არ გულისხმობს ქსელში გამტარების საერთოდ არ ქონებას: ქსელი უგამტარო კომპონენტები ურთიერთქმედებენ ქსელის იმ ნაწილთან, რომელიც იყენებს გამტარებს.
უგამტარო გარემოს იდეა მეტად მიმზიდველია, რადგან მისი კომპონენტები უზრუნველყოფენ:
– საკაბელო ქსელთან დროებით შეერთებას;
– კომპიუტერის მობილურობის გარკვეულ დონეს და სხვადასხვა მოხერხებულობას.
ამას გარდა კაბელის მონტაჟის სირთულე – ის ფაქტორია, რომელიც მნიშვნელოვან უპირატესობას ანიჭებს უგამტარო გარემოს. იგი შეიძლება განსაკუთრებით სასარგებლო შეიქმნეს, მაგალითად შემდეგ გარემოებებში:
– მომხმარებლისთვის, რომელსაც არა აქვს მუდმივი სამუშაო ადგილი (ექიმი, ინსპექტორი, ბიზნესმენი…);
– იზოლირებულ სათავსებსა და ნაგებობებში;
– სათავსებში, სადაც კაბელის გაყვანა-დამონტაჟება აკრძალულია (ისტორიული ძეგლები, არქიტექტურული შედევრები…).
ტიპიური უგამტარო ქსელი გამოიყურება და ფუნქციონირებს, ისევე როგორც კაბელური, განსხვავება მხოლოდ გადაცემის გარემოშია. უგამტარო საქსელო ადაპტერი დაყენებულია თითოეულ კომპიუტერში და მომხმარებელი ისე სარგებლობს ამ კომპიუტერით, თითქოს იგი სხვა კომპიუტერთან კაბელით არის შეერთებული. სპეციალური ტრანსივერი, რომელსაც ზოგჯერ შეღწევის წერტილსაც უწოდებენ, უზრუნველყოფს სიგნალების გაცვლას კომპიუტერებს შორის, რომელთა ნაწილი უგამტარო გარემოში მუშაობს და ნაწილი კი ჩვეულებრივ საკაბელო გარემოში. ამგვარად ისინი ამყარებენ რადიოკონტაქტს ქსელის კაბელიან ნაწილსა და გადასატან მოწყობილობებს შორის.
ნახ. 2.11 უგამტარო გარემოს კომპონენტები
უგამტარო გარემო შეიძლება იყოს:
– ინფრაწითელი გამოსხივება;
– ლაზერის სხივი;
– რადიოგადაცემა ვიწრო ზოლში;
- Bluetooth – სპეციფიკაციის 802.15-ის ერთერთი სახე უგამტარო და პერსონალური ქსელებისათვის, რომელიც შეიმუშავა Bluetooth SIG ჯგუფმა, დაარსებულია კომპანიების: Ericsson, Nokia, IBM, Intel და Toshiba მიერ.
– რადიოგადაცემა გაფანტული სპექტრით (WiFi).
ინფრაწითელი გამოსხივება
უგამტარო ქსელები, ინფრაწითელი გამოსხივების ბაზაზე, სიგნალების გადასაცემად იყენებენ ინფრაწითელ სხივებს. ასეთ სისტემებში აუცილებელია ძლიერი სიგნალების გენერირება, ვინაიდან წინააღმდეგ შემთხვევაში გადაცემაზე მნიშვნელოვნად შეიძლება იმოქმედონ გამოსხივების სხვა წყაროებმა, მაგალითად ფანჯრიდან შემოსულმა სინათლემ.
ეს მეთოდი საშუალებას იძლევა სიგნალები გადაცემული იქნეს დიდი სიჩქარით, ვინაიდან ინფრაწითელ გამოსხივებას ახასიათებს სიხშირის ფართო დიაპაზონი.
ინფრაწითელი გამოსხივების გარემოში ნორმალურად ფუნქციონირებენ ქსელები 10 მგბიტ/წმ-ში სიჩქარით.
ქსელი შეიძლება ორგანიზებული იქნეს როგორც პირდაპირი ხედვის სხივზე, ასევე გაფანტულ ან არეკლილ გამოსხივებაზე.
მართალია, ინფრაწითელ გამოსხივებიანი ქსელები ძალიან მიმზიდველია, მაგრამ მათი ეფექტური მოქმედების არე არ აღემატება დაახლოებით 30მ (100 ფუტი). ძირითადად ამის მიზეზია დიდ მანძილზე სხივის გადაცემის სიძნელე სხვადასხვაგვარი გარეშე გამოსხივებისაგან წარმოშობილი ხელშეშლების ზემოქმედების გამო.
ლაზერის სხივი
ლაზერი ხელსაწყოა, რომლის საშუალებითაც მიიღება მეტისმეტად დიდი ინტენსივობის ვიწროდ წარმართული მონოქრომატული სინათლის გამოსხივება.
ლაზერული ტექნოლოგიის ქსელებში მონაცემების გადასაცემად ლაზერული სხივი გამოიყენება.
საერთოდ ეს ტექნოლოგია ინფრაწითელი ტექნოლოგიის იდენტურია, მაგრამ მისი გამოყენება მხოლოდ პირდაპირი ხედვის არეშია შესაძლებელი. თუ რამე მიზეზით სხივის ნაკადი გადაიფარება, შეწყდება, ქსელიც შეწყვეტს ფუნქციონირებას. ამავე დროს ლაზერული სისტემა პრაქტიკულად არ განიცდის გარეშე სინათლის წყაროებისაგან ზეგავლენას, ვინაიდან სხვა წყაროებში შეუძლებელია ასეთი პარამეტრების მქონე გამოსხივების მიღება.
რადიოგადაცემა ვიწრო ზოლში
ეს მეთოდი ახლოს დგას ჩვეულებრივ რადიო მაუწყებლობასთან – გადაცემა მიდის ერთ გარკვეულ სიხშირეზე. მომხმარებლები მიმღებსა და გადამცემებს აწყობენ ამ სიხშირეზე. ცხადია, ამ შემთხვევაში პირდაპირ ხედვასთან საქმე არა გვაქვს. გამოიყენება მაღალი სიხშირის სიგნალები და ამიტომ მათი შეღწევადობა ლითონისა და რკინაბეტონის დაბრკოლებებს შიგნით მნიშვნელოვნად შეზღუდულია.
ამ მეთოდით რეალიზებულ კომპიუტერულ ქსელებში მონაცემების გადაცემის სიჩქარე შედარებით დაბალია და შეადგენს დაახლოებით 5 მგბტ/წმ.
რადიოგადაცემა გაფანტული სპექტრით
ამ მეთოდის გამოყენება დროს სიგნალების გადაცემა ხორციელდება რამდენიმე სიხშირეზე. ხელმისაწვდომი სიხშირეები დაყოფილია არხებად. საქსელო ადაპტერები გარკვეული დროის განმავლობაში აწყობილები არიან განსაზღვრულ სიხშირეზე, რის შედეგადაც გადაირთვებიან სხვა სიხშირეზე. ქსელში მომუშავე ყველა კომპიუტერის გადართვა, ცხადია, ერთდროულად ხორციელდება
Следующая публикация
Нет комментариев