_ არა, ქვეყანაზე სამართალი არ არის! – გულსაკლავად დაიწრიპინა თრითინას კლანჭებიდან სასწაულით გადარჩენილმა თაგვმა. _ როდემდე უნდა ვითმინო უსამართლობა?! – შესძახა აღშფოთებულმა თრითინამ, რომელმაც ძლივს შეასწრო კატას ვიწრო ფუღუროში. _ ბოლო აღარ უჩანს თვითნებობას! – დაიკნავლა კატამ, შეახტა მაღალ ღობეს და შიშით გადმოხედა დაბლა მოყიალე ქოფაკს. _ დამშვიდდით, მეგობრებო! - თქვა გლეხკაცის ეზოში, გალიაში გამომწყვდეულმა ბრძენმა ბუმ. – თქვენი ჩივილი ცხოვრებაზე სწორია, მაგრამ განა სიმართლე რომელიმე თქვენგანის მხარეზეა? ამ სიტყვების გამგონე თაგუნამ სოროდან გამოიხედა, თრითინამ ფუღუროდან გამოყო ცხვირი, კატა ღობეზე მოკალათდა, ძარლი კი უკანა თათებზე ჩამოჯდა. _ სამართლიანობა, - განაგრძობდა ბუ, - ბუნების კანონია, რომლის მიხედვითაც დედამიწის ყველა ბინადარს შორის გააზრებული თანხმობა მყარდება. ამ ბრძნული კანონს ემორჩილება ყველა ცხოველი, ფრინველი, თევზი და მწერიც კი. აბა, ნახეთ როგორ შეხმატკბილებული ცხოვრობენ ფუტკრები. მართალი იყო ბუ. ვისაც ერთხელ მაინც უნახავს ფუტკრებ
...Ещё
სამართლიანობა
_ არა, ქვეყანაზე სამართალი არ არის! – გულსაკლავად დაიწრიპინა თრითინას კლანჭებიდან სასწაულით გადარჩენილმა თაგვმა. _ როდემდე უნდა ვითმინო უსამართლობა?! – შესძახა აღშფოთებულმა თრითინამ, რომელმაც ძლივს შეასწრო კატას ვიწრო ფუღუროში. _ ბოლო აღარ უჩანს თვითნებობას! – დაიკნავლა კატამ, შეახტა მაღალ ღობეს და შიშით გადმოხედა დაბლა მოყიალე ქოფაკს. _ დამშვიდდით, მეგობრებო! - თქვა გლეხკაცის ეზოში, გალიაში გამომწყვდეულმა ბრძენმა ბუმ. – თქვენი ჩივილი ცხოვრებაზე სწორია, მაგრამ განა სიმართლე რომელიმე თქვენგანის მხარეზეა? ამ სიტყვების გამგონე თაგუნამ სოროდან გამოიხედა, თრითინამ ფუღუროდან გამოყო ცხვირი, კატა ღობეზე მოკალათდა, ძარლი კი უკანა თათებზე ჩამოჯდა. _ სამართლიანობა, - განაგრძობდა ბუ, - ბუნების კანონია, რომლის მიხედვითაც დედამიწის ყველა ბინადარს შორის გააზრებული თანხმობა მყარდება. ამ ბრძნული კანონს ემორჩილება ყველა ცხოველი, ფრინველი, თევზი და მწერიც კი. აბა, ნახეთ როგორ შეხმატკბილებული ცხოვრობენ ფუტკრები. მართალი იყო ბუ. ვისაც ერთხელ მაინც უნახავს ფუტკრების სკა, მან იცის, რომ იქ ერთპიროვნულად ბატონობს დედა ფუტკარი, ნათელი გონებით ხელმძღვანელობს ყველას და ყველაფერს, ფუტკრების მრავალრიცხოვან ოჯახში სამართლიანად ანაწილებს მოვალეობებს. ზოგიერთი მათგანის მოვალეობა – ყვავილებიდან ნექტარის მოგროვებაა, ერთნი ფიჭაზე მუშაობენ, მეორენი მომაბეზრებელი ბზიკებისაგან იცავენ სკას, ზოგიც სისუფთავეს იცავს. არიან ისეთი ფუტკრებიც, რომელთა მოვალეობაა დედა ფუტკარს ემსახურონ - ერთ ნაბიჯზეც კი არ მოშორდნენ მას. როცა მბრძანებელი მოხუცდება, ყველაზე ღონიერი ფუტკრები ზურგზე შეისვავენ მას და სათუთად დაატარებენ, ყველაზე ჭკვიანი და გამოცდილები კი ათასნაირი შინაური მალამოებით წამლობენ, და თუ ერთი ფუტკარი მაინც გაბედავს არ შეასრულოს თავისი მოვალეობა, მას საშინელი სასჯელი ელის. ბუნებაში ყველაფერი გონივრულადაა გააზრებული და მოწყობილი. ყველამ თავის საქმეს უნდა მიხედოს. სწორედ ამ სიბრძნეშია ცხოვრების ჭეშმარიტი სამართლიანობა.
(უგზო ქარავანი) ლევან გოთუა გორგასალმა კარავი დაადგმევინა ბეჟანს. უმალ წყალი მოართვა მოურავს, მცირე ხალიც გაუშალა. \\\"იქნებ მაჰმადური წესით ინებოსო ლოცვა\\\". თავად კი პირჯვარი გადიწერა და განზე მიდგა. ფეხი გაჰკრა ხალს გიორგიმ. - ჩემი გაჭედილი ხატი ვერ ვიწამე და სხვისას რარიგად ვიწამებ, მოხუცო?! - ბალთა გაწყვიტა, მუზარადი გადიძრო და შუბლი გაიგრილა. ხმალი ამოებორკა ფეხებში. ავად გაჰკრა ხელი. - ხან წაღმა რომ ვიქნევდი ამ ხმალს და ხან უკუღმა, ან სიბრძნე არ მეყო, ან ზნეობა? - ღმერთია ჩვენი მფარველი! - გაეხმიანა გორგასალ, თუმცა კარგად ვერ გაეგო ბატონის ნათქვამი. - კაცად კაცმა ისე უნდა გავლო სავალი, ბოლოს არსად შეგრცხვეს, და თავიდან რომ მოგიხდეს დაწყება, ისევ ის გზა ირჩიო, ისევ ის! განა გორგასალს არ აწუხზებს გზის ამბავი? - აგრე, ბატონო! ბოლოს ხომ შემოვბრუნდებით საქართველოსაკენ? მოურავი კი თავისას ფიქრობდა ხმამაღლა: - ჩემი გზა ინდოეთიდან - სტამბოლამდე გადასერილა, მაგრამ ვაითუ მისი ნამჯა და ხვავი ერთ ქართულ კალოსაც არ ეყოს სალეწად! შეშინდა გორგასალი,
...Ещё
(უგზო ქარავანი) ლევან გოთუა გორგასალმა კარავი დაადგმევინა ბეჟანს. უმალ წყალი მოართვა მოურავს, მცირე ხალიც გაუშალა. \\\"იქნებ მაჰმადური წესით ინებოსო ლოცვა\\\". თავად კი პირჯვარი გადიწერა და განზე მიდგა. ფეხი გაჰკრა ხალს გიორგიმ. - ჩემი გაჭედილი ხატი ვერ ვიწამე და სხვისას რარიგად ვიწამებ, მოხუცო?! - ბალთა გაწყვიტა, მუზარადი გადიძრო და შუბლი გაიგრილა. ხმალი ამოებორკა ფეხებში. ავად გაჰკრა ხელი. - ხან წაღმა რომ ვიქნევდი ამ ხმალს და ხან უკუღმა, ან სიბრძნე არ მეყო, ან ზნეობა? - ღმერთია ჩვენი მფარველი! - გაეხმიანა გორგასალ, თუმცა კარგად ვერ გაეგო ბატონის ნათქვამი. - კაცად კაცმა ისე უნდა გავლო სავალი, ბოლოს არსად შეგრცხვეს, და თავიდან რომ მოგიხდეს დაწყება, ისევ ის გზა ირჩიო, ისევ ის! განა გორგასალს არ აწუხზებს გზის ამბავი? - აგრე, ბატონო! ბოლოს ხომ შემოვბრუნდებით საქართველოსაკენ? მოურავი კი თავისას ფიქრობდა ხმამაღლა: - ჩემი გზა ინდოეთიდან - სტამბოლამდე გადასერილა, მაგრამ ვაითუ მისი ნამჯა და ხვავი ერთ ქართულ კალოსაც არ ეყოს სალეწად! შეშინდა გორგასალი, მიხვდა - მას კი არ ესაუბრებოდა გიორგი სააკაძე, არამედ თავის თავს. ასეთი რამ ავად ჰქონდა დაცდილი. პირველად ლუარსაბის ქორწილზე შენიშნა თავის ბატონს ასეთი ბაასი. მეფის ქორწილზე - თავისი და რომ მიათხოვა, ალბათ, ქედმაღალი ზრახვებით უკვე ნაპყარმა. მეორედ შაჰ-აბაზთან გადახვეწის დროს. შემდგომ კახ-წარჩინებულთა ღალატით ამოჟლეტის ღამეს. ოჰ, გორგასალს დაღად აზის თითო თარიღი. კიდევ ერთხელ - თავისი შვილის - პაატას მოკვეთილი თავის მიღებისას. დაბოლოს ბაზალეთთან - ქართველთაგან დამარცხებისა და ახლა თურქეთში გადაკარგვის საშინელ დრო-ჟამს. ჰოი, რაოდენი უკუღმართობის უნებური მოწმე გახდა გორგასალი?! მოწმე არა, მონაწილე! გორგასალი მოურავის ერთგულია, მაგრამ მას თავისი ჯიგარი აქვს. ტაშისკარი, მარტყოფი, მარაბდა, აქ კი იგიც გიორგის დიდი საქმეების გულდაგული მონაწილე იყო. - ბატონო! მიბრძანეთ რამე... მე მიბრძანეთ! - შეჰღაღადა შეძრწუნებულმა. - შენ გითხრა? კარგი, ერთ სიბრძნეს გეტყვი - თუმცა მე და შენ კი აღარ გამოგვადგება, მოხუცო... მსხვერპლი შინაგანად წმინდა უნდა, თუ არა, ისე ათასი ხარ-კამეჩი იკვლება სასაკლაოზე! ერთხელ უკუღმა მოქნეულ ხმალს - ათჯერ წაღმა მოქნეული ხმალი ვეღარ გამოაბრუნებს. მე მარჯვენა მიჭრიდა, გული კი გაბზარული მქონია. რაღაც ვერ დავთმე, მომერია, ჩანს, დამძალა. ხმლის მარჯვედ ქნევა კი რა ბედენაა?! ზეწამოჭრიდმა სააკაძემ ელვის სისწრაფით გაიძრო ხმალი, მიწას ჩასცა. იღმუვლა ფოლადმა. დარეკა. ნახევრად ჩაითხარა მშრალ ბელტში, მერმე გადაჰყვა სააკაძის ფართო მაჯას და მარილივით გადატყდა. - ისეთი ხმალი მომეცით, ზედ ქართული სისხლი არ ეცხოს! - ყრუდ მიაყოლა სიტყვა გატყორცნილ ვადას. ჯერ დაიბნა გორგასალ, მერმე შეიხსნა თავისი ხმალი, ემთხვია და მიაწოდა. - ნასყიდაანთ ხმალია, მაგრამ არ გაყიდულა არაოდეს! - მერმე ბაზალეთი? - შემინდე, ბატონო! ხმალი არ გამიძვრია ბაზალეთთან. ქარქაშიანად ვირიდებდი მომხდურებს. აბა, დახედე! - და ქარქაშზე მრავალი ნაჭდევი აჩვენა. წამოდგა გიორგი. მრისხანე თვლალი გაეყარა. აღარც გორგასალმა დაჰხარა თავი. საშინელმა სიბრაზემ დაუშარნა სახე მოურავს. - შენ ჩემზე ბრძენი ყოფილხარ, მოხუცო! გამეცალე! არ დამენახო! - უეცრივ მოიხარა, შეიკუმშა, ქონდრის კაცის ოდენა გახდა. შებრუნდა. კარავში შევიდა და კალთა ჩამოიფარა. ეს იყო და ეს. მეტი აღარც უნახავს გორგასალს თავისი ბატონი.
