Предыдущая публикация
Kechir meni FARISHTA...
O`tar qancha yillar to`zoni,
Yulduzlar - ko`zyoshi samoni.
O`tar inson yaxshi-yomoni,
Mehr qolur, muhabbat qolur.
Chekka ovullardan biridagi kichikroq maktab. Ikkinchi qavatning ohirgi honasidagi bo`layotgan shovqin, maktab xovlisigacha eshitib turibdi. Deriktir ayol boshini chayqab qo`ydida. Yonidagi muallimaga o`girilib qaradi:
- Xosiyat Umarovna. Bu 2 - A sizni sinifingiz. Dilbar ketganidan keyin bu bolalarni eplab bo`lmay qoldi! -bir hursunib qo`ydi. - Bizni maktab shaharnikiday, emas o`quv jihozlar eski. O`qtuvchi yetishmaydi, bollarni maktbga qatnashi, daomat ee-ha. Endi singlim bir amallab ikki oy ishlab berasiz! -dedi to`lachadan kelgan deroktor ayol, Xosiyat Umarovnani yelkasiga salgina qoqib. Xosiyat buni haqoratday qabul qildi.
``Shaharli qochib qoladi deb o`yladizmi? Hali nimalarga qodirligimni ko`rasiz!`` degan gaplarni o`tqazdi ko`nglidan.
- Ha albatta! -dedi dimog`ini salgina ko`tarib.
- Marhamat yuring xonaga! -dedi deriktir ayol yo`l boshlab.
Hosiyat Umarovna, bu 32 yoshli muallima ayol boshlang`ich sinflarga dars beradi. O`ta qattiq qo`l, juda intizomli va masulyatli, o`z ishini sitqidildan bajaradi...
Sinf xonasiga kirib kelishdi.
Deriktirni ko`rgan bolalar bir zumda tinchlanishdi. Birin ketib, bazilar o`rnidan turdi bazilar esa o`tirgan joyida salomlashdilar. Bu beytartiblik avvalo intizomni hush ko`ruvchi, Hosiyat Umarovnani kayfiyatini buzdi.
- Bolalar tanishing, Hosiyat Umarovna yangi muallimangiz ohirgi ikki oyda shu kishi sizlar bilan bo`ladi! -dedi direktor ayol.
- Dilbar opamiz qachon keladilar? -dedi bir qizaloq o`rnidan turib.
- Dilbar opangiz, ona bo`ldi! -dedi deriktor ayol.
Buni yaxshi yoki yomon ekanini tushunmagan bolalarni yuzlarida bu xabardan norozilik alomatlari paydo bo`ldi.
- Bolalar... -deriktir ayol bir qarashi bilan bo`layotgan pichir-pichirlarga barham berdi. - Hosiyat Umarovna bolalarni sizga qoldirdim. -deb xonani tark etdi...
Hosiyat Umarovna bir daqiqa bolalardan ko`z uzmay, ularni xolatini baholadi. Tushundiki intizom u o`ylagandan ancha past. Stol ustidagi yog`och chizg`ichni qo`liga oldi.
- Sen ertaga sochingni oldirib kel! -dedi birinchi partadagi bolaga, chizg`ich bilan ishora qildi.
- Ho`p opa! -dedi bola.
- Sen ertaga maktab formasida kel. Bu maktab sirk emas!
- Ho`p! -dedi qizaloq norozilanib.
Hosiyat Umarovna qatorlar orasida yurib bollarga uqtirardi.
- Sen sochingni o`rib yur!
Sen qo`lingni yuvib yur. Qizbolaga yarashmaydi!
Qizlar kofta, yupkada o`g`il bolalar o`q ko`ylak, qora shimda. Kiyimlar ozoda dazmol bosilgan bo`lishi shart. Ha menga opa yoki opoy emas ustoz deb murojat qilinglar... -deb bolalardan nigohini uzmay, ularni yengdi.
Bolalar ham muallimani qattiqqo`l ekanini tushunishdimi, hammalar o`zlarini o`nglab olishdi.
