Муаллиф ОЛИМЖОН ҲАЙИТ

РАҚҚОСА… (8-қисм
Хайриятки, Манзура айтарли жароҳат олмабди. Юзига, билакларига аланга сал тегиб ўтибди.
Ботир шошилинч ариқдаги сувдан кафтларини тўлдириб олди-да, Манзурага ичира бошлади.
— Сувни ичишинг керак, — дерди у титраб. — Ичақол! Юрагинг сал тинчланади!..
Ҳовлида эса ёввойи олов сония сайин кучлироқ гуриллар, молхонадан тортиб, уйларгача қора тутун ва қип-қизил ўт исканжасида қолганди. Аксига олгандек, шарқдан қибла тарафга қараб шабада эса бошлади. Олов шабада етагида қўшни ҳовлига ҳам ўрлади…
Билмайди, қанча ўтирди, нималар деди-ю, кимларга сўз қотди…
Қишлоқ оёққа турганини англаб турар, тили сўзга айлана қолмасди. Уёқдан-буёққа жазавага тушиб чопаётган қишлоқдошларга ҳиссиз тикилганча ўтирарди.
Бу орада ўт ўчирувчилар бригадаси ҳам етиб келиб оловни ўчириш ҳаракатига тушди.
Манзура бўлаётган ишларга жонсиз нигоҳлар кўмагида боқарди…
Бир маҳал қаршисида ўтирган Ботирга кўзи тушди. Шундагина нималар бўлганини эслади. Беихтиёр кўзлари жиққа ёшга тўлиб, алам ичидан отилиб чиқиб бўғзига тиқилди. Ўкириб-ўкириб йиғлашга тутинди. Аммо йиғлай олмади. Кучи етмади. Қайтадан Ботирга боққанча лаблари титраган кўйи шивирлади:
— Менга нима бўлди?
— Уйингни кимдир ёқворибди, — деди Ботир совуққонлик билан. — Яхшиям мен кўриб қолдим. Йўқса, куйиб кул бўлардинг. Ухлаётиб ҳам сезмадингми иссиқни?
— Билмайман, — деди Манзура ер чизиб. — Тушимга… Отам, онам киришибди… Ҳа, улар мени оловга ташлашибди… «Дўзахда куй!», деб бақиришибди.
— Ҳа-а, — деди Ботир. — Демак, ота-онанг сени огоҳлантиришибди-да! Ҳа, улар қайғуришибди. Безовта бўлишибди. Сендан хавотир олишибди. Марҳумлар ҳамма нарсани олдиндан кўра олишади!
— Сиз қаердан кеп қолдингиз ярим кечаси?
— Менми? Пахта пунктда ишлайман-ку, билмасмидинг?!. Сменадан келаётгандим. Қарасам, ҳовлинг ичкарисидан қора тутун чиқяпти. Жоним чиқиб кетаёзди…
— Яхшиям сиз боракансиз. Раҳмат! Оллоҳ рози бўлсин сиздан!..
Шу кўйи улар анча ўтириб қолишди. Ўт ўчирувчилар оловни ўчиришди. Қишлоқ аҳли уй-уйига тарқала бошлади. Манзура ҳам анча ўзига келиб қолганди.
Аста ўрнидан туриб кетишга чоғланди.
— Кел, сени уйингга… Йўқ, уйингга кирма ҳозир. Тутун иси сасиб ётибди, касал бўп қоласан. Юр бизникига, синглимнинг хонасида дам олаверасан!
Манзура учун шу тобда бошқа йўл ҳам йўқ эди.
Ботирга итоат қилишга мажбур бўлди.
* * *
Ботирнинг синглиси Зулхумор ўзидан уч ёш кичик. Жуда меҳрибон ва хушмуомала қиз.
