Предыдущая публикация
🏴Уламоларнинг қисқача ижмоъси🏴
بسم الله الرحمن الرحيم
Аҳли сунна буюк имоми Абдуроҳман ибн Манда Ал Ҳанбалий (470 ҳижрий вафоти) ўзининг «Ар Родд аълал Жаҳмия» китобида айтади:
التأويلُ عند أصحاب الحديث: نوع من التكذيب
“Аҳли ҳадислар наздида таъвил сўзи – ёлғон санашликнинг бир туридир”
(Манбаъ: «Зейл аъла табакат ал ҳанабила», 1/11)
Ушбу аҳлу суннанинг буюк имоми аҳли суннанинг ижмоъсини нақл қилиб айтадики, динимизнинг аслларида хато таъвил қилишлик, шаръий матнларни ёлғон санашликдан ҳеч фарқи йўқ деяпти.
Нажд уламоларининг имоми шайх Абу Бутейн (фавот. 1282 й.ҳ.) шундай дейди:
فالمدعي أن مرتكب الكفر متأولا, أو مجتهدا مخطئا, أو مقلدا، أو جاهلا: معذور. مخالف للكتاب والسنة والإجماع بلا شك
«Ким таъвил, ёки хато ижтиҳод, ёки жаҳолат сабабли куфрга қўл урган кишига узр бор деса, у одам Қуръон, суннат ва ижмоъга шак-шубҳасиз қарши чиқибди»
(Манбаъ: «Ал-интисор ли ҳизбиллаҳил муваҳҳидин», 1-37)
Имом мужаддид Абдураҳмон Ибн Ҳасан (вафот 1293 ҳ.й), нажд даъватининг душмани, Доуд Ибн Жиржиснинг талабаси, Усмон ибн Мансурнинг қабрларга сиғинганлар хато қилган мужтаҳиддирлар сўзларига рад ўлароқ дедики:
وما ذكر العلماء سلفا وخلفا أن الشرك يسوغ فيه الاجتهاد، ويعذر فاعله باجتهاده؛ وهذا كذب على الكتاب والسنة، وإجماع علماء الأمة
«На салафдан ва на халафдан бўлган уламолар ширкда ижтиҳод мавжуд ва ширк қилган одамга ижтиҳоди туфайли узр бор демаганлар. Ва бу (сўз) Қуръонга, суннатга ва уммат уламолари ижмоъсига нисбатан бўлган ёлғондир!».
(Манбаъ: «Ад-Дурар Ас-Санния», 11/548-549)
Қози Абу Бакр Бақъиллани айтади:
«Оятлар, ҳадислар ва ижмоъ улар (жаҳолат сабабли куфр қилганлар) кофирлигига далолат қилади. Ким бу нарсада шубҳа қилса, Қуръон ва ҳадисларни инкор қилган бўлади. Ва бу каби шубҳа , фақатгина кофирдангина чиқади».
(Манбаъ: аш-Шифа; жилд 4; боб 3).
Яъни бу масъаладаги шубҳа бошқа бундан пастроқ даражадаги масъаладаги шубҳа каби эмас. Чунки бу масъала диннинг аслларига тегишликдир, бу ердаги шубҳага ҳам узр йўқ бўлиб, бундай шабҳа фақатгина кофирдан чиқиши мумкин. Аммо бошқа диннинг аслига бевосита алоқаси бўлмаган (дин тафсилотлари каби) масъалалардаги шубҳа, мусулмонлардан чиқиши мумкин, агар уларга олдин далил ва ҳужжат қоим қилинмаган бўлса.
Абу Ҳусейн Муҳаммад ибн Аҳмад ал Малатий аш Шофий, (вафоти 377 ҳ/й 987 м/й.) айтади:
“Аҳли қибла бўлганлар орасида кофирнинг куфрида шак қилган кишининг ўзи кофирлигида ҳеч қандай ихтилоф йўқ, ҳудди шу каби кофирнинг куфрида шак қилган кишининг ўзини иймони бўлмагани каби, сабаби у одам куфр ва иймон нималигини билмаслигидадир, ва бу борада бу умматнинг соҳибларида ихтилоф мавжуд эмас. Муътазилалар ҳудди ўшандай (кофирдирлар) ва улардан бошқа ким кофирнинг куфрида шубҳа қилса ўзи ҳам кофирдир”
(Манбаъ: Ат Танбиҳ ва ар Родд 40).
«Дурар ас сания» (10/402)да шундай келади:
وجميع العلماء في كتب الفقه، يذكرون حكم المرتد، وأول ما يذكرون من أنواع الكفر والردة: الشرك، فقالوا: إن من أشرك بالله كفر، ولم يستثنوا الجاهل
«Ҳамма уламолар фиқҳ китобларида муртад ҳукмини зикр қилганлар, куфр ва ридданинг биринчи тури ўлароқ ширкни зикр қилганлар. Ва улар Аллоҳга ширк келтирса куфрлигини зикр қилиб, жоҳил кишини истисно қилмаганлар.»
‼️Шундай қилиб нафақат Қуръон, суннат ва салафларнинг ижмоъсини, балки халафлардан бўлган нажд уламоларининг бу борадаги мазҳаблари ҳам қандай бўлганини билиб олдик. Уламоларининг «такфир қилинмайди» сўзлари, диннинг тафсилотларида айтилган деб, ёки махфий масъалаларда, ёки жазо ва таъзийб ҳужжатгача қилинмайди деб тушунилади. Куфр иш қилганни кофир, ширк қилганни мушрик деб айтишга ҳеч қандай монеълик йўқ. Ва бу нарсасиз ҳатто (мушрикларни такфирисиз) киши куфр бит тоғутни қилмаган бўлади ва шу билан кофир бўлади.
«Шундай қилиб, жиноятчиларнинг йўли ошкор бўлиши учун оятларни муфассал баён қиламиз». (Анъом 55)
🔔телеграм каналимизга қўшилинг: https://t.me/joinchat/AAAAAFjXwJJZzYqEb4KiXw 🔗веб саҳифамизга ташриф буюринг: https://uzryoq.wordpress.com
Следующая публикация
Нет комментариев