Hosiyat Umarovna bu uslubi ish berganini ko`rgach biroz yumshadi.
- Qani endi bir tanshib olsak, meni ismim Xosiyotxon, -dedi jurnalni varoqlab birma-bir ism-familyalarni o`qiy boshladi. - B. Javohir... Javohir... -Hosiyat boshini ko`tarib bolalarga qaradi.
- Ustoz u kelmadi! -dedi sinf sardori.
Xosiyatni daomatdan sal ko`ngli to`ldi, 22 boladan faqatgina 1 tasi kelmagan...
Hosiyat Umarovna bollar bilan ozomoz bo`lsada tanishib olganidan keyin, tezda o`z vazifasiga kirishib ketdi.
Ikkinch dars boshlangan matematka fani, Hosiyat Umarovna bor vujudi bilan bolalarga masalani yechishni tushuntirayotgan edi. Bir bola xonaga kirib hammani diqqatini bo`ldi. Bu xolat Hosiyat Umarovnani jaxlini chiqardi.
- Xonaga kirishdan avval eshikni taqqillatib salom beradi!
Bola boshini salgina egib:
- Assalom a`laykum! -dedi va o`z stuli tomon yurdi.
- To`xta avval mendan ruhsat so`ramaysanmi?
Bola tezda eshik oldiga qaytdi.
- O`tirsam maylimi opa?
- Opa emas ustoz deydi. Isming Javohirmi?
- Him...
Hosiyat Umarovna bolani usti boshiga nazar tashladi. Sochlari o`sgan, usti boshi kir. Negadur bolani uncha xushlamadi.
- Joyinga o`tir... Endi kech qolsang jazolayman... -dedi.
Kitobga qarar ekan, nima deyayotgani, nima yozayotgani bir zumga yodidan ko`tarilganidan jaxli chiqdi. ``Adashtirdi!`` deb pichirlab ko`z ostidan bolaga nafrat bilan qarab qo`ydi...
Katta tanaffuzdan keyin bolalar xonaga qaytdi, Hosiyat Umarovna darsni boshlashdan avval partalarga bir bir ko`z yugurtirdi.
- Bolalar ertga shanba shanbalik qilamiz, partalarni yuvib tozalaymiz, - bey ehtiyor boyagi irkit bolani qidirdi. Ungaham bir ikki nasihat qilmoqchi edi. Biroq u yo`q.
- B. Javohir qani bolalar?
- Uyiga ketti! -dedi bolardan biri.
``Maktab o`yinmi? Ertaga adabini berib qo`yaman`` deb diliga tugub qo`ydi...
Ertasi kuni bola yana huddi kechagi kundagiday ikkinchi dars boshlanganda salom berib kirib keldi.
Hosiyat Umarovna, yana nafrat bilan qarab, qo`liga chizg`ichni olib bolga yaqinlashdi.
- Kecha nega darstdan qochib ketding?
Bola boshini g`am qilib pichirladi:
- Menga Dilbar opa ruhsat bergan!
- Endi Dilbar opang yo`q. Men borman meni darsimga o`z vaqtida kelib, vaqtida qaytasan. Qani qo`lingni oldinga chiqar. Men nima degandim jazolayman deganmidim?
Bola istamaygina qo`llarini oldinga cho`zdi.
Hosiyat bolani barmoqlariga bir-ikki bor chizg`ich bilan urdi.
- Tirnoqlaringni olib yur, har holda o`g`il bolasan. Mana bu mo`ndilarni yuvilsing! -dedi Hosiyat bolani kir yoqasiga ishora qilib. - Onangga ayt yuvib, tugmalarini qadab bersin! Onangni qo`llari singanmi? -dedi.
Bolaga bu gap yoqmagan bo`lsada ustozidan nafrsatini yoshirib indamay joyiga o`tirdi. Lekin yana Hosiyatni jaxlini chiqarib katta tanafuzdan keyin ketib qoldi...
Hosiyat Umarovna indamagan bo`lsada barcha g`azabini dushanba kuniga olib qo`ydi.