_ გამიხარდავ, ა გამიხარდავ! _ გადი, კაცო, დარდების შემგროვებელი იძახის. _ შენ გადი, სალომე. _ მე რატომ გავიდე, გადი, გახისფეხდი. _ რა ვუთხრა მერე? _ აი, რა უნაღვლელი კაცი ხარ, ნეტავ როგორა ვძლებთ შენ ხელში. არაფერი გადარდებს, კაცო?! _ მერე მაგას რა თავში ვახლი ჩემ დარდს. _ გადი, ხო იცი, თუ არაფერს ეტყვი, არ მოგეშვება. გამიხარდამ მხარტყავი წამოისხა და დერეფანში გამოვიდა. ეზოს იქით გამხდარი კაცი იდგა, ზურგზე გუდა ეკიდა და ერთ ადგილზე შეშფოთებული წრიალებდა. _ რა შორიდან იძახი, ჩაჩავ, შემო შიგნით, კაცო, _ დაუძახა გამიხარდამ. ჩაჩაი შიგნით შემოვიდა, გამიხარდაის წინ საქმიანად დადგა, გუდა მოიხსნა და ქაღალდები ამოშალა. თან ქაღალდებს იღებდა და თან გაიძახოდა: _ იცი, რისთვის მოვედი? გამიხარდამ იცოდა, რისთვისაც იყო ჩაჩაი მოსული და თავის თავში ეძებდა პასუხს. ჩაჩაი კი წრიალებდა და ბზრიალებდა. _ იცი, რისთვის მოვედი? _ შინ შევიდეთ, კაცო, აქ რას ვდგავართ. _ არა, მეჩქარება, იცი, რისთვის მოვედი? _ წამო, შინ შევიდეთ. _ გამიხა
...Ещё
გოდერძი ჩოხელი
_ გამიხარდავ, ა გამიხარდავ! _ გადი, კაცო, დარდების შემგროვებელი იძახის. _ შენ გადი, სალომე. _ მე რატომ გავიდე, გადი, გახისფეხდი. _ რა ვუთხრა მერე? _ აი, რა უნაღვლელი კაცი ხარ, ნეტავ როგორა ვძლებთ შენ ხელში. არაფერი გადარდებს, კაცო?! _ მერე მაგას რა თავში ვახლი ჩემ დარდს. _ გადი, ხო იცი, თუ არაფერს ეტყვი, არ მოგეშვება. გამიხარდამ მხარტყავი წამოისხა და დერეფანში გამოვიდა. ეზოს იქით გამხდარი კაცი იდგა, ზურგზე გუდა ეკიდა და ერთ ადგილზე შეშფოთებული წრიალებდა. _ რა შორიდან იძახი, ჩაჩავ, შემო შიგნით, კაცო, _ დაუძახა გამიხარდამ. ჩაჩაი შიგნით შემოვიდა, გამიხარდაის წინ საქმიანად დადგა, გუდა მოიხსნა და ქაღალდები ამოშალა. თან ქაღალდებს იღებდა და თან გაიძახოდა: _ იცი, რისთვის მოვედი? გამიხარდამ იცოდა, რისთვისაც იყო ჩაჩაი მოსული და თავის თავში ეძებდა პასუხს. ჩაჩაი კი წრიალებდა და ბზრიალებდა. _ იცი, რისთვის მოვედი? _ შინ შევიდეთ, კაცო, აქ რას ვდგავართ. _ არა, მეჩქარება, იცი, რისთვის მოვედი? _ წამო, შინ შევიდეთ. _ გამიხარდაი კი გქვიან, მაგრამ მაინც გეტყვი, რა ვიცი, კაცნი ვართ, იქნებ შენც ამოგაჩნდეს. _ თუ რამე შემიძლია, ჩემი თავი შენ გენაცვალოს. _ გამიხარდაი კი გქვიან, მაგრამ არაფერი გადარდებს? _ შინ შევიდეთ, იქ გეტყვი. _ მეჩქარება, გაღმა სოფელში ვარ წასასვლელი. _ ძალიან მადარდებს. _ რა, რა? _ ჩაჩამ ფანქარი მოიმარჯვა და ენაზე დაიწო ფრთხილად. _ ის, რომ სახლში არ შემოდიხარ. მეტი რაღა გზა ჰქონდა ჩაჩას, მა რაღა დარდების შემგროვებელი იქნებოდა, თუ იმის მაგივრად, რომ კაცისთვის დარდი გამოერთვა, პირიქით მისცემდა თავად. _ შემო, შემო, რაღა ფეხებს იწმენდ, _ ეპატიჟებოდა გამიხარდაი. სალომე სუფრის გაშლას შეუდგა. _ მთავარი დარდი მინდა, მთავარი, _ გაიძახოდა ჩაჩაი და ჭიქას ჭიქაზე ცლიდა. გამიხარდამ ვერაფრით ვერ მოიფიქრა სათქმელი და აძალებდა და აძალებდა არაყს. _ მე დარდი მაქვს სათქმელიო, _ არა სვამდა, მთავარ დარდს კი მაინც ვერ იგონებდა. ნამგზავრ-ნაჯაფარ ჩაჩას მალე მოეკიდა სასმელი და მაგიდაზე ჩამოიძინა. _ რა ვუთხრა ამ კაცს, _ ფიქრობდა გამიხარდაი. მერე თვალები გუდაზე გაუშტერდა და გაუხარდა. _ რას ჰქექავ, კაცო, არ გამოიღვიძოს, წავა და იტყვის, დამათრო და მქურდავდაო. _ რა არის აქ გასაქურდი, შე კაი დედაკაცო, ხალხის დარდს მინდა თვალი გადავავლო, გავიგებ, ვის რა აწუხებს და ჩავალაგებ ისევ. _ ისემც მეხი ჩამოგაყარე, როგორც შენ ხალხის დარდი გადარდებდეს. _ ნუ ამბობ მაგას, სალომე, მოდი, რა სწერია? გამიხარდამ ჩუმად დაიწყო კითხვა: დარდი ¹12 _ გუდამაყრელი ხოხაი: _ მკითხავმა მითხრა, ხატის მიზეზი გაქვთო და არ ვიცი, რომელი ხატისა.
_ აქ ვარ, დედიკო! _ პატარა მამონტმა, როგორც შეეძლო, ისეთი სისწრაფით მიირბინა დედასთან.
_ წამოდი, თორემ დავაგვიანებთ, მიგრაცია იწყება.
მართლაც, სულ მცირე ხანში უზარმაზარი მამონტები გზას გაუდგნენ.. კარნასი აქეთ-იქით მხიარულად დახტოდა. მისი ტოლი მამონტებში არავინ იყო, მიუხედავად ამისა, მარტოც მშვენივრად ახერხებდა გართობას, რაც მის ზრდასრულ ნათესავ-ახლობლებში უკმაყოფილებას იწვევდა.
_ როდის მორჩები ამ უაზრო ცანცარს? არ შეგიძლია, უბრალოდ დინჯად იარო?! _ დაუცაცხანა დედამ. _ ირგვლივ მყოფთ აწუხებ!
_ კარგი რა, დედიკო! უბრალოდ დინჯად სიარული _ კარნასმა ამ სიტყვებზე რამდენიმე მძიმე ნაბიჯი გადადგა თოვლში და თან მეტად ჩაფიქრებული სახე მიიღო. _ ეს ხომ ძალიან მოსაწყენია! _ მერე ისევ დაუბრუნდა სახეზე ღიმილი და თამაში განაგრძო.
_ რას იტყვიან ჩვენზე დანარჩენები, ყველასთან თავი მოგვეჭრება ამ ერთიბეწო აბეზარის გამო! _ გადაულაპარაკა დედამ მამას.
კარნასმა შემთხვევით ყური მოჰკრა ამ სიტყვებს. სახიდან მაშინვე მოსცილდა ღიმილი, გაჩერდა, თავი ჩ
...Ещё
I
_ კარნას, კარნას, სად ხარ?
_ აქ ვარ, დედიკო! _ პატარა მამონტმა, როგორც შეეძლო, ისეთი სისწრაფით მიირბინა დედასთან.
_ წამოდი, თორემ დავაგვიანებთ, მიგრაცია იწყება.
