Предыдущая публикация
💦Аталык парз.
6
"Ата, апа кандайсыңар? Ата, сиз мени кечириңиз, анткени мен силерге айтпай, Бегиштен өз эрким менен кеттим. Аргасызмын, Бегиш ичкенин токтото албады, адамдай жашоону билбеди, өзүңөр билесиңер, Рамиске күбөлүк ала албады, минтип жүрсө бизди кантип багат? Өмүр бою көз жашымды төгүп, силерден оокат сурап жүрүп өтөт белем? Биздин ЗАГС да жок. Ошондуктан өз тагдырымды өзүм чечтим, сүйлөшүп жүргөн жигитке турмушка чыктым. Мындан аркы бактым ошонун колунда. Кечиргиле ата, апа, менин башка аргам калган жок! Эгерде кызыңарды туура көрүп, чечимиме каршы болбосоңор, ушул машина менен келип кеткиле, биз сиздерди күтөбүз, Жылдызкан, Курманбек" - деп акырына кол коюп да коюптур. Селдейе көпкө турган Жамгырбек каттын маанисин Бегишке айтпай, аны жөнөтүп ийди да, Жумабү экөө кеңешип алып, чабаганчы жигитти үйгө киргизип, чай беришти да, кызынын ал абалын билүүгө жөнөштү. Эркек эмеспи, Жамгырбек кызынын кылыгына ичинен ачуусу келип жатты. Анткени менен сыртынан билгизбеди. Шаарга жетип, заңгыраган кооз үйлөрдү аралап барып, жер үйлөрдүн көчөсүнө кирип токтогондо, үйдөн Курманбек чыга калып, кайра кирди да, Жылдызканды чакырып чыкты, адегенде эле "мен күйөө балаңармын" деп айтыш ага кыйын болду. Жылдызкан акырын чыгып баратканда, жездеси Урмат аны токтотту.
- Жылдыз, кир кире бер үйгө, биз турбайбызбы, "куда-кудагый тосуп алаар эч кимиси жокпу?" деп ойлобойбу, биз эле тосуп алабыз, - деп бажасы Кылычты ээрчитип, дарбазаны ачып, машинаны киргизди да:
- Келгиле кудалар, келиңиздер! - деп машинадан түшүрүп алышты.
Эжелери Айтурган менен Айтолкун дасторконун жайып, жаркылдап тосуп, үйгө киргизип, коюн союп, конок шаанисин кылып жатышты. Жылдызкан менен Курманбек экөө кирип учурашышты эле, Жумабү кубанып, экөөнү бетинен өөп, алкап жатты. Анткени турмуш жайын көргөндө эле: "Садага кетейиним, туура эле кылыптыр, өзүн карай албай ичип жүргөн алкаш жыргатмак беле? Жашоосу ойдогудай, жетиштүү эле экен, кызымды кор кылбай бакса болду" - деген ойдо болуп турган. Жамгырбек деле көргөндөн кийин ошону ойлоп калган.
Куда, - деди Айтолкун улуусу болгондуктан, - Күйөө балаңар Курманбек биздин жалгыз инибиз, ата-энебиз өтүп кеткен, биз өбөк-жөлөк болуп, ушунун аманчылыгын тилеп отурабыз.
- Эч нерседен кабатыр болбоңуздар, Жылдызканды келинибиз эмес, сиңдибиздей көрөбүз, иним жалгыз, баласын оор көрбөйбүз, бул чоңойсо, Курманбектин бир жагына өбөк-жөлөк болот, - Айтурган эжесин коштоду.
- Биз Курманбекти үйлөн деп чарчап бүттүк эле, үйлөнөм дегенин угуп, кубанып жетип келдик. Айылда чоң үйү турат, бул үйдү жакында алган, бизнеси жакшы, жашоосу кудайга шүгүр, көрүп турасыздар, талаша турган эч кимиси жок, өз оокатын өздөрү жасап, бала-чакалуу болуп, бактылуу жашаса, биздин кубанычыбыз, - Урмат да кайнисине ниети таза экенин, өз бир тууганындай көрөөрүн айтып отурду. Кылыч андан бетер барбалаңдап, кудаларын сыйлап жатты.