Dushanba ikki kunda qilgan harakatlari ish bergan bolarda ancha o`zgarish bor. Ammo boyagi bezbet bola yan ikkinchi dars boshlanganda kirib keldi. Hosiyat Umarovna hotirjam kutib oldi. Bolani salomiga alik olmay unga termuldi. Usti boshlari yuvilgan ammo huddi suvga bir
chayib olmaganday dog`lari shundog` turibdi.
- Nima bu? -dog`larga ishora qildi. - Onang bormi seni?
- Onam borlar, lekin... -bola boshiga tushga chizg`ich zarbidan uni o`chdi.
- Manabu ishlaydimi? -deb bolani boshiga chizg`ich bilan urdi. - Qo`lingni uzat...
Bola oriyati kuchlili qilib yig`lamagan bo`lsada. Alam bilan nafasini ichiga yutib, barmoqlarini silagncha joyiga o`tirdi. Ammo yana katta tanafuzda uyiga ketib qoldi...
Ertasi kuni yana kech qoldi. Bu safar huddi ustozini ustidan kulayotganday, barmoqlarini o`zi tutib berdi.
- Bezbet mana mana -deb bolani qo`liga qattiq qattiq urdi. - Shuncha ishlab sendayin ko`rmagan edim.
Bola har qancha og`riqqa bardoshli bo`lmasin. Og`riq zo`ridan ko`z yoshlarini yashira olmadi...
Hosiyat Umarovna yanada qattiq jazo qo`llasada bola odatini qo`ymasdi. Atayin ustozini bardoshini sinayotganday...
Hafta ohirlab qolgan jurnalni varoqlab o`zi bezbet deb ataydigan bolani boholarini tekshirar ekan o`zicha g`udurladi:
``Bu Dilbar deganlari o`zi nima qilgan! Eng intizomsiz bolaga a`lo baholar qo`yibdi! He ustoz nomiga dog` tushurgan!``.
Bu Dilbar, Javohir haqida derektirga arz qilishga g`ururi yo`l bermay hammasini o`zi hal qilishga qaror qildi.
Abetdan keyin so`rab surishtirib Javohirni uyilariga borardi. Uni ota-onasiga aytadigan bir talay achchiq-achchiq gaplarni diliga tugub.
Qishloq chetidagi pastakkina uyga yetib keldi. Devorlari nuragan yog`ochlari eskirgan eshik. To`g`ri kirib borish uchun eshigni qiyalatib ochgan edi. Yo`parada kir yuvayotgan o`quvchisini ko`rdiyu joyida qotti. Bola kimgadur erkalanib kulib gapirib qarab qo`yardi. Hosiyat bola qaragan yerga qaradi. U yerda yuz qiyofasidan deyarli o`zi tengi bir ayol yotardi. Qo`llari yuzlaridan bu ayolni qoq suyagi qolgani ko`rdi. Bu ayol o`quvchisini onasi ekanini fahimladi.
Bola yuvayotgan kirini joyiga tashladida yon tomonga o`tib ketdi. Hosiyat o`zini bildirib qo`ymaslik uchun, eshikni berkitib tirqichdan mo`ralab qaradi. Bola qozon tagini tutatib olov yoqardi. Tutundan achishgan ko`zlarini uqalab uqalab, o`choqqa puflab olov yoqdi. So`ng yana o`rniga qaytib bir nimalarni yuvishda davom etdi. Hosiyat bolani kuzatishda davom etdi. Birozdan keyin bola onasini oldiga dasturxon yozib pishirgan ovqatini suzib keldi.
Hosiyat ayolni nega harakatlanmayotganini bilish uchun kuzatib turar ekan:
``Ey hudoyim!`` -dedida lablarini kafti bilan berkitti.
Bola onasini quchoqlab devorga tayantirib o`tqazdi va onasiga yelkasini tirab qoshiqdagi ovqatni puflab sovutib onasiga ichqiza boshladi.
Hosiyat ko`ziga to`lgan yoshlarni artar ekan. Bolagan aytgan gaplari quloqlari ostida jaranglaganday bo`ldi.
