"Beoshyon yaralgan ayol"

(qissa)
[Ostona Soyasi]
Kuzning dilgir oqshomi.
Bugun Nigoralar hovlisiga tumonat odam yigʻildi. Ha, serurugʻ oila, hech kim kelmaydi, deganda ham faqat yaqinlarining oʻzidan yigirma-oʻttiz kishi yigʻiladi. Bugun qarindosh-urugʻ tanishlardan tashqari, kursdoshlari ham kelishdi. Talaba boʻlgandan beri dugonalarini ilk bora uyiga chaqirdi. Koʻcha tarafdagi ikki qavatli imorat, hashamatli darvozani koʻrib, «Voy-boʻy!», degan hayrat bilan ichkari kirishdi. Hovlining pastki tarafi – uch qavat, marmardan ishlangan chiroyli aylanma zinapoyalar, toʻrtta burchakda suv purkab turgan jimjimali favvoralar, lekin bittayam mevali daraxt yoʻq, hammasi tropik mamlakatlarda oʻsadigan manzarali daraxtlar. Dugonalari: «Oʻzimizdayam oʻstirsa boʻlar ekan-da», deya marmar pillipoyalarga toʻshalgan gilamlarni bosib, mehmonxonaga kirishdi. Oʻrtada katta stol, nozu ne’matga toʻla dasturxon. Laziza dugonalariga koʻzi bilan imladi: rosa harakat qilishibdimi!
Derazalarga zamonaviy pardalar tutilgan, devorda zarhal ramkalarda qimmatbaho suratlar, oyoq ostidagi choʻgʻdek gilamlar koʻzni oladi. Bular uy egasining serhafsala, didli ekanini koʻrsatadi.
Nigoraning oyisi, buvilari fotiha oʻqib, chiqib ketishgach, Laziza mingʻirlab yonidagi Zeboga gapirdi:
– Nigorani shunaqa dangʻillama hovlida turadi, deb oʻylamovdim! Pismiq, indamay yurishini qara!
– Senga maqtanishi kerakmidi?! Boyning qiziman deb e’lon berishini kutganmiding? Bittasi sal maqtansa, darhol tishlab, uzib olasan!
– Toʻgʻri aytasan: manmanlarni jinim suymaydi, birov sal maqtansa, popugini pasaytirib qoʻygim keladi, Nigoraga boʻlsa, qoyilman, juda kamtar ekan, endi bildim, yanayam yaxshi koʻrib ketdim. Shu turishda indamay avtobusgayam chiqib ketaveradi. Anavi, dimogʻiga qurt tushgan oʻrtoqlaring karillamasayam boʻlarkan, – Laziza toʻrga chiqib, shumshayib oʻtirgan Nafisani imladi. – Oʻqishga mashina haydab kelaman deb, ja osmon¬daydi, Nigorani uyini koʻrib, suvga tushgan mushukdek boʻldi-qoldi.
Zebo Lazizaning oyogʻiga turtib qoʻyib:
– Jim, eshitib qoladi, – dedi.
Shaddod Laziza qoʻyarmidi:
– Juda yaxshi boʻldi-da, ertadan ogʻzini ochirmayman, oʻzi anchadan beri jigʻimga tegib yuruvdi.
– Menga qara, Nigorani oʻzlariga oʻxshagan joyga berisharmikan? Bunaqasini qayer¬dan topishadi?
Adrasdan kalta koʻylak-shim kiyib olgan Nigora choynak koʻtarib kirganda, ularning suhbati uzildi. U zarhal hoshiyalari nafis piyolalarga choy quyib uzatgach, «olinglar yeb oʻtiringlar!» deya qistalang qilib, xil-xil pishgan, oʻtkir zira va qazi hidi ufurib turgan norinni alohida-alohida taqsimchalarda solib, ularning oldiga qoʻydi, soʻng stol chetida terib qoʻyilgan yogʻli patirdan bittasini boʻlakladi, qizlar chugʻurlashib: «Sindirmang!» desa ham koʻnmadi, kulib, jilmayib: “ – Olsanglar-chi!” dedi yana va: «Menga uzr!» deya orti bilan chiqib ketdi.
Laziza nafis labini xunuk burdi, guyo nozikkina burni ostida mayda-mayda chuvalchanglar lipilladi :
– Esingdami, Nafisaning uyiga borib itday boʻlib keluvdik!
Zebo yon-veriga qarab qoʻydi-da:
– Yana mehmondorchilikka chaqirmoqchi! – dedi pichirlab.
– Bormanglar! Masalan, men qaytib uning uyiga qadam bosmayman, deb kelganman. Toʻyi boʻlsa, toʻyigayam bormayman. Mehmonniyam fe’li keng odam kutsin. Bunga kim qoʻyibdi. Chaqirsa ham bormanglar! Mani aytdi dersizlar: xor qilib kutadi. Tannoz, uyidagilari oʻzidan battar. Qarindoshlarini koʻrdingmi, Chigʻatoydagi norinchilarga oʻxshaydi. Labi-labiga tegmaydi. Nigoranikilarni qara: hammasi – aristokratka!