მართლაც, სულ მცირე ხანში უზარმაზარი მამონტები გზას გაუდგნენ.. კარნასი აქეთ-იქით მხიარულად დახტოდა. მისი ტოლი მამონტებში არავინ იყო, მიუხედავად ამისა, მარტოც მშვენივრად ახერხებდა გართობას, რაც მის ზრდასრულ ნათესავ-ახლობლებში უკმაყოფილებას იწვევდა.
_ როდის მორჩები ამ უაზრო ცანცარს? არ შეგიძლია, უბრალოდ დინჯად იარო?! _ დაუცაცხანა დედამ. _ ირგვლივ მყოფთ აწუხებ!
_ კარგი რა, დედიკო! უბრალოდ დინჯად სიარული _ კარნასმა ამ სიტყვებზე რამდენიმე მძიმე ნაბიჯი გადადგა თოვლში და თან მეტად ჩაფიქრებული სახე მიიღო. _ ეს ხომ ძალიან მოსაწყენია! _ მერე ისევ დაუბრუნდა სახეზე ღიმილი და თამაში განაგრძო.
_ რას იტყვიან ჩვენზე დანარჩენები, ყველასთან თავი მოგვეჭრება ამ ერთიბეწო აბეზარის გამო! _ გადაულაპარაკა დედამ მამას.
კარნასმა შემთხვევით ყური მოჰკრა ამ სიტყვებს. სახიდან მაშინვე მოსცილდა ღიმილი, გაჩერდა, თავი ჩაქინდრა და ცისფერი თვალები აუწყლიანდა. ეს მათ გვერდზე მიმავალმა კარნასის ბაბუამ შენიშნა და მკაცრად უთხრა მშობლებს:
_ უცნაურია, ყოველი ჩვენგანი ოდესღაც ბავშვი იყო, მაგრამ ბავშვებთან მოქცევა არც ერთმა არ ვიცით! როგორ შეიძლება გაუბრაზდე შვილს მხოლოდ იმის გამო, რომ ის თამაშობს?! ლიზა, ნუთუ შენ არასდროს არ გითამაშია?
_ ყველაფერს თავისი დრო აქვს, მამა, _ მიუგო კარნასის დედამ. _ ის უკვე არც ისე პატარაა.
_ არც ისე პატარა?! ჯერ ეშვებიც კი არ ამოსვლია, სულ მთლად სპლიყვია, ლიზა! _ შემდეგ ხნიერი ნეფესი თავის შვილიშვილს მიუბრუნდა, რომელიც ჩუმად, მაგრამ ცხარე ცრემლით ტიროდა.
_ ნუ ტირი, ჩემო ბიჭუნავ! _ დაუყვავა და ვეებერთელა ხორთუმით აუჩეჩა ქოჩორი ასლუკუნებულ კარნასს. _ წამოდი ჩემთან ერთად.
_ აი, სულ შენი გაფუჭებულია ეგ თითისტოლა და იმიტომაა, რომ აღარ მიჯერებს! _ უკმეხად მიაძახა ლიზამ.
_ ყურადღებას ნუ მიაქცევ, ჩემო ბიჭუნავ! დღეს უბრალოდ აღელვებულია. _ თბილად უთხრა ნეფესმა შვილიშვილს.
კარნასის მამა კი, ვითომც არაფერი, ისე უდარდელად მიაბიჯებდა თოვლში. მშვიდი სახით აქეთ-იქით იყურებოდა და სახეზე ეტყობოდა, რომ იოტისოდენ ცნობისმოყვარეობასაც კი არ უღვივებდა ის, თუ როგორ იქცეოდა მისი ვაჟი.
ახალ საცხოვრებელ გარემოში გადმოსული კარნასი ისევ გახალისდა. მდელოზე გამოფენილ მამონტთა შორის კვლავ მხიარულად დარბოდა. დედამისს, როგორც ჩანდა, მობეზრდა მისთვის შენიშვნების მიცემა და ყურადღებას აღარ აქცევდა.
მდელოს ერთი მხრიდან ტყე ეკვროდა. მის სიახლოვეს მდგარმა რამდენიმე მამონტმა ერთდროულად აწია ხორთუმი ჰაერში და განგაში ატეხეს:
_ ხმალკბილა ვეფხვები გვიახლოვდებიან!
ტყიდან მარდად წამოვიდა ოთხი თუ ხუთი ხმალკბილა ვეფხვი ღრენითა და კბილების ღრჭენით.
_ გამოადგი ფეხი! რაღას უყურებ? _ მკვახედ მიმართა ლიზამ შვილს, რომელიც შიშისგან გახავებული იდგა ერთ ადგილას და ვერაფრით მიმხვდარიყო, რა ხდებოდა.
როცა მამონტთა უმრავლესობამ სამშვიდობოს გააღწია, ბაბუამ კარ=ნასს უთხრა:
_ ამ მტაცებლებს რომ დაინახავ, მოერიდე, ჩემო ბიჭუნავ, ძალიან საშიშები არიან. ეს ჩვენი ცხოვრებაა, რას იზამ, უნდა მიეჩვიო! _ გაუღიმა და ხორთუმით მოეფერა.
პატარა კარნასს ეს ამბავი ღრმად ჩარჩა გულში და მთელი ღა
...Ещё
II
ახალ საცხოვრებელ გარემოში გადმოსული კარნასი ისევ გახალისდა. მდელოზე გამოფენილ მამონტთა შორის კვლავ მხიარულად დარბოდა. დედამისს, როგორც ჩანდა, მობეზრდა მისთვის შენიშვნების მიცემა და ყურადღებას აღარ აქცევდა.
მდელოს ერთი მხრიდან ტყე ეკვროდა. მის სიახლოვეს მდგარმა რამდენიმე მამონტმა ერთდროულად აწია ხორთუმი ჰაერში და განგაში ატეხეს:
_ ხმალკბილა ვეფხვები გვიახლოვდებიან!
ტყიდან მარდად წამოვიდა ოთხი თუ ხუთი ხმალკბილა ვეფხვი ღრენითა და კბილების ღრჭენით.
_ გამოადგი ფეხი! რაღას უყურებ? _ მკვახედ მიმართა ლიზამ შვილს, რომელიც შიშისგან გახავებული იდგა ერთ ადგილას და ვერაფრით მიმხვდარიყო, რა ხდებოდა.
როცა მამონტთა უმრავლესობამ სამშვიდობოს გააღწია, ბაბუამ კარ=ნასს უთხრა:
_ ამ მტაცებლებს რომ დაინახავ, მოერიდე, ჩემო ბიჭუნავ, ძალიან საშიშები არიან. ეს ჩვენი ცხოვრებაა, რას იზამ, უნდა მიეჩვიო! _ გაუღიმა და ხორთუმით მოეფერა.
პატარა კარნასს ეს ამბავი ღრმად ჩარჩა გულში და მთელი ღამე ვერ დაიძინა. ეშინოდა, ხმალკბილა ვეფხვები ახლაც არ დასხმოდნენ თავს. რამდენჯერაც ჩათვლემდა, იმდენჯერ საზარელი ხმალკბილა ვეფხვები ესიზმრებოდა და ძილგამკრთალს ეღვიძებოდა.
მეორე დღეს კი მაინც ვერ სძლია ბავშვურ ცნობისმოყვარეობას და ტყეში შევიდა. სახიფათო ვერაფერი ნახა. ერთ ხესთან ახლოს გაჩერდა. ამ დროს, უეცრად, ტკაცანი მოესმა ზემოდან. ზემოთ აიხედა და უკან გახტომა და თავის ჩამალვა წინა ფეხებში ძლივს მოასწრო, რომ ხის ტოტი ჩამოტყდა. აცახცახებულმა კარნასმა ნელ-ნელა აიღო თავი მიწიდან. ტოტს ფეხი ხმალკბილა ვეფხვის ბოკვერმა გადმოაბიჯა!
_ ვაიმეე! _ კარნასი მახლობელ ხეს ამოეფარა. ერთიანად კანკალებდა და მის გულს ბაგა-ბუგი გაუდიოდა.
გარდა ხმალკბილა ვეფხვებისა მამონტებს კიდევ ერთი მტერი ჰყავდათ _ ადამიანი. ეს უკანასკნელი იყენებდა როგორც მათ ხორცს, ისე მათ სქელ ბეწვს, რაც განსაკუთრებით გამოსადეგი ცივ ზამთარში იყო. აი, ეს ზამთარიც დადგა.
კარნასი თოვლში თამაშობდა. რამდენიმე დღე რიკო არ ენახა და ცოტა არ იყოს, აღელვებულიც გახლდათ ამის გამო. თოვლში გაირბინა და მერე გასრიალდა, მაგრამ უეცრად ადამიანი შენიშნა. აქამდე ასე ახლოს ადამიანები არ ენახა. ცნობისმოყვარეობამ სძლია და გადაწყვიტა, დაჰკვირვებოდა.
რამდენიმე წუთის განმავლობაში კარნასსი ყურადღებით უცქერდა კაცს, რომელიც თავისი საქმით იმდენად იყო გართული, რომ მას ვერ ამჩნევდა და ალბათ, ვერც შეამჩნევდა, რომ არა პატარა მამონტის დიდი შეცდომა: კარნასმა ნაბიჯი წინ გადადგა, თან ადამიანისთვის თვალი არ მოუცილებია, ძირს არ დაუხედავს და შემთხვევით ფეხი ხის ხმელ ტოტს დაადგა. ტკაცანზე კაცმა მოიხედა. პატარა კარნასმა რატომღაც ვერ მოიაზრა, გაქცეულიყო. კაცი მას მიუახლოვდა და ის იყო, უნდა აეყვანა ხელში, რომ უცბად საიდანღაც რიკო გააფთრებით მკლავში ჩააფრინდა. კ
...Ещё
IV
გარდა ხმალკბილა ვეფხვებისა მამონტებს კიდევ ერთი მტერი ჰყავდათ _ ადამიანი. ეს უკანასკნელი იყენებდა როგორც მათ ხორცს, ისე მათ სქელ ბეწვს, რაც განსაკუთრებით გამოსადეგი ცივ ზამთარში იყო. აი, ეს ზამთარიც დადგა.
კარნასი თოვლში თამაშობდა. რამდენიმე დღე რიკო არ ენახა და ცოტა არ იყოს, აღელვებულიც გახლდათ ამის გამო. თოვლში გაირბინა და მერე გასრიალდა, მაგრამ უეცრად ადამიანი შენიშნა. აქამდე ასე ახლოს ადამიანები არ ენახა. ცნობისმოყვარეობამ სძლია და გადაწყვიტა, დაჰკვირვებოდა.
