Барча оламлар Рабби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар, ўрнагимиз бўлган Муҳаммад ибн Адуллоҳга, Унинг оиласи ва барча асҳобларига салавоту саломлар бўлсин!
Сўнг ...
Аслида «эргашиш»: «юрган одамнинг изидан кетиш», маъносида бўлиб, истилоҳда: «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва саҳобаларидан ворид бўлган нарсага эргашиш ҳамда улардан кейинги тобиинларга, Имом Аҳмад (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек, эргашишда ихтиёрли бўлиш», демакдир. Аслида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрган барча нарсани қилишни бизга Аллоҳ таоло амр этган, уни қилишга катта ажру савобларни белгилаб, қилмасликка дунё ва охиратдаги зиён ва гуноҳни тайинлаган.
Мусулмон дўстим!
Унутмангки, Аллоҳнинг Расулига бўлган садоқатингиз буйруқларга эргашиш ва таъқиқлардан сақланиш билан бўлади. Акси тақдирда, муҳаббатни иддао этиш жуда ҳам осон бўлиб, тилда талаффуз қилинган бир неча сўзлардан иборат, холос. Лекин ҳақиқий муҳаббат – эрга
...Ещё
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Барча оламлар Рабби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар, ўрнагимиз бўлган Муҳаммад ибн Адуллоҳга, Унинг оиласи ва барча асҳобларига салавоту саломлар бўлсин!
Сўнг ...
Аслида «эргашиш»: «юрган одамнинг изидан кетиш», маъносида бўлиб, истилоҳда: «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва саҳобаларидан ворид бўлган нарсага эргашиш ҳамда улардан кейинги тобиинларга, Имом Аҳмад (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек, эргашишда ихтиёрли бўлиш», демакдир. Аслида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрган барча нарсани қилишни бизга Аллоҳ таоло амр этган, уни қилишга катта ажру савобларни белгилаб, қилмасликка дунё ва охиратдаги зиён ва гуноҳни тайинлаган.
Мусулмон дўстим!
Унутмангки, Аллоҳнинг Расулига бўлган садоқатингиз буйруқларга эргашиш ва таъқиқлардан сақланиш билан бўлади. Акси тақдирда, муҳаббатни иддао этиш жуда ҳам осон бўлиб, тилда талаффуз қилинган бир неча сўзлардан иборат, холос. Лекин ҳақиқий муҳаббат – эргашиш ва итоат этишдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло шундай дейди:
«Айтинг (эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашинглар. Шунда Аллоҳ сизларни севади ва гуноҳларингизни мағфират қилади. Аллоҳ (гуноҳларни) мағфират қилгувчи, меҳрибондир»» (Оли Имрон: 31).
Абу Сулаймон Дороний (раҳимаҳуллоҳ): «Агар қалблар Аллоҳга бўлган муҳаббатни иддао этса, Аллоҳ таоло бу оятни қийналиш учун нозил қилди»– деди. Ҳа, севимли дўстим, Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган муҳаббатингизнинг далили, мусаффо шариатда келган барча нарсага ҳатто нафсингиз ёқтирмаган ишларда ҳам эргашишингиздир. Шунинг учун ҳам бу оятга «Муҳаббат ояти» деб ном берилган.
Аллома Ибн Қоййим (раҳимаҳуллоҳ): «Агар эргашилмаса муҳаббат ҳосил бўлмайди. ... шунинг учун ҳам, Аллоҳнинг муҳаббатига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина эришилади»– деди.
Барчамиз дунё ва охиратдаги зафар ва нажот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина қўлга киритилишини жуда яхши биламиз. Бироқ, ўзининг воқеий ҳаётида ким Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг изидан юриб, суннатларига амал қилмоқда?! Буйруқ ва таъқиқлар кечаю кундуз хуфёна ва ошкора баралла янграмоқда ва уни одамлар эшитишмоқда. Хўш, уларга ижобат қилганлар борми?! Имом Авзоъий (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек: «Суннат қайси тарафга кетса биз ҳам ўша тарафга кетаяпмиз»ми?! Ёки истакларимиз қайси тарафга кетса ва нафсимиз қаерда жунбушга келса ўша тарафдамизми?! Азиз дўстим, залолат сўқмоғи бўлган нафс ҳавога эргашишдан эҳтиёт бўлинг!
Севимли дўстим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Барча умматим жаннатга кирадилар!»– деганларидек, беҳиштийлар қаторида бўлишни хоҳламайсизми? Чин юракдан хоҳлашингизни биламан. Бироқ, ҳадисни бир бошдан ўқийлик: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимнинг барчаси жанн
...Ещё
Барчамиз дунё ва охиратдаги зафар ва нажот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина қўлга киритилишини жуда яхши биламиз. Бироқ, ўзининг воқеий ҳаётида ким Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг изидан юриб, суннатларига амал қилмоқда?! Буйруқ ва таъқиқлар кечаю кундуз хуфёна ва ошкора баралла янграмоқда ва уни одамлар эшитишмоқда. Хўш, уларга ижобат қилганлар борми?! Имом Авзоъий (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек: «Суннат қайси тарафга кетса биз ҳам ўша тарафга кетаяпмиз»ми?! Ёки истакларимиз қайси тарафга кетса ва нафсимиз қаерда жунбушга келса ўша тарафдамизми?! Азиз дўстим, залолат сўқмоғи бўлган нафс ҳавога эргашишдан эҳтиёт бўлинг!
Севимли дўстим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Барча умматим жаннатга кирадилар!»– деганларидек, беҳиштийлар қаторида бўлишни хоҳламайсизми? Чин юракдан хоҳлашингизни биламан. Бироқ, ҳадисни бир бошдан ўқийлик: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимнинг барчаси жаннатга киради. Фақатгина бош тортган (одам кирмайди)»,– дедилар. Саҳобалар: Бош тортганлар ким?,– деб сўрадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Менга итоат қилган жаннатга, Менга осий бўлган эса жаҳаннамга киради»– деб жавоб бердилар» (Имом Бухорий 7280; Ҳоким «Мустадрак» 7626). Буни тушуниш жуда ҳам осон: Аллоҳга итоат этиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашган одам жаннатга киради. Осий ва амрларни бажо келтирмаган одамнинг жаннатга киришига рухсат берилмайди.