- Биз ыраазыбыз го, - Жамгырбек ойлуу алардын ар бирине токтоло карады. - Биз Жылдызканды издеп жатсак, катты алып барып калды, эмне болуп кеткенин билбей да калдык, билип келели деп эле келдик… - Башын ылдый сала, - Жылдызкан жалгыз эмес, эки агасы, бир эжеси, сиңдиси бар, тууган-туушкан дегендей, силер бизди эмес, агалары менен чоң атасы, жеңелерин сыйлагыла, салтта ата-энеси кууп келген адам жок, - деди.
- Ооба айланайын, кабатыр болуп жатканбыз, анан кандай болуп кеткенин түшүнө албай калдык, - Жумабү күйөөсүн коштой сүйлөдү.
- Куда-кудагый, эч кам санабагыла, Курманбек аман болсо баарын сыйлап алат, биз дагы четте калбайбыз.
- Баш алган жер чабылат, чачылат, бүлөбүз жарашса эле, башкасы эч кеп эмес. Курманбегимдин учу узарып, бир башы эки болуп, бактылуу болсо, булардан эчтекебизди аябайбыз, - Айтолкун аларга жылмайып сүйлөп отурду. - Жылдызкан келинимдин башынан ак жоолук түшпөй, убай-чубай ак уул, кызыл кыз төрөп берип, үйдүн ичи баланын күлкүсүнө толуп турса, кандай ырахат, куда?
- Туура айланайын, эми экөө бак-таалайлуу, ырыс-кешиктүү эле болсун, кудай экөөнө ынтымак берсин, - Жумабү чын ниет менен ак батасын берип, ыраазы болуп турду.
Ызаат-сый менен астына акча коюп, кийит кийгизип, кешикти мол салып берип жөнөтүштү. Жылдызкан бактысы башынан ашып, Курманбекти бактысына жолуккандай сезип, жаратканга ыраазы. Курманбек жаңы алган келинчегине келгендин эртеси эле алтын жасалгаларды алып берип:
- Жылдыз ыраазысыңбы? - деди кучактап отуруп.
- Абдан, ишене албай турам, "балким түшүмбү?" деп да ойлоп коркуп кетип жатам, - Жылдызкан ага наздана карады.
- Ардагым менин, мен сени кандай сүйөөрүмдү билесиңби? - деп Курманбек кытыгылай басып жыгылды, - Мен сүйүүнү түшүнчү эмесмин, отузга чыккыча сүйүп көргөн жокмун, башкалар айтса, таң калаар элем, көрсө сүйүү керемети күчтүү сезим тура, акыл эсимден ажырап кала жаздадым, эгер сен макул болбосоң ала качмакмын!
- Койчу, чын элеби?
- Чып-чын.
- Кызык…
- Айтчы Жылдыз, сен мени сүйөсүңбү? - Курманбек анын тизесине башын коюп алып, көзүнө карап, жооп күтүп калды.
- Курман ойлосоң, мен сүйгөнгө жетише албадым, бир жагынан Аккыздын, экинчи жагынан сенин айткандарың, үчүнчү менин зээнимди кейитип, Бегиштин ичип туруп алганы санаага гана салып туруп алды. Ишенсең тагдырыма таарындым, күйөөмө өчөштүм, анан минтип сенин жаныңда отурум, - Жылдызкан ага күлө карады, - Эч кам санаба, мен сенин түбөлүк жарыңмын, кө-өп жылдар бою бирге жашап, уул-кыз үйлөп, небере-чөбөрө көрүп, бактылуу болобуз.
- Жа-аным, мейли жанымда отурганың эле мен үчүн чоң бакыт! - Курманбек Жылдызкандын тизесине башын койгон бойдон, аны кучактап алып, кере дем алып алды, - Менин бактым, ак кушум, кайталангыс ак сүйүүм!