რამდენიმე წუთის განმავლობაში კარნასსი ყურადღებით უცქერდა კაცს, რომელიც თავისი საქმით იმდენად იყო გართული, რომ მას ვერ ამჩნევდა და ალბათ, ვერც შეამჩნევდა, რომ არა პატარა მამონტის დიდი შეცდომა: კარნასმა ნაბიჯი წინ გადადგა, თან ადამიანისთვის თვალი არ მოუცილებია, ძირს არ დაუხედავს და შემთხვევით ფეხი ხის ხმელ ტოტს დაადგა. ტკაცანზე კაცმა მოიხედა. პატარა კარნასმა რატომღაც ვერ მოიაზრა, გაქცეულიყო. კაცი მას მიუახლოვდა და ის იყო, უნდა აეყვანა ხელში, რომ უცბად საიდანღაც რიკო გააფთრებით მკლავში ჩააფრინდა. კაცმა ტკივილისგან იღრიალა.
_ კარნაშ, გაიქეჩი! _ იყვირა რიკომ, თან მკლავს ცოცხალი თავით არ უშვებდა კბილებს.
კარნასმა, რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, მოკურცხლა. როცა რიკომ კაცის საშველად მომავალი შუბით შეიარაღებული ადამიანები შენიშნა, კაცს შეეშვა და კარნასს გაედევნა.
მათ როგორღაც დააღწიეს ადამიანებს თავი და ტყეში დაიმალნენ.
_ ჩემგან რა უნდოდათ? _ იკითხა აქოშინებულმა კარნასმა.
_ ტყავი და ხორცი. _ უბრალოდ უპასუხა რიკომ.
_ ჩემი მომცრო ტყავი ვის რად უნდა?!
_ შენ თუ ფიქრობ, რომ ადამიანებს ნაშიერები არ ჰყავთ, ძალიან ცდები!
_ რაც არის, არის. მთავარია, ცოცხლები ვართ. დიდი მადლობა, რომ გადამარჩინე. ამ დღეების განმავლობაში სად იყავი?
_ ეჰ! ეგ გრძელი ამბავია. _ მოიღუშა რიკო _ მამაჩემმა გამომაგდო და ხან სად ვიყავი, ხან სად.
_ გამოგაგდო? ეს როგორ?!
შემდეგ რიკომ დაწვრილებით მოუყვა ყველაფერი. დუმილი ჩამოვარდა. ამ დროს მათ ნეფესი მიუახლოვდა.
_ ჩემო ბიჭუნავ?! ამ ბოკვერთან რა გინდა? ახლავე გაიქეცი! მე...
_ არა, ბაბუა, ის ჩემი მეგობარია!
_ მეგობარი კი არა, მტერია! ნუ მასწავლი ახლა! ჯერ არ დავბრმავებულვ
...Ещё
_ კარნაშ, გაიქეჩი! _ იყვირა რიკომ, თან მკლავს ცოცხალი თავით არ უშვებდა კბილებს.
კარნასმა, რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, მოკურცხლა. როცა რიკომ კაცის საშველად მომავალი შუბით შეიარაღებული ადამიანები შენიშნა, კაცს შეეშვა და კარნასს გაედევნა.
მათ როგორღაც დააღწიეს ადამიანებს თავი და ტყეში დაიმალნენ.
_ ჩემგან რა უნდოდათ? _ იკითხა აქოშინებულმა კარნასმა.
_ ტყავი და ხორცი. _ უბრალოდ უპასუხა რიკომ.
_ ჩემი მომცრო ტყავი ვის რად უნდა?!
_ შენ თუ ფიქრობ, რომ ადამიანებს ნაშიერები არ ჰყავთ, ძალიან ცდები!
_ რაც არის, არის. მთავარია, ცოცხლები ვართ. დიდი მადლობა, რომ გადამარჩინე. ამ დღეების განმავლობაში სად იყავი?
_ ეჰ! ეგ გრძელი ამბავია. _ მოიღუშა რიკო _ მამაჩემმა გამომაგდო და ხან სად ვიყავი, ხან სად.
_ გამოგაგდო? ეს როგორ?!
შემდეგ რიკომ დაწვრილებით მოუყვა ყველაფერი. დუმილი ჩამოვარდა. ამ დროს მათ ნეფესი მიუახლოვდა.
_ ჩემო ბიჭუნავ?! ამ ბოკვერთან რა გინდა? ახლავე გაიქეცი! მე...
_ არა, ბაბუა, ის ჩემი მეგობარია!
_ მეგობარი კი არა, მტერია! ნუ მასწავლი ახლა! ჯერ არ დავბრმავებულვარ და გარკვევით ვხედავ ამ ხმალკბილა ვეფხვის ნაშიერს!
_ ბაბუა, მან დღეს ადამიანებისგან მიხსნა!
_ ადამიანებისგან?! ადამიანებთან რაღა გინდოდა? სულ არ მეპიტნავება ეგ მე, დღეს გიხსნა, ხვალ შეგჭამს!
_ ვერ შემჭამს, ნადირობა არ იცის!
_ შენ მაგაზე ნუ იღელვებ, ასწავლიან!
_ აღარ ასწავლიან, ჩემ გამო წინამძღოლმა გააგდო.
_ გააგდო?.. _ ნეფესს ხმა ჩაუწყდა და ნაღვლიანად გახედა ბოკვერს _ რა გქვია?
_ რიკო.
_ ვიქნებით რა, ერთად ბაბუ, გთხოვ! _ აცქმუტდა კარნასი.
ნეფესი დუმდა, ბოლოს ესღა თქვა:
_ ჩემო ბიჭუნავ, მინდა იცოდე, რომ მე შენთვის მხოლოდ კარგი მინდა. ფრთხილად იყავით! _ ნეფესმა ალერსიანად მოუთათუნა ხორთუმი თავზე ჯერ კარნასს, მერე _ რიკოს და ხალისიანად გაუღიმა.
ეს უჩვეულო ამბავი მხოლოდ მაშინღა გახმაურდა, როცა რიკოც და კარნასიც მოზრდილი და დამოუკიდებელი ცხოველები იყვნენ. ბევრი კიცხავდა, ბევრი არც იჯერებდა.. მეგობრები სხვის აზრს ყურდღებას არ აქცევდნენ. თუ გარეგნობას არ ჩავთვლით, ისინი თითქმის სულ არ შეცვლილიყვნენ _ რიკო ისევ ისეთი მამაცი იყო, კარნასი _ ისევ ისეთი ჭკუამხიარული. ისინი მთელ დროს ერთად ატარებდნენ. რიკო მამონტებზე არ ნადირობდა, კარნასი კი მოხარული იყო იმით, რომ ახლა უკვე არავინ ჩასჩიჩინებდა: ნუ ცელქობ და დინჯად მოიქეციო! მეგობრობაში ხელს ახლა აღარავინ და აღარაფერი აღარ უშლიდათ, ჰოდა, მეგობრობდნენ კიდეც, ერთად იყვნენ ჭირსა და ლხინში!
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
And the end thereof, neither the place thereof, nor their torment, no man knows; (Doctrine and Covenants, 76:45) Долгий день, палящее солнце и жёлтый песок. Я очень устал. Очень. Это был ...
Комментарии 11
სამართლიანობა
...Ещё_ არა, ქვეყანაზე სამართალი არ არის! – გულსაკლავად დაიწრიპინა თრითინას კლანჭებიდან სასწაულით გადარჩენილმა თაგვმა.
_ როდემდე უნდა ვითმინო უსამართლობა?! – შესძახა აღშფოთებულმა თრითინამ, რომელმაც ძლივს შეასწრო კატას ვიწრო ფუღუროში.
_ ბოლო აღარ უჩანს თვითნებობას! – დაიკნავლა კატამ, შეახტა მაღალ ღობეს და შიშით გადმოხედა დაბლა მოყიალე ქოფაკს.
_ დამშვიდდით, მეგობრებო! - თქვა გლეხკაცის ეზოში, გალიაში გამომწყვდეულმა ბრძენმა ბუმ. – თქვენი ჩივილი ცხოვრებაზე სწორია, მაგრამ განა სიმართლე რომელიმე თქვენგანის მხარეზეა?
ამ სიტყვების გამგონე თაგუნამ სოროდან გამოიხედა, თრითინამ ფუღუროდან გამოყო ცხვირი, კატა ღობეზე მოკალათდა, ძარლი კი უკანა თათებზე ჩამოჯდა.
_ სამართლიანობა, - განაგრძობდა ბუ, - ბუნების კანონია, რომლის მიხედვითაც დედამიწის ყველა ბინადარს შორის გააზრებული თანხმობა მყარდება. ამ ბრძნული კანონს ემორჩილება ყველა ცხოველი, ფრინველი, თევზი და მწერიც კი. აბა, ნახეთ როგორ შეხმატკბილებული ცხოვრობენ ფუტკრები.
მართალი იყო ბუ. ვისაც ერთხელ მაინც უნახავს ფუტკრებ
სამართლიანობა
_ არა, ქვეყანაზე სამართალი არ არის! – გულსაკლავად დაიწრიპინა თრითინას კლანჭებიდან სასწაულით გადარჩენილმა თაგვმა.
_ როდემდე უნდა ვითმინო უსამართლობა?! – შესძახა აღშფოთებულმა თრითინამ, რომელმაც ძლივს შეასწრო კატას ვიწრო ფუღუროში.
_ ბოლო აღარ უჩანს თვითნებობას! – დაიკნავლა კატამ, შეახტა მაღალ ღობეს და შიშით გადმოხედა დაბლა მოყიალე ქოფაკს.
_ დამშვიდდით, მეგობრებო! - თქვა გლეხკაცის ეზოში, გალიაში გამომწყვდეულმა ბრძენმა ბუმ. – თქვენი ჩივილი ცხოვრებაზე სწორია, მაგრამ განა სიმართლე რომელიმე თქვენგანის მხარეზეა?
ამ სიტყვების გამგონე თაგუნამ სოროდან გამოიხედა, თრითინამ ფუღუროდან გამოყო ცხვირი, კატა ღობეზე მოკალათდა, ძარლი კი უკანა თათებზე ჩამოჯდა.