Кўзни юмиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, Аллоҳ ҳаром қилган нарсалардан кўзни узмаслик, итоат қилиш ҳисобланадими?!
Ғийбатдан воз кечиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, тилни мусулмон биродарларни «чайнаш»га истеъмол қилиш, итоат этиш ҳисобланадими?!
Ота-онага яхшилик қилиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, уларга оқ бўлиш учун турли-туман йўлларни ўйлаб топиш, итоат қилиш итоатданми?!
Бундан бошқа қулоғимизга чалинган яна қанча-қанча буйруқ ва таъқиқлар бор. Уларга қай даражада итоат қилиб, бўйинсунаяпмиз?! Севимли дўстим, юқорида ўтган ҳадисга ўзингизни бир солиб кўринг ва қаранг: Сиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этганлар қаторидамисиз ёки осий бўлганлар қаторидами?! Ўшанда сиз ўзингизга ўзингиз ҳакам бўласиз:
«(Ва унга дейилур); «Номаи аъмолини ўқи! Бугун ўз нафсинг ўзингга қарши етарли ҳисобчидир»» (Исро: 14).
Умар ибн Хатттоб разияллоҳу анҳу бир ишни қилиш учун тайёргарлик кўрар, бироқ биров: «Буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қилмаган эдилар!» дейиши биланоқ ўз аҳдидан қайтар эди! Биз-чи, минг афсуслар бўлсинки, Аллоҳ ва расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўпроқ осий бўлиш йўлида ким ўзарга ҳаракат қилмоқдамиз! Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг биронта буйруқларини қилмай туриб
...Ещё
Бундан бошқа қулоғимизга чалинган яна қанча-қанча буйруқ ва таъқиқлар бор. Уларга қай даражада итоат қилиб, бўйинсунаяпмиз?! Севимли дўстим, юқорида ўтган ҳадисга ўзингизни бир солиб кўринг ва қаранг: Сиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этганлар қаторидамисиз ёки осий бўлганлар қаторидами?! Ўшанда сиз ўзингизга ўзингиз ҳакам бўласиз:
«(Ва унга дейилур); «Номаи аъмолини ўқи! Бугун ўз нафсинг ўзингга қарши етарли ҳисобчидир»» (Исро: 14).
Умар ибн Хатттоб разияллоҳу анҳу бир ишни қилиш учун тайёргарлик кўрар, бироқ биров: «Буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қилмаган эдилар!» дейиши биланоқ ўз аҳдидан қайтар эди! Биз-чи, минг афсуслар бўлсинки, Аллоҳ ва расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўпроқ осий бўлиш йўлида ким ўзарга ҳаракат қилмоқдамиз! Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг биронта буйруқларини қилмай туриб қандай «Суннат аҳли» бўла оламиз?! Залолатдаги одамларнинг карвонида юриб, улардан қандай узоқлаша оламиз?!
Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳумо Аллоҳ таолонинг:
﴿يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ﴾
«(Қиёмат) Кунида (мўминларнинг) юзлари оқ бўлур, (кофирларнинг) юзлари қора бўлур» (Оли Имрон: 106) ояти ҳақида: «Юзлари нурафшон бўлганлар Аҳли суннат ва жамоатдир. Юзлари қоп-қора бўлганлар эса бидъат ва залолат аҳлидир»– деган эди.
Олтин аср – саҳобалар асри Ислом шариатини ҳаётга татбиқ қилиш, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни севиш ва унга эргашиш бобида, ҳайратомуз намуна бўлган эдилар. Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу Қора Тошни ўпар экан: «Мен, сенинг фойда ва зарар бера олмайдиган тош эканингни биламан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сени ўпганларини кўрмаганимда эди, сени ўпмаган бўлар эдим»– деди (Имом Бухорий 1605; Имом Аҳмад 174).
Аллоҳ таоло ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг фармонлари, нафс истакларига бутунлай тескари эди. Ҳатто улар бу истакларни одат тусига айлантиришган бўлсаларда, илоҳий буйруқ ва таъқиқларнинг бирон ҳарфи уларнинг қулоқларига етса, муҳаббатнинг (амалий) аломатлари уларнинг ҳаётида намоён бўлар эди. Анас ибн Молик разияллоҳу анҳу айтади: «Мен Абу Талҳанинг уйидаги ўтиришда косагул эдим. У кунги ароқ хурмони ачитиб қилинганидан эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир дарғачини: «Эшитмадим деманглар, ароқ ҳаром қилинди!»– деб овоза беришга буюрдилар. Буни эшитган Абу Талҳа менга: Буни олиб чиқиб (кўчага) тўк!,– деди. Мен тўкдим ва ароқлар Мадина кўчаларидан оқди» (Имом Бухорий 2464). Бошқа бир ривоятда шундай дейилган: «Фармоннинг хабари етгач ароқ ҳақида сўрамадилар ва унга яна бир марта қайтмадилар» (Имом Бухорий 4617
У пайтда ичкиликнинг зарарларини тушунтириш ёки огоҳлантирувчи варақаларни нашр этиш, ёки пиёнисталикдан даволайдиган касалхоналарни зиёрат этишга зарурат туғилмади! «Ароқ ҳаром қилинди!» деган жумлани эшитишнинг ўзи кифоя қилди!!
Одамлар кўнглига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
«Ва у (сизларга келтираётган Қуръонни) ўз ҳавойи-хоҳиши билан сўзламас. У (Қуръон) фақат (Аллоҳ томонидан пайғамбарга) ваҳий қилинаётган (туширилаётган) бир ваҳийдир» (Нажм: 3, 4) экани жойлашдими, унда эргашиш ва итоат этишга шошилишни кўрасиз. Ўша пайтда, шаръий аҳкомлар бировнинг тасдиқлаши-ю, бошқасининг рад этишига ва: Нега Ислом буни ҳаром қилган-у, уни ҳаром қилмаган? Аслида ҳаром қилишга лойиқ бўлгани буниси эди?,– деб айтилаётган чўпчакларга ўрин қолмайди.
Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Одамлар Қубо мас
...Ещё
У пайтда ичкиликнинг зарарларини тушунтириш ёки огоҳлантирувчи варақаларни нашр этиш, ёки пиёнисталикдан даволайдиган касалхоналарни зиёрат этишга зарурат туғилмади! «Ароқ ҳаром қилинди!» деган жумлани эшитишнинг ўзи кифоя қилди!!
Одамлар кўнглига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
«Ва у (сизларга келтираётган Қуръонни) ўз ҳавойи-хоҳиши билан сўзламас. У (Қуръон) фақат (Аллоҳ томонидан пайғамбарга) ваҳий қилинаётган (туширилаётган) бир ваҳийдир» (Нажм: 3, 4) экани жойлашдими, унда эргашиш ва итоат этишга шошилишни кўрасиз. Ўша пайтда, шаръий аҳкомлар бировнинг тасдиқлаши-ю, бошқасининг рад этишига ва: Нега Ислом буни ҳаром қилган-у, уни ҳаром қилмаган? Аслида ҳаром қилишга лойиқ бўлгани буниси эди?,– деб айтилаётган чўпчакларга ўрин қолмайди.
Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Одамлар Қубо масжидида намоз ўқиётган эдилар. Биров келиб: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бу кечада Қуръон нозил бўлиб, Каъбага юзланишга буюрилибди. Сизлар ҳам Каъбага юзланинглар!,– деди. Одамлар Шом томонга юзланишган эди. Ўша онда юзларини Каъба томон бурдилар» (Имом Бухорий 403). Бошқа бир ривоятда эса: «Улар рукуъда эдилар»– дейилган (Имом Бухорий 7253).
Ҳурматли биродар ва қимматли синглим!
Ислом дини саҳобалар учунгина келган эмас. Буйруқ ва таъқиқлар улар учунгина эмас, балки, Умматнинг улардан кейингилари учун ҳам айтилган. Сизлар, ўша кейингиларсиз. Ислом дини ҳаётимизни ўз ичига олиш, уни тузатиш ва нажот сари етаклаб бориш учун келган.
Фараз қилингки, карвон бир жойдан жуда ҳам олис, саҳро йўлларида кечадиган машаққатли йўл билан бошқа ерга йўл олмоқчи. Карвон етиб борадиган хавфсиз йўлни эса биттагина одам билади. У одамдан юз ўгирганларнинг оқибати эса ҳалокатдир. Бу йўлбошчининг гапига кирмаган одамга қандай баҳо берасиз: У оқилми?!
Биз бу дунёдаги саодатимиз ва охиратдаги жаҳаннам азобидан нажотимизнинг Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга ва Унинг ҳаёт йўлига эргашишда эканига аниқ ишонамиз. Шундай экан, нега унинг гапларига кирмаймиз?!
Залолатдан сўнг кўрсатди бизга нурли ҳидоятни
Ишондик айтганлари бўлажагин, ўрганиб дироятни
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларни байъат қилишга чақирганида, ҳузурларига Абу Синон Асадий деган саҳоба биринчи бўлиб етиб бориб: Қўлингизни очинг, сизга байъат қилай!,– деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Нимага байъат қиласан?»– деганида: «Кўнглингиздан кечган нарсаларга!!»– деб жавоб берди! (Ибн Касийр тафсири 7/333).
Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш ва итоат этиш эркакларгагина хос эмас эди. Хотин-қизларнинг ҳам буйруқларга итоат этиш ва таъқиқлардан сақланишда ўзига хос роллари бор эди. Ҳолбуки, хотин-қизларнинг ўзларигагина хос бўлган аҳкомлардан бошқа шаръий ҳукмлар, эркакларнинг ўзларигагина хос эмас эди.
Абу Усайд Ансорий разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг масжид ташқарисида, хотинлар билан эркаклар йўлларда аралишб кетишганида, хотинларга қарата: «Сизлар бир оз кутиб туринглар! Йўлнинг ўртасидан кетиш сизларнинг ҳаққингиз эмас. Йўлнинг четидан кетинглар!»– дедилар. Хотин-қизлар деворга шунчалар яқин юра бошладиларки, кийимлари деворларга илашиб қолар эди» (Абу Довуд 5274).
Биз айтгандек бўлса қизу аёллар,
Эркаклардан афзал турар аёллар!
Муҳтарама синглим!
Биз сиздан кўчаларда деворларга суркалиб юришингизни талаб қилмаймиз. Фақатгина, бозорларда эркаклар бўлган жойлардан йироқ бўлишингиз, пардозларингизни кўрсатмаслигингиз, қўйган атирларингиз уфорини ёймаслигингиз, ҳижоб ва бошқа нарсаларда ён бермаслигингизни истаймиз, холос. Буларнинг бари Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламни юракдан севиш ва Унга эргашиш билан амалга ошади.
<...Ещё
Абу Усайд Ансорий разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг масжид ташқарисида, хотинлар билан эркаклар йўлларда аралишб кетишганида, хотинларга қарата: «Сизлар бир оз кутиб туринглар! Йўлнинг ўртасидан кетиш сизларнинг ҳаққингиз эмас. Йўлнинг четидан кетинглар!»– дедилар. Хотин-қизлар деворга шунчалар яқин юра бошладиларки, кийимлари деворларга илашиб қолар эди» (Абу Довуд 5274).
Биз айтгандек бўлса қизу аёллар,
Эркаклардан афзал турар аёллар!
Муҳтарама синглим!