- Ыраазымын, өмүрүм өткүчө ыраазымын, сен жолукпасаң эмне болоорумду ким билет эле? - Жылдызкан ойлуу, аны эңкейип өөп койду, - Бактыма жаралсаң керек, бизди тагдыр жолуктурду, Курманбек!
- Туура, тагдыр кошту экөөбүздү, - деп сүйлөшүп отурду, айтылып бүтпөгөн сүйүүнүн сөздөрү, жүрөк эргиткен, көңүл көкөлөткөн сезимдер экөөнү ушул ирээт бактынын бийик чокусуна чыгарып турду. Рамисти өзүнчө жаткырып коюп, түндүн керемет шоокумун тыңшап, бири-бирине ырахаттуу сезимдерди арнап, сүйүүнүн алгачкы жемиштерин эки жүрөк бирине-бири тартуулап жатты.
Уландысы бар..
Аталык парз.
7
Бегиш эмне кылаар айласын таппай, ичмек турсун баласы менен аялын ойлоп, үйүнөн чыга албай калды: "Ага эмне болду, балким менин ичкениме жини келип, апасы бекитип жаткандыр, же шаарга кетирип ийдиби? Эмнеге ичкиликти катын баламдан артык көрдүм экен, чын эле ичпей туралбай калгамын, мага чала, кокус өлүп калса канттим, а баламчы", - деп сары санаага батып ачка ток жата берди. Жылдызкан беш миң сомду сандыгына салып катып койгон, ичээрге эч нерсе жок калганда сандыкты ачып, сатканга бирдеме издеп жатты. Аңтарып жатып жаңы эркек көйнөк, эндей кездемелерди таап чыкты: "Эптеп өткөрүп, жегенге бирдеме алсам болду", - деп ойлоп, кайра буюмдарды ичине салып жатып, баласынын көйнөгүнө оролгон акча чачылып кеткенде, сүйүнүп кетти. Тамак ашын алып келип, анан негедир оюна досу түштү, ордунан туруп, ага баратып короосунун жанында турган Бекти көрүп, андан бирдеме сурамакка аны карай басканда ал короосуна кирип кетти, Бегиш артынан барып:
- Бек, ээй Бек, токтой турчу!
- Эмне болду? - Ал бурулуп сүйбөгөндөй бурк этти.
- Токточу, - Жетип андан жактырбаганын сезсе да.
- Бек, Жылдызкандын кайда кеткенин билбейсиңби? - деди.
- Өз катыныңды сен билбесең, мен кайдан билмек элем?
- Жөн эле сүйлөсөң эми, теңтушпуз го. Аккызга кайда бараарын айтпады бекен?
- Аны кайдан билем, өзүң өлгөн доңуздай болуп күндө ичип, коңурсуп жатсаң, аял дегендин кадырын билбесең кетет да, кетээр катын сырын бирөөгө айтмак беле?
- Иттики десе, өзүмдөн да өтүп калды, аның туура, кой мейли кошуна, - Бегиш үңкүйө басып баратты.
Досу өзүнө окшоп ичип коюп, кара жанын багып, жашап жүргөн Бактыбек деген бар эле. Жолдо кетип жатып, дүкөнгө кайрылгысы келди, бирок өзүн токтото ары жөнөдү, алдынан чыга калган бет маңдайындагы коңшусу аны көрүп:
- Беке кандай, мына эми оңолупсуң, ушинтип эле ичпей жүрө берсең болот эле го, катының да кетпейт эле, - деп бакылдап калды.
- Ит болдум, ушу каапырдын айынан катын-баламды жоготуп алдым, катуу таарынды го, көңүлү калды.
- Таарынмак турсун, аның эрге тийип кетпедиби?
- Эмне?
- Эмгиче уга элексиңби?
- Сен эмне деп жатасың, кайдагы катындардын ушагын угуп алгансың го? - Бегиш ишенип-ишенбей аны оңурая карады.