Oyoq tovushlari eshitilib, qizlar sergaklik bilan eshik tomonga tikilishdi. Nigora kalta soch, oq koʻylak, oq tufli kiygan, kulcha yuzi bejirim qizni boshlab kirdi-da, uni qoʻshnimiz, maktabda birga oʻqiganmiz deb, tanishtirdi.
Odatda koʻngil yaqin kishilar oʻtirgan davraga begona kelib qoʻshilsa, oshga pashsha tushgandek, dil gʻashlanadi. Qizlar nafaslarini ichlariga yutib, jim qolishdi. Nigora ikki-uch marta: «Olinglar, yeb oʻtiringlar!» desa ham miq etishmadi, guyo ogʻizlariga talqon solib olishgandek edi. Qoʻshni qiz ham bu yerda ortiqchaligini bildimi, koʻp oʻtirmadi, bir piyola choy ichgach: «Oyim senga sovgʻa berib yubordilar» – dedi-da, yaltiroq qutichani Nigoraning qoʻliga tutqazgancha chiqib ketdi, Nigora hang-mang boʻlgancha qolaverdi.
– Nega dovdiraysan, ochib koʻr! – deya shangʻilladi Laziza va bu ham yetmaganday qutichani tortib olib ochdi: bir juft zirak bilan uzuk yarqirab koʻzini oldi. – Voy bu-u-u! Zoʻr-u! Brilliantmi? Ha, ha, brilliant!
Dugonalari uning qoʻliga yopishishdi:
– Berchi, bizlaram bir koʻraylik!
Laziza piching aralash yana chiyilladi:
– Qoʻshnilaring kuchaygan koʻrinadi! Topganlarini nima qilishni bilmaydigan boʻlib qolishganmi, nima balo! Qoʻshni brilliant sovgʻa qilsa-ya?!.. Yo senda ilinjlari bormi?!
Bu gapdan oʻsal boʻlgan Nigora boʻgʻzidagini zoʻrgʻa yutib, Lazizaga qaradi. Baloyu ofat bu qiz. Hech narsani yashirib boʻlmaydi undan. Boshqalarning xayoliga ham kelmagan boʻlsa kerak, bu-chi, darrov bildi. Bu gʻalva qayoqdan chiqdi? Qoʻshnisi anchadan buyon sovchi boʻlib keladi, adasi yoʻq degan, boʻldi-da! Oʻgʻli gʻirt takasaltang. Haligacha biror ishning boshini tutmagan. Bugun oʻylab topganini qarang, hammaning oldida. Oyisiga aytish kerak. Endi nima qiladi?
Nigora dugonalarini ham unutib, ayollar oʻtirgan xonaga yugurdi. Zinapoyadan tushayotib, patnis koʻtarib chiqayotgan kelinoyisini koʻrib, koʻngli joyiga tushdi. Oʻzi boplaydi, juda yaxshi kelinoyisi bor-da! Unga vaziyatni tushuntirib, qoʻliga qutichani tutqazdi-da, soʻng darhol ortga qaytdi.
Bazm yarim tungacha davom etdi.
Otasining haydovchisi dugonalarini uy-uylariga oborib qoʻydi. Qarindoshlarini kuzatib qaytgan dadasi Nigoraga hovlida toʻqnash kelib, uni qayta tabrikladi.
– Oʻrtoqlaring yaxshi oʻtirishdimi? – soʻradi otalarcha mehribonchilik bilan bagʻriga bosib. – Xursandmisan, qizim?! Toʻyingda bundan ham yaxshi kutib olamiz.
– Rahmat, dadajon, rahmat! – dedi Nigora va koʻngli koʻtarilgan holda oshxonaga yoʻl oldi. Idish-tovoqlarni yuvib, barcha yumushlarni bajarib boʻlgach, xonasiga kirib, maza qilib uxlashni xayolga tugdi, ammo hamisha ham oʻylaganing boʻlmaydi, uning ham aytgani oʻngidan kelmadi: garchi ancha toliqqan boʻlsa-da, hadeganda uyqusi kelmadi. Xayolida bugungi voqealar birma-bir takrorlanar, ularni tahlildan oʻtkazib, oʻzicha mulohaza qilardi. Uzuk voqeasini aytmaganda, hammasi yaxshi, hammasi joyida, faqat dadasidan uyalib, yigitlarni chaqirolmadi, tabiiyki, Ibrat ham kelmadi, koʻngli huvillab turibdi, lekin bugungi mehmondorchilikdan mamnun.
davomi bor...
"Beoshyon yaralgan ayol"
(qissa)
[Begona baxt]