Биз сиздан кўчаларда деворларга суркалиб юришингизни талаб қилмаймиз. Фақатгина, бозорларда эркаклар бўлган жойлардан йироқ бўлишингиз, пардозларингизни кўрсатмаслигингиз, қўйган атирларингиз уфорини ёймаслигингиз, ҳижоб ва бошқа нарсаларда ён бермаслигингизни истаймиз, холос. Буларнинг бари Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламни юракдан севиш ва Унга эргашиш билан амалга ошади.
Итоат ва эргашишнинг тарихий намуналари
Мисвар ибн Махрама ва Марвон разияллоҳу анҳумолар Ҳудайбийя шартномаси ҳақида шундай ривоят қиладилар: «(У пайтда) Урва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг асҳобларидан ҳеч нигоҳини узмади ва айтди: «Аллоҳга қасамки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам тупурсалар тупуклари саҳобалардан бирининг қўлига тушар ва у тупукни юзи ва баданига сурар эди. Агар бирон ишга буюрсалар, барчалари уни бажо келтириш учун шошилишарди. Таҳорат қилсалар оққан сувларни олиш учун бир-бирлари билан уришиб кетишарди. Гапирсалар товушларини пасайтиришар ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўзларини тикиб боқишмас эди. Сўнгра, мен қавм (қурайшликлар) олдига келдим ва: Қавмим, Аллоҳга қасамки, мен турли қироллар: Ҳирақл, Кисро ва Нажоший ҳузурига элчи бўлиб бордим. Аллоҳга онт ичиб айтаманки, мен аъёнлари Муҳаммадни улуғлаганидек улуғлаган биронта подшоҳни кўрмадим,– дедим» (Имом Бухорий 2731, 2732).
Абдурраҳмон ибн Абу Лайло разияллоҳу анҳунинг ривоятига қараганда, Абдуллоҳ ибн Равоҳа разияллоҳу анҳу, бошқа бир ривоятда эса Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳу масжиднинг ташқарисида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбардан туриб хутбаларида: «Ўтиринглар!» деганларини эшитди-ю ўтирди ва хутбаларини тугатганларидан кейингина ўрнидан турди. Бунинг дараги Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга етганида: «Аллоҳ таоло сенга Аллоҳ ва расулига итоат этиш ҳирсини зиёда қилсин!»– дедилар (Алоуддин Фаврий «Канзул уммаал» 37172).
Зайд ибн Холид Жуҳаний разияллоҳу анҳу айтди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимга оғир келмаса эди уларни ҳар намоздан олдин мисвок қилишга буюрган бўлар эдим»– дедилар. (Ҳадиснинг ровийси шундай) дейди: Зайд ибн Холид масжидга келганида мисвогини котиблар қаламларини қистирган қулоғига қистириб олар ва намозга иқомат (такбир) айтилиши биланоқ намоздан илгари мисвок қилар эди» (Термизий 23; Имом Аҳмад 21730).
Нофеъ разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг осорларига эргашганини кўрганимда: «Бу – телба бўлиб қолибди-ку!»,– дер эдим» (Ҳоким «Мустадрак» 6376).
Нофеъ разияллоҳу анҳу Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бу дарвозани хотинлар учун ажратсак!»– дедилар». Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг ўлгунига қадар ўша дарвозадан масжидга кирганини кўрмадим!!» (Абу Довуд 571).
<p...Ещё
Зайд ибн Холид Жуҳаний разияллоҳу анҳу айтди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимга оғир келмаса эди уларни ҳар намоздан олдин мисвок қилишга буюрган бўлар эдим»– дедилар. (Ҳадиснинг ровийси шундай) дейди: Зайд ибн Холид масжидга келганида мисвогини котиблар қаламларини қистирган қулоғига қистириб олар ва намозга иқомат (такбир) айтилиши биланоқ намоздан илгари мисвок қилар эди» (Термизий 23; Имом Аҳмад 21730).
Нофеъ разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг осорларига эргашганини кўрганимда: «Бу – телба бўлиб қолибди-ку!»,– дер эдим» (Ҳоким «Мустадрак» 6376).
Нофеъ разияллоҳу анҳу Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бу дарвозани хотинлар учун ажратсак!»– дедилар». Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг ўлгунига қадар ўша дарвозадан масжидга кирганини кўрмадим!!» (Абу Довуд 571).
Абу Умома разияллоҳу анҳу айтди: «Мен: Ё Расулуллоҳ, менга бир ишни буюринг!,– дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сен рўзадан айрилма! Чунки унинг тенгги йўқ!»– дедилар. Ҳадиснинг ровийси айтади: Шунинг учун ҳам Абу Умома, унинг хотини ва хизматкорини қачон учратманг, рўзадор юришар эди» (Имом Аҳмад 22194, 22249, 22274).
Абу Абдурраҳмон Суламий (раҳимаҳуллоҳ) Куфанинг қориси, имому алломаси бўлиб, Қуръонни тажвидлари билан мукаммал қироат қилар эди. У, масжидда қирқ йил мобайнида одамларга Қуръон ўқишни ўргатди. У, Усмон ибн Аффон разияллоҳу анҳудан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: «Сизларнинг яхшироғингиз Қуръон ўрганиб, ўргатганингиздир!» деб айтган ҳадисларини нақл қилар (Имом Бухорий 5027) ва: Мени бундай ўтқазиб қўйган шу нарсадан бошқаси эмас!,– дер эди (Имом Заҳабий «Сияр» 4/368).
Аллоҳ таолодан бизларни Пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг издошлари, суннатларини сўз ва амалда қайта жонлантирганлар ва шафоатига лойиқ бўлганлар қаторида қилишини сўраймиз.
Валлоҳу аълам.
Барча оламлар Робби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар бўлсин.
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
Комментарии 8
Менга эргашинглар, Аллоҳ сизларни суяди!
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Барча оламлар Рабби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар, ўрнагимиз бўлган Муҳаммад ибн Адуллоҳга, Унинг оиласи ва барча асҳобларига салавоту саломлар бўлсин!
Сўнг ...