- "Катын каңырыш укпайт, укса калп болбойт" дейт, катындардын ушагы жок эле, болгон иш, сасып ичип жүрсөң, койнуңдагы катының качат да? - Дүйшөбай аны жини келе карады, - Керек болсо кайнатаңдар ага барып келген!
- Кантип, Жылдызкан койнумда жатып эле эр издеп жүргөнбү? Андай болушу мүмкүн эмес, бул ушак, ушак, ушак!!! - деп темтеңдей басып баратты, ал азыр ичпей мас болуп турду.
Үйүн көздөй сенделип баратты: "Мен аны табам да өлтүрөм, менден кыйын күйөөнү тапканын көрөм, эн-неңи урайын акмак десе! Эрдин башын аттап кеткен кандай болоорун ага көрсөтпөсөм элеби, баламды бирөөгө кор кылбай алып келем", - деп ойлонуп жатты. Ачуусу келип, жаны жай албай дүкөнгө барып, беш бөтөлкө аракты алып келип алды да, иче баштады, эч нерсе билбей улам көзүн ачып, кайра ичип алат, ошентип ал ызасынан жан кейиткен санаадан кутулуш үчүн ичип алып, издеп барууга чамасы келбеди. Акыры көзүн ачпай ичип жатып, бир айдын ичинде сакал муруту өсүп, эч ким тааныгыс болуп өзгөрдү. Тамак аш ичпей карандай ичкилик ичип, эси ооп жатып, дайыны чыкпай калды, бир күнү атасы анын дайынын угуп, кабар алганы келип, үйдө өлүп жатканын көрдү. Ал колуна бош бөтөлкөнү кармаган бойдон үзүлүптүр, аргасыз ыйлап-сыктап, алып кетти да, өз жайына койду. Ошентип Бегиш аял, баласынын таштап кеткенине чыдай албай, акыры өлүп тынды…
Жылдызкан анын өлгөнүн Аккыз менен Бектен укту, зымырайып унчукпай тим болду, анын ичип жатып өлгөнү аны ого бетер жиндентти: "Өлүп кеткир, арактан атасы өлгөнсүп, катын-баласынын кеткенин да сезген эмес го?", - деп ойлоп уулун жыттап коюп, отуруп өзүнүн азыркы бактысына ыраазы болуп турду. Курманбектин өзүн чын жүрөктөн сүйгөнүнө көзү жетип, ага бериле баштаган, Рамис тамтаңдап басып калган эле, Курманбек жумуштан келип, үйгө кирип келе жатканда.
- Ата, ата-ата… - деп аны көздөй канатын жая жетип барганда, кубанып кулачын жайды.
- Уулум, жыгыласың, садага кетейин десе, атасынын уулу го, сагынып кеткен го атасын, - Курманбек көтөрүп ала коюп, көкөлөтө өөп жыттап жатты, ан сайын борс-борс күлгөн наристе анын кулагын, оозу-мурдун кармап ойноп жатты.
- Ата-ата-ата!
- Атаң айлансын сенден!
Аларды карап турган Жылдызкан көзүнө жаш тегерене кубанычтан кудайга, ушул алган жарына ыраазы болуп, көз жашын көргөзбөш үчүн ашканасын көздөй басканда, Курманбек:
- Уулум мени сагыныптыр, а сен сагынган жоксуңбу? - деп алдынан тосту, - Кана мени карачы!
- Балага кошулуп, бала болуп кетесиң го, мен экөөңө тамак берейин, - Жылдызкан ага күлмүңдөй жашын көргөзбөгөнгө аракеттенип жер карады, - Азыр мен…
- Ма-акул, акыры уулум экөөбүздүн колубузга түшөсүң!
Жылдызкан дасторконго тамактарын коюп, Рамисти өз ордуна отургузуп, алдына тарелкага тамак коюп, Курманбектин алдына дагы коюп жатканда, ал анын колун кармап калды.
Уландысы бар....
#чыгармааталык_парз
Следующая публикация
Комментарии 6