Манзура кириб келганданоқ, бошига не ишлар тушганини эшитгани учунми, ўтидан кириб кулидан чиқа бошлади. Олдига дастурхон ёзди, янги қаймоқ олиб келиб дастурхонга қўйди. Манзура бу мулозаматлар сабабчиси Ботир эканини жуда яхши илғаб турарди. Қишлоқ қизлари шунақа бўлишади. Акаси кимгадир кўнгил қўйганидан хабар топса, тамом, шу қизни бўлғуси кеннойиси сифатида қабул қила бошлашади. Бу қизга алоҳида меҳр кўрсатишади, қош-қабоғига термулишади. Хушомадга тўн кийдириб ташлашади.
— Опажон, қаймоқдан татиб кўринг, — деди Зулхумор Манзурага меҳр билан боқиб. — Кечқурун сепаратордан чиқаргандим. Ташвиш чекманг, опа, жонингиз омон қолибди-ку!..
Улар ярим соатча гаплашиб ўтиришди. Ботирнинг онаси хижолатга қўймаслик учун атайин кирмади шекилли, ҳовлида товуши қулоққа чалинмади.
Манзуранинг шу маҳалда овқат ейдиган сиёҳи йўқ эди. Юзи, бўйнидаги енгил жароҳатлар жизиллаб оғриқ бера бошлагач, Зулхумордан малҳам сўраб олди ва ўша жароҳатларга суриб чиқди. Ҳийла енгил тортгандек бўлди.
У кўзларини юмди дегунча аланга олиб ёнаётган уйи тасаввурида гавдаланар, тушида кўрганлари хаёл-у вужудини кемириб борарди. Шундай аҳволда ҳам ўз хаёлларига ўрин топа олди. Ботирнинг тепасида гиргиттон бўлгани, сал қурса Манзурага қўшилиб йиғлагудек чамаси борлигини ёдга олди. Уни ёдга олди-ю, ўзидан нафратланиб кетди. Тўйдаги ширакайф эркакларга қочиримли кулгилар, ҳаракатлар ҳадя этгандаги ҳолатини кўз олдига келтирди.
«Ботир, нега ўзингни бахтсизликка қараб бошлаяпсан? — ўйларди у каравотда ётганча дераза орқали тунги осмонга боқиб. — Менинг кимлигимни билиб турибсан-ку ахир! Нима учун ўзингни қийнайверасан? Қишлоқда оламан десанг жон деб турган қанча қиз бор. Улар мен каби кўча кўриб қўйган эмас. Бегона эркакка сузилишмайди. Пул учун танасини гаровга қўйишмайди. Ақлингни йиғ, мен сенга сираям муносиб эмасман…»
Шундай дерди-ю, Ботирнинг қиёфаси хаёлида гавдаланди дегунча юрак-юраги эзила бошларди. Қалбининг аллақаерида милтиллаган учқун кўзга ташланиб, аланга олиш илинжида пориллаб-пориллаб қўярди. Ҳар пориллаганда, Манзуранинг кўкси энтикиб-энтикиб кетарди. Лекин Манзура бу ҳолатни муҳаббатга йўйишни хоҳламасди. Қўрқарди. Гўё муҳаббатга йўйса-да, Ботирга изн берса, бир бегуноҳ йигитни абадул абад бахтсиз қилиб қўядиганга ўхшарди.
