Сиз қандай онасиз?

Бир парча этни бўйингиз баробар қилгунча болангизга ёрдамлашасиз, ғамхўрлик, ҳамкорлик қиласиз. Фарзандингиз билан муомала қилишда қандай йўл тутишингизни қуйидаги тест орқали билиб оласиз.Ҳомиладорлик даврингизда махсус курсларга қатнагансиз.Сиз болаларнинг эрта ривожланиши тарафдорисиз.Туғуруқдан кейинги депрессияни бошдан кечиргансиз.Бошқа оналардан фарқли равишда фарзандингизга кўп нарсаларга рухсат берасиз.«Чақалоқларни қўлга ўргатмаслик керак, йиғласа ҳам майли», деган фикрга қўшиласиз.Сиз болалар таҳайюли (фантазияси)ни қўллаб-қувватлайсиз. Баъзан ўзингиз ҳам хаёлотга берилишингиз мумкин.Сиз «онаси учун, энди дадаси учун» деб овқатлантирувчи оналар тоифасидан эмассиз. «Туяга янтоқ керак бўлса, бўйнини чўзади».Агар бола жуда «ўзидан кетса», панд-насиҳат ўрнига енгилроқ шапалоқ туширишни маъқул кўрасиз.Бўйи чўзилиб қолган болангиз севиб қолса, бу ҳақда биринчи бўлиб сиз хабар топишингизга ишонасиз.Гоҳида ўзингизни жиддий тутмайсиз. Болаларга қўшилибсирпанчиқ учасиз, қорбўрон ўйнайсиз…Болангизни Олабўжи ё Ялмоғизкампир билан қўрқитмагансиз.8 яшар фарзандингизни шаҳар четидаги қишлоққа ё узоқ сафарга юборишга кўнмайсиз.Пул бериб болани рағбатлантиришни нотўғри дебҳисоблайсиз.Қиз ё ўғлингизнинг ўртоқларини танийсиз. Уларнинг ота-оналари билан ҳам боришли-келишлисиз.Фарзандингизнинг ёшини инобатга олиб, у қандай пайдобўлганини ўзингиз айтиб бергансиз.5 ёшли болангиз пойабзалининг боғичини қийналиб ўтказаётганини кутиб ўтиргунча ўзингиз кийдириб, боғлаб ҳам қўясиз.Кичкинтойингиз гапингизга киришини истайсиз. Бирор нарсани қайта-қайта сўраш сизнинг қоидангиздан ташқари.«Парвона»Керагидан ортиқ ғамхўрлик қилишингизни айтмаса, сиз намунали онасиз. Фарзандингизга кўп вақт ажратишингиз жуда яхши албатта, аммо унинг ҳам мустақил ҳаракат қилишига имкон беринг. Эркин ҳаракат қилолмайди, деб ўйлайсизми? «Болам менсиз бир қадам ҳам ташлай олмайди» деган хомхаёлни миянгиздан чиқарибташланг. Фарзандингиз билан кўпроқ суҳбатлашинг, унинг хоҳиш-иродасига қулоқ тутинг. Ижодий қобилиятини кучайтиринг.«Тарбиячи»Сиз оналик мақомига катта масъулият билан ёндашасиз: бола парваришлаш бўйича махсус адабиётлар ўқийсиз, энг тараққий этган тарбия усулларини амалда қўллайсиз ва бу бўйича қонун-қоидалардан четга чиқмайсиз. Бу албатта ўз мевасини беради. Аммо гоҳида бола тирик жон экани ва баъзи педагогик схемаларга тушмаслигини унутиб қўясиз.«Етакчи»Фарзандингизнинг омади бор экан, сиздек онаси билан ҳеч нарсадан қўрқмаса ҳам бўлади. Насиҳат, дидактика сизга умуман ёт, ундан кўра ҳаётдаги муҳим нарсаларни ўйин орқали тушунтириб қўя қоласиз. Фарзандингиз болалигида ҳам, катта бўлганида ҳам вақтини сиз билан бирга ўтказишни хуш кўради. Сизга ҳамиша ишонади. Битта маслаҳат: ҳамма нарсага эркинлик бераверманг. Айрим гуноҳлардан ҳимоя қилиш ҳам фарз, ҳам қарз.«Дрессировкачи»Болангиз бошқаларга намуна бўлгудек. Ҳар ҳолда бунга ўзингиз қаттиқ ҳаракат қиласиз. Унинг нима овқат ейиши, қайси кийим ярашиши, ким билан ўйнаши лозимлиги, китоб танлаши каби масалаларни биргаликда ҳалқилишга интиласиз. Дарҳақиқат, сизнинг саъй-ҳаракатларингиз туфайли барча ишлар жой-жойида. Боланинг фикри?! У кимга керак? Ахир у ҳали жуда кичик-ку! Маслаҳатимиз: фарзандингизгаозгина эркинлик беринг. Сиз қўғирчоқ ўйнатаётганингиз йўқ, у тирик одам — Юқоридаги она ролларидан энгҳаётга яқини ва оптимали «етакчи»си деб ўйлайман. Чунки бола 4-5 ёшгача ота-онасининг хатти-ҳаракатига тақлид орқали эргашади. Эътироф этиш керакки, бу даврда тақлид англанмаган ҳолда юз беради.15 ёшга етганда эса шу англанмаган тақлид англанганга алмашади. Онанинг «тарбиячи»си ҳам ўзини оқлаши мумкин. Фақат бир нарсани ҳисобга олиш керак: ахборот-коммуникация ривожланган даврда она тарбиянинг баъзи қотиб қолганусулларига ёпишиб, боласининг ривожланишидан ортда қолиши мумкин. «Парвона» ва «Қўлга ўргатувчи» оналар бир-бирига яқин. Улар боланинг эркинлигини ўзида акс эттиришга уринади. Натижада бола баъзи вазиятларда онасидан холи, мустақил ҳаракат қилишга ўрганмайди.