Предыдущая публикация
Զոհերի թվի հանգամանորեն գնահատումը կարող է կախված լինել հիմք ընդունված հայ բնակչության ընդհանուր թվի գնահականից[102]։ Զոհերի թվի գնահատման վրա ազդող ևս մեկ գործոն է համարվում ժամանակաշրջանը, որը դիտարկվում է որպես ցեղասպանության ընթացք.
ժամանակակից գնահատականները տատանվում են թերի 1915 թվականի[103] և 1915-1923 թվականն ընկած ժամանակահատվածում[104]։
1915 թվականի սեպտեմբերի 28-ին Դիարբեքիրի նահանգապետ Ռեշիդ բեյը Թալեաթին ուղղված հեռագրում հայտնում է, որ նահանգից տեղահանել է 120 000 հայերի, նույն ժամանակահատվածում պաշտոնական օսմանյան վիճակագրությունը ցույց էր տալիս երկու անգամ քիչ թիվ[105]։ 1915 թվականի օգոստոսին Էնվեր փաշան Էրնստ Յաքհին (գերմ.՝ Ernst Jackh) հայտնում է 300 000 սպանված հայերի մասին։ Համաձայն Յոհաննես Լեփսիուսի՝ սպանվել է մոտավորապես 1 միլիոն հայ, իսկ 1919 թվականին Լեփսիուսը վերանայեց իր տվյալները մինչև 1 100 000 մարդ։ Նրա տվյալներով՝ միայն Անդրկովկաս թուրքական ներխուժման ժամանակ սպանվել է 50-ից 100 հազար հայ։ «Օգնության գերմանական միությունից» (գերմ.՝ Deutscher Hilfsbund Deutscher Hilfsbund für christliches Liebeswerk im Orient) Էրնստ Զոմմերը տեղահանվածների քանակը գնահատեց 1 400 000, իսկ ողջ մնացածներինը՝ 250 000[102]։ 1915 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Հալեպում Գերմանիայի հյուպատոս Ռյոսլերը ռեյխկանցլերին հայտնեց, որ ելնելով 2,5 միլիոն հայերի ընդհանուր թվի՝ 800 000 զոհերի թիվը հավանական է թվում և կարող է ավելի շատ լինել։ Միաժամանակ նա նշում է, որ եթե հիմք վերցվի հայ բնակչության 1,5 միլիոն թիվը, ապա զոհվածների թիվը համապատասխանաբար պետք է նվազեցնել (այսինքն՝ զոհվածների թիվը կկազմի 480 0000)[106]։
Համաձայն Լեփսիուսի՝ բռնի կերպով իսլամացվեցին 250 0000-ից 300 0000 հայեր, որն առաջացրեց կայսրության որոշ մուսուլման առաջնորդների դժգոհությունը։ Այսպես, Կուտինայի մուֆտին իսլամին հակասող համարեց հայերի բռնի իսլամացումը։ Իսլամացումը անհավատ երիտթուրքերի առաջնորդների համար չուներ հոգևոր իմաստ, բայց դա հետապնդում էր հայկական նույնականացումն ավերելու և հայերի քանակը նվազեցնելու քաղաքական նպատակներ, որպեսզի խափանվի հայերի կողմից ինքնավարության կամ անկախության պահանջները[102]։
Следующая публикация
Нет комментариев