«Йўқ, Ботир, мен сенинг муҳаббатингни қабул қила олмайман, — ўйлашда давом этди Манзура. — Сен жудаям беғубор йигитсан. Кўркамсан, бўйи-бастинг ҳам ҳеч қайси Алпомишдан кам эмас. Шундай йигитни мен каби яллачи ўзига маҳрам этиб сайлай олмайди. Худонинг ғазаби келади. Чунки мендайлар шайтон малайларига ўхшашади. Шайтонгина уларни йўлга бошлайди, пул деган маҳлуқни юз карра ёрқинроқ жилолантириб кўзларимизни куйдиради. Биз бўлсак, унинг қўлидаги ўша жирканч пуллар сари талпинаверамиз. Аммо иблис ҳадеганда бу пулларни қўлимизга тутқаза қолмайди. Шарт қўяди. Бу шартлар эса номусга, ҳаёга, уят-у одамийлик, муслималикка буткул ёт ҳаракатлардан иборат. Биз яллачилар азбаройи нафсимиз қўзғалганидан барчасига рози бўламиз. Нимаики шарт бўлса, бажонидил адо этамиз…
Кўрдингми, Ботир? Мен ўшандайлар тоифасидан бўламан. Мени десанг балога қоласан. Умрингнинг охиригача азобда, қийноқда ўтасан. Ҳеч бир юпанч, илтижо сенга ёрдам бера олмайди, хотиржам торттирмайди. Эл-юрт олдида юзинг шувут бўлади. Ўртоқларинг қаршисида қаддинг эгилади. Шунинг учун воз кеч мендан. Бугунги яхшилигингни ҳеч қачон унутмайман. Қандай унутай? Ўзим ҳам сени кўрдим дегунча худди дўзах ўтида куя бошлайман. Юракларим эзилиб кетади. Дод деб йиғлагим, дунёни бошимга кўтариб ҳайқиргим келади. Менга сендек йигитга муносиб бўлиб туғилмаганим жуда-жуда алам қилади. Нима қилай? Орзуларимдан, ниятларимдан воз кеча олмайман. Онамнинг, отамнинг руҳига сўз берганман. Уларнинг руҳини ўртага қўйиб қасам ичганман. Албатта машҳур раққоса бўлишни кўнглимга тукканман… Кечир… Кечир…»
* * *
Мана, ниҳоят тонг ҳам отди. Зулхумор жуда эрта турган экан. Ботирнинг онаси Холниса опа Манзура билан кўришаркан, бир муддат уни қўйиб юбормади. Унсиз, елкалари билинар-билинмас силкиниб йиғлади. Хаёлидан нелар ўтди, худонинг ўзи билди. Сўнгра дарров ўзини қўлга олиб Манзурани сўрига бошлади. Зулхумор ток остидаги сўрига чиройли қилиб дастурхон тузабди.
— Йўқ, хола, — деди Манзура қовоқ уйиб. — Уйимга бормасам бўлмайди. Ишонинг, ҳозир томоғимдан овқат ўтмайди. Ота-онам раҳматлилардан қолган уй қай аҳволда эканини ўз кўзим билан кўрмасам бўлмайди.
— Биласанми, — деди Холниса опа Манзурани қўйиб юборгиси келмай. — Ботир азонда кўчага чиқиб аниқлабди ким уйингга ўт қўйганини.
— Нима? К-кимдир ўт қўйибдими?
— Ие, қизиқчимисан? Ўзидан ўзи ёниб кетмайди-ку ҳайҳотдай ҳовли. Буни амманг Бозоргул қипти. Ҳамма эшитиб бўлганмиш. Маҳалла Бозоргулни мелисага топширвориш керак деяпти… Йўқ, қизим, ёлғиз ўзингни қўйворолмайман. Ана, Ботир бирга боради. Ўша ерда кўз-қулоқ бўлиб туради. Бозоргул жудаям иймонсиз хотин экан. Тағин ўзингниям бир бало қилиб қўймасин!..
Манзура қаршилик билдирмади. Чунки Холниса опа ҳақ эди. Кеч тушгунча ёлғиз ўзи… Ҳали худо билади. Уйи ўтириб бўладиган тахлитми ё вайрон бўлиб улгурганми… Борса кўради буни ҳам…
Ботир у билан бирга йўлга тушди. То дарвозага етгунча миқ этмади. Фақат қур-қур ер остидан Манзуранинг юзларига қараб олди. Шундай сукут қўйнида улар Манзуранинг уйига етиб келишди.