Аслида «эргашиш»: «юрган одамнинг изидан кетиш», маъносида бўлиб, истилоҳда: «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва саҳобаларидан ворид бўлган нарсага эргашиш ҳамда улардан кейинги тобиинларга, Имом Аҳмад (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек, эргашишда ихтиёрли бўлиш», демакдир. Аслида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрган барча нарсани қилишни бизга Аллоҳ таоло амр этган, уни қилишга катта ажру савобларни белгилаб, қилмасликка дунё ва охиратдаги зиён ва гуноҳни тайинлаган.
Мусулмон дўстим!
Унутмангки, Аллоҳнинг Расулига бўлган садоқатингиз буйруқларга эргашиш ва таъқиқлардан сақланиш билан бўлади. Акси тақдирда, муҳаббатни иддао этиш жуда ҳам осон бўлиб, тилда талаффуз қилинган бир неча сўзлардан иборат, холос. Лекин ҳақиқий муҳаббат – эрга
...ЕщёБисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Барча оламлар Рабби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар, ўрнагимиз бўлган Муҳаммад ибн Адуллоҳга, Унинг оиласи ва барча асҳобларига салавоту саломлар бўлсин!
Сўнг ...
Аслида «эргашиш»: «юрган одамнинг изидан кетиш», маъносида бўлиб, истилоҳда: «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва саҳобаларидан ворид бўлган нарсага эргашиш ҳамда улардан кейинги тобиинларга, Имом Аҳмад (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек, эргашишда ихтиёрли бўлиш», демакдир. Аслида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрган барча нарсани қилишни бизга Аллоҳ таоло амр этган, уни қилишга катта ажру савобларни белгилаб, қилмасликка дунё ва охиратдаги зиён ва гуноҳни тайинлаган.
Мусулмон дўстим!
Унутмангки, Аллоҳнинг Расулига бўлган садоқатингиз буйруқларга эргашиш ва таъқиқлардан сақланиш билан бўлади. Акси тақдирда, муҳаббатни иддао этиш жуда ҳам осон бўлиб, тилда талаффуз қилинган бир неча сўзлардан иборат, холос. Лекин ҳақиқий муҳаббат – эргашиш ва итоат этишдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло шундай дейди:
﴿قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾
«Айтинг (эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашинглар. Шунда Аллоҳ сизларни севади ва гуноҳларингизни мағфират қилади. Аллоҳ (гуноҳларни) мағфират қилгувчи, меҳрибондир»» (Оли Имрон: 31).
Абу Сулаймон Дороний (раҳимаҳуллоҳ): «Агар қалблар Аллоҳга бўлган муҳаббатни иддао этса, Аллоҳ таоло бу оятни қийналиш учун нозил қилди»– деди. Ҳа, севимли дўстим, Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган муҳаббатингизнинг далили, мусаффо шариатда келган барча нарсага ҳатто нафсингиз ёқтирмаган ишларда ҳам эргашишингиздир. Шунинг учун ҳам бу оятга «Муҳаббат ояти» деб ном берилган.
Аллома Ибн Қоййим (раҳимаҳуллоҳ): «Агар эргашилмаса муҳаббат ҳосил бўлмайди. ... шунинг учун ҳам, Аллоҳнинг муҳаббатига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина эришилади»– деди.
Барчамиз дунё ва охиратдаги зафар ва нажот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина қўлга киритилишини жуда яхши биламиз. Бироқ, ўзининг воқеий ҳаётида ким Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг изидан юриб, суннатларига амал қилмоқда?! Буйруқ ва таъқиқлар кечаю кундуз хуфёна ва ошкора баралла янграмоқда ва уни одамлар эшитишмоқда. Хўш, уларга ижобат қилганлар борми?! Имом Авзоъий (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек: «Суннат қайси тарафга кетса биз ҳам ўша тарафга кетаяпмиз»ми?! Ёки истакларимиз қайси тарафга кетса ва нафсимиз қаерда жунбушга келса ўша тарафдамизми?! Азиз дўстим, залолат сўқмоғи бўлган нафс ҳавога эргашишдан эҳтиёт бўлинг!
Севимли дўстим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Барча умматим жаннатга кирадилар!»– деганларидек, беҳиштийлар қаторида бўлишни хоҳламайсизми? Чин юракдан хоҳлашингизни биламан. Бироқ, ҳадисни бир бошдан ўқийлик: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимнинг барчаси жанн
...ЕщёБарчамиз дунё ва охиратдаги зафар ва нажот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш билангина қўлга киритилишини жуда яхши биламиз. Бироқ, ўзининг воқеий ҳаётида ким Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг изидан юриб, суннатларига амал қилмоқда?! Буйруқ ва таъқиқлар кечаю кундуз хуфёна ва ошкора баралла янграмоқда ва уни одамлар эшитишмоқда. Хўш, уларга ижобат қилганлар борми?! Имом Авзоъий (раҳимаҳуллоҳ) айтганидек: «Суннат қайси тарафга кетса биз ҳам ўша тарафга кетаяпмиз»ми?! Ёки истакларимиз қайси тарафга кетса ва нафсимиз қаерда жунбушга келса ўша тарафдамизми?! Азиз дўстим, залолат сўқмоғи бўлган нафс ҳавога эргашишдан эҳтиёт бўлинг!
Севимли дўстим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Барча умматим жаннатга кирадилар!»– деганларидек, беҳиштийлар қаторида бўлишни хоҳламайсизми? Чин юракдан хоҳлашингизни биламан. Бироқ, ҳадисни бир бошдан ўқийлик: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимнинг барчаси жаннатга киради. Фақатгина бош тортган (одам кирмайди)»,– дедилар. Саҳобалар: Бош тортганлар ким?,– деб сўрадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Менга итоат қилган жаннатга, Менга осий бўлган эса жаҳаннамга киради»– деб жавоб бердилар» (Имом Бухорий 7280; Ҳоким «Мустадрак» 7626). Буни тушуниш жуда ҳам осон: Аллоҳга итоат этиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашган одам жаннатга киради. Осий ва амрларни бажо келтирмаган одамнинг жаннатга киришига рухсат берилмайди.