_ სამართლიანობა, - განაგრძობდა ბუ, - ბუნების კანონია, რომლის მიხედვითაც დედამიწის ყველა ბინადარს შორის გააზრებული თანხმობა მყარდება. ამ ბრძნული კანონს ემორჩილება ყველა ცხოველი, ფრინველი, თევზი და მწერიც კი. აბა, ნახეთ როგორ შეხმატკბილებული ცხოვრობენ ფუტკრები.
მართალი იყო ბუ. ვისაც ერთხელ მაინც უნახავს ფუტკრების სკა, მან იცის, რომ იქ ერთპიროვნულად ბატონობს დედა ფუტკარი, ნათელი გონებით ხელმძღვანელობს ყველას და ყველაფერს, ფუტკრების მრავალრიცხოვან ოჯახში სამართლიანად ანაწილებს მოვალეობებს. ზოგიერთი მათგანის მოვალეობა – ყვავილებიდან ნექტარის მოგროვებაა, ერთნი ფიჭაზე მუშაობენ, მეორენი მომაბეზრებელი ბზიკებისაგან იცავენ სკას, ზოგიც სისუფთავეს იცავს. არიან ისეთი ფუტკრებიც, რომელთა მოვალეობაა დედა ფუტკარს ემსახურონ - ერთ ნაბიჯზეც კი არ მოშორდნენ მას.
როცა მბრძანებელი მოხუცდება, ყველაზე ღონიერი ფუტკრები ზურგზე შეისვავენ მას და სათუთად დაატარებენ, ყველაზე ჭკვიანი და გამოცდილები კი ათასნაირი შინაური მალამოებით წამლობენ, და თუ ერთი ფუტკარი მაინც გაბედავს არ შეასრულოს თავისი მოვალეობა, მას საშინელი სასჯელი ელის.
ბუნებაში ყველაფერი გონივრულადაა გააზრებული და მოწყობილი. ყველამ თავის საქმეს უნდა მიხედოს. სწორედ ამ სიბრძნეშია ცხოვრების ჭეშმარიტი სამართლიანობა.
ლეონარდო და ვინჩი
(უგზო ქარავანი) ლევან გოთუა
...Ещёგორგასალმა კარავი დაადგმევინა ბეჟანს. უმალ წყალი მოართვა მოურავს, მცირე ხალიც გაუშალა. \\\"იქნებ მაჰმადური წესით ინებოსო ლოცვა\\\". თავად კი პირჯვარი გადიწერა და განზე მიდგა.
ფეხი გაჰკრა ხალს გიორგიმ.
- ჩემი გაჭედილი ხატი ვერ ვიწამე და სხვისას რარიგად ვიწამებ, მოხუცო?! - ბალთა გაწყვიტა, მუზარადი გადიძრო და შუბლი გაიგრილა. ხმალი ამოებორკა ფეხებში. ავად გაჰკრა ხელი.
- ხან წაღმა რომ ვიქნევდი ამ ხმალს და ხან უკუღმა, ან სიბრძნე არ მეყო, ან ზნეობა?
- ღმერთია ჩვენი მფარველი! - გაეხმიანა გორგასალ, თუმცა კარგად ვერ გაეგო ბატონის ნათქვამი.
- კაცად კაცმა ისე უნდა გავლო სავალი, ბოლოს არსად შეგრცხვეს, და თავიდან რომ მოგიხდეს დაწყება, ისევ ის გზა ირჩიო, ისევ ის!
განა გორგასალს არ აწუხზებს გზის ამბავი?
- აგრე, ბატონო! ბოლოს ხომ შემოვბრუნდებით საქართველოსაკენ?
მოურავი კი თავისას ფიქრობდა ხმამაღლა:
- ჩემი გზა ინდოეთიდან - სტამბოლამდე გადასერილა, მაგრამ ვაითუ მისი ნამჯა და ხვავი ერთ ქართულ კალოსაც არ ეყოს სალეწად!
შეშინდა გორგასალი,
(უგზო ქარავანი) ლევან გოთუა
გორგასალმა კარავი დაადგმევინა ბეჟანს. უმალ წყალი მოართვა მოურავს, მცირე ხალიც გაუშალა. \\\"იქნებ მაჰმადური წესით ინებოსო ლოცვა\\\". თავად კი პირჯვარი გადიწერა და განზე მიდგა.
ფეხი გაჰკრა ხალს გიორგიმ.
- ჩემი გაჭედილი ხატი ვერ ვიწამე და სხვისას რარიგად ვიწამებ, მოხუცო?! - ბალთა გაწყვიტა, მუზარადი გადიძრო და შუბლი გაიგრილა. ხმალი ამოებორკა ფეხებში. ავად გაჰკრა ხელი.
- ხან წაღმა რომ ვიქნევდი ამ ხმალს და ხან უკუღმა, ან სიბრძნე არ მეყო, ან ზნეობა?
- ღმერთია ჩვენი მფარველი! - გაეხმიანა გორგასალ, თუმცა კარგად ვერ გაეგო ბატონის ნათქვამი.
- კაცად კაცმა ისე უნდა გავლო სავალი, ბოლოს არსად შეგრცხვეს, და თავიდან რომ მოგიხდეს დაწყება, ისევ ის გზა ირჩიო, ისევ ის!
განა გორგასალს არ აწუხზებს გზის ამბავი?
- აგრე, ბატონო! ბოლოს ხომ შემოვბრუნდებით საქართველოსაკენ?
მოურავი კი თავისას ფიქრობდა ხმამაღლა:
- ჩემი გზა ინდოეთიდან - სტამბოლამდე გადასერილა, მაგრამ ვაითუ მისი ნამჯა და ხვავი ერთ ქართულ კალოსაც არ ეყოს სალეწად!
შეშინდა გორგასალი, მიხვდა - მას კი არ ესაუბრებოდა გიორგი სააკაძე, არამედ თავის თავს. ასეთი რამ ავად ჰქონდა დაცდილი.
პირველად ლუარსაბის ქორწილზე შენიშნა თავის ბატონს ასეთი ბაასი. მეფის ქორწილზე - თავისი და რომ მიათხოვა, ალბათ, ქედმაღალი ზრახვებით უკვე ნაპყარმა.
მეორედ შაჰ-აბაზთან გადახვეწის დროს. შემდგომ კახ-წარჩინებულთა ღალატით ამოჟლეტის ღამეს.
ოჰ, გორგასალს დაღად აზის თითო თარიღი.
კიდევ ერთხელ - თავისი შვილის - პაატას მოკვეთილი თავის მიღებისას. დაბოლოს ბაზალეთთან - ქართველთაგან დამარცხებისა და ახლა თურქეთში გადაკარგვის საშინელ დრო-ჟამს.
ჰოი, რაოდენი უკუღმართობის უნებური მოწმე გახდა გორგასალი?!
მოწმე არა, მონაწილე! გორგასალი მოურავის ერთგულია, მაგრამ მას თავისი ჯიგარი აქვს. ტაშისკარი, მარტყოფი, მარაბდა, აქ კი იგიც გიორგის დიდი საქმეების გულდაგული მონაწილე იყო.
- ბატონო! მიბრძანეთ რამე... მე მიბრძანეთ! - შეჰღაღადა შეძრწუნებულმა.
- შენ გითხრა? კარგი, ერთ სიბრძნეს გეტყვი - თუმცა მე და შენ კი აღარ გამოგვადგება, მოხუცო... მსხვერპლი შინაგანად წმინდა უნდა, თუ არა, ისე ათასი ხარ-კამეჩი იკვლება სასაკლაოზე! ერთხელ უკუღმა მოქნეულ ხმალს - ათჯერ წაღმა მოქნეული ხმალი ვეღარ გამოაბრუნებს. მე მარჯვენა მიჭრიდა, გული კი გაბზარული მქონია. რაღაც ვერ დავთმე, მომერია, ჩანს, დამძალა. ხმლის მარჯვედ ქნევა კი რა ბედენაა?!
ზეწამოჭრიდმა სააკაძემ ელვის სისწრაფით გაიძრო ხმალი, მიწას ჩასცა. იღმუვლა ფოლადმა. დარეკა. ნახევრად ჩაითხარა მშრალ ბელტში, მერმე გადაჰყვა სააკაძის ფართო მაჯას და მარილივით გადატყდა.
- ისეთი ხმალი მომეცით, ზედ ქართული სისხლი არ ეცხოს! - ყრუდ მიაყოლა სიტყვა გატყორცნილ ვადას.
ჯერ დაიბნა გორგასალ, მერმე შეიხსნა თავისი ხმალი, ემთხვია და მიაწოდა.
- ნასყიდაანთ ხმალია, მაგრამ არ გაყიდულა არაოდეს!
- მერმე ბაზალეთი?
- შემინდე, ბატონო! ხმალი არ გამიძვრია ბაზალეთთან. ქარქაშიანად ვირიდებდი მომხდურებს. აბა, დახედე! - და ქარქაშზე მრავალი ნაჭდევი აჩვენა.
წამოდგა გიორგი. მრისხანე თვლალი გაეყარა. აღარც გორგასალმა დაჰხარა თავი.
საშინელმა სიბრაზემ დაუშარნა სახე მოურავს.
- შენ ჩემზე ბრძენი ყოფილხარ, მოხუცო! გამეცალე! არ დამენახო! - უეცრივ მოიხარა, შეიკუმშა, ქონდრის კაცის ოდენა გახდა. შებრუნდა. კარავში შევიდა და კალთა ჩამოიფარა.
ეს იყო და ეს. მეტი აღარც უნახავს გორგასალს თავისი ბატონი.
გოდერძი ჩოხელი
_ გამიხარდავ, ა გამიხარდავ!
...Ещё_ გადი, კაცო, დარდების შემგროვებელი იძახის.
_ შენ გადი, სალომე.
_ მე რატომ გავიდე, გადი, გახისფეხდი.
_ რა ვუთხრა მერე?
_ აი, რა უნაღვლელი კაცი ხარ, ნეტავ როგორა ვძლებთ შენ ხელში. არაფერი გადარდებს, კაცო?!
_ მერე მაგას რა თავში ვახლი ჩემ დარდს.
_ გადი, ხო იცი, თუ არაფერს ეტყვი, არ მოგეშვება.
გამიხარდამ მხარტყავი წამოისხა და დერეფანში გამოვიდა. ეზოს იქით გამხდარი კაცი იდგა, ზურგზე გუდა ეკიდა და ერთ ადგილზე შეშფოთებული წრიალებდა.
