Предыдущая публикация
Biznesda raqobatda yutish yo’llari
(Tadbirkorlik va raqobat siri)
Siz do’kon ochdingiz, endigina
yaxshi savdoni boshlaganingizda
yoningizda katta supermarket
ochildi. Mijozlaringiz endi sizga
kelmay qo’ydi. Qanday qilib ana
shu supermarket bilan raqobatda
yutish mumkin. Ha buning ham
iloji bor ekan. Nafaqat do’kon,
balki xizmat ko’rsatish sohasi
bo’ladimi, internet orqali biznes
qilish bo’ladimi, farqi yo’q. Har
qanday vaziyatdan chiqish yo’li
bor. . Ushbu maqolada siz
biznesingizda sizga raqib bo’lgan
korxonadan o’zib ketish haqida
bilib olasiz.
Raqobat bo’lishi yaxshimi?
Ko’p biznesmenlar roqiblarni
yomon ko’radi. Aslida roqabot bu
mahsulot yoki xizmatning sifatli
bo’lishiga sababchi bo’ladi.
Raqobat paytida inson aqlini
ishlata boshlaydi. Narxni arzonlab
mijozlarga astoyidil xizmat
ko’rsatadi. Shu yo’l bilan u
boshqa raqiblaridan o’zib
ketishga intiladi. Lekin raqobat
qilishda ham insofdan chiqmaslik
kerak.
Do’stingga yaqin bo’l, raqibingga
esa yanada yaqinroq bo’l?
Siz biror biznesga qo’l urishdan
oldin, shu sohada kimlar
ishlayotganini o’rganing. Buni
“Marketing analizi” deydilar.
Masalan siz Parrandachilik bilan
shug’ullanmoqchisiz, Ya’ni tovuq
fermasi ochmoqchi bo’lyapsiz.
Dastlab, kimlar parrandachilik
bilan shug’ullanayotganini
o’rganib ularga mijoz sifatida
borib mahsulotini xarid qiling.
Keyin esa ularning narx navosi
bilan tanishing. Qayerda sotishi
bilib oling. Ularning kamchilik
tomonlarini o’rganing. Chunki siz
ham parrandachilik bilan
shug’ullanmoqchisiz, maqsad -
ulardan o’zib ketish. Endi, siz
o’zingizga savol bering. “Mening
ishim ulardan nimasi bilan farq
qiladi”. “Qanday qilib men
ulardan o’zib keta olaman.”. Ana
shu savollarga javob bering.
Chunki, boshqalar qilayotgan
ishning aynan o’zini takrorlash
orqali muvaffaqiyatga erishish
qiyin masala. Ko’chirmachilikdan
nima foyda?
Siz nimangiz bilan raqiblardan
farq qilasiz?
Sizning do’koningiz yonida yana
10 ta do’kon bor. Atrofdagi
do’konlar sizning
raqobatchilaringiz. Siz mijozlarga
shunday bir taklif bering-ki,
mijozlar boshqa do’konlardan
ko’ra sizga ko’proq kelsin. Xo’sh
nima qilish kerak? Buning uchun.
Boshqalardan farqli qo’shimcha
bepul xizmat ko’rsatishingiz
kerak. Masalan: ikkita mahsulot
olgan mijozga uchinchi mahsulot
bepul berilishi. Yoki, Mahsulotni
mijoz uyigacha bepul yetkazib
berish xizmati. Mahsulotga
kafolat muddati berish. Yoki
qoshimcha sovg’a berish. Va
hokazo.
Qanda qilib kichik apteka o’z
raqibidan o’zib ketdi.
Shahardagi katta kasalxona
yonida 10 ta kichik apteka
do’konlari bor ekan. Ularning
yonida yana bir katta yangi
apteka (dorixona) ochildi. Yangi
dorixonada barcha dorilar bor
ekan. Atrofdagi 10 ta aptekaga
kirayotgan mijozlar esa endi
yangi qurilgan katta dorixonaga
kela boshlabdi. Oqibatda 10 ta
aptekaning biznesi inqirozga
uchrab birib ketin yopila
boshlabdi. Xullas, ulardan 9 tasi
butunlar yopilibdi. Ammo oxirgi
bittasi aptekani yopmabdi. Balki
katta dorixona bilan raqobat
qilishga qaror qilibdi. Kichik
apteka o’z mijozlariga
qo’shimcha bepul xizmat taklif
etibdi. Ya’ni apteka ichida
“salomatlikni tekshirish“ – deb
nomlangan bepul xizmatni yo’lga
qo’yib, unda mijozlarning qon
bosimi, yurak urishi yoki boshqa
a’zolar bepul tekshirib tashxis
qo’yilar ekan. Bu xizmatlar haqida
katta elon yozib ham qo’yibdi.