Кўзни юмиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, Аллоҳ ҳаром қилган нарсалардан кўзни узмаслик, итоат қилиш ҳисобланадими?!
Ғийбатдан воз кечиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, тилни мусулмон биродарларни «чайнаш»га истеъмол қилиш, итоат этиш ҳисобланадими?!
Ота-онага яхшилик қилиш ҳақидаги буйруқни эшитиб, уларга оқ бўлиш учун турли-туман йўлларни ўйлаб топиш, итоат қилиш итоатданми?!
Аллоҳ йўлига чорлаш ҳақидаги буйруқни эшитиб, сўнгра муваффақиятдан совутиш, итоат қилишдан ҳисобланадими?!
Бундан бошқа қулоғимизга чалинган яна қанча-қанча буйруқ ва таъқиқлар бор. Уларга қай даражада итоат қилиб, бўйинсунаяпмиз?! Севимли дўстим, юқорида ўтган ҳадисга ўзингизни бир солиб кўринг ва қаранг: Сиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этганлар қаторидамисиз ёки осий бўлганлар қаторидами?! Ўшанда сиз ўзингизга ўзингиз ҳакам бўласиз:
﴿اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا﴾
«(Ва унга дейилур); «Номаи аъмолини ўқи! Бугун ўз нафсинг ўзингга қарши етарли ҳисобчидир»» (Исро: 14).
Умар ибн Хатттоб разияллоҳу анҳу бир ишни қилиш учун тайёргарлик кўрар, бироқ биров: «Буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қилмаган эдилар!» дейиши биланоқ ўз аҳдидан қайтар эди! Биз-чи, минг афсуслар бўлсинки, Аллоҳ ва расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўпроқ осий бўлиш йўлида ким ўзарга ҳаракат қилмоқдамиз! Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг биронта буйруқларини қилмай туриб
...ЕщёБундан бошқа қулоғимизга чалинган яна қанча-қанча буйруқ ва таъқиқлар бор. Уларга қай даражада итоат қилиб, бўйинсунаяпмиз?! Севимли дўстим, юқорида ўтган ҳадисга ўзингизни бир солиб кўринг ва қаранг: Сиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этганлар қаторидамисиз ёки осий бўлганлар қаторидами?! Ўшанда сиз ўзингизга ўзингиз ҳакам бўласиз:
﴿اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا﴾
«(Ва унга дейилур); «Номаи аъмолини ўқи! Бугун ўз нафсинг ўзингга қарши етарли ҳисобчидир»» (Исро: 14).
Умар ибн Хатттоб разияллоҳу анҳу бир ишни қилиш учун тайёргарлик кўрар, бироқ биров: «Буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қилмаган эдилар!» дейиши биланоқ ўз аҳдидан қайтар эди! Биз-чи, минг афсуслар бўлсинки, Аллоҳ ва расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўпроқ осий бўлиш йўлида ким ўзарга ҳаракат қилмоқдамиз! Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг биронта буйруқларини қилмай туриб қандай «Суннат аҳли» бўла оламиз?! Залолатдаги одамларнинг карвонида юриб, улардан қандай узоқлаша оламиз?!
Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳумо Аллоҳ таолонинг:
﴿يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ﴾
«(Қиёмат) Кунида (мўминларнинг) юзлари оқ бўлур, (кофирларнинг) юзлари қора бўлур» (Оли Имрон: 106) ояти ҳақида: «Юзлари нурафшон бўлганлар Аҳли суннат ва жамоатдир. Юзлари қоп-қора бўлганлар эса бидъат ва залолат аҳлидир»– деган эди.
Олтин аср – саҳобалар асри Ислом шариатини ҳаётга татбиқ қилиш, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни севиш ва унга эргашиш бобида, ҳайратомуз намуна бўлган эдилар. Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу Қора Тошни ўпар экан: «Мен, сенинг фойда ва зарар бера олмайдиган тош эканингни биламан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сени ўпганларини кўрмаганимда эди, сени ўпмаган бўлар эдим»– деди (Имом Бухорий 1605; Имом Аҳмад 174).
Аллоҳ таоло ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг фармонлари, нафс истакларига бутунлай тескари эди. Ҳатто улар бу истакларни одат тусига айлантиришган бўлсаларда, илоҳий буйруқ ва таъқиқларнинг бирон ҳарфи уларнинг қулоқларига етса, муҳаббатнинг (амалий) аломатлари уларнинг ҳаётида намоён бўлар эди. Анас ибн Молик разияллоҳу анҳу айтади: «Мен Абу Талҳанинг уйидаги ўтиришда косагул эдим. У кунги ароқ хурмони ачитиб қилинганидан эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир дарғачини: «Эшитмадим деманглар, ароқ ҳаром қилинди!»– деб овоза беришга буюрдилар. Буни эшитган Абу Талҳа менга: Буни олиб чиқиб (кўчага) тўк!,– деди. Мен тўкдим ва ароқлар Мадина кўчаларидан оқди» (Имом Бухорий 2464). Бошқа бир ривоятда шундай дейилган: «Фармоннинг хабари етгач ароқ ҳақида сўрамадилар ва унга яна бир марта қайтмадилар» (Имом Бухорий 4617
У пайтда ичкиликнинг зарарларини тушунтириш ёки огоҳлантирувчи варақаларни нашр этиш, ёки пиёнисталикдан даволайдиган касалхоналарни зиёрат этишга зарурат туғилмади! «Ароқ ҳаром қилинди!» деган жумлани эшитишнинг ўзи кифоя қилди!!