Ҳа, ҳовлининг тенг ярми ёниб кетибди. Олов теккан жой борки, ҳамон ўзидан парми, тутунми тарқатарди. Таралаётган ис ёқимсиз, бадбўй эди.
— Бу ерда ўтириб бўлмайди, — орадаги жимликни бузиб сўз қотди Ботир. — Одам заҳарланиб ўлиши ҳеч гапмас. Юр, яхшиси бизникига! Кўчада ўтирмайсан-ку ҳарқалай!
— Мелисалар кеп қолиши мумкин, — деди Манзура уйининг аҳволини кўргандан бери йиғлашдан аранг тийилиб. — Келса, мен йўқ бўлсам, унда нима бўлади? Кўчада ўтиравераман! Сиз бораверинг уйингизга! Раҳмат! Мени ўлимдан қутқариб қолдингиз. Сиз бўлмасангиз, уйқумда ўлиб кетардим. Бу яхшилигингизни ҳеч қачон унутмайман! Худойим рози бўлсин сиздан!
Ботир индамади. Манзурага бир қараб олди-да, ўйчан қиёфада кўкка боқди.
Шу аснода бармоқларини асабий қисирлата бошлади. Бошини қашиб олди. Илкис силтанди-да, ҳов нарига асабий бориб келди…
У ниманидир айтмоқчи бўларди, афтидан тилига кўчира олмасди.
— Манзура, — ниҳоят яқин келиб бош эгган ҳолда сўз қотди. — Нима десанг дегин-у, лекин жуда тошбағир экансан.
— Мен-а? — Манзура кутилмаган гапни эшитган заҳоти кўзлари чақчайиб Ботирга боқди. — Н-нега? Нима ёмонлик қилдим сизга?
— Мактабда ўқиб юрган пайтларимиз эсингдами? Неча марта сенга севишимни айтганман. Сен сира рўйхушлик билдирмагансан. Нуқул мени камситавергансан. Манзура, ўша севгим ҳалиям бағримни ўртайди. Сен кўз олдимга келдингми, тамом, ҳаловатим йўқолади. Ишон, сени ҳеч кимга тенглаштира олмайман. Ҳеч кимга ўхшата олмайман. Нега ҳалиям тушунмайсан? Наҳотки, юрагингда менга нисбатан заррача илиқлик бўлмаса? Шунчалик ёмонманми мен?
Манзура ортиқ тоқат қилиб тура олмасди. Тунда ўйлаганларини, тонгда миясига келган гапларни энди ошкор этиш фурсати етганини тушунди. Шундай қилса, Ботир тинчланадигандек, тушунадигандек, ҳафсаласи пир бўлиб ундан совийдигандек туйилди.
— Ботир, мени бошингизга урасизми? — деди Манзура йиғламсираб. — Мен худо қарғаган яллачиман. Тўйларда не қилиқлар қилиб ташлашимни билмайсиз-да! Пулни деб не қадамларни босмайди яллачилар. Уларнинг қалбида ўша маҳал севгидан асар ҳам бўлмайди. Яллачилар фақат нафс бандаларидек йўл тутишади. Нафсларидан бўлак ҳеч нарсани ўйламайдилар. Пул турганда муҳаббатни, туйғуни оёқости қип ташлайдилар. Ўшаларнинг бириман менам. Наҳотки, менга уйланиб бахтли бўламан деб ўйласангиз? Йўқ, бахтсиз бўласиз. Бир умр пушмон қилиб ўтасиз. Қўйинг, бу гапларни йиғиштирайлик. Дўст бўлиб қолайлик. Сиз азобда қолсангиз, ўзимни ҳеч қачон кечира олмайман. Кетинг, илтимос, кета қолинг! Мени қийнаманг! Дардимга дард қўшаверманг, ёлвораман!..
Манзура шундай деди-ю, йиғлаб юборди. Йиғи тўла кўзларини Ботир кўриб қийналмаслиги учун терс ўгирилиб олди…
Ботир эса бирпас турган ерида айлана-айлана нимадир дейишга тараддудланди. Аммо ҳеч нарса демади.