_ რა შორიდან იძახი, ჩაჩავ, შემო შიგნით, კაცო, _ დაუძახა გამიხარდამ.
ჩაჩაი შიგნით შემოვიდა, გამიხარდაის წინ საქმიანად დადგა, გუდა მოიხსნა და ქაღალდები ამოშალა. თან ქაღალდებს იღებდა და თან გაიძახოდა:
_ იცი, რისთვის მოვედი?
გამიხარდამ იცოდა, რისთვისაც იყო ჩაჩაი მოსული და თავის თავში ეძებდა პასუხს. ჩაჩაი კი წრიალებდა და ბზრიალებდა.
_ იცი, რისთვის მოვედი?
_ შინ შევიდეთ, კაცო, აქ რას ვდგავართ.
_ არა, მეჩქარება, იცი, რისთვის მოვედი?
_ წამო, შინ შევიდეთ.
_ გამიხა
გოდერძი ჩოხელი
_ გამიხარდავ, ა გამიხარდავ!
_ გადი, კაცო, დარდების შემგროვებელი იძახის.
_ შენ გადი, სალომე.
_ მე რატომ გავიდე, გადი, გახისფეხდი.
_ რა ვუთხრა მერე?
_ აი, რა უნაღვლელი კაცი ხარ, ნეტავ როგორა ვძლებთ შენ ხელში. არაფერი გადარდებს, კაცო?!
_ მერე მაგას რა თავში ვახლი ჩემ დარდს.
_ გადი, ხო იცი, თუ არაფერს ეტყვი, არ მოგეშვება.
გამიხარდამ მხარტყავი წამოისხა და დერეფანში გამოვიდა. ეზოს იქით გამხდარი კაცი იდგა, ზურგზე გუდა ეკიდა და ერთ ადგილზე შეშფოთებული წრიალებდა.
_ რა შორიდან იძახი, ჩაჩავ, შემო შიგნით, კაცო, _ დაუძახა გამიხარდამ.
ჩაჩაი შიგნით შემოვიდა, გამიხარდაის წინ საქმიანად დადგა, გუდა მოიხსნა და ქაღალდები ამოშალა. თან ქაღალდებს იღებდა და თან გაიძახოდა:
_ იცი, რისთვის მოვედი?
გამიხარდამ იცოდა, რისთვისაც იყო ჩაჩაი მოსული და თავის თავში ეძებდა პასუხს. ჩაჩაი კი წრიალებდა და ბზრიალებდა.
_ იცი, რისთვის მოვედი?
_ შინ შევიდეთ, კაცო, აქ რას ვდგავართ.
_ არა, მეჩქარება, იცი, რისთვის მოვედი?
_ წამო, შინ შევიდეთ.
_ გამიხარდაი კი გქვიან, მაგრამ მაინც გეტყვი, რა ვიცი, კაცნი ვართ, იქნებ შენც ამოგაჩნდეს.
_ თუ რამე შემიძლია, ჩემი თავი შენ გენაცვალოს.
_ გამიხარდაი კი გქვიან, მაგრამ არაფერი გადარდებს?
_ შინ შევიდეთ, იქ გეტყვი.
_ მეჩქარება, გაღმა სოფელში ვარ წასასვლელი.
_ ძალიან მადარდებს.
_ რა, რა? _ ჩაჩამ ფანქარი მოიმარჯვა და ენაზე დაიწო ფრთხილად.
_ ის, რომ სახლში არ შემოდიხარ.
მეტი რაღა გზა ჰქონდა ჩაჩას, მა რაღა დარდების შემგროვებელი იქნებოდა, თუ იმის მაგივრად, რომ კაცისთვის დარდი გამოერთვა, პირიქით მისცემდა თავად.
_ შემო, შემო, რაღა ფეხებს იწმენდ, _ ეპატიჟებოდა გამიხარდაი.
სალომე სუფრის გაშლას შეუდგა.
_ მთავარი დარდი მინდა, მთავარი, _ გაიძახოდა ჩაჩაი და ჭიქას ჭიქაზე ცლიდა.
გამიხარდამ ვერაფრით ვერ მოიფიქრა სათქმელი და აძალებდა და აძალებდა არაყს.
_ მე დარდი მაქვს სათქმელიო, _ არა სვამდა, მთავარ დარდს კი მაინც ვერ იგონებდა.
ნამგზავრ-ნაჯაფარ ჩაჩას მალე მოეკიდა სასმელი და მაგიდაზე ჩამოიძინა.
_ რა ვუთხრა ამ კაცს, _ ფიქრობდა გამიხარდაი. მერე თვალები გუდაზე გაუშტერდა და გაუხარდა.
_ რას ჰქექავ, კაცო, არ გამოიღვიძოს, წავა და იტყვის, დამათრო და მქურდავდაო.
_ რა არის აქ გასაქურდი, შე კაი დედაკაცო, ხალხის დარდს მინდა თვალი გადავავლო, გავიგებ, ვის რა აწუხებს და ჩავალაგებ ისევ.
_ ისემც მეხი ჩამოგაყარე, როგორც შენ ხალხის დარდი გადარდებდეს.
_ ნუ ამბობ მაგას, სალომე, მოდი, რა სწერია?
გამიხარდამ ჩუმად დაიწყო კითხვა:
დარდი ¹12 _ გუდამაყრელი ხოხაი: _ მკითხავმა მითხრა, ხატის მიზეზი გაქვთო და არ ვიცი, რომელი ხატისა.
nana abuladze
ჭკუამხიარული მამონტი კარნასი
I
...Ещё_ კარნას, კარნას, სად ხარ?
_ აქ ვარ, დედიკო! _ პატარა მამონტმა, როგორც შეეძლო, ისეთი სისწრაფით მიირბინა დედასთან.
_ წამოდი, თორემ დავაგვიანებთ, მიგრაცია იწყება.
მართლაც, სულ მცირე ხანში უზარმაზარი მამონტები გზას გაუდგნენ.. კარნასი აქეთ-იქით მხიარულად დახტოდა. მისი ტოლი მამონტებში არავინ იყო, მიუხედავად ამისა, მარტოც მშვენივრად ახერხებდა გართობას, რაც მის ზრდასრულ ნათესავ-ახლობლებში უკმაყოფილებას იწვევდა.
_ როდის მორჩები ამ უაზრო ცანცარს? არ შეგიძლია, უბრალოდ დინჯად იარო?! _ დაუცაცხანა დედამ. _ ირგვლივ მყოფთ აწუხებ!
_ კარგი რა, დედიკო! უბრალოდ დინჯად სიარული _ კარნასმა ამ სიტყვებზე რამდენიმე მძიმე ნაბიჯი გადადგა თოვლში და თან მეტად ჩაფიქრებული სახე მიიღო. _ ეს ხომ ძალიან მოსაწყენია! _ მერე ისევ დაუბრუნდა სახეზე ღიმილი და თამაში განაგრძო.
_ რას იტყვიან ჩვენზე დანარჩენები, ყველასთან თავი მოგვეჭრება ამ ერთიბეწო აბეზარის გამო! _ გადაულაპარაკა დედამ მამას.
კარნასმა შემთხვევით ყური მოჰკრა ამ სიტყვებს. სახიდან მაშინვე მოსცილდა ღიმილი, გაჩერდა, თავი ჩ
I
_ კარნას, კარნას, სად ხარ?
_ აქ ვარ, დედიკო! _ პატარა მამონტმა, როგორც შეეძლო, ისეთი სისწრაფით მიირბინა დედასთან.
_ წამოდი, თორემ დავაგვიანებთ, მიგრაცია იწყება.
მართლაც, სულ მცირე ხანში უზარმაზარი მამონტები გზას გაუდგნენ.. კარნასი აქეთ-იქით მხიარულად დახტოდა. მისი ტოლი მამონტებში არავინ იყო, მიუხედავად ამისა, მარტოც მშვენივრად ახერხებდა გართობას, რაც მის ზრდასრულ ნათესავ-ახლობლებში უკმაყოფილებას იწვევდა.
_ როდის მორჩები ამ უაზრო ცანცარს? არ შეგიძლია, უბრალოდ დინჯად იარო?! _ დაუცაცხანა დედამ. _ ირგვლივ მყოფთ აწუხებ!
_ კარგი რა, დედიკო! უბრალოდ დინჯად სიარული _ კარნასმა ამ სიტყვებზე რამდენიმე მძიმე ნაბიჯი გადადგა თოვლში და თან მეტად ჩაფიქრებული სახე მიიღო. _ ეს ხომ ძალიან მოსაწყენია! _ მერე ისევ დაუბრუნდა სახეზე ღიმილი და თამაში განაგრძო.
_ რას იტყვიან ჩვენზე დანარჩენები, ყველასთან თავი მოგვეჭრება ამ ერთიბეწო აბეზარის გამო! _ გადაულაპარაკა დედამ მამას.
კარნასმა შემთხვევით ყური მოჰკრა ამ სიტყვებს. სახიდან მაშინვე მოსცილდა ღიმილი, გაჩერდა, თავი ჩაქინდრა და ცისფერი თვალები აუწყლიანდა. ეს მათ გვერდზე მიმავალმა კარნასის ბაბუამ შენიშნა და მკაცრად უთხრა მშობლებს:
_ უცნაურია, ყოველი ჩვენგანი ოდესღაც ბავშვი იყო, მაგრამ ბავშვებთან მოქცევა არც ერთმა არ ვიცით! როგორ შეიძლება გაუბრაზდე შვილს მხოლოდ იმის გამო, რომ ის თამაშობს?! ლიზა, ნუთუ შენ არასდროს არ გითამაშია?
_ ყველაფერს თავისი დრო აქვს, მამა, _ მიუგო კარნასის დედამ. _ ის უკვე არც ისე პატარაა.
_ არც ისე პატარა?! ჯერ ეშვებიც კი არ ამოსვლია, სულ მთლად სპლიყვია, ლიზა! _ შემდეგ ხნიერი ნეფესი თავის შვილიშვილს მიუბრუნდა, რომელიც ჩუმად, მაგრამ ცხარე ცრემლით ტიროდა.
_ ნუ ტირი, ჩემო ბიჭუნავ! _ დაუყვავა და ვეებერთელა ხორთუმით აუჩეჩა ქოჩორი ასლუკუნებულ კარნასს. _ წამოდი ჩემთან ერთად.