Одамлар кўнглига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
﴿وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى • إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى﴾
«Ва у (сизларга келтираётган Қуръонни) ўз ҳавойи-хоҳиши билан сўзламас. У (Қуръон) фақат (Аллоҳ томонидан пайғамбарга) ваҳий қилинаётган (туширилаётган) бир ваҳийдир» (Нажм: 3, 4) экани жойлашдими, унда эргашиш ва итоат этишга шошилишни кўрасиз. Ўша пайтда, шаръий аҳкомлар бировнинг тасдиқлаши-ю, бошқасининг рад этишига ва: Нега Ислом буни ҳаром қилган-у, уни ҳаром қилмаган? Аслида ҳаром қилишга лойиқ бўлгани буниси эди?,– деб айтилаётган чўпчакларга ўрин қолмайди.
Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Одамлар Қубо мас
...ЕщёУ пайтда ичкиликнинг зарарларини тушунтириш ёки огоҳлантирувчи варақаларни нашр этиш, ёки пиёнисталикдан даволайдиган касалхоналарни зиёрат этишга зарурат туғилмади! «Ароқ ҳаром қилинди!» деган жумлани эшитишнинг ўзи кифоя қилди!!
Одамлар кўнглига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
﴿وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى • إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى﴾
«Ва у (сизларга келтираётган Қуръонни) ўз ҳавойи-хоҳиши билан сўзламас. У (Қуръон) фақат (Аллоҳ томонидан пайғамбарга) ваҳий қилинаётган (туширилаётган) бир ваҳийдир» (Нажм: 3, 4) экани жойлашдими, унда эргашиш ва итоат этишга шошилишни кўрасиз. Ўша пайтда, шаръий аҳкомлар бировнинг тасдиқлаши-ю, бошқасининг рад этишига ва: Нега Ислом буни ҳаром қилган-у, уни ҳаром қилмаган? Аслида ҳаром қилишга лойиқ бўлгани буниси эди?,– деб айтилаётган чўпчакларга ўрин қолмайди.
Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Одамлар Қубо масжидида намоз ўқиётган эдилар. Биров келиб: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бу кечада Қуръон нозил бўлиб, Каъбага юзланишга буюрилибди. Сизлар ҳам Каъбага юзланинглар!,– деди. Одамлар Шом томонга юзланишган эди. Ўша онда юзларини Каъба томон бурдилар» (Имом Бухорий 403). Бошқа бир ривоятда эса: «Улар рукуъда эдилар»– дейилган (Имом Бухорий 7253).
Ҳурматли биродар ва қимматли синглим!
Ислом дини саҳобалар учунгина келган эмас. Буйруқ ва таъқиқлар улар учунгина эмас, балки, Умматнинг улардан кейингилари учун ҳам айтилган. Сизлар, ўша кейингиларсиз. Ислом дини ҳаётимизни ўз ичига олиш, уни тузатиш ва нажот сари етаклаб бориш учун келган.
Фараз қилингки, карвон бир жойдан жуда ҳам олис, саҳро йўлларида кечадиган машаққатли йўл билан бошқа ерга йўл олмоқчи. Карвон етиб борадиган хавфсиз йўлни эса биттагина одам билади. У одамдан юз ўгирганларнинг оқибати эса ҳалокатдир. Бу йўлбошчининг гапига кирмаган одамга қандай баҳо берасиз: У оқилми?!
Биз бу дунёдаги саодатимиз ва охиратдаги жаҳаннам азобидан нажотимизнинг Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга ва Унинг ҳаёт йўлига эргашишда эканига аниқ ишонамиз. Шундай экан, нега унинг гапларига кирмаймиз?!
Залолатдан сўнг кўрсатди бизга нурли ҳидоятни
Ишондик айтганлари бўлажагин, ўрганиб дироятни
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларни байъат қилишга чақирганида, ҳузурларига Абу Синон Асадий деган саҳоба биринчи бўлиб етиб бориб: Қўлингизни очинг, сизга байъат қилай!,– деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Нимага байъат қиласан?»– деганида: «Кўнглингиздан кечган нарсаларга!!»– деб жавоб берди! (Ибн Касийр тафсири 7/333).
Аллоҳ ва Расули соллаллоҳу алайҳи ва салламга эргашиш ва итоат этиш эркакларгагина хос эмас эди. Хотин-қизларнинг ҳам буйруқларга итоат этиш ва таъқиқлардан сақланишда ўзига хос роллари бор эди. Ҳолбуки, хотин-қизларнинг ўзларигагина хос бўлган аҳкомлардан бошқа шаръий ҳукмлар, эркакларнинг ўзларигагина хос эмас эди.
Абу Усайд Ансорий разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг масжид ташқарисида, хотинлар билан эркаклар йўлларда аралишб кетишганида, хотинларга қарата: «Сизлар бир оз кутиб туринглар! Йўлнинг ўртасидан кетиш сизларнинг ҳаққингиз эмас. Йўлнинг четидан кетинглар!»– дедилар. Хотин-қизлар деворга шунчалар яқин юра бошладиларки, кийимлари деворларга илашиб қолар эди» (Абу Довуд 5274).
Биз айтгандек бўлса қизу аёллар,
Эркаклардан афзал турар аёллар!
Муҳтарама синглим!
Биз сиздан кўчаларда деворларга суркалиб юришингизни талаб қилмаймиз. Фақатгина, бозорларда эркаклар бўлган жойлардан йироқ бўлишингиз, пардозларингизни кўрсатмаслигингиз, қўйган атирларингиз уфорини ёймаслигингиз, ҳижоб ва бошқа нарсаларда ён бермаслигингизни истаймиз, холос. Буларнинг бари Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламни юракдан севиш ва Унга эргашиш билан амалга ошади.
<...ЕщёАбу Усайд Ансорий разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг масжид ташқарисида, хотинлар билан эркаклар йўлларда аралишб кетишганида, хотинларга қарата: «Сизлар бир оз кутиб туринглар! Йўлнинг ўртасидан кетиш сизларнинг ҳаққингиз эмас. Йўлнинг четидан кетинглар!»– дедилар. Хотин-қизлар деворга шунчалар яқин юра бошладиларки, кийимлари деворларга илашиб қолар эди» (Абу Довуд 5274).