Оғир хўрсиниб олди-да, туйқусдан кўчага чопди.
💥Ботир билан бўлиб ўтган шу қисқа суҳбат Манзурани адо қилаёзганди. Анча маҳалгача ўзига кела олмай азобда қолди. Бир тарафдан кечагина бус-бутун турган уйининг вайронага айланганига куйса, иккинчи тарафдан Ботирни ўйлаб қийналарди. Шу тобда узоқ-узоқларга, киши кўрмас ёқларга, гиёҳ ўсмас саҳроларга бош олиб кетгиси келарди. Шундай қилса, хўрликлар ҳам, муҳаббат азоблари ҳам таъқиб этмаслигига ишонарди. Лекин қалбининг бир четини ёритиб турган умид учқуни йўл бермасди. Қачондир ниятлари ҳақиқатга айланишига ишонарди. Шунинг учун шайтоний ўйларни миясидан ҳайдаб соларди…
Ниҳоят Мурод айтган кун ҳам етиб келди. Улар бирга-бирга тўй мавсумини олиш учун Сурхон воҳасига жўнайдиган бўлишди. Аммо бу сафарга ҳар қачонгидек уч кишигина чиқишмас экан. Мурод билан бирга яна битта машина тўла отарчи келди. Дойра, ноғора, кларнет, «ударник» чаладиганлар ўша иккинчи машинадан жой олишибди.
Манзура дарров тушунди. Демак, Сурхон томонларда ҳаммаси жонли бўлади. Синтезатордаги фонограмма дастурларига ўрин қолмайди. Илгари тўйларда дойра, ноғоралар, ҳатто, кларнет овози ҳам синтезатордан чиқариб қўйиларди.
— Манзура, сен уйингдан сира хавотирланма, — деди Мурод йўлга чиқишгач. — Кўплашиб таъмирдан чиқарамиз. Анави гўрсўхта амманг эса ҳали қонун олдида албатта жавоб беради. Билдингми, ўшанинг ишийкан?!.
— Биламан, — маъюс тортиб жавоб қилди Манзура. — Ўша ифлос қилган ҳамма ишни. Алам қиляпти-да унга!..
— Хавотирланма, ҳали шундай кунлар келадики, амманг тиззасига шапатилаб қолади. Сенинг машҳур раққоса бўлганингни, телевизорларда чиқишингни кўрса, дардини бировга айта олмай ичидан зил кетади. Сен ҳозир фақат шуларни ўйла. Ортиқча ташвишга ўрин берма. Фойдаси йўқ!..
Сурхоннинг тоғли ҳудудига кириб боришгач, ҳаво бирдан ўзгаргани сезила бошлади. Нафас олиш осонлашгандек бўлди. Манзуранинг юрагини чирмаб турган бир тутам дард нарига чекинди. Анча енгил тортди.
Машиналар олдинма-кетин тўйхонага кириб келди. Манзурага бегона юртдаги ҳар бир ҳолат, манзара қизиқ туюларди.
Бу ернинг одамлари водийликларга уммуман ўхшамас экан. Ҳар гапнинг бирида «санъаткорлар» дея ёшу-қари зир югурар, меҳмонларни ўтқазишга жой тополмасди.
Машшоқлар то асбоб ускуналарини созлаб, усилителларни обдон текшириб олгунларича, Манзура шу ерлик қизлар ҳамроҳлигида атрофни томоша қилди. Ҳов наридаги кўм-кўк майсаларга бурканган адир, турнақатор бўлиб ўтлаш билан овора отлар завқига завқ қўшаверди.
Фақат Ботир хаёлига келди дегунча қайтадан маъюс торта бошлар, бу ўйларни қандай ҳайдаб солишни билмай ҳалак бўларди.