_ აი, სულ შენი გაფუჭებულია ეგ თითისტოლა და იმიტომაა, რომ აღარ მიჯერებს! _ უკმეხად მიაძახა ლიზამ.
_ ყურადღებას ნუ მიაქცევ, ჩემო ბიჭუნავ! დღეს უბრალოდ აღელვებულია. _ თბილად უთხრა ნეფესმა შვილიშვილს.
კარნასის მამა კი, ვითომც არაფერი, ისე უდარდელად მიაბიჯებდა თოვლში. მშვიდი სახით აქეთ-იქით იყურებოდა და სახეზე ეტყობოდა, რომ იოტისოდენ ცნობისმოყვარეობასაც კი არ უღვივებდა ის, თუ როგორ იქცეოდა მისი ვაჟი.
...ЕщёII
ახალ საცხოვრებელ გარემოში გადმოსული კარნასი ისევ გახალისდა. მდელოზე გამოფენილ მამონტთა შორის კვლავ მხიარულად დარბოდა. დედამისს, როგორც ჩანდა, მობეზრდა მისთვის შენიშვნების მიცემა და ყურადღებას აღარ აქცევდა.
მდელოს ერთი მხრიდან ტყე ეკვროდა. მის სიახლოვეს მდგარმა რამდენიმე მამონტმა ერთდროულად აწია ხორთუმი ჰაერში და განგაში ატეხეს:
_ ხმალკბილა ვეფხვები გვიახლოვდებიან!
ტყიდან მარდად წამოვიდა ოთხი თუ ხუთი ხმალკბილა ვეფხვი ღრენითა და კბილების ღრჭენით.
_ გამოადგი ფეხი! რაღას უყურებ? _ მკვახედ მიმართა ლიზამ შვილს, რომელიც შიშისგან გახავებული იდგა ერთ ადგილას და ვერაფრით მიმხვდარიყო, რა ხდებოდა.
_ ფრთხილად, ჩემო ბიჭუნავ! _ ამ სიტყვებზე ნეფესმა შვილიშვილი ხორთუმით ჰაერში აიტაცა.
როცა მამონტთა უმრავლესობამ სამშვიდობოს გააღწია, ბაბუამ კარ=ნასს უთხრა:
_ ამ მტაცებლებს რომ დაინახავ, მოერიდე, ჩემო ბიჭუნავ, ძალიან საშიშები არიან. ეს ჩვენი ცხოვრებაა, რას იზამ, უნდა მიეჩვიო! _ გაუღიმა და ხორთუმით მოეფერა.
პატარა კარნასს ეს ამბავი ღრმად ჩარჩა გულში და მთელი ღა
II
ახალ საცხოვრებელ გარემოში გადმოსული კარნასი ისევ გახალისდა. მდელოზე გამოფენილ მამონტთა შორის კვლავ მხიარულად დარბოდა. დედამისს, როგორც ჩანდა, მობეზრდა მისთვის შენიშვნების მიცემა და ყურადღებას აღარ აქცევდა.
მდელოს ერთი მხრიდან ტყე ეკვროდა. მის სიახლოვეს მდგარმა რამდენიმე მამონტმა ერთდროულად აწია ხორთუმი ჰაერში და განგაში ატეხეს:
_ ხმალკბილა ვეფხვები გვიახლოვდებიან!
ტყიდან მარდად წამოვიდა ოთხი თუ ხუთი ხმალკბილა ვეფხვი ღრენითა და კბილების ღრჭენით.
_ გამოადგი ფეხი! რაღას უყურებ? _ მკვახედ მიმართა ლიზამ შვილს, რომელიც შიშისგან გახავებული იდგა ერთ ადგილას და ვერაფრით მიმხვდარიყო, რა ხდებოდა.
_ ფრთხილად, ჩემო ბიჭუნავ! _ ამ სიტყვებზე ნეფესმა შვილიშვილი ხორთუმით ჰაერში აიტაცა.
როცა მამონტთა უმრავლესობამ სამშვიდობოს გააღწია, ბაბუამ კარ=ნასს უთხრა:
_ ამ მტაცებლებს რომ დაინახავ, მოერიდე, ჩემო ბიჭუნავ, ძალიან საშიშები არიან. ეს ჩვენი ცხოვრებაა, რას იზამ, უნდა მიეჩვიო! _ გაუღიმა და ხორთუმით მოეფერა.
პატარა კარნასს ეს ამბავი ღრმად ჩარჩა გულში და მთელი ღამე ვერ დაიძინა. ეშინოდა, ხმალკბილა ვეფხვები ახლაც არ დასხმოდნენ თავს. რამდენჯერაც ჩათვლემდა, იმდენჯერ საზარელი ხმალკბილა ვეფხვები ესიზმრებოდა და ძილგამკრთალს ეღვიძებოდა.
მეორე დღეს კი მაინც ვერ სძლია ბავშვურ ცნობისმოყვარეობას და ტყეში შევიდა. სახიფათო ვერაფერი ნახა. ერთ ხესთან ახლოს გაჩერდა. ამ დროს, უეცრად, ტკაცანი მოესმა ზემოდან. ზემოთ აიხედა და უკან გახტომა და თავის ჩამალვა წინა ფეხებში ძლივს მოასწრო, რომ ხის ტოტი ჩამოტყდა. აცახცახებულმა კარნასმა ნელ-ნელა აიღო თავი მიწიდან. ტოტს ფეხი ხმალკბილა ვეფხვის ბოკვერმა გადმოაბიჯა!
_ ვაიმეე! _ კარნასი მახლობელ ხეს ამოეფარა. ერთიანად კანკალებდა და მის გულს ბაგა-ბუგი გაუდიოდა.
_ ეი, შენ, მანდ! _ დაუძახა ბოკვერმა _ გამოდი, არაფერს გავნებ!
_ ტყ-უ-უ-უ-ი-ი-ი! _ ხმის კანკალით აღმოთქვა კარნასმა.
_ გამოდი, დამენახე რა სულიერი ხარ! _ გაბედულად მიუგო ბოკვერმა. _ რა გქვია?
_ კა-კა-კა-კარნაასი!
_ მე _ რიკო. გამოდი, მართლა გეუბნები, არაფერს დაგიშავებ. გამოდი, გთხოვ!
კარნასმა ნელა გადადგა ორიოდე ნაბიჯი.
_ აჰა! მამონტი ყოფილხარ! გინდა, ერთად ვითამაშოთ?
კარნასმა შეშფოთებით გახედა, მაგრამ რამდენიმე წუთში ისინი მართლაც ერთად თამაშობდნენ!
შებინდებისას, როცა სასიამოვნოდ დაღლილი ორი მეგობარი მიწაზე გაწოლილიყო, რიკომ კარნასს მიმართა:
_ ღამდება. უნდა წავიდე, თორემ გამიბრაზდებიან, კარგად იყავი!
_ მეც უნდა წავიდე. ნახვამდის, რიკო! ხვალ შევხვდებით?
_ მე მთელი დღე ტყეში ვარ. შენც თუ მოხვალ, კარგი იქნება! ამ ადგილას შევხვდეთ. აბა, კარგად!
_ კარგად!
_ სად იყავი ამდენ ხანს? _ შეეკითხა ტყიდან გამოსულ კარნასს ბაბუა. _ ძალიან შემაშინე, ჩემო ბიჭუნავ! მეორედ ასე აღარ გადაიკარგო!
III
...Ещёამ ყველაფრიდან მესამე დღეს ხმალკბილა ვეფხვები ისევ გაემართნენ სანადიროდ..
_ რიკო, დღეს შენც წამოხვალ და თუ კარგად მოიქცევი, მონაწილეობასაც მიიღებ ნადირობაში! _ უთხრა წინამძღოლმა თავის შვილს.
_ გმადლობ, მამიკო!
გამოხდა ხანი და რამდენიმე მამონტმა კვლავ აწია ჰაერში ხორთუმი.
_ შეხედე, როგორ გარბიან, რიკო! _ მამონტებზე მიუთითა წინამძღოლმა _ აი, იმ პატარას შეხედე, ჩამორჩა დანარჩენებს. მიდი, რიკო, დაედევნე, სანამ დროა!
რიკომ მზაკვრული ღიმილით გახედა მამონტებს და ელდა ეცა, როცა მიხვდა, რომ მამა კარნასზე ეუბნებოდა! ღიმილი სახეზე შეეყინა.
_ არა, მამა, მე ვერ ვიზამ მაგას!
_ რას ჰქვია, ვერ იზამ?! მიდი, რომ გეუბნები!
_ არა, მამა, არა!
_ როგორ თუ, არა?!
_ ის ჩემი მეგობარია!
ამ სიტყვებმა განარისხა წინამძღოლი:
_ ვინაა შენი მეგობარი, ბიჭო, მამონტი?! და-და-დამეკარგე აქედან! _ სიმწრისგან ენა დაება მამამისს _ აქ აღარ გიხილოს ჩემმა თვალებმა!
წინამძღოლის სიტყვებს წინ ვერაფერი დაუდგა. არავითარმა ხვეწნა-მუდარამ არ გაჭრა, თანაც რიკოს კარნასთან ურთიერთობის გაწყვეტა არ
III
ამ ყველაფრიდან მესამე დღეს ხმალკბილა ვეფხვები ისევ გაემართნენ სანადიროდ..
_ რიკო, დღეს შენც წამოხვალ და თუ კარგად მოიქცევი, მონაწილეობასაც მიიღებ ნადირობაში! _ უთხრა წინამძღოლმა თავის შვილს.
_ გმადლობ, მამიკო!
გამოხდა ხანი და რამდენიმე მამონტმა კვლავ აწია ჰაერში ხორთუმი.
_ შეხედე, როგორ გარბიან, რიკო! _ მამონტებზე მიუთითა წინამძღოლმა _ აი, იმ პატარას შეხედე, ჩამორჩა დანარჩენებს. მიდი, რიკო, დაედევნე, სანამ დროა!
რიკომ მზაკვრული ღიმილით გახედა მამონტებს და ელდა ეცა, როცა მიხვდა, რომ მამა კარნასზე ეუბნებოდა! ღიმილი სახეზე შეეყინა.
_ არა, მამა, მე ვერ ვიზამ მაგას!