``Onangni qo`li singanmi?``
Bu gaplari bolagan qachalar og`ir botganini o`z ichidan otqazdi.
Harchand ichkariga kirishga istagi kuchli bo`lmasin, go`yo bechora bolaga bergan azoblari qarshisida ulkan devorga aylanib turganday.
Eshik oldida uzoq turdi. Bola onasini ovqatlantirib bo`lgach, qolgan kir-chirlarni yuvib dorlarga
tashladi. O`zi esa onasini yonginasia o`tirib sumkasini ocha boshlaganda Hosiyat ortiq qarab turolmay ortiga qaytdi. Tun bo`yi o`quvchisi ko`zi oldidan ketmadi...
Erta tong maktabga borgani hamoni deriktirni xonasiga kirdi.
- Mumkunmi?
- Hosiyat Umarovna kiring!
- B. Javohir haqida gaplashib olmoqchi edim, uning onasi... -Hosiyat gapni uchini chiqardiyu uyog`ini derektirdan kutdi.
- Ha Javohir sho`rlik. Ikki yil avval ota onasi avto halokatga uchragan otasi o`sha yerda olamdan o`tgan. Onasini umurqa suyagi ezilishi natijasida oyoq, qo`li yaxshi ishlamay qoldi. Sho`rlik bir joyda qolib ketdi afsus...
- Boshqa yaqinlari yo`qmi?
- Ota onasi bor faqat boshqa yerda! Hozircha faqat o`g`li Javohir qarab turadi.
- Onasiga boshqa qarovchi yollash kerakmi! Bu bolani o`qishiga salbiy tasir o`tqazyabdi...
- Do`ktirlar ko`p yashamaydi bir hafta umri qoldi deyishgan edi. Man yarim yildirki shu dilbandini mehri bilan yashab kelmoqda. Keyin Javohir ihtidorli bolalardan. Dars qoldirsada Dilbar ularnikiga borib qo`shimcha dars o`tib kelar edi. Dilbar yo`qligiga bolada biroz pasayish bo`lgandir ammo siz biroz g`ayrat qilsangiz hammasi joyida bo`ladi...
Hosiyat xonada o`tirgancha bollarga bir bir qaradi. Bularning har biri o`zgacha bir olam. Javohir o`tiradiga stulga uzoq termulib o`tirdi. So`ng jo`rnaldi varoqlab o`zidan avval qo`yilgan baxolarni tekshirdi.
- Dilbar opa... Dilbar opa... Ustoz bo`lish oson ekan, ammo bolarga opa bo`lish. Dilbar bolarga bilimga qo`shib mehir ham bera olgan shuning uchun opa degan sharafga sazovar bo`lgan!
Hosiyat ich ichidan o`zi tanimagan Dilbarga havasi kelardi.
Bolarni nigollariga bir bir qarar ekan, hayolida bir fikr charq urardi. ``Ahir bular bey ayib farishtalarku?`` Eshikka bir qarab oldi. ``Ey hudo farishtani jazoladimmi? Qay aybi uchun?``
Vujuddida ajib titroq paydo bo`ldi. Butun tanasi muzlab qolganday. Huddi katta gunohi uchun jazo olishini sezayotganday yuragi beyhalot urardi.
``Hozir kelib qolsa kerak?`` tahminan har safar bola keladigan vaqitni chamaladi...
U uzoq kuttirib qo`ymadi. Har kungi vaqtda asta eshik ochildi.
Bola salom berib xonaga kirdi. Asta ustozi tomon yaqinlashib, jazo olish uchun jajji barmoqlarini oldinga uzatdi. Hosiyat bolaga yaqinlashar ekan, uning qarshisida tiz cho`kdi. Bolani janjji qo`llarini asta ushlab, barmoqlarni o`pib, yosh to`lga ko`zlariga ohista bosdi. Nafasi bo`g`ziga tiqilib, bolani bag`riga bosib, bazo`r shivirladi:
- Kechir meni FARISHTA...
ТАМОМ ..
Следующая публикация
Нет комментариев