«Шўрлик Ботир, — дерди хаёлан қандайдир номаълум ўт чангалида қола бошлаган кезларда. — Мени қутқараман деб олов ичига кирибди. Ҳаётимни сақлаб қолди. Йигит бўлса, муҳаббат бўлса, шунчалик-да! Бунданам ортиқ бўлармиди. Қанийди илгариги пайтим бўлса, унинг муҳаббатини сира рад этмасдим. Ҳозир ҳам ичимда жон деб турибман-у, бироқ орамиздаги тўсиқ нари ўтишга қўймайди. У саробдан бўлак нарса эмас. Тўсиқ шунчалар мустаҳкам эканки, саттанг-а давлатлар чегаралар ҳам унинг қаршисида ожиз қоларкан. Худди ўша пес тўсиқ мени очилишга, қалбимдаги туйғуларни ошкор этишга қўймаяпти. Тўғри қиляпти. Ботирдай беозор, кўркам йигит бундай хўрликка лойиқ эмас. Ундайлар ўзига муносиб, ҳаёли-иболи, тўғри йўлдан юрадиган, пул деб бегона эркакнинг тиззасига ўтириб олавермайдиган қизлар билангина бахтли бўлишади… Ҳа, мен энди соб бўлдим. Расвои олам бўлдим. Ўзи кечирсин…»
Ҳаш-паш дегунча вақт шомга яқинлашиб, тўйхона безовта қалқиб қолди.
Келин келиши яқин эканми, тўй эгалари зир югуриб ҳозирлик кўришни янада кучайтириб юборишди.
Шубҳасиз, бундай лаҳзаларда отарчилар ҳам қараб турмайди. Тўйчилик одатига кўра ҳофиз мумтоз ашулаларни бошлаб туради. Бу иш тўйхона аҳлини зериктириб қўймаслик, тўй тўйдек бўлишини таъминлаш учун қилинади. Раққоса эса шошмайди. Столлар атрофи меҳмонларга тўлишини, кайф-сафо авж паллага киришини кутади. Жуда бўлмаганда, башарти биров қўққисдан буюртма бериб қолса, бир-икки айланиб рақс тушиб бериши мумкин. Буюртма бўлмаса, тек ўтиради. Кутади. То жўрабоши, отарчилар таъбири билан айтганда, «продюсер» ишора қилмагунча кутаверади…
Ниҳоят кутилган лаҳзалар яқинлашиб, келин ҳам келди. Ҳаммаёқнинг тўс-тўполони чиқди. Келин-куёв тарафдагиларнинг қичқириқлари дунёни тутгандек бўлди.
Муроднинг ишораси билан Хурсандбек ҳофиз ҳам «Тўйлар муборак»ни бошлади. Манзура эса бу тахлит шовқин-суронга ҳийла мослаша бошлаганиданми, пинагини бузмас, ҳамма-ҳаммани бир бошдан кузатишдан тўхтамасди.
Келин-куёв жойларини эгаллаб, дастлабки табриклар айтилгач, Хурсандбек ўша ашулани, ҳар янграганда, Манзуранинг бағрини ўйиб олай дегувчи «Муножот»ни бошлади.
Хурсандбек бу ашулани ўзига хос усулда айтардики, одамни сел қиларди.
Манзура ашула таъсирида хаёлан яна олис-олисларга парвоз қила бошлади.
Умрининг энтикиш, эзилишга мажбур этувчи энг оғир лаҳзалари кўз олдига келди.
Кейин бу оғир юкни елкасидан шартта олиб ташлади-да, хаёлот денгизига шўнғиди.
Дарҳол онаси раҳматли ҳозир-у нозир бўлди. Катта саҳнада буралиб-буралиб хиром айлаётган қизига узо-оқдан туриб маҳлиё бўлди. Ҳадеганда энтикиб-энтикиб кетаверди. Ҳар энтикканда қўлларини баланд кўтариб дуо қилаверди…
* * *
Манзура ҳамон рақснинг сеҳрли усулларига бўйсуниб барчани мафтун этишда давом қиларди. Томошабинлар ўринларидан туриб кетишган, қарсак чалишдан, олқишлашдан тийила олишмасди.