Buni qarang-ki, odamlar bepul
xizmatdan foydalanish uchun
navbat bilan kichik aptekaga
kirib o’z salomatliklarini
tekshirishni iltimos qilar ekan.
Aptekachi esa ularga bepul
xizmat ko’rsatish bilan birga o’z
dori mashulotlarini ham tavsiya
qilar ekan. Bepul xizmatdan
foydalangan mijozlarning
hammasi dori xarid qilmasa-da
ularning aksariyati, quruq qo’l
bilan chiqmay, u yoki bu narsani
xarid qilar ekan. Natijada bu
aptekaning biznesi gullab
yashnabdi.
Xullas, yuqoridagi hikoya,
shunchaki bir misol edi. Bu usulni
siz har qanday biznesda
qo’llashingiz mumkin.
Targeting - Mijozlarni nishonga
olish
Raqobat qilishda muhim narsa
bu to’g’ri reklamani yo’lga
qo’yish. Ya’ni siz kim uchun
xizmat ko’rsatasiz va sizning
mijozlaringiz qaysi toifadagi,
qaysi yoshdagi odamlar bo’ladi.
Masalan siz, o’quv qurollari
sotasiz. Sizning mijozlar kim? Ular
asosan maktab, kollej yoki
universitet talabalari bo’ladi.
Ularning yoshi 7- 25 atrofida.
Demak bizning do’konimiz ham
aynan talabalar o’qiydigan joyda
bo’lishi kerak. Agar internetda
reklama bersak, buning uchun
talaba-o’quvchilar kiradigan
saytlarda reklama qo’ysak bo’ladi.
Ya’ni ilmiy –ma’rifiy saytlar bilan
hamkorlik qilib ularda reklama
banneri qo’yishimiz mumkin. Bu
shunchaki bir misol.
Xaridor chaqiruvchi mahsulot.
McDonalads aslida nimadan
foyda ko’radi deb o’ylaysiz?
Ko’pchilik gamburger sotishdan –
deb o’ylasa kerak. Yo’q. Aslida
uning gamburgerlari o’z
tannarxida yoki tannarxidan ham
arzon (zarariga) sotilar ekan. U
holda foyda qayerdan keladi. Gap
shundaki, gamburger olgan
mijoz albatta kofe yoki cola yoki
kartoshka fri yoki salat kabi
mahsulotlardan birini ham oladi.
Ularning narxi esa biroz qimmat.
Ya’ni asosiy mahsulot arzonga
sotilib mijoz jalb qilinadi va
qo’shimcha mahsulotlar esa
qimmatga taklif etiladi.
Sotayotgan buyumning aynan
o’zini reklama qilish shart emas.
Masalan, Siz ruchka va qalam
sotish bilan shug’ullanasiz.
Buning uchun eng xaridorbop
mahsulotni tanlang va unga
minimal narx qo’ying yoki
tannarxidan ham arzon narx
qo’ying. Masalan, law firm
( юридические компании),
kanstovar do’konlarida A4 qog’oz
eng xaridorbop, mahsulot
hisoblanadi. Siz qog’ozni arzon
sotish orqali mijozlarni jalb
qilasiz. Lekin qog’oz sotishdan
foyda ko’rmaysiz. Bu sizga faqat
mijoz keltiradi. Siz esa kelgan
mijozlarga ruchka va qalam yoki
qo’shimcha mahsulotlaringizni
taklif etasiz.
Mijozni ushlab qolish
Agar sizga bitta mijoz 3 marta
murojaat qildimi? Demak u endi
sizning doimiy mijozingiz bo’lishi
mumkin. Siz endi unga alohida
muomala qiling. U bilan do’stona
munosabatda bo’ling. Unga
qo’shimcha arzon narxlar taklif
qiling. Shuni unutmangki, o’sha
mijozingiz o’z tanishlariga ham
sizning mahsulotingizni yoki
do’koningizni taklif etishi
mumkin. Rivojlangan davlatlarda
ba’zi do’konlar o’zlarining doimiy
mijozlariga “chegirma kuponlari”
beradilar. O’sha kupon bilan
kelgan mijozga 5- 10% arzonga
sotiladi. Bu yo’l bilan mijoz
sizning do’konga bog’lanib
qoladi. Bundan tashqari. 3
kundavomida do’kondan narsa
olgan mijoz uchun istalgan biror
bir mahsulot (ma’lum narxdagi
mahsulot) bepul berilishi kabi
aksiyalar joriy qilish mumkin.
- - -
Следующая публикация
Нет комментариев