_ რას ჰქვია, ვერ იზამ?! მიდი, რომ გეუბნები!
_ არა, მამა, არა!
_ როგორ თუ, არა?!
_ ის ჩემი მეგობარია!
ამ სიტყვებმა განარისხა წინამძღოლი:
_ ვინაა შენი მეგობარი, ბიჭო, მამონტი?! და-და-დამეკარგე აქედან! _ სიმწრისგან ენა დაება მამამისს _ აქ აღარ გიხილოს ჩემმა თვალებმა!
წინამძღოლის სიტყვებს წინ ვერაფერი დაუდგა. არავითარმა ხვეწნა-მუდარამ არ გაჭრა, თანაც რიკოს კარნასთან ურთიერთობის გაწყვეტა არ სურდა, ამიტომ გააძევეს.
...ЕщёIV
გარდა ხმალკბილა ვეფხვებისა მამონტებს კიდევ ერთი მტერი ჰყავდათ _ ადამიანი. ეს უკანასკნელი იყენებდა როგორც მათ ხორცს, ისე მათ სქელ ბეწვს, რაც განსაკუთრებით გამოსადეგი ცივ ზამთარში იყო. აი, ეს ზამთარიც დადგა.
კარნასი თოვლში თამაშობდა. რამდენიმე დღე რიკო არ ენახა და ცოტა არ იყოს, აღელვებულიც გახლდათ ამის გამო. თოვლში გაირბინა და მერე გასრიალდა, მაგრამ უეცრად ადამიანი შენიშნა. აქამდე ასე ახლოს ადამიანები არ ენახა. ცნობისმოყვარეობამ სძლია და გადაწყვიტა, დაჰკვირვებოდა.
რამდენიმე წუთის განმავლობაში კარნასსი ყურადღებით უცქერდა კაცს, რომელიც თავისი საქმით იმდენად იყო გართული, რომ მას ვერ ამჩნევდა და ალბათ, ვერც შეამჩნევდა, რომ არა პატარა მამონტის დიდი შეცდომა: კარნასმა ნაბიჯი წინ გადადგა, თან ადამიანისთვის თვალი არ მოუცილებია, ძირს არ დაუხედავს და შემთხვევით ფეხი ხის ხმელ ტოტს დაადგა. ტკაცანზე კაცმა მოიხედა. პატარა კარნასმა რატომღაც ვერ მოიაზრა, გაქცეულიყო. კაცი მას მიუახლოვდა და ის იყო, უნდა აეყვანა ხელში, რომ უცბად საიდანღაც რიკო გააფთრებით მკლავში ჩააფრინდა. კ
IV
გარდა ხმალკბილა ვეფხვებისა მამონტებს კიდევ ერთი მტერი ჰყავდათ _ ადამიანი. ეს უკანასკნელი იყენებდა როგორც მათ ხორცს, ისე მათ სქელ ბეწვს, რაც განსაკუთრებით გამოსადეგი ცივ ზამთარში იყო. აი, ეს ზამთარიც დადგა.
კარნასი თოვლში თამაშობდა. რამდენიმე დღე რიკო არ ენახა და ცოტა არ იყოს, აღელვებულიც გახლდათ ამის გამო. თოვლში გაირბინა და მერე გასრიალდა, მაგრამ უეცრად ადამიანი შენიშნა. აქამდე ასე ახლოს ადამიანები არ ენახა. ცნობისმოყვარეობამ სძლია და გადაწყვიტა, დაჰკვირვებოდა.
რამდენიმე წუთის განმავლობაში კარნასსი ყურადღებით უცქერდა კაცს, რომელიც თავისი საქმით იმდენად იყო გართული, რომ მას ვერ ამჩნევდა და ალბათ, ვერც შეამჩნევდა, რომ არა პატარა მამონტის დიდი შეცდომა: კარნასმა ნაბიჯი წინ გადადგა, თან ადამიანისთვის თვალი არ მოუცილებია, ძირს არ დაუხედავს და შემთხვევით ფეხი ხის ხმელ ტოტს დაადგა. ტკაცანზე კაცმა მოიხედა. პატარა კარნასმა რატომღაც ვერ მოიაზრა, გაქცეულიყო. კაცი მას მიუახლოვდა და ის იყო, უნდა აეყვანა ხელში, რომ უცბად საიდანღაც რიკო გააფთრებით მკლავში ჩააფრინდა. კაცმა ტკივილისგან იღრიალა.
_ კარნაშ, გაიქეჩი! _ იყვირა რიკომ, თან მკლავს ცოცხალი თავით არ უშვებდა კბილებს.
...Ещёკარნასმა, რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, მოკურცხლა. როცა რიკომ კაცის საშველად მომავალი შუბით შეიარაღებული ადამიანები შენიშნა, კაცს შეეშვა და კარნასს გაედევნა.
მათ როგორღაც დააღწიეს ადამიანებს თავი და ტყეში დაიმალნენ.
_ ჩემგან რა უნდოდათ? _ იკითხა აქოშინებულმა კარნასმა.
_ ტყავი და ხორცი. _ უბრალოდ უპასუხა რიკომ.
_ ჩემი მომცრო ტყავი ვის რად უნდა?!
_ შენ თუ ფიქრობ, რომ ადამიანებს ნაშიერები არ ჰყავთ, ძალიან ცდები!
_ რაც არის, არის. მთავარია, ცოცხლები ვართ. დიდი მადლობა, რომ გადამარჩინე. ამ დღეების განმავლობაში სად იყავი?
_ ეჰ! ეგ გრძელი ამბავია. _ მოიღუშა რიკო _ მამაჩემმა გამომაგდო და ხან სად ვიყავი, ხან სად.
_ გამოგაგდო? ეს როგორ?!
შემდეგ რიკომ დაწვრილებით მოუყვა ყველაფერი. დუმილი ჩამოვარდა. ამ დროს მათ ნეფესი მიუახლოვდა.
_ ჩემო ბიჭუნავ?! ამ ბოკვერთან რა გინდა? ახლავე გაიქეცი! მე...
_ არა, ბაბუა, ის ჩემი მეგობარია!
_ მეგობარი კი არა, მტერია! ნუ მასწავლი ახლა! ჯერ არ დავბრმავებულვ
_ კარნაშ, გაიქეჩი! _ იყვირა რიკომ, თან მკლავს ცოცხალი თავით არ უშვებდა კბილებს.
კარნასმა, რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, მოკურცხლა. როცა რიკომ კაცის საშველად მომავალი შუბით შეიარაღებული ადამიანები შენიშნა, კაცს შეეშვა და კარნასს გაედევნა.
მათ როგორღაც დააღწიეს ადამიანებს თავი და ტყეში დაიმალნენ.
_ ჩემგან რა უნდოდათ? _ იკითხა აქოშინებულმა კარნასმა.
_ ტყავი და ხორცი. _ უბრალოდ უპასუხა რიკომ.
_ ჩემი მომცრო ტყავი ვის რად უნდა?!
_ შენ თუ ფიქრობ, რომ ადამიანებს ნაშიერები არ ჰყავთ, ძალიან ცდები!
_ რაც არის, არის. მთავარია, ცოცხლები ვართ. დიდი მადლობა, რომ გადამარჩინე. ამ დღეების განმავლობაში სად იყავი?
_ ეჰ! ეგ გრძელი ამბავია. _ მოიღუშა რიკო _ მამაჩემმა გამომაგდო და ხან სად ვიყავი, ხან სად.
_ გამოგაგდო? ეს როგორ?!
შემდეგ რიკომ დაწვრილებით მოუყვა ყველაფერი. დუმილი ჩამოვარდა. ამ დროს მათ ნეფესი მიუახლოვდა.
_ ჩემო ბიჭუნავ?! ამ ბოკვერთან რა გინდა? ახლავე გაიქეცი! მე...
_ არა, ბაბუა, ის ჩემი მეგობარია!
_ მეგობარი კი არა, მტერია! ნუ მასწავლი ახლა! ჯერ არ დავბრმავებულვარ და გარკვევით ვხედავ ამ ხმალკბილა ვეფხვის ნაშიერს!
_ ბაბუა, მან დღეს ადამიანებისგან მიხსნა!
_ ადამიანებისგან?! ადამიანებთან რაღა გინდოდა? სულ არ მეპიტნავება ეგ მე, დღეს გიხსნა, ხვალ შეგჭამს!
_ ვერ შემჭამს, ნადირობა არ იცის!
_ შენ მაგაზე ნუ იღელვებ, ასწავლიან!
_ აღარ ასწავლიან, ჩემ გამო წინამძღოლმა გააგდო.
_ გააგდო?.. _ ნეფესს ხმა ჩაუწყდა და ნაღვლიანად გახედა ბოკვერს _ რა გქვია?
_ რიკო.
_ ვიქნებით რა, ერთად ბაბუ, გთხოვ! _ აცქმუტდა კარნასი.
ნეფესი დუმდა, ბოლოს ესღა თქვა:
_ ჩემო ბიჭუნავ, მინდა იცოდე, რომ მე შენთვის მხოლოდ კარგი მინდა. ფრთხილად იყავით! _ ნეფესმა ალერსიანად მოუთათუნა ხორთუმი თავზე ჯერ კარნასს, მერე _ რიკოს და ხალისიანად გაუღიმა.
ეს უჩვეულო ამბავი მხოლოდ მაშინღა გახმაურდა, როცა რიკოც და კარნასიც მოზრდილი და დამოუკიდებელი ცხოველები იყვნენ. ბევრი კიცხავდა, ბევრი არც იჯერებდა.. მეგობრები სხვის აზრს ყურდღებას არ აქცევდნენ. თუ გარეგნობას არ ჩავთვლით, ისინი თითქმის სულ არ შეცვლილიყვნენ _ რიკო ისევ ისეთი მამაცი იყო, კარნასი _ ისევ ისეთი ჭკუამხიარული. ისინი მთელ დროს ერთად ატარებდნენ. რიკო მამონტებზე არ ნადირობდა, კარნასი კი მოხარული იყო იმით, რომ ახლა უკვე არავინ ჩასჩიჩინებდა: ნუ ცელქობ და დინჯად მოიქეციო! მეგობრობაში ხელს ახლა აღარავინ და აღარაფერი აღარ უშლიდათ, ჰოდა, მეგობრობდნენ კიდეც, ერთად იყვნენ ჭირსა და ლხინში!
uuufs