Шу маҳал қаердандир отажони ҳам пайдо бўлди. Негадир қовоқларини уйиб олибди. Бошидаги дўпписи сарғайиб оҳорини йўқотибди. У Манзуранинг рақсини бирпас кузатган бўлди-да, дафъатан тиз чўкди ва саҳнага орқа ўгириб олди.
Манзура ҳайрон эди. Отасининг бу қилиғини сира тушуна олмасди. Отаси шу тахлит бир муддат ўтирибди-ю, сира кутилмаганда икки қўлини баланд кўтариб бор овозда ҳайқирибди.
— Табриклайман! Бахтли бўлси-ин!!!
Манзура бу ҳайқириқ нақ қулоқлари остида жаранглаб сесканганча қаддини кўтарди…
Йўқ, ҳайқириқ хаёлида эмас, тўйда жаранглабди.
Аста ўрнидан туриб ўртага мўралаганди, кутилмаган манзарани кўриб жони чиқиб кетаёзди.
Келин-куёвни ўша… Ҳозир ҳам бағрини ўртаб ташлаётган дард сабабчиси… Ботир табрикларди…
«Ие, — тинчини йўқотиб, юраги ҳаприқиб, кўзлари аланг-жаланг Ботир тарафга қараб хаёлан сўзланарди. — У қаердан кеп қолди? Қишлоқда эди-ку! Нега келди бу ерга? Қариндошими тўй эгалари ё? Нега бундай йўл тутди? Мақсади нима?..»
Манзура кўзларига ишонқирамай, аста четга чиқди-да, Ботирни одам камроқ жойдан туриб кузатди.
Ҳа, худди ўзи. Бегона эмас…
Ботир ҳам Манзурани кўрди ва сирли жилмайиб қўйди. Табрикни эса давом эттирди.
Шунда Манзура англади. Куёв яқин дўсти экан. Лекин бу ҳақда ҳеч нарса демаганди-ку! Сурхонга келишларини биларди. Нега индамади? Ҳа-а, ўзича кутилмаган совға тайёрламоқчи бўлган. Аниқ шундай. Айтса, Манзура қаршилик қилишидан қўрққан. Шунинг учун самолётга ўтиргандир-у, улардан ҳам олдинроқ келиб олгандир…
«Эҳ, Ботир, — кўнглидан ўтказди Манзура аста жойига қайтаркан. — Нимага бундай қилдинг? Сенга ҳамма гапни айтгандим, тушунтиргандим. Нимага мени қийнайверасан? Нима қилсам, ортимдан юришни тўхтатасан? Нима қилай? Ўзимни машинанинг тагига ташлаб ўлсам қутуламанми сенинг таъқибларингдан? Ё сенам ўзингни ўлдириб яна ортимдан эргашаверасанми?.. Йўқ, бунақаси кетмайди. Мен барибир сени ўзимдан совутаман. Шундай қиламанки, қандай ортга чекинганингни сезмай қоласан. Кечир мени, Ботир! Сени оғир аҳволга солишни хоҳламайман…»
Ана энди Манзура астойдил шайланган эди. Шу тобда, бугун, тўй тугамасидан олдин Ботирни бу йўлдан қайтаради.
Бирпасдан кейин ўртакаш раққосани даврага таклиф қила бошлади. Айни муддао. Эркак меҳмонлар ўтирган тарафда алмойи-алжойи суҳбатлар қизигандан қизибди. Кайф-сафо авжига чиқибди. Агар яхшилаб таққосланса, Сурхон эркаклари водийликларга қараганда икки ҳисса кўпроқ ичкилик ичишаркан. Лекин бировнинг гандираклаганини, йиқилиб ётиб қолганини кўрмади. Демак, уларга тоғнинг соф ҳавоси далда экан. Манзура тоғ ҳавосининг қанчалар таъсирчанлигига бугун гувоҳ бўлди…
У одатини унутмай, обдон ўтирган меҳмонларга салом қилди. Бу саломи келин саломидан-да кўпроқ олқишланди. Меҳмонлар ҳуштаг-у қичқириқлар билан Манзурани — водийлик раққосани қарши олишди.