Биз айтгандек бўлса қизу аёллар,
Эркаклардан афзал турар аёллар!
Муҳтарама синглим!
Биз сиздан кўчаларда деворларга суркалиб юришингизни талаб қилмаймиз. Фақатгина, бозорларда эркаклар бўлган жойлардан йироқ бўлишингиз, пардозларингизни кўрсатмаслигингиз, қўйган атирларингиз уфорини ёймаслигингиз, ҳижоб ва бошқа нарсаларда ён бермаслигингизни истаймиз, холос. Буларнинг бари Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламни юракдан севиш ва Унга эргашиш билан амалга ошади.
Итоат ва эргашишнинг тарихий намуналари
Мисвар ибн Махрама ва Марвон разияллоҳу анҳумолар Ҳудайбийя шартномаси ҳақида шундай ривоят қиладилар: «(У пайтда) Урва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг асҳобларидан ҳеч нигоҳини узмади ва айтди: «Аллоҳга қасамки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам тупурсалар тупуклари саҳобалардан бирининг қўлига тушар ва у тупукни юзи ва баданига сурар эди. Агар бирон ишга буюрсалар, барчалари уни бажо келтириш учун шошилишарди. Таҳорат қилсалар оққан сувларни олиш учун бир-бирлари билан уришиб кетишарди. Гапирсалар товушларини пасайтиришар ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўзларини тикиб боқишмас эди. Сўнгра, мен қавм (қурайшликлар) олдига келдим ва: Қавмим, Аллоҳга қасамки, мен турли қироллар: Ҳирақл, Кисро ва Нажоший ҳузурига элчи бўлиб бордим. Аллоҳга онт ичиб айтаманки, мен аъёнлари Муҳаммадни улуғлаганидек улуғлаган биронта подшоҳни кўрмадим,– дедим» (Имом Бухорий 2731, 2732).
Абдурраҳмон ибн Абу Лайло разияллоҳу анҳунинг ривоятига қараганда, Абдуллоҳ ибн Равоҳа разияллоҳу анҳу, бошқа бир ривоятда эса Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳу масжиднинг ташқарисида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг минбардан туриб хутбаларида: «Ўтиринглар!» деганларини эшитди-ю ўтирди ва хутбаларини тугатганларидан кейингина ўрнидан турди. Бунинг дараги Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга етганида: «Аллоҳ таоло сенга Аллоҳ ва расулига итоат этиш ҳирсини зиёда қилсин!»– дедилар (Алоуддин Фаврий «Канзул уммаал» 37172).
Зайд ибн Холид Жуҳаний разияллоҳу анҳу айтди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимга оғир келмаса эди уларни ҳар намоздан олдин мисвок қилишга буюрган бўлар эдим»– дедилар. (Ҳадиснинг ровийси шундай) дейди: Зайд ибн Холид масжидга келганида мисвогини котиблар қаламларини қистирган қулоғига қистириб олар ва намозга иқомат (такбир) айтилиши биланоқ намоздан илгари мисвок қилар эди» (Термизий 23; Имом Аҳмад 21730).
Нофеъ разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг осорларига эргашганини кўрганимда: «Бу – телба бўлиб қолибди-ку!»,– дер эдим» (Ҳоким «Мустадрак» 6376).
Нофеъ разияллоҳу анҳу Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бу дарвозани хотинлар учун ажратсак!»– дедилар». Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг ўлгунига қадар ўша дарвозадан масжидга кирганини кўрмадим!!» (Абу Довуд 571).
<p...ЕщёЗайд ибн Холид Жуҳаний разияллоҳу анҳу айтди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Умматимга оғир келмаса эди уларни ҳар намоздан олдин мисвок қилишга буюрган бўлар эдим»– дедилар. (Ҳадиснинг ровийси шундай) дейди: Зайд ибн Холид масжидга келганида мисвогини котиблар қаламларини қистирган қулоғига қистириб олар ва намозга иқомат (такбир) айтилиши биланоқ намоздан илгари мисвок қилар эди» (Термизий 23; Имом Аҳмад 21730).
Нофеъ разияллоҳу анҳу айтди: «Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг осорларига эргашганини кўрганимда: «Бу – телба бўлиб қолибди-ку!»,– дер эдим» (Ҳоким «Мустадрак» 6376).
Нофеъ разияллоҳу анҳу Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бу дарвозани хотинлар учун ажратсак!»– дедилар». Мен Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳунинг ўлгунига қадар ўша дарвозадан масжидга кирганини кўрмадим!!» (Абу Довуд 571).
Абу Умома разияллоҳу анҳу айтди: «Мен: Ё Расулуллоҳ, менга бир ишни буюринг!,– дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сен рўзадан айрилма! Чунки унинг тенгги йўқ!»– дедилар. Ҳадиснинг ровийси айтади: Шунинг учун ҳам Абу Умома, унинг хотини ва хизматкорини қачон учратманг, рўзадор юришар эди» (Имом Аҳмад 22194, 22249, 22274).
Абу Абдурраҳмон Суламий (раҳимаҳуллоҳ) Куфанинг қориси, имому алломаси бўлиб, Қуръонни тажвидлари билан мукаммал қироат қилар эди. У, масжидда қирқ йил мобайнида одамларга Қуръон ўқишни ўргатди. У, Усмон ибн Аффон разияллоҳу анҳудан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: «Сизларнинг яхшироғингиз Қуръон ўрганиб, ўргатганингиздир!» деб айтган ҳадисларини нақл қилар (Имом Бухорий 5027) ва: Мени бундай ўтқазиб қўйган шу нарсадан бошқаси эмас!,– дер эди (Имом Заҳабий «Сияр» 4/368).
Аллоҳ таолодан бизларни Пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг издошлари, суннатларини сўз ва амалда қайта жонлантирганлар ва шафоатига лойиқ бўлганлар қаторида қилишини сўраймиз.
Валлоҳу аълам.
Барча оламлар Робби бўлган Аллоҳга ҳамду санолар бўлсин.