Хурсандбек ўртадаги хуш кайфиятни янада кўтариш ниятидами, «Лазги»ни бошлади.
Ана шундан кейин ичкилик таъсирига тушган эркаклар бирдан «очил»ди. Ўзаро суҳбатларга чек қўйилиб, барчаларининг эътибори Манзурага қаратилди.
Аёллар тарафда одам камайиб қолгани Манзурага янада қўл келиши тайин эди. У атрофга кўз ташлаб Ботирни қидириб топди. У бир четдан рақсни берилиб томоша қиларди.
Манзура дилига туйган ҳаракатларни бошлади. Келин-куёвларга яқинроқда ўтирган бир эркак қўлида пул чангаллаганча раққосани қошига чорларди. Манзура пилдираганча бир зумда эркакнинг тепасида ҳозир бўлди. Эркак пулларни Манзурага тутқазишга шошилмай, бўйнига қўл солди. Бошқа пайт бўлса, Манзура бир энгашиб унинг қўлидан чиқиб кетарди. Атайин қаршилик қилмади. Азбаройи кайфи чоғланган эркак пул тутган қўли билан Манзуранинг ярим очиқ сийналарини ғижимлади. Бу манзарага кўзи тушган қиз-жувонлар юзларини терс бурди. Эркаклар эса баттар қичқира бошлади. Шубҳасиз, талабгорлар сони ҳам кўпайди. ҳали уёқдан, ҳали буёқдан пул чангаллаганча келиб эркакнинг ҳаракатларини такрорлай бошлашди. Баъзилари Манзуранинг юзидан ўпиб қўйишни ҳам унутмади. Манзура эса билдирмайгина Ботир тарафга кўз ташлади. Унинг афт-ангори ўзгарган, асабий лаб тишлаганча Манзурадан кўз узмасди.
Бахтига маҳалла оқсоқоли орага тушиб эркакларни жой-жойига ўтқазди. Манзура эса пулларнинг ҳаммасини ёнига етиб келган машшоқнинг қўлидаги дойра ичига солди-да, ўрта айланиб рақс тушишда давом этди. Рақс тушарди-ю, хаёлан сўзланарди. Ботирнинг кўнгли совиганига ишончи комил эди.
«Энди кўргандирсан? — деди у яна Ботир турган томонга назар ташлаб. — Кетиб бўпсан-ку! Хайрият, шундай қилмасам бўлмасди. Сен ҳали ўзингга муносиб, тарбияли, иболи қизни албатта учратасан. Ўшанда менга раҳмат дейсан. Мен бўлсам, сени ҳар гал ўшандай қиз билан кўрганда, бир қопдан семираман. Ғойибона бўлса-да, дуо қиламан, сенга худойимдан бахт сўрайман. Э, мени қўявер. Яратган инсоф бермагунча бугунгига ўхшаб ҳаромдан пул топавераман. Биламан, бу пулларнинг баракаси бўлмайди. Уйимга ҳаром пулларнинг дастидан файз ҳам кирмайди. Кечир, мен ўзбошимчани, ибосини йўқотган яллачини кечир…»
Шу кеча Манзура ярим тунгача ухлай олмади. Кўз юмди дегунча Ботирнинг қовоқ уйган ҳолати намоён бўлиб бағри ўртанаверди. Ўпкаси тўлиб келиб пиқ-пиқ йиғлайверди. Охири йиғисини биров эшитиб қолмаслиги учун бошини кўрпага буркаб олди.
(давоми бор)